Bài học giúp các em thấy được cuộc sống gian khổ của nhân dân Cao - Bắc - Lạng, tội ác dã man của thực dân Pháp cũng như niềm vui khi được giải phóng. Cảm nhận được các diễn tả riêng vừa cụ thể vừa sinh động của nhà thơ Nông Quốc Chấn.
⇒ Cảnh tượng tang hoang đổ nát của nhân dân miền núi khi thực dân Pháp tràn vào, cuộc sống yên ổn ấm no nay thay thế bằng những cuộc chạy trốn những lo âu thấp thoải.
⇒ Đốt nhà, cướp của, coi rẻ sinh mạng của nhân dân.
Mày sẽ chết! Thằng giặc Pháp hung tàn
Băm thịt xương mày, tao mới hả!
⇒ Ngôn ngữ mộc mạc, lời thơ giản dị, ý thơ cảm xúc, hình ảnh chân thật nhà thơ đã mang đến cho chúng ta về những đau thương mất mát của nhân dân miền núi, và niềm vui khi được giải phóng.
⇒ Các diễn tả nỗi đau cũng như niềm vui sướng của tác giả rất sinh động, giàu hình ảnh, cụ thể mà thuần phác, hồn nhiên như chính tâm hồn người dân miền núi.
Có thể nói Dọn về làng là một bài thơ hay về nhân dân miền núi trong kháng chiến chống Pháp. Những con người ấy phải chịu những nỗi đau thương mất mát khi chúng đến và khi giải phóng họ thể hiện niềm vui hân hoan của mình. Để cảm nhận và hiểu sâu hơn về văn bản, các em có thể tham khảo bài soạn tại đây: Bài soạn Dọn về làng.
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
Cái hay của "Dọn về làng" là ở giọng thơ mộc mạc bình dị với bao chi tiết chọn lọc cảm động. Nỗi đau thương thời giặc giã, hình ảnh người bà, người cha, người mẹ trong khói lửa đau thương, niềm vui giải phóng và hình ảnh quê hương hồi sinh được nói lên một cách thật giản dị, cảm động đáng yêu. Để cảm nhận được những điều này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
- Phân tích bài thơ Dọn về làng của Nông Quốc Chấn
-- Mod Ngữ văn 12 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
Những vị trí và chức vụ ông đã từng làm:
+ Đại biểu Quốc hội
+ Chủ tịch Hội Văn học – Nghệ thuật khu Việt Bắc
+ Ủy viên Ban chấp hành Hội Nhà văn
+ Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật toàn quốc
+ Thứ trưởng Bộ Văn hóa
+ Hiệu trưởng Đại học Văn hóa Hà Nội
+ Hiệu trưởng Trường Viết văn Nguyễn Du
+ Chủ tịch Hội Văn hóa văn nghệ các dân tộc
+ Phó Chủ tịch Ủy ban Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam
+ Ủy viên Đoàn Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
+ Tổng Biên tập Tạp chí Toàn cảnh sự kiện và dư luận
Câu trả lời của bạn
- Nông Quốc Chấn tham gia cách mạng từ trước Tổng khởi nghĩa tháng 8 năm 1945.
Câu trả lời của bạn
Hoàn cảnh ra đời: Viết vào mùa đông năm 1950 về quê hương trong những năm kháng chiến chống Pháp.
Câu trả lời của bạn
Phong cách nghệ thuật:
Thơ ông mang cảm xúc chân thành, chất phác, lời thơ toát lên một nét riêng biệt trong suy tư và diễn đạt của người miền núi: giản dị, tự nhiên và giàu hình ảnh.
Câu trả lời của bạn
Thể thơ tự do.
Câu trả lời của bạn
- Bài thơ “Dọn về làng” được trao giải Nhì tại Đại hội liên hoan thanh niên và sinh viên thế giới ở Béc – lin, sau đó được dịch đăng trên tạp chí Châu Âu.
Câu trả lời của bạn
Phần 1: Từ đầu đến “Băm xương thịt mày, tao mới hả!”
⇒ Nỗi thống khổ của nhân dân và tội ác của giặc Pháp
Phần 2: Còn lại
⇒ Niềm vui của nhân dân khi quê hương được giải phóng
Câu trả lời của bạn
Giá trị nội dung:
- Miêu tả chân thực nỗi đau khổ của người dân trong cuộc kháng chiến chống Pháp.
- Tố cáo tội ác, sự tàn bạo dã man của thực dân Pháp đối với nhân dân ta.
Câu trả lời của bạn
Giá trị nghệ thuật:
- Hình ảnh thơ chân thực, sinh động, gần gũi với sinh hoạt cũng như tâm hồn người miền núi
- Giọng thơ giàu cảm xúc
- Sử dụng thành công, sáng tạo các biện pháp tu từ nghệ thuật
Câu trả lời của bạn
Những câu thơ thể hiện nỗi thống khổ của nhân dân khi thực dân Pháp đến:
- “Mấy tháng năm qua quên tết tháng giêng, quên rằm tháng bảy
Chạy hết núi khe, cay đắng đủ mùi”
- “Cơn gió bão trên rừng cây đổ
Cơn sấm sét lán sụp xuống nát cửa
Đường đi lại vắt bám đầy chân”
⇒ Cuộc sống của nhân dân bị đảo lộn, nhà cửa tan hoang, gia đình li tán, cơ cực.
Câu trả lời của bạn
Những câu thơ tố cáo tội cáo tội ác của giặc:
- “Súng nổ kìa! Giặc Tây lại đến lùng
Từng cái lán, nó đốt đi trơ trụi”
- “Nó vét hết áo quần trong túi
Mẹ địu em chạy tót lên rừng”
- “Giặc đã bắt cha con đi, nó đánh
Cha chửi Việt gian, cha đánh lại Tây”
- “Cha ngã xuống nằm trên mặt đất
Cha ơi! Cha không biết nói rồi”
⇒ Tố cáo tội ác chồng chất của thực dân Pháp.
Câu trả lời của bạn
Thái độ của tác giả qua việc tố cáo tội ác của thực dân Pháp:
- Khắc sâu mối thù với quân xâm lược
- Thể hiện sự nhận thức tỉnh táo của người dân trước âm mưu hiểm độc của kè thù.
- Nén đau thương mà vượt lên nỗi khổ của chính mình.
Câu trả lời của bạn
Hình ảnh, từ ngữ thể hiện niềm vui của nhân dân khi quê hương được giải phóng: cười vang, xuống làng, ô tô kêu vang đường cái, ríu rít tiền trẻ con cười,..
⇒ Dày đặc những động từ diễn tả cảm xúc mừng vui, hân hoan khi quê hương đã trở lại cuộc sống thanh bình.
Câu trả lời của bạn
- Hai câu thơ là lời kêu gọi thể hiện niềm vui, lời hứa hẹn của tác giả.
Câu trả lời của bạn
Hình tượng người mẹ gợi nhiều suy ngẫm:
- Người mẹ thân yêu trong tâm thức tác giả.
- Hoặc người mẹ quê hương trong ý nghĩa tự thân của tác phẩm.
Câu trả lời của bạn
Hình ảnh so sánh “Người như kiến, súng như củi”.
⇒ Hình ảnh so sánh cụ thể, gần gũi. Cách nói của đồng bào dân tộc.
Câu trả lời của bạn
Từ ngữ “hàng đàn, quên tết tháng giêng quên rằm tháng bảy, mày tao” là những từ ngữ mộc mạc, chân thực. Cách diễn tả nỗi đau cũng như niềm vui sướng của tác giả sinh động, giàu hình ảnh mà rất cụ thể, thuần phác, hồn hậu như chính tâm hồn của người dân miền núi.
Câu trả lời của bạn
Phân tích bài thơ Dọn về làng của Nông Quốc Chấn?
Câu trả lời của bạn
Nông Quốc Chấn là nhà thơ, nhà hoạt động văn hóa, người dân tộc Tày ở Bắc Kạn. Từ một ông giáo hiền lành, sớm được giác ngộ cách mạng, được rèn luyện trong khói lửa chiến tranh, ông trở thành một cán bộ trung kiên, một nhà hoạt động văn hóa, một nhà thơ xuất sắc của Đảng và dân tộc.
Bài thơ "Dọn về làng ”được sáng tác trong chiến dịch Biên giới thu - đông 1950, là tác phẩm tiêu biểu nhất của Nông Quốc Chấn. Nguyên tác bằng tiếng Tày, sau đó được tác giả dịch ra tiếng phổ thông theo thể thơ tự do. Năm 1951, tại Đại hội liên hoan học sinh sinh viên thế giới tại Béc-lin, bài thơ đã được tặng giải Nhì, đã được dịch sang tiếng Pháp, giới thiệu trên Tạp chí Châu Âu.
Nhà thơ đã sử dụng biện pháp tương phản giữa quá khứ đau thương với niềm vui chiến thắng và giải phóng để ca ngợi sự hồi sinh, sự vươn dậy của quê hương và của đồng bào các dân tộc Cao-Bắc-Lạng.
Mở đầu bài thơ "Dọn về làng” là tiếng gọi mẹ cất lên; gọi mẹ để báo tin vui, tin mừng chiến thắng:
“Mẹ! Cao - Lạng hoàn toàn giải phóng
Tây bị chết bị bắt sống hàng đàn
Vệ quốc quân chiếm lại các đồn
Người đông như kiến, súng đầy như củi”
Đoạn thơ làm sống lại cảnh tượng chiến trường Biên giới năm 1950. Gọng kìm đường số Bốn của giặc bị chặt đứt, bị phá tung. Quân ta đánh chiếm đồn Đông Khê, tiêu diệt hai binh đoàn Sác-tông và Lơ-pa, hàng ngàn giặc Tây “bị chết bị bắt sống”. Hai so sánh “Người đông như kiến, súng đầy như củi” đã nói lên thật hay sức mạnh và khí thế chiến đấu, chiến thắng của quân và dân ta thuở ấy.
Từ niềm vui chiến thắng, đứa con đau đớn nhớ lại những năm dài gian khổ, đau thương dưới ách kìm kẹp, chiếm đóng của lũ giặc Pháp hung tàn.
Trên bước đường trở về làng cũ để “sửa nhà phát cỏ”, để “Cày ruộng vườn trồng lúa ngô khoai”, đứa con bồi hồi nhớ lại:
“Mấy tháng năm qua quên tết tháng giêng, quên rằm tháng bảy
Chạy hết núi khe. Cay đắng đủ mùi”.
Những lễ tết lâu đời phải “quên” đi! Những phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc phải “quên” đi. Bàn thờ tổ tiên nguội lạnh hương khói. Trải bao cay đắng vì phải chạy giặc triền miên: “Chạy hết núi lại khe,cay đắng đủ mùi”
Quên sao được những kỉ niệm thương đau một thời gian khổ với bao thiên tai, địch họa. Mưa rừng mù mịt, gió bão, sấm sét, lán sụp, cửa nát, vắt bám đầy chân. Giặc lùng sục, đốt lán, cướp bóc, gây ra bao thảm cảnh:
“Súng nổ kia! Giặc Tây lại đến lùng
Từng cái lán nó đốt đi trơ trụi
Nó vơ hết áo quần trong túi…”
Đoạn thơ như một đoạn phim ghi lại cảnh chạy loạn giữa rừng sâu của đồng bào các dân tộc vùng biên giới phía Bắc đất nước ta trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp. Biện pháp liệt kê và tự sự mở ra một không gian nghệ thuật với bao chi tiết hiện thực rất sống và cảm động. Cảnh người mẹ chạy giặc, vừa địu con, vẫy em, vừa “Tay dắt bà, vai đeo đầy tay nải - Bà lòa mắt không biết lối bước đi”. Cảnh người cha bị giặc bắt, “Cha chửi Việt gian, cha đánh lại Tây” rồi bị giặc giết một cách dã man:
“Súng nổ ngay đì đùng một loạt,
Cha ngã xuống nằm lăn trên mặt đất”
Cảnh chôn cất người chồng, người cha thân yêu đầy nước mắt:
“Lán anh em rải rác không biết nơi tìm
Không ván, không người đưa cha đi chôn cất
Mẹ tháo khăn phủ mặt cho chồng,
Con cởi áo liệm thân cho bố,
Mẹ con ẵm cha đi nằm chân rừng
Máu đầy tay, nước tràn đầy mặt…”
Tất cả những cảnh đau đớn và thương tâm ấy được nhà thơ tái hiện lại một cách chân thực với nhiều máu và nước mắt. Sau tiếng khóc nghẹn ngào là tiếng thét căm thù uất hận vang lên:
“Mày sẽ chết! Thằng giặc Pháp hung tàn
Băm xương thịt mày, tao mới hả”
Qua đó, ta càng thấy rõ: máu không thể nào dìm được chân lý; súng đạn của quân giặc cướp nước không thể nào khuất phục được nhân dân ta.
Phần thứ hai của bài thơ nói lên niềm vui giải phóng, quê hương được hồi sinh, sức sống của dân tộc trỗi dậy vô cùng mạnh mẽ.
Có bao âm thanh giữa không gian rộng lớn Cao - Bắc - Lạng. Có tiếng “cười vang”,tiếng “người nói”, tiếng cười con trẻ “ríu rít” cắp sách đến trường. Có tiếng ô tô “kêu vang”; có tiếng gà gáy, tiếng chó sủa. Có bao hình ảnh náo nức đáng yêu:
“Hôm nay, Cao-Bắc-Lạng cười vang,
Dọn lán, rời rừng, người xuống làng.
Người nói cỏ lay trong ruộng rậm
Cuốc đất dọn cỏ mẹ khuyên con”
Cuộc sống hồi sinh, cuộc sống bình yên đã trở lại với bà con làng bản: “Mờ mờ khói bếp bay trên mái nhà lá". Phải nhiều máu đổ xương tan mới có ngọn khói lam chiều đáng yêu ấy.
Nếu ở phần đầu bài thơ, tác giả nhắc lại sáu ẩn chữ “không" (không biết lối bước đi, cha không biết nói dối, không ai chống gậy khi bà cụ qua đời, không biết nơi tìm, không ván không người đưa cha đi chôn cất) để phản ánh bao nỗi đau đè nặng lòng người, thì ở đoạn hai, điệp ngữ “không” bốn lần xuất hiện để làm nổi bật một hiện thực kháng chiến, đó là sự hồi sinh và sự vươn mình đứng thẳng dậy của dân tộc ta, của đồng bào các dân tộc Cao - Bắc - Lạng
- Từ nay không ngập cỏ lối đi.
- Hổ không dám đẻ con trong vườn chuối.
- Quả trong vườn không lo tự chín, tự rụng.
- Ruộng sẽ không thành nơi máu chảy thành vũng.
Một lần nữa, Nông Quốc Chấn đã thành công ở phép liệt kê, nêu lên hàng loạt chi tiết rất thực, rất sống để thể hiện niềm vui chiến thắng và sự hồi sinh của quê hương sau ngày được giải phóng.
Bốn câu thơ cuối bài là lời từ biệt mẹ già của đứa con lên đường đi chiến đấu. Mẹ ở lại hậu phương, còn ra tiền tuyến với quyết tâm “đuổi hết” giặc Pháp, giặc Mỹ. Hình ảnh “Mặt trời lên sáng rõ” mang hàm nghĩa nói về sự thắng lợi của kháng chiến, của cách mạng, sự đổi thay to lớn và niềm vui dâng lên trong lòng người.
Lời mẹ dặn biết bao yêu thương thiết tha, đằm thắm. Cuộc lên đường đầy khí thế và dào dạt niềm tin:
“Mặt trời lên sáng rõ rồi mẹ ạ!
Con đi bộ đội, mẹ ở lại nhà
Giặc Pháp, Mỹ còn giết người, cướp của trên đất ta
Đuổi hết nó đi, con sẽ về trông mẹ”
Cái hay của “Dọn về làng ”là ở giọng thơ mộc mạc bình dị với bao chi tiết chọn lọc cảm động. Nỗi đau thương thời giặc giã, hình ảnh người bà, người cha, người mẹ trong khói lửa đau thương, niềm vui giải phóng và hình ảnh quê hương hồi sinh được nói lên một cách thật giản dị, cảm động đáng yêu. “Dọn về làng” là một trong những thành tựu đáng tự hào của thơ ca kháng chiến thời chống Pháp. Tự hào hơn nữa vì đó là lời ca, bông hoa rừng đẹp và thơm của đứa con thân yêu người dân tộc Tày. Hơn nửa thế kỷ sau, bài thơ vẫn để lại cho chúng ta nhiều xúc động.
Hoàn cảnh sáng tác Dọn về làng - Nông Quốc Chấn?
Câu trả lời của bạn
Nông Quốc Chấn là một trong những gương mặt văn học tiêu biểu, đại diện cho tầng lớp thanh niên các dân tộc thiểu số trưởng thành trong đấu tranh cách mạng và chiến tranh vệ quốc. Đóng góp nổi trội của ông trong lĩnh vực sáng tác là thơ.
Thơ Nông Quốc Chấn mang xúc cảm chân thành, giản dị, lối diễn đạt tự nhiên mà giàu hình ảnh. Ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (năm 2000).
Kháng chiến biên giới kết thúc thắng lợi, một chiến thắng có ý nghĩa lớn đối với cuộc kháng chiến chống Pháp. Hòa chung niềm hân hoan của đồng bào miền núi và đồng bào cả nước, Nông Quốc Chấn đã sáng tác bài thơ này. Bài thơ viết về quê hương tác giả vào những năm kháng chiến chống Pháp đầy đau thương mà anh dũng, đồng thời nói về ý nghĩa giải phóng đối với cuộc đời của bà con người dân tộc.
Nét đặc sắc đầu tiên trong bài thơ là giọng kể chất phát, sinh động. Mở đầu bài thơ là một tiếng reo hò của chính tác giả: "Mẹ! Cao-Lạng hoàn toàn giải phóng". Câu thơ toát lên vẻ vui mừng phấn khởi, một niềm vui chiến thắng.
Bài thơ bật lên niềm vui niềm tự hào của tác giả khi quê hương đau thương mà anh dũng được giải phóng khỏi ách áp bức bóc lột của thực dân Pháp.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *