Hô hấp là quá trình quan trọng trong sự sống của sinh vật. Cùng DapAnHay tìm hiểu các kiến thức về quá trình trao đổi khí khi hô hấp ở sinh vật như: thế nào là trao đổi khí, trao đổi khí ở thực vật và động vật có khác nhau không, ... Thông qua, nội dung bài giảng của Bài 28: Trao đổi khí ở sinh vật trong chương trình Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức. Mời các em cùng tham khảo!
- Trao đổi khí là quá trình sinh vật lấy O2 hoặc CO2 từ môi trường vào cơ thể, đồng thời thải ra môi trường khí O2 hoặc CO2.
- Trao đổi khí giữa cơ thể sinh vật với môi trường diễn ra theo cơ chế khuếch tán. Ở cơ thể động vật, trao đổi khí được thể hiện ở cả quá trình hô hấp, còn ở thực vật, trao đổi khí được thể hiện ở cả quá trình quang hợp và hô hấp.
Trao đổi khí ở người
Trao đổi khí là quá trình sinh vật lấy O2 hoặc CO2 từ môi trường vào cơ thể, đồng thời thải ra môi trường khí CO2 hoặc O2 |
---|
a. Cấu tạo của khí khổng
- Thực vật trao đổi khí với môi trường chủ yếu qua khí khổng (ở lá cây).
- Mỗi khí khổng gồm 2 tế bào hình hạt đậu nằm sát nhau, thành ngoài mỏng, thành trong dày.
Hình 28.1. Cấu tạo khí khổng và quá trình trao đổi khí qua khí khổng
b. Chức năng của khí khổng
- Trong quá trình quang hợp, khí khổng mở cho CO2 từ môi trường khuếch tán vào lá và O2 từ lá khuếch tán ra môi trường.
- Trong hô hấp, quá trình này được diễn ra ngược lại: khí O2 khuếch tán vào lá và CO2 ra môi trường qua khí khổng.
- Ngoài chức năng trao đổi khí, khí khổng còn thực hiện quá trình thoát hơi nước cho cây. Ở hầu hết thực vật, khí khổng mở khi cây được chiếu sáng và được cung cấp đủ nước. Độ mở của khí khổng tăng từ sáng đến trưa rồi giảm dần và nhỏ nhất vào chiều tối.
Chức năng khí khổng
- Vào ban đêm, đa số các loài cây chỉ hấp thụ khí O2 và thải khí CO2 qua quá trình hô hấp. Tuy nhiên, một số loài cây có khả năng sinh ra khí O2 và hấp thụ khí CO2 vào ban đêm như cây lưỡi hổ, cây nha đam, cây phú quý, cây oải hương,... Trong đó, cây lưỡi hổ, ngoài khả năng hấp thụ CO2 và tạo khí O2 vào ban đếm còn có thể hấp thụ nhiều loại khí độc như formandehyde, nitrogen, khói thuốc lá,... Do đó, có thể trồng cây lưỡi hổ trong nhà, vừa có tác dụng trang trí, vừa giúp không khí trong sạch hơn.
Thực vật trao đổi khí với môi trường chủ yếu thông qua khí khổng ở lá, được thực hiện trong quang hợp và hô hấp. Các chất khí khuếch tán vào và ra khỏi lá khi khí khổng mở. |
---|
a. Cơ quan trao đổi khí ở động vật
- Động vật trao đổi khí với môi trường qua cơ quan trao đổi khí.
- Tuỳ từng loại động vật mà cơ quan trao đổi khí là da, hệ thống ống khí, mang hay phổi
Hình 28.2. Cơ quan trao đổi khí ở một số động vật
* Qúa trình trao đổi khí ở châu chấu
b. Quá trình trao đổi khí ở động vật (ví dụ ở người)
- Qúa trình trao đổi khí ở sinh vật được khái quát như hình dưới đây
Hình 28.3. Sơ đồ khái quát quá trình trao đổi khí ở động vật
- Ở người, khi hít vào, không khí đi qua khoang mũi tới hầu, khí quản, phế quản (đường dẫn khí) để vào phổi. Tại phổi, khi hít vào, O2 khuếch tán từ phế nang vào máu đến cung cấp cho các tế bào trong cơ thể. Tại các tế bào, CO2 được chuyển vào máu đến phổi, sau đó sẽ khuếch tán vào phế nang và được đưa ra ngoài môi trường qua động tác thở ra.
Hình 28.4. Sơ đồ khái quát đường đi của khí qua các cơ quan của hệ hô hấp ở người
* Qúa trình trao đổi khí với môi trường bên ngoài của người
- Trong thực tế, một số gia đình có thói quen sưởi ấm bằng than vào mùa đông hoặc ủ bếp than tổ ong trong nhà phục vụ cho việc đun nấu. Việc đó dẫn đến nguy cơ ngạt khí cho con người do khí than chứa nhiều CO2 và CO, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Vì vậy, không nên sưởi ấm bằng cách đốt than, củi trong phòng kín; luôn giữ môi trường sống thông thoáng; trồng nhiều cây xanh để có không khí trong lành, giúp chúng ta có hệ hô hấp khoẻ mạnh.
Ở người, khi hít vào, không khí đi đi qua đường dẫn khí vào đến phổi sẽ cung cấp O2 cho các tế bào; khí CO2 từ tế bào được máu chuyển tới phổi để thải ra ngoài môi trường qua động tác thở. |
---|
Bài tập 1: Giải thích tại sao khi sưởi ấm bằng than hoặc củi trong phòng kín, người trong phòng có thể bị ngất hoặc gặp nguy hiểm đến tính mạng. Em hãy đề xuất biện pháp giúp hạn chế nguy hiểm trong trường hợp sưởi ấm bằng than hoặc củi.
Hướng dẫn giải:
Khi sưởi ấm bằng cách đốt than, củi trong phòng kín, lượng khí 02 trong phòng tiêu hao dần, đồng thời sinh ra khí CO và C02 trong quá trình cháy. Khi hít vào cơ thể, CO và C02 sẽ thay thế 02 liên kết với tế bào hồng cầu dẫn đến tình trạng cơ thể thiếu 02 gây nguy hiểm đến tính mạng.
Để hạn chế nguy hiểm trong trường hợp sưởi ấm bằng than, củi, nên mở cửa để khí lưu thông, không đốt than, củi khi ngủ.
Bài tập 2: Tại sao khi ở trong phòng kín đông người một thời gian thì nhịp hô hấp của cơ thể thường tăng? Em hãy đề xuất biện pháp để quá trình trao đổi khí ở người diễn ra thuận lợi khi ở trong phòng đông người, phòng ngủ, lớp học, ...
Hướng dẫn giải:
Trong phòng kín đông người, lượng CO2 ngày càng tăng còn O2 ngày càng giảm do quá trình trao đổi khí của cơ thể dẫn đến không khí hít vào thiếu O2. Vì vậy nhịp hô hấp tăng để lấy đủ O2 cho cơ thể.
Để quá trình trao đổi khí ở người diễn ra thuận lợi, trong các phòng đông người, cần đảm bảo thông thoáng khí bằng các biện pháp như mở cửa hoặc lắp quạt thông gió, ...
Học xong bài học này, em có thể:
- Mô tả được quá trình trao đổi khí qua khí khổng ở lá
- Mô tả được cấu tạo khí khổng và nêu được chức năng của khí khổng
- Mô tả được đường đi của khí qua các cơ quan của hệ hô hấp ở động vật (ví dụ ở người)
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Chương 7 Bài 28 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Trao đổi khí ở sinh vật là gì?
Bề mặt trao đổi khí của động vật có các đặc điểm gì?
Vì sao sơn kín da ếch thì ếch sẽ chết sau một thời gian?
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Chương 7 Bài 28để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 118 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi mục I trang 118 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi mục II trang 119 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Hoạt động mục III trang 121 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Hóa học DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Trao đổi khí ở sinh vật là gì?
Bề mặt trao đổi khí của động vật có các đặc điểm gì?
Vì sao sơn kín da ếch thì ếch sẽ chết sau một thời gian?
Vì sao mở nắp mang cá có thể biết cá còn tươi hay không?
Cho các mệnh đề sau:
1. Ở người, trao đổi khí diễn ra ở phổi.
2. Ở người, trao đổi khí diễn ra theo cơ chế khuếch tán.
3. Khi ta hít vào, khí oxygen cùng các khí khác có trong không khí được đưa từ phổi ra môi trường.
4. Khi ta thở ra, khí oxygen cùng các khí khác có trong không khí được đưa vào phổi đến các phế nang.
Số mệnh đề đúng là:
Quá trình trao đổi khí ở châu chấu được thực hiện qua cơ quan nào?
Quá trình trao đổi khí qua khí khổng ở lá cây trong hô hấp diễn ra như thế nào?
Quá trình trao đổi khí qua khí khổng ở lá cây trong quang hợp diễn ra như thế nào?
Cho các mệnh đề sau:
1. Khí khổng có chức năng chính là trao đổi khí và thoát hơi nước cho cây.
2. Khí khổng có thể đóng và mở hoàn toàn.
3. Các loại cây khác nhau thì đều có mật độ khí khổng như nhau.
4. Ở khí khổng có hai tế bào hình hạt đậu, xếp úp vào nhau tạo nên khe khí khổng.
5. Các tế bào hạt đậu chứa nhiều lục lạp có vai trò đóng mở khe khí khổng.
Số mệnh đề đúng là:
Động vật nào có quá trình trao đổi khí giữa cơ thể với môi truờng được thực hiện qua da?
Hình bên thể hiện sự trao đổi khí ở người. Trao đổi khí là gì? Quá trình trao đổi khí diễn ra như thế nào ở cơ thể động vật và thực vật?
1. Đọc thông tin trên rồi hoàn thành nội dung theo mẫu bảng 28.1
2. Trao đổi khí có liên quan gì với hô hấp tế bào?
1. Cấu tạo của khí khổng phù hợp với chức năng trao đổi khí của thực vật như thế nào?
2. Quan sát Hình 28.1, cho biết sự khác nhau giữa quá trình trao đổi khí qua khí khổng trong hô hấp và quang hợp.
Hình 28.1. Cấu tạo khí khổng và quá trình trao đổi khí qua khí khổng
3. Quá trình trao đổi khí chịu ảnh hưởng của những yếu tố nào? Cây bị thiếu nước ảnh hưởng như thế nào đến quá trình trao đổi khí?
1. Quan sát Hình 28.2, cho biết tên cơ quan trao đổi khí ở giun đất, cá, châu chấu và mèo.
2. Quan sát Hình 28.3, mô tả đường đi của khí qua cơ quan trao đổi khí ở động vật.
3. Quan sát Hình 28.4, mô tả đường đi của khí O2 và CO2 qua các cơ quan của hệ hô hấp ở người.
4. Điều gì xảy ra nếu đường dẫn khí bị tắc nghẽn? Nếu những việc làm có lợi cho quá trình trao đổi khí ở người.
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
A. Khí nitrogen.
B. Khí carbon dioxide.
C. Khí oxygen.
D. Khí hydrogen.
Câu trả lời của bạn
B. Khí carbon dioxide
Thực vật hấp thụ …(1)… và thải ra …(2)… mọi lúc. (1), (2) lần lượt là
A. oxygen, carbon dioxide.
B. carbon dioxide, carbon dioxide.
C. carbon dioxide, oxygen.
D. oxygen, oxygen.
Câu trả lời của bạn
Đáp án A
Trong quá trình quang hợp, thực vật hấp thụ khí carbon dioxide và thải ra khí oxygen nhưng cây chỉ quang hợp khi có ánh sáng. Trong hô hấp, thực vật hấp thụ khí oxygen và thải ra khí carbon dioxide, thực vật hô hấp suốt ngày đêm → Thực vật hấp thụ oxygen và thải ra carbon dioxide mọi lúc.
A. thông khí.
B. hô hấp.
C. trao đổi khí.
D. trao đổi oxygen.
Câu trả lời của bạn
Chuyển động của không khí vào và ra khỏi phổi được gọi là sự thông khí ở phổi.
=> Đáp án A. thông khí
A. Biểu bì lá.
B. Gân lá.
C. Tế bào thịt lá.
D. Trong khoang chứa khí.
Câu trả lời của bạn
A. Biểu bì lá.
A. Hình yên ngựa.
B. Hình lõm hai mặt.
C. Hình hạt đậu.
D. Có nhiều hình dạng.
Câu trả lời của bạn
Đáp án C
Khí khổng là các tế bào có hình hạt đậu.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *