Nội dung của bài học giúp các em hiểu được diễn biến tâm lí của các nhân vật, nhất là chị Hoài và ông Bằng trong buổi cúng tất niên chiều ba mươi tết. Từ đó thấy được sự quan sát tinh tế và cảm nhận tinh nhạy của nhà văn về những biến động, đổi thay trong tư tưởng, tâm lí con người Việt Nam giai đoạn xã hội chuyển mình.
⇒ Vẻ đẹp của nhân vật: Chị Hoài là người phụ nữ nông thôn đẹp người, đẹp nết, sống tình nghĩa thuỷ chung. Chị Hoài đại diện cho vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam trong truyền thống gắn với mô hình gia đình nền nếp gia phong, sống nặng nghĩa tình thuỷ chung son sắt.
⇒ Ông Bằng là kiểu nhân vật đặc trưng cho lớp người rất phổ biến trong xã hội ta một thời: trọng đạo đức gia đình và các chuẩn mực xã hội truyền thống nhưng đang phải gánh chịu nỗi đau từ cơn lốc thị trường tàn phá vào giá trị gia đình.
đọan trích “Mùa lá rụng trong vườn”, Ma Văn Kháng đã khéo léo xây dựng kết cấu truyện hợp lý để giúp người đọc cảm nhận được nét đẹp tuyền thống gia đình của người Việt Nam để không đánh mất mình trước tác động của nền kinh tế thị trường, giúp mỗi người càng yêu thêm những nét đẹp trong tâm hồn người Hà thành. Truyện như một thước phim ngắn về một gia đình có truyền thống trọng đạo ân tình, tình nghĩa thủy chung son sắt. Để nắm vững những kiến thức cần đạt về văn bản này, các em có thể tham khảo thêm bài soạn Mùa lá rụng trong vườn.
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
Mùa lá rụng trong vườn được trích ra từ chương II của tiểu thuyết cùng tên. Tác phẩm thể hiện nỗi niềm thương tiếc cho những giá trị cũ của dân tộc đang bị mai một và nhạt nhòa trước những đổi thay của cuộc sống đổi mới. Để nắm vững lí thuyết cũng như cách cảm nhận về các vấn đề của tác phẩm này, các em có thể tham khảo các bài văn mẫu dưới đây:
- Phân tích truyện ngắn Mùa lá rụng trong vườn của Ma Văn Kháng
-- Mod Ngữ văn 12 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
Cách ứng xử giữa các nhân vật giàu giá trị nhân bản. Việc cúng tổ tiên trong ngày Tết nhằm gợi nhớ về cội nguồn, về các giá trị truyền thống của dân tộc. Nhắc nhở phải biết giữ gìn và phát huy những giá trị tốt đẹp trong quá khứ.
Câu trả lời của bạn
Ông Bằng là kiểu nhân vật đặc trưng cho lớp người rất phổ biến trong xã hội ta một thời: trọng đạo đức gia đình và các chuẩn mực xã hội truyền thống nhưng đang phải gánh chịu nỗi đau từ thị trường tàn phá vào giá trị gia đình.
Câu trả lời của bạn
Vì chị là mẫu người phụ nữ vẫn giữ được nét đẹp truyền thống quý giá trước những “cơn địa chấn” xã hội.
Câu trả lời của bạn
Ông Bằng “soát lại hàng khuy áo, chỉnh lại cà vạt, ho khan một tiếng, dịch chân lại trước mặt bàn thờ”. “Thoáng cái, ông Bằng như quên hết xung quanh và bản thể. Dâng lên trong ông cái cảm giác thiêng liêng rất đỗi quen thân và tâm trí ông bỗng mờ nhoà… Thưa thầy mẹ đã cách trở ngàn trùng mà vẫn hằng sống cùng con cháu. Con vẫn vẳng nghe đâu đây lời giáo huấn. ..”
Câu trả lời của bạn
- Chị Hoài mang vẻ đẹp đằm thắm của người phụ nữ nông thôn: "người thon gọn... chiếc khăn len nâu thắt ôm khuôn mặt rộng có cặp mắt hai mí đằm thắm và cái miệng cười rất tươi".
- Nét đằm thắm, mặn mà toát lên từ tâm hồn chị, từ tình cảm đôn hậu, từ cách ứng xử, quan hệ với mọi người.
+ Từng là dâu trưởng trong gia đình ông Bằng bây giờ chị đã có một gia đình riêng với những quan hệ riêng, lo toan riêng, mọi người vẫn nhớ, vẫn quý, vẫn yêu chị.
+ Bởi vậy "người phụ nữ tưởng đã cùng tham dự cuộc sống của gia đình này" (biết chuyện cô Phượng đã chuyển công tác, nhận được thư bố chồng cũ, "sợ ông buồn nến phải lên ngay";
+ Chu đáo, xởi lởi chuẩn bị quà, hỏi thăm tất cả mọi người lớn, bé; sự thành tâm của chị trước bàn thờ gia tiên chiều 30 tết).
=> Trong tiềm thức mỗi người "vẫn sống động một chị Hoài đẹp người đẹp nết".
- Chị Hoài được mọi người yêu quý vì chị là mẫu người phụ nữ vẫn giữ được nét đẹp truyền thống quý giá.
Câu trả lời của bạn
- Ông Bằng và chị Hoài là nhân vật cùng có nỗi lo lắng trước những biến động theo chiều hướng xấu của đại gia đình. Gặp lại nhau trong một hoàn cảnh đặc biệt: chiều 30 Tết - khi mọi cảm xúc của con người đều hướng về nguồn cội, về những giá trị truyền thống đẹp đẽ của gia đình. Chị Hoài - vốn là con dâu trưởng của gia đình, giờ đã có gia đình riêng, xa cách lâu ngày. Cảnh sum họp trước giờ cúng tất niên thực sự xúc động.
- Ông Bằng "nghe thấy xôn xao tin chị Hoài lên", "ông sững lại khi nhìn thấy Hoài, mặt thoáng một chút ngơ ngẩn rồi mắt ông chớp liên hồi, môi ông bật bật không thành tiếng, có cảm giác như ông sắp khóc oà", "giọng ông bỗng khê đặc, khàn rè: Hoài đấy ư, con?", đó là nỗi vui mừng, xúc động không giấu giếm của ông khi gặp lại người đã từng là con dâu trưởng mà ông rất mực quý mến.
- Chị Hoài: "gần như không chủ động được mình, lao về phía ông Bằng, quên cả đôi dép, đôi chân to bản... kịp hãm lại khi còn cách ông già hai hàng gạch hoa". Tiếng gọi của chị nghẹn ngào trong tiếng nấc: "Ông"!.
=> Sự xúc động sâu sắc của hai người thể hiện tình cảm chân thành giữa những người trong gia đình. Nhưng quan trọng hơn, nó dự cảm về những gì tốt đẹp trong truyền thống gia đình mà giờ đây, trước bao tác động của thời cuộc, đang có nguy cơ bị băng hoại.
Câu trả lời của bạn
- Khung cảnh Tết:
+ Khói hương, mâm cỗ thịnh soạn "vào cái thời buổi đất nước còn nhiều khó khăn sau hơn ba mươi năm chiến tranh..."
+ Mọi người trong gia đình tề tựu, quây quần...
=> Tất cả chuẩn bị chu đáo cho khoảnh khắc tri ân trước tổ tiên trong chiều 30 Tết.
- Ông Bằng "soát lại hàng khuy áo, chỉnh lại cà vạt, ho khan một tiếng, dịch chân lại trước mặt bàn thờ". "Thoáng cái, ông Bằng như quên hết xung quanh và bản thể. Dâng lên trong ông cái cảm giác thiêng liêng rất đỗi quen thân và tâm trí ông bỗng mờ nhòa... Thưa thầy mẹ đã cách trở ngàn trùng mà vẫn hằng sống cùng con cháu. Con vẫn vẳng nghe đâu đây những lời giáo huấn...”.
- Những hình ảnh sống động gieo vào lòng người đọc niềm xúc động rưng rưng, để rồi "nhập vào dòng xúc động tri ân tổ tiên và những người đã khuất.
- Bày tỏ lòng tri ân trước tố tiên, trước những người đã mất trong lễ cúng tất niên - chiều 30 Tết, điều đó đã trở thành một nét văn hoá truyền thống đáng trân trọng và tự hào của dân tộc ta. "Quá khứ không cắt rời với hiện tại. Tổ tiên không tách rời với con cháu. Tất cả liên kết một mạch bền chặt thuỷ chung".
- Dù cuộc sống hiện tại muôn sự đổi thay cùng sự thay đổi của những cách nghĩ cách sống, những quan niệm mới, nét đẹp truyền thống văn hóa ấy vẫn đang và rất cần được giữ gìn, trân trọng.
Câu trả lời của bạn
a. Tính cách, phẩm chất của nhân vật cô Hiền:
- Nhân vật trung tâm của truyện ngắn là cô Hiền, cũng như những người Hà Nội, cô đã cùng Hà Nội, cùng đất nước trải qua nhiều biến động thăng trầm nhưng vẫn giữ được cốt cách người Hà Nội. Cô sống thẳng thắn, chân thành, không giấu giếm quan điểm, thái độ của mình với mọi hiện tượng xung quanh.
- Suy nghĩ về cách ứng xử của cô trong từng thời đoạn của đất nước:
+ Hoà bình lập lại ở miền Bắc, cô Hiền nói về niềm vui và cả những cái có phần máy móc, cực đoan của cuộc sống xung quanh: "vui hơi nhiều, nói cũng hơi nhiều...", theo cô "chính phủ can thiệp vào nhiều việc của dân quá"... cô tính toán mọi việc trước sau rất khôn khéo và "đã tính là làm, đã làm là không để ý đến những đàm tiếu của thiên hạ...".
+ Miền Bắc bước vào thời kì đương đầu với chiến tranh phá hoại hàng loạt bằng không quân của Mĩ. Cô Hiền dạy con biết, cách sống "biết tự trọng, biết xấu hổ", biết sống đúng với bản chất của người Hà Nội. Đó cũng là lí do vì sao cô sẵn sàng cho con trai ra trận: "Tao đau đớn mà bằng lòng, vì tao không muốn nó sống bám vào sự hi sinh của bạn. Nó dám đi cũng là biết tự trọng...".
+ Sau chiến thắng mùa xuân 1975, đất nước trong thời kì đổi mới, với không khí xô bồ của thời kì kinh tế thị trường, cô Hiền vẫn là một người Hà Nội của hôm nay, thuần tuý Hà Nội, không pha trộn. Từ chuyện cây si cố thụ ở đền Ngọc Sơn, cô Hiền nói về niềm tin vào cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.
b. Cô Hiền - "một hạt bụi vàng" của Hà Nội, vì:
- Nói đến hạt bụi, người ta nghĩ đến vật nhỏ bé, tầm thường. Có điều là hạt bụi vàng thì dù nhỏ bé nhưng có giá trị quý báu.
- Cô Hiền là một người Hà Nội bình thường thâm sâu những nét tinh hoa trong bản chất người Hà Nội. Bao nhiêu hạt bụi vàng, bao nhiêu người như cô Hiền sẽ hợp lại thành những "ánh vàng" chói sáng. Ánh vàng ấy là phẩm giá người Hà Nội, là truyền thống cốt cách người Hà Nội.
Câu trả lời của bạn
Các nhân vật khác trong truyện:
- Nhân vật "tôi": Thấp thoáng sau những dòng chữ là hình ảnh nhân vật "tôi" - đó là một người đã chứng kiến và tham gia vào nhiều chặng đường lịch sử dân tộc.
+ Nhân vật "tôi" đã có những quan sát tinh tế, cảm nhận nhạy bén, sắc sảo, đặc biệt là về nhân vật cô Hiền, về Hà Nội và người Hà Nội.
+ Ẩn sâu trong giai điệu vừa vui vừa đùa, khôi hài, vừa khôn ngoan, trải đời là hình ảnh một con người gắn bó thiết tha với vận mệnh đất nước, trân trọng những giá trị văn hóa của nhân vật.
+ Nhân vật "tôi" mang hình bóng Nguyễn Khải, người kể chuyện, một sáng tạo nghệ thuật sắc bén đem đến cho tác phẩm một điểm nhìn trần thuật chân thật, khách quan và đúng đắn, sâu sắc.
- Nhân vật Dũng, con trai đầu rất mực yêu quý của cô Hiền.
+ Anh đã sống đúng với những lời mẹ dạy về cách sống của người anh hùng cùng với 660 thanh niên ưu tú của Hà Nội lên đường dâng hiến tuổi xuân của mình cho đất nước.
=> Dũng, Tuất và tất cả những chàng trai Hà Nội đã góp phần tô thắm thêm cốt cách tinh thần người Hà Nội, phẩm giá cao đẹp của con người Việt Nam.
- Một số nhân vật khác: Bên cạnh sự thật về những người Hà Nội có phẩm chất cao đẹp, còn có những người tạo nên "nhận xét không mấy vui vẻ" của nhân vật "tôi" về Hà Nội.
+ Đó là "ông bạn trẻ đạp xe như gió" đã làm xe người ta suýt đố lại còn phóng xe vượt qua rồi quay mặt lại chửi "Tiên sư cái anh già",
+ Những người mà nhân vật tôi quên đường đi hỏi thăm...
=> Đó là "những hạt sạn" của Hà Nội, nay cần phải làm rất nhiều điểm để giữ gìn và phát huy cái đẹp trong tính cách người Hà Nội.
Câu trả lời của bạn
- Giọng điệu trần thuật:
+ Một giọng điệu rất trải đời, vừa tự nhiên, dân dã vừa trĩu nặng suy tư, vừa giàu chất khái quát, triết lí, vừa đậm tính đa thanh.
+ Sự tự nhiên, dân dã tạo nên phong vị hài hước rất có duyên trong giọng kể của nhân vật "tôi'’, tính cách đa thanh thể hiện trong lời kể: nhiều giọng (tự sự xen lẫn hoài nghi, tự hào xen lẫn tự hào..).
=> Giọng điệu trần thuật đã làm cho truyện ngắn đặc sắc, đặc chất tự sự rất đời thường mà hiện đại.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật:
+ Tạo tình huổng gặp gỡ giữa nhân vật "tôi" và các nhân vật khác
+ Ngôn ngữ nhân vật góp phần khắc họa tính cách (ngôn ngữ nhân vật "tôi" đậm vẻ suy tư, chiêm nghiệm, lại pha chút hài hước, tự trào, ngôn ngữ của cô Hiền ngắn gọn, rõ ràng, dứt khoát...)
Câu trả lời của bạn
- Hình ảnh cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn bị bão đánh bật rễ rồi lại hồi sinh nói lên quy luật bất diệt của sự sống. Quy luật này được khắng định bằng niềm tin của con người thành phố đã kiên trì cứu sống được cây si.
- Cây si cũng là một biểu tượng nghệ thuật, một hình ảnh ẩn dụ về vẻ đẹp của Hà Nội. Hà Nội có thể bị tàn phá, bị nhiễm bệnh vẫn là một người Hà Nội với truyền thống văn hóa đã được nuôi dưỡng suốt các chặng đường lịch sử, là cốt cách, tinh hoa, linh hồn đất nước.
Câu trả lời của bạn
Thể loại của Mùa lá rụng trong vườn là tiểu thuyết.
Câu trả lời của bạn
Thông qua câu chuyện xảy ra trong gia đình ông Bằng, một gia đình nề nếp, luôn giữ gia pháp nay trở nên chao đảo trong những cơn địa chấn từ bên ngoài, nhà văn bày tỏ niềm lo lắng sâu sắc cho giá trị truyền thống trước những đổi thay của thời cuộc.
Câu trả lời của bạn
- Truyện trích trong phần II của tiểu thuyết cùng tên (1985).
- Tác phẩm ra đời khi Ma Văn Kháng trở về Hà Nội và đất nước có những bước chuyển mình sau chiến tranh. Công cuộc đổi mới đó có ảnh hưởng sâu sắc tới từng gia đình – tế bào của xã hội.
Câu trả lời của bạn
Chủ đề của Mùa lá rụng trong vườn là mối quan hệ gia đình truyền thống trước những biến động của xã hội thời chuyển đổi.
Câu trả lời của bạn
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật sinh động, hấp dẫn.
- Nghệ thuật dẫn truyện tự nhiên.
- Nghệ thuật khắc họa nhân vật tài tình.
- Nghệ thuật dựng cảnh chân thực, tinh tế.
Câu trả lời của bạn
- Thời gian xuất hiện: chiều 30 tết.
Câu trả lời của bạn
- Ngoại hình:
+ Người phụ nữ nông thôn, trạc 50.
+ Người thon gọn trong chiếc áo bông trần hạt lựu.
+ Khuôn mặt rộng có cặp mắt đằm thắm và cái miệng tươi.
Câu trả lời của bạn
- Hành động:
+ Biết hết mọi việc trong nhà → vẫn chia sẻ với gia đình.
+ Mang quà quê.
+ Tíu tít hỏi han khắp lượt mọi người trong gia đình.
+ Lúc gặp ông bằng: lao về phía ông Bằng, thốt lên một tiếng như tiếng nấc.
+ Chắp tay trước bàn thờ tổ tiên ngay sau khi ông Bằng lui gót.
Câu trả lời của bạn
- Quan hệ với gia đình ông Bằng: là dâu trưởng (vợ anh cả Tường) nay đã tái giá.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *