Qua bài học này các em nắm được mối quan hệ chặt chẽ giữa hương châm hội thoại và tình huống giao tiếp. Giúp các em ôn tập về những bài phương châm hội thoại tiết trước.
Gợi ý
⇒ Bài học cần phải chú ý đến đặc điểm của tình huống giao tiếp, vì một câu nói có thể thích hợp trong tình huống này, nhưng không thích hợp trong một tình huống khác.
An: - Cậu có biết chiếc máy bay đầu tiên được chế tạo vào năm nào không?
Ba: - Đâu khoảng đầu thế kỉ XX.
Gợi ý
Gợi ý
Trong trường hợp này vi phạm phương châm về chất có thể được chấp nhận. "Giặc tràn đến càn quét, bắt người dân phải khai ra cơ sở cách mạng, nơi che giấu chiến sĩ cách mạng".
Gợi ý
Để nắm được mối quan hệ chặt chẽ giữa hương châm hội thoại và tình huống giao tiếp, các em có thể tham khảo thêm bài soạn Các phương châm hội thoại (tiết 3).
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
-- Mod Ngữ văn 9 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
Câu trả lời của bạn
- Về nghĩa bề mặt, nghĩa hiển ngôn, câu "tiền bạc chỉ là tiền bạc" không đem lại cho chúng ta thông tin mới, tức là nó không tuân thủ phương châm về lượng. Nhưng nếu xét ý nghĩa hàm ẩn, ngụ ý của người nói, thì câu này chứa nội dung thông tin mới: tiền bạc chỉ là phương tiện trong cuộc sống chứ không phải là tất cả; có nhiều thứ khác còn quan trọng, quý giá hơn tiền bạc.
- Như vậy, có khi để gây chú ý, muốn thể hiện một ngụ ý nào đó, người nói có thể không tuân thủ phương châm hội thoại.
Câu trả lời của bạn
- Khi bác sĩ nói với bệnh nhân mắc bệnh nan y về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân đó thì phương châm về chất không được tuân thủ.
- Vì: Có thể đây là sự lựa chọn của người bác sĩ, vì nếu nói thật về tình trạng nguy kịch của người bệnh có thể sẽ khiến người bệnh suy sụp, ảnh hưởng xấu đến tình trạng sức khoẻ. Người bác sĩ có thể không nói ra sự thật và động viên bệnh nhân lạc quan, đây là việc làm nhân đạo. Như vậy, để đạt được mục đích quan trọng hơn, người ta có thể không tuân thủ một phương châm hội thoại nào đấy.
Câu trả lời của bạn
Có 5 phương châm hội thoại, gồm: phương châm về lượng, phương châm về chất, phương châm cách thức, phương châm lịch sự, phương châm quan hệ
Câu trả lời của bạn
Phương châm về chất: Khi giao tiếp, đừng nói những điều mà mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực.
Câu trả lời của bạn
Phương châm về lượng: Khi giao tiếp, cần nói cho có nội dung; nội dung của lời nói phải đáp ứng đúng yêu cầu của cuộc giao tiếp, không thiêu, không thừa.
Câu trả lời của bạn
- Thái độ và lời nói của Chân, Tay, Tai, Mắt không tuân thủ phương châm lịch sự trong giao tiếp.
- Việc không tuân thủ phương châm này là không có lí do chính đáng, không phù hợp với tình huống giao tiếp. Vì thông thường trong giao tiếp, khi đến nhà người khác, trước hết phải chào hỏi chủ nhà, sau đó mới đề cập chuyện khác. Nhưng trong tình huống này, Chân, Tay, Tai, Mắt không chào hỏi mà nói ngay với chủ nhà những lời lẽ giận dữ, nặng nề. Trong nội dung của câu chuyện mà chúng ta đã biết thì sự giận dữ, nói năng của Chân, Tay, Tai, Mắt là không có căn cứ.
Câu trả lời của bạn
Câu nói sau : "Con rắn dàu vừa đúng 20m, rộng 20m" (Trích truyện "Con rắn vuông") đã không tuân thủ phương châm hội thoại nào ?
Câu trả lời của bạn
Phương châm về chất
Những thành ngữ sau :
"- Ăn cơm nói đặt
- Ăn ốc nói mò
- Ăn không nói có
- Cãi chày cãi cối
- Khua môi múa mép
- Hứa hươu, hứa vượn"
Liên quan đến phương châm hội thoại nào ?
Câu trả lời của bạn
ăn ốc nói mò
Phương châm về chất
Trong giao tiếp có phải lúc nào cũng bắt buộc phải tuân thủ phương châm hội thoại hay không? Vì sao?
Câu trả lời của bạn
Trong giao tiếp, không phải nhất thiết lúc nào cũng phải tuân thủ tất cả các phương châm hội thoại. Bởi vì có thể ưu tiên cho một phương châm mà phải vi phạm một hoặc một số phương châm hội thoại nào đó; hoặc cũng có thể vì lí do muốn nhấn mạnh, muốn lịch sự, tế nhị....
các thành ngữ tục ngữ sau có liên quan đến phương châm hội thoại nào :
a, ăn ko nên đọi nói ko nên lời
b, hứa hươn, hứa vượn
c, nói như tép nhảy
d, nói trời nói đất
Câu trả lời của bạn
a, ăn ko nên đọi nói ko nên lời
→ Phương châm lịch sự
b, hứa hươn, hứa vượn
→ Phương châm về chất
c, nói như tép nhảy
→ Phương châm cách thức
d, nói trời nói đất
→ Phương châm cách thức
Giải thích nghĩa của các thành ngữ sau và cho biết những thành ngữ này có liên quan đến phương châm hội thoại nào: ăn đơm nói đặc, ăn ốc nói mò, ăn không nói có, cãi chày cãi cối, khua môi múa mép, nói dơi nói chuột, hứa hưu hứa vượn.
Giúp mình với !
Câu trả lời của bạn
1) Ăn đơm nói đặt: vu khống, đặt điều, bịa chuyện cho người khác
2) Ăn ốc nói mò: nói không có căn cứ
3) Ăn không nói có: vu khống, bịa đặt
4) Cãi chày cãi cối: cố tranh cãi, nhưng không có lí lẽ gì cả
5) Nói dơi nói chuột: nói lăng nhăng, linh tinh, không xác thực
6) Khua môi múa mép: ba hoa, khoác lác, phô trương
7) Hứa hươu hứa vượn: hứa để được lòng rồi không thực hiện lời hứa
Tất cả những thành ngữ trên đều chỉ những cách nói, nội dung không tuân thủ phương châm về chất.
Cho 2 ví dụ về trường hợp không tuân thủ các phương châm hội thoại và phân tích nguyên nhân?
Câu trả lời của bạn
* Ví dụ 1:
Người hàng xóm đến chơi mừng nhà mới của ông láng giềng. Nhìn lên mái nhà và nhìn quanh nhà, ông bảo: Nhà ta làm toàn bằng tre nứa loại tốt, nó mà cháy thì nổ to như đạn pháo
Người nói vi phạm phương châm lịch sự, như có ý rủa nhà mới này sẽ cháy.
* Ví dụ 2 :
A hỏi B: Nhà cô giáo dạt Văn ở chỗ nào?
B đáp: Đâu như mạn bờ hồ Hoàn Kiếm
B đã vi phạm phương châm về lượng ( câu trả lời không đúng yêu cầu của người hỏi)
Từ ngữ nào phù hợp với ô trống trong câu sau : " Nói trước lời mà người khác chưa kịp nói là ......"
Câu trả lời của bạn
nói hớt
Nói trước lời mà người khác chưa kịp nói là nói leo.
Có bao nhiêu phương châm hội thoại hãy kể ra và cho ví dụ . Sáng mai minh nộp rồi đó giúp minh voi cam on trước nghe
Câu trả lời của bạn
Phương châm về lượng
Phương châm về chất
Phương châm quan hệ
Phương châm cách thức
Phương châm lịch sự
1. Phương châm về lượng:
Ví dụ: An: Học bơi ở đâu? Câu trả lời không đủ nội dung, vừa thừa lại vừa thiếu
Ba: ở dưới nước không đúng với yêu cầu giao tiếp, vì ngay trong từ bơi đã
Trong giao tiếp, đừng nói những điều mà mình không tin à đúng hay không có bằng chứng xá thực.
Trong truyện dân gian anh chàng khoe cái nồi để chế nhạo anh khoe quả bí khoác lác
a. Các thành ngữ phê phán về việc giao tiếp không tuân thủ phương châm về chất.
-“ Ăn đơm, nói đặt”: Vu khống, đặt điều, bịa chuyện.
- “ Ăn ốc nói mò”: Nói không có căn cứ
- “ Ăn không nói có”: Vu khống, bịa đặt
- “ Cãi chày cãi cối” Tran cãi không có lý lẽ.
- “ Khua môi múa mép”: Ba hoa, khoác lác
- “ Nói dơi nói chuột”: Nói lăng nhăng, không xác thực.
- “ Hứa hươu hứa vượn”: Hứa để được lòng ngưiơì khác mà không thực hiện.
Trong giao tiếp cần nói đúng vào đề tài giao tiếp, tránh nói lạc đề.
“ Ông nói gà bà nói vịt” (nói không đúng đề tài giao tiếp, mỗi người nói một nẻo)
( Nếu muốn nói sang đề tài khác, người nói thường hay nói “ Nhân tiện đây xin hỏi”
Khi giao tiếp cần nói ngắn gọn, rành mạch; tránh cách nói mơ hồ.
Ví dụ: Ăn nên đọi nói nên lời (Khuyên- nói năng rành mạch, rõ ràng).
- Dây cà ra dây muống: Nói năng dài dòng, rườm rà.
- Lúng búng như ngậm hạt thị: Nói ấp úng không thành lời.
- “Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn của ông ấy”
Cách hiểu1: Tôi đồng ý với những nhận định của ông ấy về một truyện ngắn nào đó.(ông ấy bổ nghĩa cho “ nhận định”
Cách hiểu2: Tôi đồng ý với những nhận định của ai đó về truyện ngắn của ông ấy. (ông ấy bổ nghĩa cho truyện ngắn).
- Đêm hôm qua cầu gãy (Cách hiểu1:đêm hôm qua đi qua một chiếc cầu gãy.
Cách hiểu2: Đêm hôm qua có 1 chiếc cầu gãy).
5.Phương châm lịch sự: Khi giao tiếp cần chú ý đến sự tế nhị, khiêm tốn và tôn trọng người khác.
Ví dụ: Hỏi tên răng: Mã Giám Sinh
Hỏi quê răng: Huyện Lâm Thanh cũng gần
( Vi phạm phương châm: Lịch sự.
Một số câu ca dao, tục ngữ VN khuyên người ta dùng lời lẽ lịch sự, nhã nhặn....
-Tiếng chào cao hơn mâm cỗ - Kim vàng ai nở uốn câu
- Lời nói chẳng mất tiền mua Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lờ
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau
- Trong giao tiếp, người nói phải đụng chạm đến thể diện của người đối thoại, để giảm nhẹ sự đụng chạm và để tuân thủ phương châm lịch sự người nói thường dùng cách diễn đạt như: Xin lỗi, có thể anh không hài lòng, nhưng tôi cũng phải thành thực mà nói; tôi nói điều này có gì không phải mong anh bỏ qua cho...
-Nếu người đối thoại không tuân thủ phương châm hội thoại, người kia thường yêu cầu người đối thoại chấm dứt cách nói đó bằng cách nói như: đừng nói leo; đừng ngắt lời như thế...
6.Tình huống vi phạm pcht
(1) Khách: Nóng quá!
- Chủ nhà: - Mất điện rồi.
(2) - Cô gái: Anh ơi! Quả khế chín rồi kìa
Chàng trai: Cành cây cao quá.
- Xét về mặt câu chữ (nghĩa tường minh) thì nó vi phạm phương châm quan hệ. Nhưng trên thực tế đó là cách giao tiếp bình thường được thể hiện ró qua câu trả lời. Nên tình huống này được xem là vẫn tuân thủ phương châm quan hệ.
Cho 5 vd liên quan đến 5 pc hội thoại
Câu trả lời của bạn
1. PC về lượng:
Giải thích ý nghĩa của các thành ngữ sau và cho biết mỗi thành ngữ có liên quan đến phương châm hội thoại nào ?
- Ông nói gà , bà nói vịt
- Nói như đấm vào tai
Câu trả lời của bạn
- Ông nói gà, bà nói vịt : Hai người nói mỗi người một chủ đề không liên quan đến nhau trong một cuộc hội thoại (Phương châm quan hệ )
- Ông nói gà, bà nói vịt : Hai người nói mỗi người một chủ đề không liên quan đến nhau trong một cuộc hội thoại (Phương châm quan hệ )
- Nói như đấm vào tai : Chỉ những lời nói khó nghe (Phương châm lịch sự)
viết đoạn văn đối thoại sử dụng hai phương châm
Câu trả lời của bạn
Nghe cô bé đàn xong, Hiền hỏi các bạn :
- Này, cô bé đàn hay quá đúng không?
- Thế mà hay nỗi gì, quá tệ - Toàn bảo ( vi phạm pc lịch sự)
- Tớ nãy giờ không để ý nên không rõ - tôi nói
- Cái váy của cô bé đẹp quá!!! - Lan thốt lên ( vi phạm pc quan hệ - tuy nhiên để giữ pc lịch sự )
Hãy lấy một ví dụ loong tuân thủ phương châm hội thoại nhưng vẫn đảm bảo mục đích giao tiếp.
Câu trả lời của bạn
Có một bệnh nhân bệnh rất nặng và hỏi bác sỉ thì bác sỉ nói bệnh nhân này còn rất khỏe trong tình huống đó bác sĩ đã vi phạm phương châm về chất nhưng vì sự lạc quan không để cho bệnh nhân lo lắng ảnh hưởng đến sức khỏe bác sĩ mới làm vậy
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *