Bài học Số phận con người của M. Sô-lô-khốp giúp các em hiểu rõ tính cách Nga kiên cường, nhân hậu. Nắm được nghệ thuật kể chuyện, khắc hoạ tính cách và sử dụng chi tiết của Sô-lô-khốp. Thông qua video bài giảng cùng phần hướng dẫn soạn bài và phần bài học, DapAnHay chúc các em có thêm nhiều tiết học hấp dẫn và hiệu quả hơn tại lớp.
⇒ Sự thật khốc liệt của chiến tranh và nỗi đau cùng cực của những thân phận con người.
Cuộc gặp gỡ giữa Xô - cô -lốp và bé Va- ni- a
⇒ Tiêu biểu cho số phận và vẻ đẹp tâm hồn nước Nga.
Tính cách Nga, con người Nga được thể hiện như thế nào qua nhân vật Xô-cô-lốp.
Gợi ý làm bài:
Nhà văn Sô lô Khốp (1905 – 1984), ông là một nhà văn Xô Viết lỗi lạc, vinh dự hơn khi ông được nhận giải thưởng Nô- Ben về văn học năm 1965. Đồng thời ông được liệt vào danh sách những nhà văn lớn. Tác phẩm của ông để lại gồm những tập truyện, tiểu thuyết lớn và tiêu biểu trong số đó có tác phẩm Số phận con người. Qua tác phẩm ấy ta thấy được những số phận bất hạnh của con người sau chiến tranh. Từ khi ra đời có trên mặt báo Sự Thật cho đến nay tác phẩm vẫn còn nguyên những giá trị ý nghĩa của mình. Để dễ dàng nắm được hệ thống kiến thức cần đạt khi học văn bản này, các em có thể tham khảo bài soạn tại đây: bài soạn Số phận con người.
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
Số phận con người có sức rung cảm vô hạn của chất trữ tình sâu lắng. Nhà văn đã sáng tạo ra hình thức tự sự độc đáo, sự xen kẽ nhịp nhàng giọng điệu của người kể chuyện (tác giả và nhân vật chính). Sự hoà quyện chặt chẽ chất trữ tình của tác giả và chất trữ tình của nhân vật đã mở rộng, tăng cường đến tối đa cảm xúc nghĩ suy và những liên tưởng phong phú cho người đọc. Để cảm nhận và viết thành văn các dạng đề làm văn liên quan đến tác phẩm này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
- Phân tích truyện Số phận con người của nhà văn Sô-lô-khốp
- Tính cách Nga, con người Nga qua nhân vật Xô-cô-lốp
- Cảm nhận về tác phẩm Số phận con người của Sô-lô-khốp
- Suy nghĩ về nghị lực và tuổi trẻ từ tác phẩm Số phận con người của nhà văn Sô-lô-khốp
-- Mod Ngữ văn 12 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
Sau khi chiến tranh kết thúc, Xô-cô-lốp làm lái xe cho một đơn vị vận tải.
Câu trả lời của bạn
- Hoàn cảnh của Xô-cô-lốp sau chiến tranh:
+ Vợ và hai cô con gái bị bọn phát xít giết hại từ giữa năm 1942
+ Đứa con trai – niềm hi vọng cuối cùng cũng bị bắn chết vào ngày 9/5/1945
⇒ Xô-cô-lốp trở thành người không gia đình, không chốn trở về và anh rơi vào bi kịch của cuộc sống.
Câu trả lời của bạn
Hoàn cảnh của Va-ni-a: Bố chết ở mặt trận, mẹ bị bom chết trên tàu hỏa, không quê hương, không bà con thân thiết.
Câu trả lời của bạn
Những chi tiết miêu tả ngoại hình Va-ni-a: Rách như xơ mướp. Mặt mũi thì bê bết nước dưa hấu, lem luốc, bụi bặm, bẩn như ma lem, đầu tóc rối bù, nhưng cặp mắt – cứ như những ngôi sao sau trận mưa đêm”.
Câu trả lời của bạn
Sự thay đổi trong suy nghĩ và hành động của Va-ni-a khi được Sô-cô-lốp nhận nuôi:
- Cậu vô cùng sung sướng và xúc động: nhảy chồm lên cổ, hôn vào má, vào môi, vào trán, áp sát vào người…
- Cậu hồn nhiên, vui vẻ, quyến luyến bố không rời.
Câu trả lời của bạn
- Sô-cô-lốp đến xin làm lài xe cho một đội vận tải. Sô-cô-lốp trở cách thứ hàng hóa về các huyện, và mùa thu thì chuyển sang trở lúc mì. Chính vào hồi ấy anh đã gặp Va-ni-a. Cảm thương cho số phận của Va-ni-a, Sô-cô-lốp đã lập tức quyết định nhận nuôi Va-ni-a.
⇒ Sô-cô-lốp là người có trái tim nhân ái, nhạy cảm trước nỗi đau của con người.
Câu trả lời của bạn
Sô-cô-lốp gặp khó khăn trong công việc: Xe anh quét nhẹ phải con bò nhưng anh bị tước bằng. Điều này khiến anh bị mất việc.
Câu trả lời của bạn
- Xúc động cực độ, Sô-cô-lốp không nghĩ việc anh nhận nuôi Va-ni-a lại khiến cậu bé hạnh phúc tới vậy.
- Anh lấy lại được thăng bằng trong cuộc sống, cảm nhận được sự bình an, niềm hạnh phúc và không khí gia đình dù còn đó những vất vả, những vụng về trong cách cách chăm sóc con.
⇒ Xô-cô-lốp và Va-ni-a đã nương tựa vào nhau để sống, chính tình yêu chân thành đã giúp họ vượt qua nỗi cô đơn và những mất mát, bi kịch của số phận mình.
Câu trả lời của bạn
Nhà văn thể hiện thái độ tin tưởng, đồng thời khẳng định sức mạnh tiềm ẩn và những cống hiến thầm lặng của một thế hệ Xô-cô-lốp nói riêng và nhân dân Nga nói chung cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Câu trả lời của bạn
Tác giả bày tỏ nỗi băn khoăn lo lắng về tương lai của 2 nhân vật: Hai con người côi cút, hai hạt cát đã bị sức mạnh phũ phàng của bão tố chiến tranh thổi bạt tới những miền xa lạ…Cái gì đang chờ đón họ ở phía trước.
Câu trả lời của bạn
Thể chất của Sô-cô-lốp cũng đang yếu đi dần: “Trái tim tôi đã rệu rã lắm rồi, có khi tự nhiên nó nhói lên, thắt lại và giữa ban ngày mà tối tăm mặt mũi”.
⇒ Nỗi đau ám ảnh anh không dứt, nỗi đau không gì bù đắp nổi, thời gian cũng không xoa dịu được vết thương lòng.
Câu trả lời của bạn
Câu trả lời của bạn
Lời trữ tình ngoại đề: “Không, không phải những người đứng tuổi đã bạc đầu trong chiến tranh chỉ khóc trong chiêm bao đâu. Họ cũng khóc trong thực tại đấy. Cái chính ở đây là phải biết kịp thời quay mặt đi. Cái chính ở đây là đùng làm tổn thương trái tim em bé, đừng để cho em thấy những giọt nước mắt đàn ông hiếm hoi nóng bỏng lăn trên má anh”, tác giả muốn gửi gắm điều gì
Câu trả lời của bạn
Nhà văn nhắc nhở và kêu gọi sự quan tâm của xã hội đối với số phận con người bất hạnh và góp tiếng nói lên án chiến tranh phi nghĩa.
Tóm tắt tác phẩm số phận con người của Sôlôkhốp?
Câu trả lời của bạn
Gần một năm sau chiến tranh thế giới lần thứ 2 kết thúc, mùa xuân năm 1946, trên đường đi công tác, tác giả gặp Xôcôlốp và anh đã kể cho tác giả nghe về cuộc đời vô cùng gian truân và đau khổ của mình. Chiến tranh bùng nổ, anh ra trận để lại quê nhà vợ và 3 con. Sau một năm chiến đấu, hai lần anh bị thương nhẹ vào tay và chân. Tiếp đó, anh bị bắt làm tù binh, bị đày đọa suốt 2 năm trời trong các trại tập trung của phát xít Đức. Lao dịch, nhục hình, đói rét, tử thần đêm ngày đe dọa. Năm 1944, giặc bị thua to trên mặt trận Xô-Đức, bọn phát xít bắt tù binh làm lái xe. Nhân cơ hội đó, Xôcôlốp đã bắt sống một tên trung tá Đức, lái xe chạy thoát về phía Hồng quân. Lúc này, anh mới biết tin về vợ và 2 con gái anh đã bị bom giặc giết hại. Anatôli, cậu con trai giỏi toán của anh nay đã trở thành đại uý pháo binh Hồng quân. Hai cha con cùng tham dự chiến dịch công phá Beclin, sào huyệt của Hitle. Đúng ngày 9/5/1945 ngày chiến thắng, một tên thiện xạ Đức đã bắn lén giết chết Anatôli, niềm hy vọng cuối cùng của anh.
Chiến tranh kết thúc, Xôcôlốp được giải ngũ, nhưng anh không trở về Vôrônegiơ quê hương nữa. Một đồng đội bị thương đã giải ngũ có lần mời anh về nhà chơi, Xôcôlốp nhớ ra và tìm đến Uriupinxcơ. Anh xin được làm lái xe chở hàng hóa về các huyện và chở lúa mì về thành phố. Mỗi lần đưa xe về thành phố anh lại tạt vào cửa hiệu giải khát uống một li rượu lử người. Anh đã gặp bé Vania đầu tóc rối bù, áo quần rách bươm xơ mướp nhưng cặp mắt như những ngôi sao sáng ngời sau trận mưa đêm. Nó ăn ngay ở hiệu giải khát, ai cho gì thì ăn nấy. Bạ đâu ngủ đó. Xôcôlốp xúc động quyết định: “Mình sẽ nhận nó làm con nuôi!” Xôcôlốp nói với bé Vania: “Là bố của con” khi nó nghẹn ngào hỏi: “Thế chú là ai?” Đưa Vania về nhà vợ chồng người bạn, Xôcôlốp tắm rửa; cắt tóc, sắm áo quần cho bé. Nhìn nó ăn xúp bắp cải, vợ người bạn lấy tạp dề che mặt khóc. Lần đầu tiên sau chiến tranh, Xôcôlốp được ngủ một giấc yên lành. Còn bé Vania rúc vào nách bố nuôi như con chim sẻ dưới mái rạ, ngáy khe khẽ. Ngày và đêm, bé Vania không chịu rời Xôcôlốp. Một chuyện rủi ro xẩy đến, Xôcôlốp bị người ta tước mất bằng lái xe. Mất việc, anh đưa bé Vania đi bộ đến Kasarư sống. Nhìn 2 bố con đi xa dần với một nỗi buồn thấm thía, chợt đứa bé quay lại nhìn nhà văn, vẫy vẫy bàn tay bé xíu hồng hồng. Như có móng sắc nhọn bóp lấy tim mình, tác giả vội quay mặt đi…
Truyện Số phận con người ra đời năm 1956 là một trong những sáng tác xuất sắc của M. Sôlôkhốp những năm sau chiến tranh. Truyện khai thác đề tài số phận con người sau chiến tranh qua cuộc đời nhân vật Xôcôlôp. Truyện gồm hai phần: mở đầu, kết thúc và ba chương. Xôcôlôp là một cậu bé mồ côi, chăm chỉ. Lớn lên lấy vợ và có một gia đình hạnh phúc với hai con gái và một cậu con trai - một học sinh giỏi toán.
Chiến tranh bùng nổ anh tham gia Hồng quân rồi bị phát xít bắt giam. Vợ và hai con gái đã bị bom phát xít chôn vùi cùng với ngôi nhà. Thoát khỏi nhà tù phát xít, anh đã vô cùng hạnh phúc khi nhận được tin cậu con trai đang là đại uý pháo binh, một sĩ quan dũng cảm. Sắp tới ngày chiến thắng hai cha con hẹn gặp nhau. Anh hồi hộp và chờ đợi giờ phút ấy. Và anh đã được gọi đến để nhìn mặt con lần cuối. Con trai anh đã hy sinh vào đúng ngày chiến thắng. Anh vô cùng đau đớn khi phải "chôn trên đất người niềm vui sướng, niềm hy vọng cuối cùng" của mình.
Trở về cuộc sống thường nhật với một nỗi đau và sự mất mát quá lớn Xôcôlôp lang thang kiếm sống khắp nơi. Anh kiếm được chân lái xe cho đội vận tải lương thực. Và anh đã gặp cậu bé Vania bị lạc mất bố mẹ trong chiến tranh. Thương cậu bé cùng cảnh, anh nhận cậu bé làm con nuôi, còn cậu bé lại tưởng anh là cha đẻ của nó. Hai người đã dựa vào nhau mà sống. Từ đó anh thấy cuộc sống có ý nghĩa hơn cho dù sự có mặt của Vania chưa đủ để làm vơi nỗi đau trong anh. Rồi một điều không may xảy ra, một con bò đâm vào xe Xôcôlôp làm anh bị tước mất bằng lái. Hai cha con tạm biệt vợ chồng người bạn rồi dắt nhau đi tìm một vùng đất mới. Đoạn trích thuộc phần cuối tác phẩm, bắt đầu từ khi Xôcôlôp trở về từ đám tang con trai với nỗi đau vô tận, rồi anh gặp và nhận Vania làm con cho đến kết thúc tác phẩm.
Tác phẩm là câu chuyện cảm động về số phận con người trong và sau chiến tranh. Nhà văn đã thể hiện sự đồng cảm sâu sắc của mình đối với số phận con người, qua đó ngợi ca tính cách Nga nhân hậu, kiên cường và bất khuất.
Từ tác phẩm Số phận con người của nhà văn Sô-lô-khốp, hãy nêu suy nghĩ của anh/chị về nghị lực và tuổi trẻ?
Câu trả lời của bạn
Chiến tranh đã đi qua thường để lại những mất mát không gì bù đắp được. Không có một nghị lực phi thường con người khó có thể vượt qua. Những nhân vật trong truyện ngắn "Số phận con người" của Sô-lô-khốp là tấm gương cho nghị lực vượt qua nỗi đau sau chiến tranh. Không ồn ào, câu chuyện kể về cuộc đời của một chiến sĩ Nga Xô viết Xô-cô-lốp trở về sau chiến tranh với mất mát không gì bù đắp nổi nhưng đã vượt lên tất cả để sống và thương yêu. Từ cuộc sống của chính anh, người đọc rút ra bài học quí báu về nghị lực. Điều này thực sự cần thiết và có ý nghĩa đối với những người trẻ tuổi.
“Số phận con người”, là câu chuyện kể về anh lính Hồng quân mang tên Xô-cô-lốp. Cuộc đời anh là một chuỗi những mất mát không gì có thể bù đắp nổi. Những năm nội chiến, anh tham gia Hồng quân. Năm 1922, mất mát đầu tiên đến với anh khi cả nhà bị chết vì nạn đói, chỉ mình anh đi làm thuê cho cu-lắc nên sống sót. Xô-cô-lốp làm đủ nghề để sinh sống, anh lấy vợ, dần dần xây dựng được một gia đình hạnh phúc, có vợ hiền và ba đứa con xinh xắn. Mọi thứ tưởng như cứ thế bình lặng trôi cho đến khi Chiến tranh Thế giới lần thứ hai bùng nổ. Xô-cô-lốp từ giã vợ con để ra mặt trận. Anh bị bắt làm tù binh của phát xít, phải chịu biết bao sự hành hạ tra tấn dã man của kẻ thù. Đến khi trốn về đơn vị một thời gian thì anh nhận được tin đau đớn: một trái bom của máy bay phát xít đã chôn vùi tất cả nhà cửa cùng với vợ anh và hai đứa con gái. Còn nỗi đau nào lớn hơn thế? Cuộc sống tưởng chừng đã có thể công bằng hơn khi nhen nhóm lại trong anh hi vọng vào cuộc sống về người con trai duy nhất còn lại nay đã là một đại uý pháo binh, Xô-cô-lốp đã có thể tưởng tượng ra ngày cha con gặp nhau trên đường tiến quân về thành phố Béc-lin, tưởng tượng ra được hạnh phúc của người cha được ôm vào trong lòng giọt máu cuối cùng, niềm hi vọng cũng là niềm tự hào, động lực sống cuối cùng. Anh chờ đợi và khát khao giây phút ấy. Nhưng nghiệt ngã thay, ngày anh mong mỏi được gặp lại con cũng là ngày anh nhận được tin báo về sự hi sinh anh dũng của người con trai. Người con trai đã hi sinh đúng vào ngày mồng chín tháng năm, ngày chiến thắng. Cha con gặp lại nhau không phải để san sẻ và trao cho nhau những giọt nước mắt xúc động mà chỉ còn Xô-lô-cốp với nỗi đau không thể nào vơi cạn. Mọi hi vọng, mọi nguồn sống, mọi người thân, lần lượt rời xa anh. Chuỗi đau khổ mất mát đến tận cùng có thể quật ngã con người mãi mãi. Và thực tế ấy đã xảy ra không chỉ với một người. Mọi liều thuốc tinh thần có thể để cho anh bấu víu lần lượt tuột mất khỏi tay.
Đau khổ tưởng chừng đến gục ngã trước cái chết của vợ con lại được nhen nhóm lại trong người con trai còn sống sót và đang chiến đấu như ông. Và khi người con trai ấy cũng không còn nữa thì tất cả chỉ là nỗi tuyệt vọng. “Tôi đã chôn trên đất người, đất Đức, niềm vui sướng và niềm hi vọng cuối cùng của tôi; đại đội pháo đã nổ súng vĩnh biệt tiễn người chỉ huy của họ về nơi an nghỉ cuối cùng; trong người tôi như có cái gì đó vỡ tung ra... Tôi trở về đơn vị cũ như người mất hồn (...) về đâu bây giờ?”. Sức chịu đựng của con người chỉ có thể đến một giới hạn nhất định. Với Xô-cô-lốp, ta tưởng rằng giới hạn đó đã tới mức đỉnh điểm, không ai có thể đau khổ và mất mát nhiều hơn anh và anh cũng không thể đau khổ mất mát hơn chính bản thân anh nữa. Người ta tưởng rằng sau đó Xô-cô-lốp đã không thế nào có thể gượng dậy được. Sự thực là đã có lúc điều đó xảy đến với Xô-cô-lốp. Chút nghị lực còn lại chỉ đủ để cho anh sống qua ngày, không niềm vui, không mục đích. Sống chỉ như một sự tồn tại vì con người ta không thể tự dưng mà chết đi được. Thời gian biểu thường ngày của anh là sự lặp lại của chuỗi những ngày tháng vô nghĩa: “Thường cứ chạy xe xong trở về thành phố, việc đầu tiên, cũng dễ hiểu thôi, là tôi vào tiệm giải khát, nhấm nháp chút gì đó và tất nhiên có uống một li rượu lử người. Phải nói rằng tôi đã quá say mê cái món nguy hại ấy...”. Uống rượu không phải là một niềm ham thích mà như một thói quen để có thể quên đi những đau khổ trong cuộc đời.
Ta bắt gặp sự tương đồng số phận của anh với một nhân vật văn học Trung Quốc đương đại sau này trong tác phẩm của Dư Hoa. Phú Quí (Sống - Dư Hoa), nhân vật chính của tác phẩm cũng đã từng có một gia đình với vợ và hai đứa con, một trai một gái. Cuộc đời tưởng chừng cứ êm đềm trôi đi đến một ngày vợ ông vì bị bệnh mà qua đời. Rồi đến vợ chồng cô con gái câm. Đứa con trai ngoan ngoãn chết vì bị người ta rút hết máu cho người nhà của một vị quan chức. Đến đứa cháu trai, niềm an ủi, niềm hạnh phúc và hi vọng cuối cùng cũng bị số phận nghiệt ngã cướp mất: Chết vì nghẹn khi ăn đậu do quá đói. Lần lượt, từng người thân rời xa ông. Chỉ còn lại Phú Quí với con trâu già. Ông gọi tên nó bằng tên gọi của tất cả những người thân trong gia đình ông như thể đang có gắng lưu giữ những hình ảnh còn lại về họ. Nhưng Phú Quí vẫn sống, sống với thế giới hoài niệm của riêng mình. Nghị lực sống phi thường được Dư Hoa nâng lên thành một triết lí sâu sắc: “Con người ta sống không chỉ vì bản thân sự sống mà còn vì những gì ngoài sự sống nữa”. Nếu như không có nghị lực để sống vì những gì ngoài sự sống, sống vì là người duy nhất không thể chết trong gia đình, sống vì ông phải là người lưu giữ lại hình ảnh về những người thân trong gia đình thì có lẽ Phú Quí đã không thể tiếp tục tồn tại. Xô-cô-lốp cũng vậy.
Sau nỗi đau đớn tột cùng về cái chết của cậu con trai đúng vào ngày chiến thắng, nỗi đau tưởng không thể gượng dậy cuối cùng cũng đã tìm được cho nó một chiếc phao cứu sinh. Nghị lực không chỉ giúp cho Xô-cô-lốp tiếp tục tồn tại mà nó còn khiến anh có thể mở rộng lòng mình để yêu thương, san sẻ với nỗi đau của người khác. “Không thể để mình và nó chìm nghỉm riêng rẽ như vậy được. Mình sẽ nhận nó làm con”. Cùng với quyết định ấy, một cuộc hồi sinh nữa trong anh được bắt đầu. Tình cảm nồng nhiệt mà cậu bé Va-ni-a giành cho anh như cơn mưa tưới ướt mảnh đất tâm hồn hạn hán, mang lại sức sống cho nó. Xô-cô-lốp tìm lại được cảm giác của một người được che chở, chăm sóc cho người khác, yêu thương và được yêu thương. “Đêm đêm, khi thì nhìn nó ngủ, khi thì thơm mớ tóc xù của nó, trái tim tôi đã suy kiệt, đã bị chai sạn vì đau khổ nay trở nên êm dịu hơn...”. Nghị lực đã làm cho Xô-cô-lốp có thể tiếp tục sống. Nghị lực và tình yêu thương khiến cho anh có thể mở rộng lòng mình cho một số phận bất hạnh khác. Và tình yêu thương thì lại làm cho tâm hồn anh hồi sinh. Xô-cô-lốp đang sống không phải vì “bản thân sự sống” mà đang sống vì “những gì ngoài sự sống nữa”. Tương lai đang mở ra phía trước: sống vì “cậu con trai mới” nhưng quá khứ thì vẫn không thể khép lại. “... quả tim của tôi đã rệu rã lắm rồi, nó phải thay pít-tông thôi (...) hầu như đêm nào tôi cũng mơ thấy những người thân đã quá cố. Và lúc nào cũng thế, tôi ở bên này, sau hàng rào dây thép gai, còn vợ con thì tự do ở bên kia... Tôi nói đủ chuyện với I-ri-na, với các con nhưng chỉ vừa mới toan lấy tay đẩy dây thép gai ra, thì vợ con lai rời bỏ tôi, cứ như là vụt tan biến mất (...) ban ngày bao giờ tôi cũng trầm tĩnh được, không hớ ra một tiếng thở dài, một lời than vãn, nhưng ban đêm thức giấc thì gối đẫm nước mắt”. Mất mát không thể nguôi ngoai cũng như nỗi đau khổ không bao giờ có thể hết nhưng điều đáng quí ở Xô-cô-lốp chính là nghị lực phi thường để tạm quên đi nỗi đau của mình mà sống vì một người khác.
Đứng bên cạnh Xô-cô-lốp, Va-ni-a cũng là một số phận bất hạnh. Còn nhỏ tuổi, cậu bé đã mất mẹ. Cậu bé sống lang thang với hi vọng và niềm tin mãnh liệt một ngày nào đó tìm lại người cha trên thực tế đã hi sinh. Được Xô-cô-lốp nhận là cha cậu bé đã xúc động đến nỗi nước mắt giàn giụa: “Con biết mà. Con biết bố thế nào cũng tìm thấy con mà! Con chờ mãi mong được gặp bố”. Nghị lực sống tiềm tàng như một thứ bản năng trong những con người Nga Xô Viết kiên cường. Nó đã được đền đáp xứng đáng. Trở thành con của Xô-cô-lốp, cậu bé gắn bó với anh như hình với bóng. Hai số phận bất hạnh đã tìm đến nhau, mở rộng lòng mình để yêu thương nhau, để xoa dịu những vết thương đang ngày đêm làm họ nhức nhối. “Hai con người côi cút, hai hạt cát bị sức mạnh phũ phàng của bão tố chiến tranh thổi bạt tới những miền xa lạ... Cái gì đang chờ họ ở phía trước? Thiết nghĩ rằng con người Nga đó - con người có ý chí kiên cường, sẽ đứng vững và sống bên cạnh bố, chú bé kia một khi đã lớn lên sẽ có thể đương đầu với mọi thử thách, sẽ vượt qua mọi chướng ngại trên dường, nếu như Tổ quốc kêu gọi...”.
Câu chuyện vừa là một bản bi ca về số phận con người lại vừa là một bản anh hùng ca về nghị lực phi thường vượt lên trên hoàn cảnh và số phận. Nó để lại trong lòng mỗi chúng ta sự đồng cảm, xót thương nhưng nhiều hơn cả vẫn là sự khâm phục, trân trọng; mang đến cho mỗi chúng ta, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ suy nghĩ về nghị lực trong cuộc sống. Cuộc sống luôn đầy rẫy những khó khăn, thứ thách. Có những nỗi đau sẽ vẫn là nỗi đau nếu như con người không thể tự thoát ra khỏi chúng nhưng nhờ có nó mà con người trưởng thành hơn lên. Cuộc sống chính là môi trường tốt nhất để con người tự rèn luyện. Nếu như bản thân mỗi người không tự rèn luyện cho mình có một nghị lực, một sức mạnh tiềm tàng thì sẽ khó có thể đương đầu với tất cả những khó khăn phía trước. Điều này đáng suy nghĩ nhất đối với những người trẻ tuổi. Là những người đang bước vào cuộc đời, còn nhiều những bỡ ngỡ, mỗi khó khăn đối với một người từng trải là bình thường thì với người chưa có kinh nghiệm trong cuộc sống có thể trở nên vô cùng phức tạp. Nếu như không tự rèn luyện nghị lực cho mình thì người đó sẽ dễ dàng bị gục ngã và có thể không bao giờ có thể gượng dậy được nữa. Ta nhớ đến tấm gương của một người thầy giáo tật nguyền mang tên Nguyễn Ngọc Kí. Tạo hoá đã tỏ ra bất công khi trao cho ông một thân thể không toàn vẹn. Khát khao đi học để trở thành người có ích nhưng đôi tay lại bị tật nguyền, bằng nghị lực, ông đã không chỉ vượt qua mặc cảm tự ti về chính bản thân mình, mà còn vượt qua nổi đau đớn về thể xác cũng như những khó khăn trong suốt thời gian học tập để rèn luyện cho đôi chân có thể cầm bút, viết nên những dòng chữ run rẩy đầu tiên. Cứ thế, cố gắng, từng ngày, từng ngày một, Nguyễn Ngọc Kí không chỉ viết thành thạo mà còn có thể làm mọi việc bằng đôi chân khéo léo. Và trở thành người thầy giáo được quí trọng đó là phần thưởng xứng đáng cho con người có nghị lực phi thường. Đó sẽ là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ noi theo, đủ nghị lực để tránh xa những cám dỗ, để vượt qua những khó khăn trong cuộc sống, trong học tập của chính bản thân mình. Trong hoàn cảnh đất nước ngày càng phát triển, vai trò của thế hệ trẻ không chỉ là góp tay vào xây dựng đất nước mà còn phải đưa đất nước sánh vai cùng với các nước trên thế giới. Khi ấy, mỗi người trẻ tuổi không chỉ phải nỗ lực học tập, nâng cao hiểu biết, trình độ học vấn mà càng cẩn phải hình thành và bồi dưỡng ở bản thân nghị lực lớn, trở thành người có ích cho xã hội.
“Số phận con người” là bản anh hùng ca của con người trước sự phũ phàng của số phận, bản anh hùng ca tôn vinh nghị lực phi thường vượt lên trên hoàn cảnh. Thông qua hình tượng nhân vật trung tâm Xô-cô-lốp, tác phẩm mang đến cho chúng ta bài hoc lớn về nghị lực trong cuộc sống. Điều này đặc biệt có ý nghĩa đối với thế hệ trẻ, những con người sẽ là chủ nhân tương lai của đất nước. Có nghị lực, chúng ta sẽ có sức mạnh để vượt qua tất cả bởi “Trên đời này làm gì có con đường cùng mà chỉ có những ranh giới. Điều quan trọng là phải có đủ sức mạnh để vượt qua những ranh giới ấy” (Nguyễn Khải).
Giá trị nội dung tác phẩm Số phận con người của Sô lô khốp?
Câu trả lời của bạn
Sô lô Khốp (1905 –1984), ông là một nhà văn Xô Viết lỗi lạc đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị.Tác phẩm của ông gồm những tập truyện, tiểu thuyết lớn và tiêu biểu trong số đó có tác phẩm “số phận con người”. Chủ đề tập trung khám phá nỗi bất hạnh của con người sau chiến tranh. Song tuy viết về những đau thương, mất mát mà chiến tranh gây ra, tác giả vẫn giữ vững niềm tin ở tính cách Nga kiên cường cũng như lòng tin ở cuộc sống bao dung.
Khi đọc tác phẩm “Số phận con người” người đọc vô cùng xúc động trước số phận đầy nước mắt của Xô-cô-lốp. Năm 1941, phát xít Đức bất ngờ tấn công Liên Xô. Cùng với hàng triệu người Xô Viết cầm vũ khí đứng lên, Xô-cô-lốp ra trận. Anh nếm trải những gian truân, thất bại buổi đầu của Liên Xô. Hai lần bị thương vào chân và tay. Rồi anh bị giặc bắt, bị đày đọa suốt hai năm trong nhiều trại tập trung. Áo quần xơ xác, lao động khổ sai, người tù da bọc xương. Xô-cô-lốp cũng như các tù binh khác bị cái chết bủa vây, Đúng như tên gọi của tác phẩm là Số phận con người, nhà văn Sô-lô-khốp dường như bám sát những diễn biến trong cuộc sống của nhân vật Xô-cô-lốp và luôn đặt anh vào những tình huống bất thường để bộc lộ tính cách. Điều bất hạnh lớn nhất mà Xô-cô-lốp phải đối đầu trong cuộc sống hòa bình khi chiến tranh kết thúc là anh đã mất tất cả những người thân yêu, mất niềm hi vọng sum họp gia đình sau bao ngày chiến tranh ác liệt, luôn cận kề với cái chết. Anh không muốn trở về quê hương vì sợ không chịu nổi sự nhức nhối, day dứt do bao nhiêu kỉ niệm êm đẹp gợi lên trong tâm trí. Lang thang nơi đất khách quê người, anh chỉ còn nguồn an ủi duy nhất là vợ chồng người bạn chiến đấu cũ, nay cũng phải lăn lộn vất vả mưu sinh. Xô-cô-lốp ở nhờ nhà họ và được bạn xin cho một chân lái xe chở hàng trong đội vận tải. Công việc hằng ngày của anh là chở hàng hóa từ thành phố về các huyện.
Bé Vania cũng là hiện thân của thảm họa chiến tranh. Cha “chết ở mặt trận”, “mẹ bị bom tàu hỏa khi mẹ con cháu đang đi tàu”. Bé cũng không biết, không nhớ từ đâu đến. Bà con thân thuộc không có ai cả. Hình ảnh bé Vania cũng như cuộc đời Xô-cô-lốp được tác giả miêu tả một cách chân thực cảm động tố cáo thảm họa chiến tranh.
Chính sự thiếu thốn tình cảm gia đình và khao khát có được người thân bên cạnh là nguyên nhân của cảm giác ấy. Xô-cô-lốp cảm thấy ấm lòng khi nhìn thấy Vania. Lòng nhân hậu đã làm sống lại tình phụ tử thiêng liêng trong anh. Xô-cô-lốp cố gắng kiếm sống để nuôi bé Vania. Anh vượt lên những nỗi đau, xe anh quệt nhẹ người ta mà anh bị tước bằng lái, anh mất việc nên phải đi lang bạt kiếm sống. Đã thế thể chất sức khỏe của anh cũng giảm đi trông thấy. Anh đau đến khóc thế nhưng anh vẫn cố gắng không để cho bé Vania biết. Trước mặt cậu anh vẫn tỏ ra bình thường. Dường như nhà văn đang nhìn anh với một ánh mắt nhân đạo, anh đã không để cho bé Vania phải khóc, điều đó thể hiện một sự hi sinh của người cha.
Kết thúc truyện ngắn Số phận con người là hình ảnh: Chú bé chạy tới, đứng bên phải bố, túm lấy vạt áo bông của bố, chạy lon ton cho kịp bước sải dài của người lớn. Hình ảnh ấy khơi dậy trong lòng tác giả một cảm xúc khó tả, một suy ngẫm sâu xa: Hai con người côi cút, hai hạt cát đã bị sức mạnh phũ phàng của bão tố chiến tranh thổi bạt tới những miền xa lạ… Cái gì đang chờ đón họ ở phía trước.
Đoạn trích khẳng định sức mạnh tiềm ẩn và những cống hiến của nhân dân Nga nói chung trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ Quốc, đồng thời thể hiện lòng khâm phục và tin tưởng ở tính cách Nga kiên cường và nhân hậu, đồng cảm trước vô vàn khó khăn trở ngại mà con người phải vượt qua trên con đường vươn tới tương lai, hạnh phúc. Nhân vật trung tâm của tác phẩm là một người lính dũng cảm trong chiến đấu trước kẻ thù, một người lao động có trách nhiệm cao cả và nghị lực phi thường trong cuộc sống đời thường. Đặt nhân vật vào nhiều mối quan hệ với dân tộc, nhân dân, thời đại, gia đình,.. nhà văn đã nâng nhân vật lên tầm vóc sử thi. Nhân vật chính vừa là biểu tượng của nhân dân Nga, vừa là một số phận cá nhân với những cảnh ngộ, sự từng trải và bước đường đời rất riêng.
Qua tác phẩm, người đọc một lần nữa hiểu hơn về số phận của những con người sau chiến tranh. Xô- cô- lốp cùng bé Vania chính là hiện thân của những số phận bất hạnh đó. Đồng thời qua tác phẩm này nhà văn kêu gọi mọi người nên có trách nhiệm với số phận của những con người như thế.
Phân tích chương III tác phẩm Số phận con người của M.Sôlôkhốp?
Câu trả lời của bạn
Mikhail Sôlôkhốp là nhà văn Liên Xô (cũ) kiệt xuất. Sinh trưởng trong một gia đình nông dân nên Sôlôkhốp chỉ được học hết tiểu học ở trường làng và vài ba năm trung học ở Matxcơva rồi ông lại trở về quê. Song môi trường gia đình là cái nôi văn học đã tạo cho tâm hồn tác giả tình yêu văn học, lòng yêu nước từ thuở ấu thơ. Ông đã tham gia các cuộc tiễu phỉ từ những năm 13, 14 tuổi.
Vừa cầm súng chiến đấu, Sôlôkhốp vừa hoạt động: đóng kịch, viết truyện kí.
Rồi ông lên thủ đô làm đủ mọi nghề để kiếm sống nhằm mục đích mở rộng kiến thức để thực hiện "giấc mơ viết văn".
Đời Sôlôkhốp cũng có những nét tương tự như Macxim Gorki. Sự trưởng thành của nhà văn không phải là qua trường đại học chính quy mà là trường đại học đường đời.
Nhưng Sôlôkhốp lại trở về vùng sông Đông. Thiếu hơi ấm quê hương, tác giả không thể sáng tác được, ở đây, ông bắt tay viết Sông Đông êm đềm. Vào các năm 1927, 1928, các tác phẩm của Sôlôkhốp được xuất bản ở Matxcơva. Ngay từ các tác phẩm đầu tay, ông đã được độc giả và các nhà văn tên tuổi đương thời đánh giá cao. Nhưng để có các tác phẩm đó, ông đã phải tự học bền bỉ, lao động nghiêm túc. Có những bộ tiểu thuyết, ông phải viết đến trên 30 năm (Đất vã hoang 1932 - 1959). Tài năng và ý chí làm việc không mệt mỏi là những nét nổi bật, nhân cách cao quý của tác giả.
Truyện này gồm ba chương, kể lại cuộc đời của nhân vật Xôcôlôp, một con người mà cuộc đời đã đi qua trần ai, nếm trải đủ điều đau đớn. Phần trích giảng trong sách giáo khoa là chương III. Chương này miêu tả quãng cuối cuộc đời Xôcôlôp.
Vợ và hai con gái anh bị máy bay phát xít ném bom giết chết. Anh còn hy vọng gặp lại đứa con trai. Nhưng ngay trong ngày chiến thắng thì con anh tử trận. Anh được gọi đến để nhìn mặt lần cuối. Hạnh phúc gia đình tan nát. Nỗi thất vọng đè nặng lên anh, "trong người tôi như có cái gì đó vỡ tung ra".
Đau đớn đến cực độ, nhưng vốn là con người có nghị lực, Xôcôlôp không thể buông tay.
Nhưng bây giờ về đâu? Sinh sống ra sao? Cuối cùng anh về ở với một người bạn cũ. Bạn anh làm lái xe, anh làm phụ với bạn để kiếm sống. Quá đau buồn, nên sau mỗi ngày, anh uống ly rượu cho khuây khỏa. Và tình cờ, anh đã thấy ở cái quán quen thuộc một chú bé đói rách thảm hại.
Tự nhiên, anh thấy quí thằng bé và thương nó với một tình thương đặc biệt.
Sau khi biết bố mẹ nó đã chết, nó sống bơ vơ, anh hồn nhiên nhận nó là con.
Sao anh lại quyết định vậy? Phải chăng nỗi khát khao có đứa con, nhưng quan trọng hơn là tấm lòng thương trẻ của anh, trách nhiệm làm người của anh. "Không thể để cho mình và nó chìm nghỉm riêng rẽ được". Hai con người bất hạnh này phải nương tựa vào nhau mà sống, mà chống đỡ với mọi bất hạnh trên cuộc đời này.
Có thể coi quyết định đó là đột ngột không? Ở một góc độ nào đó ta thấy đột ngột, những thực ra việc "nhận con" là diễn biến tự nhiên của tình thương trẻ, noi cô đơn, niềm khao khát có một đứa con cho đời đỡ vô nghĩa...
Khi Xôcôlôp nói mình là bố của Vaniuska thì em mừng khôn xiết. Điều đó thật tự nhiên, em nói là bố mình chết ở mặt trận, nhưng trong thâm tâm em chẳng tin điều đó (có biết bao bà mẹ) bà vợ liệt sĩ, nhận giấy báo tử của con, của chồng hẳn hoi mà nào có tin con mình, chồng mình đã hi sinh. Tình thương không cho họ chấp nhận điều phũ phàng đó. Nhiều người vẫn chờ đợi qua năm này tháng nọ. Vậy nên khi Xôcôlôp nhận là bố em thì em tin ngay. Cũng cần nói thêm là ngoài tình máu mủ, niềm khao khát chung của đứa con muốn có cha, Vaniuska còn có hoàn cảnh riêng: sống cô đơn, cầu bơ cầu bất.
Nay có bố thì em có chỗ nương tựa vững vàng về mọi mặt.
Đưa Vaniuska về nhà bạn, Xôcôlôp phải đóng kịch là đã tìm ra con. Gia đình bạn hiểu ngay câu chuyện, mừng tíu tít. Bà vợ người bạn vội nấu súp cho Vaniuska ăn, nhìn nó ăn ngấu nghiến mà nước mắt bà "ròng ròng", "lấy tạp dề che mặt khóc". Khi thằng bé hỏi vì sao "cỗ lại khóc" thì bà "lại càng đầm đìa nước mắt, càng khóc sướt mướt".
Vì sao bà lại khóc? Phải chăng bà thương cho Xôcôlôp, một con người tốt là vậy mà phải chịu số phận đắng cay? Và cũng có thể bà thương cho vợ chồng mình, khao khát một đứa con mà không có? Nói chung là tình thương của con người tốt bụng cho số phận con người. Ta gặp ở đây những tấm lòng cao cả.
Xôcôlôp đã tìm được niềm vui. Anh sống tất cả vì con. Khó khăn mấy anh cũng vượt qua. Nhưng những năm tháng vất vả đã làm anh đau tim. Anh sợ chết làm cho con trai khiếp sợ. Anh yêu Vaniuska bằng cả tâm hồn và lý trí. Vaniuska cũng yêu thương bố rất mực nhưng đấy là tình cảm hồn nhiên của trẻ thơ, làm sao có sự sâu lắng bằng người lớn. Càng yêu con anh càng buồn về bệnh tật.
Lại còn thêm những kỉ niệm đau buồn của quá khứ "liều như đêm nào tôi cũng chiêm bao thấy những người thân đã quá cố... tôi ở bèn này, sau hàng rào dây thép gai còn vạ con thì tự do ở bên kia..." Và, "ban đêm thức giấc thì gối đẫm nước mắt...". Số phận đâu có để cho anh yên.
Bút pháp hiện thực tâm lí độc đáo: Cũng là hai con người bất hạnh, nhưng Vaniuska và Xôcôlôp vẫn là hai kiểu người khác biệt, không trộn lẫn. Vaniuska thật hồn nhiên, thơ ngây, trong sáng, nhưng đặc biệt mẫn cảm theo kiểu một đứa trẻ sớm gặp bất hạnh. Xôcôlôp từng trải, khắc khổ, giàu nhân ái, có quá trình tâm lý tinh tế, chân thật...
Nghệ thuật điển hình: Đẩy nhân vật vào chân tường của hoàn cảnh để buộc phải bộc lộ toàn bộ tính cách. Xôcôlôp bị giáng tới tấp ba đòn tai họa, bị đẩy tới trạng thái dường như không tồn tại được nữa, cho nên toàn bộ tính cách anh ta chỉ có một cách biểu hiện dường như là duy nhất ở đoạn kết: "Làm thế nào để tồn tại? Tác giả lại chú ý mối quan hệ riêng chung, khiến nhân vật Xôcôlôp có sức khái quát lớn: Số phận cá nhân của anh không dừng lại ở ý nghĩa cá nhân, mà tiêu biểu cho số phận của nhân dân Nga trong và sau chiến tranh, đồng thời cũng là số phận của con người nói chung trước những thăng trầm của đời sống.
Số phận con người làm sống lại trước mắt ta hình ảnh những con người lương thiện mà số phận thì thật nghiệt ngã. Nhà văn muốn thông qua tác phẩm nói gì với chúng ta? Bằng sự chiêm nghiệm gần cả cuộc đời mình ông muốn nói rằng: Cuộc sống của con người lương thiện thật chẳng dễ dàng chút nào, rằng con người phải sống lương thiện dù chiến tranh qua ư khốc liệt, chiến tranh hủy diệt tất cả. Hãy sẵn sàng chấp nhận số phận, hãy vượt lên trên mọi nỗi đau đớn, đứng vững vái tư thế một con người. Lối kể chuyện đơn giản, chi tiết chọn lọc nên cảnh và người hiện lên y như thật.
Hoàn cảnh sáng tác và chủ đề của truyện ngắn Số phận con người của Sô-lô-khôp?
Câu trả lời của bạn
Hoàn cảnh sáng tác: Truyện ngắn Số phận con người của Sô-lô-khôp được công bố lần đầu trên báo sự thật, số ra ngày 31.12.1956 và 1.1.1957. Truyện có ý nghĩa khá quan trọng đối với toàn bộ sự phát triển của nền văn xuôi Xô viết suốt giai đoạn sau này. Bởi, người ta có thể tìm thấy ở tác phẩm này những tìm tòi chủ yếu của văn học Xô viết hiện đại. Đây là tác phẩm đầu tiên trong văn học Xô viết, nhà văn tập trung thể hiện hình tượng con người bất hạnh sau chiến tranh, nhìn cuộc sống và chiến tranh một cách toàn diện, chân thực. Về sau, truyện được in trong tập Truyện Sông Đông.
Chủ đề: Số phận con người tập trung khám phá nỗi bất hạnh của con người sau chiến tranh. Song tuy viết về nhưng đau thương, mất mát mà chiến tranh gây ra, tác giả vẫn giữ vững niềm tin ở tính cách Nga kiên cường cũng như lòng tin ở cuộc sống bao dung.
Hoàn cảnh sống của nhân vật Anđrây Xô - cô - lôp (trong truyện ngắn Số phận con người) sau chiến tranh?
Câu trả lời của bạn
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *