Bài học giúp các em thấy được cuộc sống gian khổ của nhân dân Cao - Bắc - Lạng, tội ác dã man của thực dân Pháp cũng như niềm vui khi được giải phóng. Cảm nhận được các diễn tả riêng vừa cụ thể vừa sinh động của nhà thơ Nông Quốc Chấn.
⇒ Cảnh tượng tang hoang đổ nát của nhân dân miền núi khi thực dân Pháp tràn vào, cuộc sống yên ổn ấm no nay thay thế bằng những cuộc chạy trốn những lo âu thấp thoải.
⇒ Đốt nhà, cướp của, coi rẻ sinh mạng của nhân dân.
Mày sẽ chết! Thằng giặc Pháp hung tàn
Băm thịt xương mày, tao mới hả!
⇒ Ngôn ngữ mộc mạc, lời thơ giản dị, ý thơ cảm xúc, hình ảnh chân thật nhà thơ đã mang đến cho chúng ta về những đau thương mất mát của nhân dân miền núi, và niềm vui khi được giải phóng.
⇒ Các diễn tả nỗi đau cũng như niềm vui sướng của tác giả rất sinh động, giàu hình ảnh, cụ thể mà thuần phác, hồn nhiên như chính tâm hồn người dân miền núi.
Có thể nói Dọn về làng là một bài thơ hay về nhân dân miền núi trong kháng chiến chống Pháp. Những con người ấy phải chịu những nỗi đau thương mất mát khi chúng đến và khi giải phóng họ thể hiện niềm vui hân hoan của mình. Để cảm nhận và hiểu sâu hơn về văn bản, các em có thể tham khảo bài soạn tại đây: Bài soạn Dọn về làng.
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
Cái hay của "Dọn về làng" là ở giọng thơ mộc mạc bình dị với bao chi tiết chọn lọc cảm động. Nỗi đau thương thời giặc giã, hình ảnh người bà, người cha, người mẹ trong khói lửa đau thương, niềm vui giải phóng và hình ảnh quê hương hồi sinh được nói lên một cách thật giản dị, cảm động đáng yêu. Để cảm nhận được những điều này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
- Phân tích bài thơ Dọn về làng của Nông Quốc Chấn
-- Mod Ngữ văn 12 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
Thể thơ tự do.
Câu trả lời của bạn
Hoàn cảnh ra đời: Viết vào mùa đông năm 1950 về quê hương trong những năm kháng chiến chống Pháp.
Câu trả lời của bạn
Giá trị nội dung:
- Miêu tả chân thực nỗi đau khổ của người dân trong cuộc kháng chiến chống Pháp
- Tố cáo tội ác, sự tàn bạo dã man của thực dân Pháp đối với nhân dân ta
Câu trả lời của bạn
Hình ảnh so sánh “Người như kiến, súng như củi”.
⇒ Hình ảnh so sánh cụ thể, gần gũi. Cách nói của đồng bào dân tộc.
Câu trả lời của bạn
Nông Quốc Chấn viết Dọn về làng bằng tiếng Tày và tự dịch ra tiếng Việt.
Câu trả lời của bạn
Thái độ của tác giả qua việc tố cáo tội ác của thực dân Pháp:
- Khắc sâu mối thù với quân xâm lược
- Thể hiện sự nhận thức tỉnh táo của người dân trước âm mưu hiểm độc của kè thù.
- Nén đau thương mà vượt lên nỗi khổ của chính mình.
Câu trả lời của bạn
Hình tượng người mẹ gợi nhiều suy ngẫm
- Người mẹ thân yêu trong tâm thức tác giả
- Hoặc người mẹ quê hương trong ý nghĩa tự thân của tác phẩm
Câu trả lời của bạn
Từ ngữ “hàng đàn, quên tết tháng giêng quên rằm tháng bảy, mày tao” là những từ ngữ mộc mạc, chân thực. Cách diễn tả nỗi đau cũng như niềm vui sướng của tác giả sinh động, giàu hình ảnh mà rất cụ thể, thuần phác, hồn hậu như chính tâm hồn của người dân miền núi.
Câu trả lời của bạn
Nông Quốc Chấn là nhà thơ, nhà hoạt động văn hóa, người dân tộc Tày ở Bắc Cạn. Từ một ông giáo hiền lành, sớm được giác ngộ cách mạng, được rèn luyện trong khói lửa chiến tranh, ông trở thành một cán bộ trung kiên, một nhà hoạt động văn hóa, một nhà thơ xuất sắc của Đảng và dân tộc.
Bài thơ "Dọn về làng” được sáng tác trong chiến dịch Biên giới thu - đông 1950, là tác phẩm tiêu biểu nhất của Nông Quốc Chấn. Nguyên tác bằng tiếng Tày, sau đó được tác giả dịch ra tiếng phổ thông theo thể thơ tự do. Năm 1951, tại Đại hội liên hoan học sinh sinh viên thế giới tại Béc-lin, bài thơ đã được tặng giải Nhì, đã được dịch sang tiếng Pháp, giới thiệu trên Tạp chí Châu Âu.
Nhà thơ đã sử dụng biện pháp tương phản giữa quá khứ đau thương với niềm vui chiến thắng và giải phóng để ca ngợi sự hồi sinh, sự vươn dậy của quê hương và của đồng bào các dân tộc Cao-Bắc-Lạng.
Mở đầu bài thơ "Dọn về làng” là tiếng gọi mẹ cất lên; gọi mẹ để báo tin vui, tin mừng chiến thắng:
“Mẹ! Cao - Lạng hoàn toàn giải phóng
Tây bị chết bị bắt sống hàng đàn
Vệ quốc quân chiếm lại các đồn
Người đông như kiến, súng đầy như củi”
Đoạn thơ làm sống lại cảnh tượng chiến trường Biên giới năm 1950. Gọng kìm đường số Bốn của giặc bị chặt đứt, bị phá tung. Quân ta đánh chiếm đồn Đông Khê, tiêu diệt hai binh đoàn Sác-tông và Lơ-pa, hàng ngàn giặc Tây “bị chết bị bắt sống”. Hai so sánh “Người đông như kiến, súng đầy như củi” đã nói lên thật hay sức mạnh và khí thế chiến đấu, chiến thắng của quân và dân ta thuở ấy.
Từ niềm vui chiến thắng, đứa con đau đớn nhớ lại những năm dài gian khổ, đau thương dưới ách kìm kẹp, chiếm đóng của lũ giặc Pháp hung tàn.
Trên bước đường trở về làng cũ để “sửa nhà phát cỏ”, để “Cày ruộng vườn trồng lúa ngô khoai”, đứa con bồi hồi nhớ lại:
“Mấy tháng năm qua quên tết tháng giêng, quên rằm tháng bảy
Chạy hết núi khe. Cay đắng đủ mùi”.
Những lễ tết lâu đời phải “quên” đi! Những phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc phải “quên” đi. Bàn thờ tổ tiên nguội lạnh hương khói. Trải bao cay đắng vì phải chạy giặc triền miên: “Chạy hết núi lại khe,cay đắng đủ mùi”.
Quên sao được những kỉ niệm thương đau một thời gian khổ với bao thiên tai, địch. Mưa rừng mù mịt, gió bão, sấm sét, lán sụp, cửa nát, vắt bám đầy chân. Giặc lùng sục, đốt lán, cướp bóc, gây ra bao thảm cảnh:
“Súng nổ kia! Giặc Tây lại đến lùng
Từng cái lán nó đốt đi trơ trụi
Nó vơ hết áo quần trong túi…”
Đoạn thơ như một đoạn phim ghi lại cảnh chạy loạn giữa rừng sâu của đồng bào các dân tộc vùng biên giới phía Bắc đất nước ta trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp. Biện pháp liệt kê và tự sự mở ra một không gian nghệ thuật với bao chi tiết hiện thực rất sống động và cảm động. Cảnh người mẹ chạy giặc, vừa địu con, vẫy em, vừa “Tay dắt bà, vai đeo đầy tay nải - Bà lòa mắt không biết lối bước đi”. Cảnh người cha bị giặc bắt, “Cha chửi Việt gian, cha đánh lại Tây” rồi bị giặc giết một cách dã man:
“Súng nổ ngay đì đùng một loạt,
Cha ngã xuống nằm lăn trên mặt đất”
Cảnh chôn cất người chồng, người cha thân yêu đầy nước mắt:
“Lán anh em rải rác không biết nơi tìm
Không ván, không người đưa cha đi chôn cất
Mẹ tháo khăn phủ mặt cho chồng,
Con cởi áo liệm thân cho bố,
Mẹ con ẵm cha đi nằm chân rừng
Máu đầy tay, nước tràn đầy mặt…”
Tất cả những cảnh đau đớn và thương tâm ấy được nhà thơ tái hiện lại một cách chân thực với nhiều máu và nước mắt. Sau tiếng khóc nghẹn ngào là tiếng thét căm thù uất hận vang lên:
“Mày sẽ chết! Thằng giặc Pháp hung tàn
Băm xương thịt mày, tao mới hả”
Qua đó, ta càng thấy rõ: máu không thể nào dìm được chân lí; súng đạn của quân giặc cướp nước không thể nào khuất phục được nhân dân ta.
Phần thứ hai của bài thơ nói lên niềm vui giải phóng, quê hương được hồi sinh, sức sống của dân tộc nổi dậy vô cùng mạnh mẽ.
Có bao âm thanh giữa không gian rộng lớn Cao - Bắc - Lạng. Có tiếng “cười vang”, tiếng “người nói”, tiếng cười con trẻ “ríu rít” cắp sách đến trường. Có tiếng ô tô “kêu vang”; có tiếng gà gáy, tiếng chó sủa.
Câu trả lời của bạn
Thể loại của bài thơ Dọn về làng là thể thơ tự do.
Câu trả lời của bạn
Hoàn cảnh sáng tác của bài thơ Dọn về làng: Viết vào năm 1950 nói về quê hương của tác giả trong thời kì kháng chiến chống Pháp, được trao giải nhì tại Đại hội liên hoan thanh niên, sinh viên thế giới tại Béc – lin. Sau đó được dịch đăng trên tạp chí Châu Âu.
Câu trả lời của bạn
Giá trị nghệ thuật của bài thơ Dọn về làng:
- Kết cấu lặp vòng đầu - cuối với tiêu đề cụ thể Dọn về làng để làm nổi bật niềm vui chiến thắng.
- So sánh độc đáo bằng những hình ảnh chân thực.
- Cảm xúc dồn nén, lời thơ mộc mạc, tự nhiên, đậm chất dân tộc miền núi.
Câu trả lời của bạn
Giá trị nội dung của bài thơ Dọn về làng:
- Dọn về làng là bài thơ tả lại cảnh quê hương miền núi sau khi được quân ta giải phóng, thể hiện qua lời tâm sự của người con với mẹ:
+ Niềm hạnh phúc, vui sướng khi bọn giặc bị tiêu diệt, cuộc sống của làng bản đã được trở lại.
+ Bài thơ còn thể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng của quê hương, biểu hiện ý chí quyết tâm chống giặc ngoại xâm và khát vọng thanh bình của nhân dân miền núi.
Câu trả lời của bạn
Chủ đề của bài thơ Dọn về làng là viết về quê hương trong những năm kháng chiến chống Pháp đau thương mà anh dũng.
Câu trả lời của bạn
Cuộc sống gian khổ của người dân Cao - Bắc - Lạng được thể hiện qua các hình ảnh:
- Cuộc sống cay đắng đủ mùi.
- Mấy năm: thời gian kéo dài.
- Quên tết... quên rằm ...
- Chạy hết núi khe, cay đắng đủ mùi.
- Lán sụp; nát cửa; vắt bám.
- Mẹ địu em chạy; tay dắt bà; vai đầy tay nải...
- Cha ngã xuống, phủ mặt cho chồng, máu đầy tay.
→ Sống đói khát, ngột ngạt, kinh hoàng, tiêu điều xơ xác, tan tác. Phải vào rừng trốn tránh sự khủng bố, lùng sục của giặc. Cuộc sống yên ấm bị đảo lộn, nhà cửa tan hoang, gia đình li tán, cơ cực.
Câu trả lời của bạn
Tội ác của giặc Pháp:
- Lán đốt trơ trụi, súng nổ, Tây lùng.
- Áo quần bị vơ vét.
- Cha bị bắt, bị đánh chết.
- Chôn cất cha bằng khăn của mẹ, liệm bằng áo của con.
- Máu đầy tay, nước tràn đầy mặt.
→ Đốt nhà, cướp của, coi rẻ sinh mạng của nhân dân. Triệt làng, giết dân không phân biệt già trẻ, lớn bé, khủng bố đồng bào miền núi,…
⇒ Giặc Pháp tàn bạo, ác độc, qua đó thể hiện sự căm thù đến tột độ và muốn trả thù của tác giả.
Câu trả lời của bạn
Niềm vui được giải phóng được thể hiện bằng một phong cách riêng, mang đậm màu sắc tư duy của người miền núi:
- Mẹ! Cao - Lạng hoàn toàn giải phóng → lời gọi thân thiết, tự hào, báo tin về sự chiến thắng. Nhân vật trữ tình bày tỏ niềm vui với người mẹ của mình, sự lựa chọn ấy giúp thể hiện niềm vui một cách chân thành, sâu sắc.
- Tây bị chết bắt sống hàng đàn/Vệ quốc quân chiếm lại các đồn → kết quả của sự thắng lợi.
- Hôm nay Cao - Bắc - Lạng cười vang...người xuống làng,... → Hình ảnh vui vẻ của người dân cười vang, xuống làng, người nói cỏ lay, ô tô kêu vang đường, ríu rít tiếng cười con trẻ. Cuộc sống đã trở lại, mọi người nô nức trở về làng.
- Giặc Pháp, Mĩ còn giết,…. Đuổi hết nó đi, con sẽ về trông mẹ → niềm vui chiến thắng trở thành động lực để tiếp tục chiến đấu giải phóng Tổ quốc.
⇒ Ngôn ngữ mộc mạc, lời thơ giản dị, ý thơ cảm xúc, hình ảnh chân thật nhà thơ đã diễn tả niềm vui đủ cung bậc, màu sắc, mang đến cho chúng ta về những đau thương mất mát của nhân dân miền núi, và niềm vui khi được giải phóng.
Câu trả lời của bạn
Màu sắc dân tộc qua cách sử dụng hình ảnh:
- Những hình ảnh giản dị, cụ thể, gần gũi, theo cách nói của đồng bào dân tộc. Lối diễn đạt tự nhiên giàu hình ảnh, không cầu kì, hoa mĩ, trau chuốt:
+ Chỉ số nhiều: Người đông như kiến, súng đầy như củi hay Người nói cỏ lay trong rừng rậm.
+ Chỉ nỗi khổ triền miên: Mấy năm qua quên tết tháng giêng, quên rằm tháng bảy.
+ Chỉ cái chết: Cha ơi! Cha không biết nói rồi...
+ Không khí vui tươi, sinh động: Đường cái kêu vang tiếng ô tô/Trong trường ríu rít tiếng cười con trẻ.
- Lối nói so sánh có hình ảnh, kết hợp với từ ngữ của nhà thơ:
+ Người đông như kiến, súng đầy như củi, người nói cỏ lay trong rừng rậm.
+ Hổ không dám đến đẻ con trong vườn chuối.
⇒ Cách diễn tả nỗi đau, niềm vui tự do, độc lập của tác giả thật gần gũi, thân thuộc, hồn nhiên như chính tấm lòng người dân miền núi.
Câu trả lời của bạn
Nông Quốc Chấn (18 tháng 11 năm 1923 – 4 tháng 2 năm 2002) là một nhà văn người dân tộc Tày, Việt Nam. Ông là người dân tộc thiểu số đầu tiên "mang hơi thở núi rừng Việt Bắc vào thi ca”. Ông được xem là cánh chim đầu đàn của những người cầm bút các dân tộc thiểu số.
Câu trả lời của bạn
Nông Quốc Chấn quê ở xã Châu Khê, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Cạn.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *