Nội dung chính của bài học nhằm giúp các em hiểu rõ hai khái niệm: ngôn ngữ khoa học và phong cách ngôn ngữ khoa học. Rèn luyện kĩ năng diễn đạt trong các bài tập và kĩ năng nhận diện phân tích đặc điểm của văn bản khoa học.
Văn bản khoa học gồm 3 loại chính:
Biểu hiện:
Đọc các văn bản sau đây và cho biết chúng thuộc loại văn bản khoa học nào?
a. Xenlulozơ là chất rắn hình sợi, màu trắng, không mùi, không vị, không tan trong nước ngay cả khi đun nóng, không tan trong các dung môi hữu cơ thông thường như Ete, Benzen,…
(Hóa học nâng cao 12, NXB Giáo dục, 2014)
b. Hàng trăm nghìn tấn dưa hấu bị vứt bỏ hàng năm trên khắp thế giới có thể trở thành nguồn nguyên liệu để sản xuất nhiên liệu sinh học.
Ethanol là loại nhiên liệu dạng cồn được sản xuất bằng phương pháp lên men và chưng cất các loại ngũ cốc chứa tinh bột có thể chuyển hóa thành đường đơn (như bắp, lúa mì, lúa mạch). Ngoài ra, chất cồn này còn được sản xuất từ cây, cỏ có chứa cellulose. Người ta gọi đó là ethanol sinh học. Ethanol là chất phụ gia để tăng trị số Octane (trị số đo khả năng kích nổ) và giảm khí thải độc hại của xăng.
Theo Telegraph, hàng năm nông dân và các siêu ở châu Mỹ thị loại bỏ khoảng 1/5 lượng dưa hấu (tương đương 360.000 tấn) trên đồng ruộng trong mỗi vụ do chúng không đạt tiêu chuẩn (có hình dạng méo mó hoặc bầm dập trên vỏ). Nông dân thường biến chúng thành phân xanh để bón ruộng. Các nhà khoa học của Bộ Nông nghiệp Mỹ khẳng định lượng dưa hấu bị vứt có thể tạo ra gần 9 triệu lit nhiên liệu sinh học ethanol.
Tiến sĩ Wayne Fish, một nhà khoa học thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ, khẳng định rằng 50% số quả dưa hấu bị vứt bỏ có thể tạo ra ethanol nhờ quá trình lên men.
(Theo Minh Long – Vnexpress)
c. "Phong cách văn học (hay phong cách nghệ thuật) nảy sinh do chính những nhu cầu của cuộc sống, bởi vì cuộc sống luôn đòi hỏi sự xuất hiện những nhân tố mới mẻ, những cái không lặp lại bao giờ; và nó cũng nảy sinh từ nhu cầu của quá trình sáng tạo văn học, vì đó là một yếu tố quan trọng tạo nên tính hấp dẫn, sức sống của tác phẩm. Phong cách là những nét riêng biệt và độc đáo của một tác giả trong quá trình nhận thức và phản ánh cuộc sống, những nét độc đáo ấy thể hiện trong tất cả các yếu tố nội dung và hình thức của từng tác phẩm cụ thể. Nói cách khác, phong cách là sự thể hiện tài nghệ của người nghệ sĩ trong việc đưa đến độc giả một cái nhìn mới mẻ về cuộc đời thông qua những phương thức, phương tiện mang đậm dấu ấn cá nhân của người sáng tạo, vì thế Buy-phông viết: "Phong cách chính là người". Trong tác phẩm của Sếch-xpia "mỗi một ưu điểm nhỏ nhất cũng in dấu riêng, dấu ấn đó có thể lập tức nói với toàn thế giới rằng: Tôi là Sếch-xpia."(Lét-xinh)".
(Ngữ Văn 12, NXB Giáo dục, 2014)
Em hãy chỉ ra những thuật ngữ được dùng trong văn bản sau đây:
"Từ năm 1975, văn học Việt Nam bước vào công cuộc đổi mới. Văn học vận động theo khuynh hướng dân chủ hóa, đổi mới quan niệm về nhà văn, về văn học và quan niệm nghệ thuật về con người, phát huy cá tính sáng tạo và phong cách nghệ thuật của nhà văn với những tìm tòi, thể nghiệm mới,…"
(Ngữ Văn 12 tập 1, trang 8)
Để nắm vững về những nội dung kiến thức cần đạt, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết hoặc tóm tắt dưới đây:
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
-- Mod Ngữ văn 12 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
A. 2 loại
B. 3 loại
C. 4 loại
D. 5 loại
Câu trả lời của bạn
Văn bản khoa học gồm 3 loại chính: các văn bản chuyên sâu, các văn bản khoa học giáo dục, văn bản khoa học phổ cập.
Chọn đáp án B
A. Văn bản chuyên sâu.
B. Văn bản khoa học phổ cập.
C. Văn bản văn học.
D. Văn bản khoa học giáo khoa.
Câu trả lời của bạn
Văn bản khoa học gồm 3 loại chính: các văn bản chuyên sâu, các văn bản khoa học giáo dục, văn bản khoa học phổ cập.
Chọn đáp án: C
“Ngôn ngữ khoa học là ngôn ngữ đựơc dùng trong các văn bản […](kể cả giao tiếp và truyền thụ kiến thức khoa học: Khoa học tự nhiên: Toán, Vật lí, Hóa học, Sinh học; Khoa học xã hội và nhân văn: Lịch sử, Địa lí, Triết học, Giáo dục, chân lí)"
A. Nghệ thuật.
B. Khoa học.
C. Văn học.
D. Chính luận.
Câu trả lời của bạn
“Ngôn ngữ khoa học là ngôn ngữ đựơc dùng trong các văn bản khoa học (kể cả giao tiếp và truyền thụ kiến thức khoa học: Khoa học tự nhiên: Toán, Vật lí, Hóa học, Sinh học; Khoa học xã hội và nhân văn: Lịch sử, Địa lí, Triết học, Giáo dục, chân lí)"
Chọn đáp án: B
A. Văn bản khoa học chuyên sâu.
B. Văn bản khoa học giáo khoa.
C. Văn bản khoa học phổ cập.
D. Văn bản văn học.
Câu trả lời của bạn
Một bài báo cáo thuộc loại văn bản khoa học chuyên sâu. Thường mang tính khoa học chuyên ngành cao và sâu, dùng để giao tiếp giữa những người làm công việc nghiên cứu trong các ngành khoa học.
Chọn đáp án: A
A. Nhằm phổ biến rộng rãi kiến thức khoa học cho đông đảo bạn đọc.
B. Giao tiếp với người làm nghiên cứu cho các ngành khoa học.
C. Đưa các kiến thức khoa học đến gần với học sinh, sinh viên.
D. Trình bày nội dung từ dễ đến khó, từ cao đến thấp, phù hợp với học sinh từng cấp.
Câu trả lời của bạn
Mục đích của văn bản khoa học phổ cập là nhằm phổ biến rộng rãi các kiến thức cơ bản cho đông đảo bạn đọc.
Chọn đáp án: A
A. Tính khái quát, trừu tượng.
B. Tính lí trí, logic.
C. Tính khách quan, phi cá thể.
D. Cả 3 đều đúng.
Câu trả lời của bạn
- Phong cách ngôn ngữ khoa học có 3 đặc trưng sau:
+ Tính khái quát và trừu tượng: thể hiện ở nội dung khoa học và thuật ngữ khoa học.
+ Tính lí trí, logic: ở nội dung khoa học, ở cả phương diện ngôn ngữ, văn bản khoa học phải đảm bảo tính lí trí, logic.
+ Tính khách quan, phi cá thể.
Chọn đáp án: D
A. Không thuộc văn bản khoa học nào.
B. Văn bản khoa học phổ cập.
C. Văn bản khoa học chuyên sâu.
D. Văn bản khoa học giáo khoa.
Câu trả lời của bạn
Luận văn, luận án, chuyên án, tiểu luận, báo cáo khoa học,... thuộc văn bản khoa học chuyên sâu.
Chọn đáp án: C
Câu trả lời của bạn
+ Gồm 3 loại:
- VBKH chuyên sâu: dùng để giao tiếp giữa những người làm công việc nghiên cứu trong các ngành khoa học [chuyên khảo, luận án, luận văn, tiểu luận,…]
- VBKH và giáo khoa: giáo trình, sách giáo khoa, thiết kế bài dạy,… Nội dung được trình bày từ thấp đến cao, dễ đến khó, khái quát đến cụ thể, có lí thuyết và bài tập đi kèm,…
- VBKH phổ cập: báo, sách phổ biến khoa học kĩ thuật… nhằm phổ biến rộng rãi kiến thức khoa học cho mọi người, không phân biệt trình độ -> viết dễ hiểu, hấp dẫn.
A. Thể hiện ở nội dung khoa học và thuật ngữ khoa học.
B. Thuật ngữ khoa học là những từ ngữ chứa đựng những khái niệm của chuyên ngành khoa học
C. Cả A và B đều đúng.
D. Cả A và B đều sai.
Câu trả lời của bạn
Tính khái quát và trừu tượng của phong cách ngôn ngữ khoa học:
+ Thể hiện ở nội dung khoa học và thuộc ngữ khoa học.
+ Thuật ngữ khoa học là những từ ngữ chứa đựng những khái niệm của chuyên ngành khoa học
Chọn đáp án: C
“Sáng ngày 16-04-2014, một chiếc tàu của Hàn Quốc chở theo hơn 400 người đã bị chìm tại vùng biển phía Tây Nam nước này, các cơ quan chức đã có các biện pháp tìm kiếm cứu nạn. Theo thông tin ban đầu có 200 người mất tích. Công tác cứu hộ, cứu nạn đang được triển khai.”
A. Phong cách ngôn ngữ chính luận
B. Phong cách ngôn ngữ báo chí.
C. Phong cách ngôn ngữ khoa học.
D. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt.
Câu trả lời của bạn
- Dựa vào phần khái niệm của ngôn ngữ khoa học là ngôn ngữ được dùng trong các văn bản khoa học.
- Dựa vào đặc trưng của phong cách ngôn ngữ khoa học và đặc trưng của phong cách ngôn ngữ báo chí
⇒ Văn bản trên thuộc phong cách ngôn ngữ báo chí. Bởi nó mang tính thông tin thời sự (thông tin nóng hổi, chính xác về thời gian, nhân vật, sự kiện). Câu văn ngắn gọn, sáng sủa, mạch lạc.
Chọn đáp án: B
Câu trả lời của bạn
Ngôn ngữ trong văn bản khoa học (nhất là văn bản khoa học chuyên sâu, văn bản khoa học giáo khoa) rất hạn chế sử dụng những biểu đạt có tính chất cá nhân. Do vậy, từ ngữ và câu văn trong văn bản khoa học có màu sắc trung hoà, ít biểu lộ sắc thái cảm xúc.
Câu trả lời của bạn
Tính lí trí, lô gích của văn bản khoa học không chỉ thể hiện ở nội dung khoạ học mà còn thể hiện ở phương tiện ngôn ngữ.
– Từ ngữ trong các văn bản khoa học chỉ được dùng với một nghĩa ; không dùng từ đa nghĩa hoặc dùng từ theo nghĩa bóng và ít dùng các phép tu từ.
– Câu văn trong văn bản khoa học là một đơn vị thông tin, đơn vị phán đoán lô gích, đòi hỏi có tính chính xác cao, chặt chẽ, được xây dựng dựa trên cú pháp chuẩn và thông tin chính xác.
– Tính lí trí, lô gích cũng thể hiện ở việc cấu tạo đoạn văn, văn bản. Các câu, các đoạn trong văn bản phải được liên kết chặt chẽ và mạch lạc. Mối liên hệ giữa các câu, các đoạn, các phần phải phục vụ cho lập luận khoa học.
Câu trả lời của bạn
– Văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ khoa học sử dụng các thuật ngữ khoa học để biểu thị các khái niệm khoa học khái quát, trừu tượng.
– Tính khái quát, trừu tượng của phong cách ngôn ngữ khoa học còn thể hiện ở kết cấu của văn bản (chia thành các phần, chương, mục, đoạn) ; thể hiện ở hệ thống luận điểm khoa học từ lớn đến nhỏ, từ cấp độ cao đến cấp độ thấp, từ khái quát đến cụ thể (hoặc ngược lại).
Câu trả lời của bạn
Chú ý sử dụng từ điển và cách dùng từ ngữ hằng ngày để giải thích, có thể lấy thêm ví dụ để phân biệt.
+ Điểm : trong ngôn ngữ khoa học từ này được hiểu là đối tượng cơ bản của hình học mà hình ảnh trực quan là một chấm nhỏ đến mức không có bề dày, độ dài, độ rộng. Ví dụ : Qua hai điểm bao giờ cũng vạch được một đường thẳng duy nhất.
Trong ngôn ngữ thông thường, từ này được hiểu theo nhiều cách khác nhau : một vấn đề, một phương diện,… nào đó (chẳng hạn : ở điểm này, tôi không đồng ý với anh) ; đơn vị quy định được tính để đánh giá chất lượng, thành tích (chẳng hạn : Tôi được chín điểm) ;…
+ Đoạn thẳng : trong ngôn ngữ khoa học từ này được hiểu là đoạn ngắn nhất nối hai điểm với nhau.
Trong ngôn ngữ thông thường, từ này được hiểu là đoạn không cong queo, gãy khúc, không lệch về bên nào.
Câu trả lời của bạn
Nước sạch dùng cho sinh hoạt hằng ngày, nước để uống, nước để rửa thực phẩm, chế biến thực phẩm, nước để tắm rửa, để lau dọn,… Cơ thể người có đến hơn 70% là nước. Nước chiếm một vai trò rất lớn đối với sự sống con người : nước chiếm một lượng lớn trong tế bào, nước vận chuyển, đưa máu đi khắp cơ thể, nước thanh lọc thận,… Không có nước sạch, rau, củ, quả, thịt, cá,… cũng không được rửa sạch, khi đó con người cũng không được dùng chúng một cách ngon lành. Không có nước sạch, thực phẩm rất khó được chế biến, lúc đó biết đâu ta sẽ phải ăn sống hoặc ăn toàn đồ cháy ? Có ai đó nói rằng : nước là thứ duy nhất trên cõi đời này trong sạch. Nước trong sạch trước hết bởi chính bản thân chúng trong sạch và còn bởi nước làm trong sạch nhiều thứ. Nếu nước bị ô nhiễm thì mọi thứ cũng theo đó mà ô nhiễm, tanh hôi,… Vì thế, chúng ta cần phải bảo vệ nguồn nước.
Câu trả lời của bạn
Văn bản khoa học gồm 3 loại chính: các văn bản chuyên sâu, các văn bản khoa học giáo dục, văn bản khoa học phổ cập.
Câu trả lời của bạn
Văn bản khoa học gồm 3 loại chính: các văn bản chuyên sâu, các văn bản khoa học giáo dục, văn bản khoa học phổ cập.
Câu trả lời của bạn
Luận văn, luận án, chuyên án, tiểu luận, báo cáo khoa học,... thuộc văn bản khoa học chuyên sâu.
Câu trả lời của bạn
Một bài báo cáo thuộc loại văn bản khoa học chuyên sâu. Thường mang tính khoa học chuyên ngành cao và sâu, dùng để giao tiếp giữa những người làm công việc nghiên cứu trong các ngành khoa học.
Câu trả lời của bạn
Mục đích của văn bản khoa học phổ cập là nhằm phổ biến rộng rãi các kiến thức cơ bản cho đông đảo bạn đọc.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *