Qua bài học giúp các em cảm nhận được cảm nhận được sự hoà nhập giữa tâm hồn Nguyễn Trãi với cảnh trí Côn Sơn qua một đoạn trích được dịch theo thể thơ lục bát.
→ Thể hiện cảnh sắc thiên nhiên lâu đời, nguyên thủy đưa tới cảm giác rất thanh cao, mát mẻ và trong lành
⇒ Gợi vẻ đẹp ngàn xưa, thanh cao, khóang đạt, yên tĩnh và nên thơ: Có âm thanh sống động hồn người, có sắc xanh bất tận bao la hùng vĩ của cây rừng Côn Sơn
⇒ Ca ngợi vẻ đẹp Côn Sơn. Gợi cảm giác của cõi yên tĩnh, tu dưỡng tâm hồn.
→ Tâm hồn thảnh thơi, ung dung, tự tại, phóng khoáng, sảng khoái, nhàn tản như chẳng hề lo nghĩ gì ngoài cái thứ hòa nhập cùng thiên nhiên.
⇒ Thể hiện sức sống thanh cao, sự hoà hợp giữa con người với thiên nhiên tươi đẹp và trong lành.
Đề bài: Phát biểu cảm nghĩ của em về cảnh sắc thiên nhiên và tâm hồn của các nhà thơ trong hai bài thơ: “Bài ca Côn Sơn” của Nguyễn Trãi và “Rằm tháng giêng” của Hồ Chí Minh (Trong chương trình Ngữ văn 7).
Gợi ý làm bài
1. Mở bài
2. Thân bài
a. Trình bày những cảm xúc, liên tưởng, tưởng tượng và suy ngẫm của mình về cảnh sắc thiên nhiên ở bài thơ “Bài ca Côn Sơn” của Nguyễn Trãi và bài thơ “Cảnh khuya” của Hồ Chí Minh
→ Cảnh Côn Sơn thiên nhiên kì thú, nên thơ làm sao. Cảnh sắc thiên nhiên là suối, đá, thông, trúc nhưng sao ta thấy gần gũi và thân thương đến thế.
⇒ Nó là tiếng đàn muôn điệu, là nơi con người gần gũi, giao hoà, là nơi con người thả hồn mình cùng những vần thơ.
→ Thiên nhiên ở đây không chỉ làm cho con người thư thái, thảnh thơi như trong “Bài ca Côn Sơn” mà là làm đẹp cho những người chiến sĩ đang hoạt động vì dân, vì nước mà tiêu biểu là Bác Hồ.
⇒ Chính vì vậy người đọc không thể quên được hình ảnh "trăng ngân đầy thuyền" - một hình ảnh đầy chất lãng mạn càng làm cho cảnh và con người đẹp hơn.
b. Trình bày những cảm xúc, liên tưởng, tượng tượng và suy ngẫm của mình về tâm hồn của các nhà thơ ở hai bài thơ này:
3. Kết bài
Bài thơ “Côn Sơn ca” được học giả Đào Duy Anh xếp vào số 87 “Ức trai thi tập” (Sách “Nguyễn Trãi toàn tập” nhà xuất bản Khoa học Xã hội, 1976). Nguyên tác bằng chữ Hán, viết theo thể ca gồm 36 câu, câu ngắn nhất 4 chữ, câu dài nhất 10 chữ, phần lớn là ngũ ngôn và thất ngôn. Bài thơ này được viết vào những năm Nguyễn trãi về quê ở ẩn. Những năm tháng ấy ông sống trong cảnh thiên nhiên của Côn Sơn. Bài thơ như những nốt nhạc thanh thản của Nguyễn Trãi sau khi cáo quan trường về sống với làng quê thiên nhiên. Để nắm được nghệ thuật và nội dung của bài học, các em có thể tham khảo thêm bài soạn: Bài soạn Bài ca Côn Sơn.
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
Để cảm nhận được tình yêu thiên nhiên tha thiết của nhà thơ trong bài Bài ca Côn Sơn, các em có thể tham khảo thêm bài văn mẫu dưới đây
- Phân tích bài thơ Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi
-- Mod Ngữ văn 7 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
Câu trả lời của bạn
Trời ạ, là thể thơ lục bát thôi.
Thể thơ lục bát
Câu trả lời của bạn
Nguyễn Trãi là nhà văn, nhà thơ, nhà văn hóa lớn của dân tộc. Ông đã góp vào kho tàng văn học của dân tộc nhiều tác phẩm độc đáo, xuất sắc viết bằng cả chữ Nôm và chữ Hán. Trong số những sáng tác của mình, Nguyễn Trãi đã dành nhiều trang viết về Côn Sơn - mảnh đất cho ông nguồn cảm hứng dồi dào và một trong số những sáng tác tiêu biểu về nơi đây của ông đó chính là bài thơ Côn Sơn ca. Đọc Côn Sơn ca, người đọc không chỉ cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của thiên nhiên núi rừng Côn Sơn mà hơn hết, bài thơ đã thể hiện rõ nét những phẩm chất, vẻ đẹp của con người Nguyễn Trãi.
Trước hết, Nguyễn Trãi là người có tình yêu thiên nhiên say đắm, tha thiết với thiên nhiên và sống hòa hợp với thiên nhiên. Có lẽ chính bởi lòng yêu thiên nhiên đã giúp cho Nguyễn Trãi mở rộng lòng mình để cảm nhận và miêu tả bức tranh thiên nhiên Côn Sơn đẹp đến nao lòng.
Côn Sơn suối chảy rì rầm
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai
Côn Sơn có đá rêu phơi
Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm
Trong ghềnh thông mọc như nêm
Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm
Trong rừng có trúc bóng râm
Trong màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn.
Bằng tất cả tình yêu của mình với Côn Sơn, tác giả Nguyễn Trãi đã vẽ nên một bức tranh về nơi đây thật đẹp, có đủ hết thảy những đặc trưng của nơi đây - dòng suối, "đá rêu phơi", rừng thông, rừng trúc. Và hơn thế, dường như, Nguyễn Trãi đã dùng tất cả các giác quan để cảm nhận về thiên nhiên, cảnh vật nơi đây: ông dùng thính giác để cảm nhận âm thanh của tiếng suối róc rách chảy giống như tiếng đàn cầm, dùng thị giác để cảm nhận màu xanh mát bạt ngàn của rừng thông và dùng xúc giác để cảm nhận trọn vẹn độ êm của "đá rêu phơi". Để miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên nơi Côn Sơn, tác giả còn sử dụng hàng loạt các hình ảnh so sánh độc đáo: tiếng suối - tiếng đàn cầm, ngồi trên đá - ngồi chiếu êm,... Những hình ảnh so sánh ấy đã góp phần làm bật nổi vẻ đẹp bình dị mà trong trẻo, tươi sáng của thiên nhiên nơi đây. Tất cả những cảnh vật ấy được ông cảm nhận thật sâu sắc, tỉ mỉ và chính xác. Để rồi, giữa bức tranh thiên nhiên ấy, hình ảnh của "ta" hiện lên thật hòa hợp với thiên nhiên và đang làm chủ thiên nhiên rộng lớn, bao la bởi lẽ, trong bài thơ, tác giả đã sử dụng điệp từ "ta" lặp lại nhiều lần cùng việc sử dụng các động từ như "ta nghe", "ta ngồi", "ta nằm",... Và có lẽ, phải có một tình yêu thiên nhiên say đắm thì Nguyễn Trãi mới có thể vẽ nên một bức tranh thiên nhiên đẹp đến vậy.
Thêm vào đó, qua bài thơ, cũng giúp chúng ta nhận thấy rằng, Nguyễn Trãi là người có tâm hồn thanh cao, phóng khoáng với cuộc sống "nhàn" nơi trần thế và có lẽ, điều đó thể hiện rõ nét qua hai câu thơ kết thúc bài thơ.
Trong rừng có trúc bóng râm
Trong màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn.
Giữa màu xanh bạt ngàn của rừng trúc, hình ảnh thi sĩ hiện lên thật đẹp - "ta ngâm thơ nhàn". Dường như, hình ảnh thơ ấy đã gợi nên trước mắt chúng ta hình ảnh một ông tiên, một bậc hiền triết với cuộc sống ung dung, tự tại, không vướng bận thế sự và có lẽ Nguyễn Trãi cũng như thế. Mặc dù lui về ở ẩn, ông vẫn nặng lòng mình với đất nước nhưng ông vẫn lựa chọn cho mình một lối sống "nhàn" - sống hòa mình với thiên nhiên. Và giữa muôn vàn suy tư cho dân cho nước, ông vẫn dành tình yêu của mình cho thiên nhiên, cho thơ ca, điều đó xét đến cùng là biểu hiện của một tâm hồn cao đẹp, phóng khoáng trong ông.
Tóm lại, qua bài thơ Côn Sơn ca, chúng ta không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên Côn Sơn mà hơn thế, qua bài thơ giúp chúng ta cảm nhận sâu sắc và trọn vẹn vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi - một nhà thơ, nhà văn hóa lớn của dân tộc.
Để có những cảm nhận chi tiết về giá trị bài thơ "Côn Sơn ca", bên cạnh Cảm nghĩ của em về con người của Nguyễn Trãi qua Côn Sơn ca, các em có thể tìm đọc: Phân tích bài thơ Côn Sơn ca của Nguyễn Trãi, So sánh âm thanh tiếng suối trong bài Côn Sơn ca và Cảnh khuya, Cảm nghĩ của em về con người của Nguyễn Trãi qua Côn Sơn ca, Trong văn bản Côn Sơn ca của Nguyễn Trãi tác giả từng ca ngợi thú lâm tuyền. Niềm vui đó của Nguyễn Trãi có gì giống và khác với Hồ Chí Minh trong bài Tức cảnh Pác Bó.
Câu trả lời của bạn
Thiên nhiên trong thơ ca luôn là nguồn đề tài bất tận: trăng, sao, mây núi, chim,...được tái hiện một cách chân thật nhưng cũng rất mỹ lệ. Tiếng suối trong thơ ca vốn ít được sử dụng, thế nhưng khi nhắc đến hình ảnh đó thì người ta sẽ nghĩ ngay đến sự đồng điệu của Nguyễn Trãi và Hồ Chí Minh qua hai tác phẩm Côn Sơn ca và Cảnh khuya.
Phải nói rằng, cho dù là bất cứ giai đoạn nào, thiên nhiên luôn khiến các thi nhân xao xuyến. Nguyễn Trãi- Hồ Chí Minh: Hai con người, hai thời đại nhưng lại có chung một tiếng thơ- đó là tiếng suối- âm thanh của núi rừng. Tuy vậy, tiếng suối ở mỗi bài lại mang những vẻ đẹp khác. Tiếng suối trong Côn Sơn ca đó là:
Côn Sơn suối chảy rì rầm
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai.
Tiếng suối rì rầm được Nguyễn Trãi nghe thật êm tai, du dương "như tiếng đàn cầm bên tai" khiến tác giả say mê. Tiếng suối ấy thể hiện tâm trạng thanh thản của tác giả khi được hòa mình vào thiên nhiên, rời xa chốn quan trường nhiễu nhương nhiều bon chen danh lợi. Tiếng suối ở Côn Sơn giúp ta cảm nhận được sức sống tràn trề của vạn vật, đằng sau đó là khao khát lối sống nhàn tản, trở về sống giữa thiên nhiên, quên hết mọi ganh đua. Sự trong trẻo của nó khiến thi nhân như được gột rửa hết những muộn phiền của vòng xoay lợi danh, còn lại duy chỉ là sự yên tĩnh trong tâm hồn giữa không gian thanh vắng mà người hiền triết có được. Trở về với thiên nhiên, nhà thơ thoát khỏi sự ngột ngạt và tù túng để mặc sức phiêu bồng với cuộc đời. Khác với Nguyễn Trãi, Bác Hồ thể hiện tiếng suối trong Cảnh khuya mang màu sắc tâm trạng:
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Tiếng suối ở đây cũng là sự trong trẻo nhưng được ví "như tiếng hát xa". Giữa núi rừng vắng lặng, Bác nghe thấy tiếng suối và tưởng như tiếng hát ai đó vọng lại giữa không gian, đó cũng có thể là tiếng hát của đại ngàn rộng lớn đang mời gọi người nghệ sĩ thả hồn vào. Thế nhưng, nếu Nguyễn Trãi say mê thả hồn vào âm điệu ấy thì Bác lại không hề lãng quên hiện thực. Trái tim của Người vẫn cháy, mải miết lo toan cho vận mệnh dân tộc, nước nhà. Người say trước cảnh vật, mê mẩn tiếng hát ấm áp và ngân vang nhưng không chìm đắm hoàn toàn trong đấy. Trong tâm khảm của Người, Bác vẫn "quên mình cho tất cả" bởi hiện thực tàn khốc của cuộc Cách mạng là nốt lặng khiến cho sự xao xuyến trước cảnh vật chiến khu Việt Bắc cũng chỉ là nhất thời. Qua đó, ta thấy được sự vĩ đại trong trái tim của vị lãnh tụ kính yêu.
Hình ảnh tiếng suối được tái hiện qua nghệ thuật so sánh kết hợp ẩn dụ trong phần mở đầu của hai bài thơ thể hiện tài năng sử dụng ngôn ngữ tinh tế của hai nhà thơ. Thiên nhiên được cảm nhận bằng thính giác, nhưng qua sự tinh tế của những người nghệ sĩ thì nó trở thành những sản phẩm nghệ thuật thật sự, tiếng suối ấy đã trở thành một bản đàn, bài hát một cách dung dị và tự nhiên. Đằng sau đó, ta thấy được là cả sự hòa điệu của hai người nghệ sĩ lớn. Nguyễn Trãi- Hồ Chí Minh: Họ đều trân quý thiên nhiên theo một cách rất riêng, rất thơ, rất trữ tình, qua đó, ta nhận ra được tình yêu thiên nhiên đến say đắm, hòa hợp với thiên nhiên lạ kì và ẩn chứa trong đó là khao khát cuộc sống giản dị mà rất thanh cao.
Bằng bút pháp nghệ thuật tinh tế, thiên nhiên- tiếng suối trong Côn Sơn ca và Cảnh khuya đều hiện lên gần gũi. Ở đó, ta thấy được trái tim của hai người nghệ sĩ lớn rung động trước thiên nhiên hùng vĩ, hoang sơ. Qua đó, vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi và Hồ Chí Minh khiến người đọc càng trân trọng, nâng niu đến mãi về sau.
Câu trả lời của bạn
Giống nhau:
Cảnh sống của Nguyễn Trãi ở Côn Sơn
Côn Sơn nước chảy rỉ rầm
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai.
Côn Sơn có đá rêu phơi
Ta ngồi trên đá như ngồi đệm êm.
(Côn Sơn ca)
Cả Nguyễn Trãi và Bác Hồ thể hiện sự gắn bó chan hoà với thiên nhiên, với phong cách sống ung dung tự tại, coi thường cuộc sống vật chất, chú trọng sự cao sang về đời sống tinh thần.
Khác nhau:
- Nguyễn Trãi tìm về thú lâm tuyền là vì cuộc đời nhiễu nhương từ bỏ công danh phú quý, lánh đục về trong để giữ mình cho trong sạch, nhưng quay lưng lại với cõi đời dơ bẩn - là một ẩn sĩ.
- Bác về tìm đến chốn lâm tuyền là để hoạt động cách mạng tìm cách cứu dân tộc cứu đất nước ra khỏi vòng nô lệ lầm than - Bác là một chiến sĩ.
Câu trả lời của bạn
- Thể thơ: lục bát.
Câu trả lời của bạn
Trong bài thơ từ ta xuất hiện 5 lần. Ta chính là tác giả Nguyễn Trãi.
Câu trả lời của bạn
- Bằng vài nét phác họa, thi sĩ Nguyễn Trãi đã vẽ ra ngay trước mắt người đọc một bức tranh phong cảnh khoáng đạt, nên thơ và hữu tình.
- Cảnh tượng Côn Sơn: Có tiếng suối rì rầm, có đá rêu phơi, có thông vi vút, có trúc bóng râm.
- Chỉ qua vài nét vẽ, ta thấy cảnh Côn Sơn đẹp tựa như tranh, rất nên thơ, hữu tình và khoáng đạt.
- Cảnh như bao bọc lấy của con người trong sự êm đềm thanh tĩnh của nó. Dưới ngòi bút tinh tế của tác giả, bức tranh Côn Sơn nên thơ, nên hoạ, nên nhạc đã đề lại trong lòng người đọc dấu ấn khó phai mờ. Con người và thiên nhiên đã tạo nên một không gian rộng lớn bao trùm lên con người của tác giả.
Câu trả lời của bạn
- Đến với câu thơ cuối, ta bắt gặp nhân vật trữ tình (ta) ngâm thơ dưới màu xanh mát của trúc bóng râm, gợi cho ta nghĩ đến hình ảnh một tiên ông nhàn tản, không chút vấn vương thế sự. Đó một thi sĩ đa tình đang thả trọn tâm hồn với thiên nhiên.
- Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh Nguyễn Trãi về Côn Sơn ở ẩn, để tránh xa chốn quan trường đầy rẫy những xu nịnh, bất công.v.v... nhưng ông vẫn một lòng lo cho nước, cho dân.
- Chính vì thế mà chúng ta càng phải cảm phục vẻ đẹp tài hoa và tâm hồn thi sĩ của ông. Trong muôn vàn vướng bận, Nguyễn Trãi vần dành cho thiên nhiên một tình yêu thật tươi trong và tuyệt đẹp. Đó cũng chính là vẻ đẹp nhất trong tâm hồn cao quý của ông.
Câu trả lời của bạn
- Điệp từ trong đoạn thơ: Côn Sơn : điệp 2 lần; ta: điệp 5 lần; trong: điệp 3 lần; có: điệp 2 lần.
- Tác dụng: Cách điệp từ trong các câu thơ có ý nghĩa rất đặc biệt nó tiết tấu nhịp nhàng của bài thơ, không gian như được mở rộng bao la và cả những hình tượng thơ sâu sắc đã làm cho tâm hồn của tác giả có những cảm nhận mới mẻ từ đó giúp cho nhân vật hiểu sâu sắc và có định hướng trong sáng tác.
Câu trả lời của bạn
- Giống nhau:
+ Cả hai đều thể hiện tâm hồn hòa nhập với thiên nhiên.
+ Cả hai đều giống nhau ở sự so sánh, liên tưởng: nhạc của thiên nhiên với nhạc của con người. Sự tinh tế tài hoa của hai thi nhân.
- Khác nhau: Cách ví von tiếng suối của Hồ Chí Minh có phần sinh động hơn vì được so sánh với tiếng hát của con người. Còn cách ví von của Nguyễn Trãi lại mang sắc thái cổ điển hơn, được so sánh với tiếng đàn cầm.
Câu trả lời của bạn
- Nội dung: Là bức tranh thiên nhiên và con người giao hòa. Ca ngợi vẻ đẹp thanh tĩnh, nên thơ của Côn sơn, qua đó bộc lộ cốt cách thanh cao, tâm hồn thi sĩ của Nguyễn Trãi.
- Nghệ thuật:
+ Đan xen các câu thơ tả cảnh và tả người.
+ Lời thơ trong sáng, giọng điệu nhẹ nhàng, êm ái.
+ Sử dụng các biện pháp nghệ thuật: So sánh, điệp ngữ.
+ Bản dịch thơ sử dụng thể thơ lục bát, tạo ra vần điệu nhịp nhàng, sinh động.
Câu trả lời của bạn
Qua các chi tiết: lúc lắng nghe tiếng suối, lúc ngồi trên đá êm, lúc nằm dưới bóng thông xanh, lúc ngâm thơ giữa rừng trúc cho thấy tác giả đang sống trong những giây phút thảnh thơi, thanh nhàn. Thi sĩ như đang thả hồn, hòa mình với thiên nhiên, để thưởng ngoạn cảnh trí Côn Sơn - một cảnh đẹp nên thơ, khoáng đạt.
Câu trả lời của bạn
Bài thơ có nhiều hình ảnh so sánh ví von: “tiếng suối” ví như “tiếng đàn cầm”, “đá rêu phơi” so sánh với “chiếu êm”. Cách ví đó thể hiện sự tinh tế, sự liên tưởng - tưởng tượng độc đáo, lãng mạn tài hoa của nhà thơ. Qua đó thể hiện tâm hồn giao hòa với thiên nhiên của Nguyễn Trãi.
Câu trả lời của bạn
Nhà Hậu Lê.
Câu trả lời của bạn
Lục bát.
Câu trả lời của bạn
Côn Sơn thuộc thôn Chi Ngại, xã Cộng Hòa, ở phía đông bắc huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương.
Câu trả lời của bạn
Bóng trăng.
Câu trả lời của bạn
Vẻ đẹp yên ả, thanh bình của Côn Sơn được Nguyễn Trãi lựa chọn làm nơi ở ẩn sau khi cáo quan về quê.
Câu trả lời của bạn
- Thể thơ của đoạn thơ được trích dịch trong bài Bài ca Côn Sơn là lục bát.
- Số câu: không hạn chế, nhưng tối thiểu phải có hai câu, một câu 6 đứng trước và một câu 8 đứng sau.
- Số chữ: một cặp lục bát (6 – 8) có 14 chữ.
- Hiệp vần: vần chân và vần lưng
+ Chữ thứ 6 của câu sáu hiệp với chữ thứ 6 của câu 8 (vần lưng).
+ Chữ thứ 8 của câu tám hiệp với chữ thứ 6 của câu 6 (vần chân).
- Tất cả những hiệp vần đều thanh bằng.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *