Nước là thành phần quan trọng trong cơ thể sinh vật. Vậy, nước được cấu tạo như thế nào? Nước có vai trò ra sao đối với cơ thể sinh vật? nếu thiếu nước sinh vật sẽ có những hậu quả gì? Mời các em cung tham khảo nội dung bài giảng của Bài 29: Vai trò của nước và chất dinh dưỡng đối với sinh vật trong chương trình Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức dưới đây để giải đáp các thắc mắc trên.
- Mỗi phân tử nước được tạo thành từ một nguyên tử oxygen liên kết với hai nguyên tử hydrogen bằng liên kết cộng hoá trị.
Hình 29.1. Mô hình cấu tạo phân tử nước
- Do cặp electron trong liên kết cộng hoá trị bị lệch về phía nguyên tử oxygen nên dấu mang nguyên tử oxygen của phân tử nước tích điện âm, còn đầu mang nguyên tử hydrogen tích điện dương, đặc điểm này tạo nên tính phân cực của phân tử nước. Do tính chất phân cực nên các phân tử nước hút lẫn nhau và hút các phân tử phân cực khác, nhờ đó nước trở thành dung môi hoà tan nhiều chất.
Nước được cấu tạo từ hai nguyên tố là oxygen và hydrogen. Nước có tính phân cực nên là dung môi hoà tan nhiều chất cho cơ thể. |
---|
- Nước là thành phần chủ yếu tham gia cấu tạo nên tế bào và cơ thể sinh vật
+ Ở người, nước chiếm khoảng 70% khối lượng cơ thể.
Lượng nước tham gia cấu tạo nên các thành phần của cơ thể
+ Ở một số loài thực vật và động vật sống dưới nước thì nước có thể chiếm đến hơn 90% khối lượng cơ thể.
Sứa biển là loài động vật có tỉ lệ nước chiếm khoảng 95% khối lượng cơ thể
- Nước góp phần vận chuyển các chất dinh dưỡng trong cơ thể
- Nước là nguyên liệu và môi trường sống của nhiều quá trình trong cơ thể
Nước là nguyên liệu của quá trình quang hợp
- Nước góp phần điều hoà nhiệt độ của cơ thể
Nước cân bằng nhiệt độ của cơ thể người ở mức 37oC
- Nếu cơ thể bị thiếu nước, các quá trình sống cơ bản sẽ bị rối loạn và có thể bị chết như hình 29.3
Hình 29.3. Ruộng lúa úa vàng vì thiếu nước
Nước là thành phần cấu tạo chủ yếu của tế bào và cơ thể, là nguyên liệu để tổng hợp chất hữu cơ trong quang hợp, là dung môi hoà tan nhiều chất, góp phần vận chuyển các chất và điều hoà thân nhiệt. |
---|
Chất dinh dưỡng có vai trò cung cấp nguyên liệu và năng lượng cho các quá trình sống của cơ thể. Nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể khác nhau ở từng loài và từng giai đoạn phát triển. Thiếu hay thừa chất dinh dưỡng đều làm cho cơ thể sinh vật sinh trưởng và phát triển không bình thường.
Hình 29.4. Thí nghiệm trồng cây trong dung dịch thủy canh
a. Vai trò của chất dinh dưỡng đối với thực vật
- Ở thực vật, chất dinh dưỡng là các chất khoáng, được hấp thụ chủ yếu từ đất như N, P, K, S, Bo, Mo,... Trong đó:
+ N góp phần quan trọng cho sinh trưởng và phát triển của cây trồng vì N là nguyên tố cần thiết để để thực vật tổng hợp protein và diệp lục.
+ Cu, Mo, Bo, ... cây trồng cần một lượng rất nhỏ nhưng không thể thiếu vì chúng tham gia điều tiết quá trình trao đổi chất.
- Tình trạng thiếu các chất khoáng ở thực vật thường biểu hiện qua việc sinh trưởng chậm và các dấu hiệu đặc trưng trên lá, quả, ...
Biểu hiện của cây trồng khi thiếu nguyên tố khoáng
- Để giúp cây trồng sinh trưởng nhanh, phát triển tốt, cho năng suất cao, người ta thường bổ sung các chất dinh dưỡng cho cây bằng cách bón phân như phân đạm, phân lân, phân kali, ...
- Ví dụ: Nitrogen là một trong những nguyên tố cần thiết cho sự phát triển của thực vật. Trong không khí chứa rất nhiều nitrogen nhưng cây không thể hấp thụ trực tiếp ở dạng này. Tại những nốt sần trong rễ cây họ Đậu chứa đầy các loài vi khuẩn thuộc chi Rhizobium có khả năng biến đổi khí nitrogen trong không khí thành dạng nitrogen mà cây có thể hấp thụ được, giúp bổ sung, làm giàu các chất dinh dưỡng cho cây.
Nốt sần ở rễ cây họ Đậu
b. Vai trò của chất dinh dưỡng đối với động vật
Thức ăn của động vật chứa các loại chất dinh dưỡng cần cho cơ thể, trong đó những chất dinh dưỡng động vật cần với lượng lớn như chất đạm (protein), chất bột đường (carbohydrate) và chất béo (lipid). Những chất cơ thể cần ít hơn nhưng không thể thiếu là vitamin và chất khoáng.
Hình 29.6. Một số loại thức ăn cung cấp chất dinh dưỡng cho con người
Chất dinh dưỡng cung cấp nguyên liệu và năng lượng để sinh vật thực hiện các quá trình sống. Ở thực vật, chất dinh dưỡng là các chất khoáng. Ở động vật, chất dinh dưỡng là protein, carbohydrate, lipid, vitamin và khoáng chất. |
---|
Bài tập 1: Hãy giải thích vì sao cây bị héo khi thiếu nước?
Hướng dẫn giải:
Tế bào thực vật chứa khoảng 70% là nước, ở thực vật thuỷ sinh, tỉ lệ này có thể lên đến 90%. Tế bào thực vật khi có đủ nước sẽ cứng và chắc. Ngược lại, khi thiếu nước, tế bào sẽ không duy trì được hình dạng, mất sức trường nước dẫn đến hiện tượng cây bị héo.
Bài tập 2: Ở người, iodine là thành phần cấu tạo của hormone tuyến giáp, nếu chế độ ăn thiếu iodine sẽ có nguy cơ bị thiếu bệnh bướu cổ (tuyến giáp bị phì đại). Nêu một số loại thức ăn nên có trong bữa ăn hằng ngày để phòng tránh bệnh bướu cổ.
Hướng dẫn giải:
- Để phòng tránh bệnh bướu cổ, nên bổ sung các loại thức ăn có chứa iodine trong bữa ăn hằng ngày như trứng gà, rau cần, tảo bẹ, cá biển, ...
- Ngoài ra, muối iodine hay muối biển cũng là nguồn cung cấp iodine.
Học xong bài học này, em có thể:
- Dựa vào sơ đồ (hoặc mô hình), nêu được thành phần hóa học, cấu trúc và tính chất của nước
- Nêu được vai trò của nước và các chất dinh dưỡng đối với cơ thể sinh vật
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Chương 7 Bài 29 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Nước chiếm bao nhiêu phần trăm khối lượng cơ thể người?
Trong cơ thể người, nước không có vai trò nào?
Trong các chất dinh dưỡng, nhóm chất cung cấp năng lượng là gì?
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Chương 7 Bài 29để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 122 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi mục I trang 122 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi mục II trang 123 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi mục III trang 124 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Hoạt động mục III trang 125 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Hóa học DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Nước chiếm bao nhiêu phần trăm khối lượng cơ thể người?
Trong cơ thể người, nước không có vai trò nào?
Trong các chất dinh dưỡng, nhóm chất cung cấp năng lượng là gì?
Trong các chất dinh dưỡng, nhóm chất không cung cấp năng lượng bao gồm những chất gì?
Bướu cổ là bệnh lí tuyến giáp phổ biến, tỉ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn so với nam giới. Biểu hiện thường thấy nhất là vùng cổ bệnh nhân bị lồi lên do sự ảnh hưởng từ kích thước tuyến giáp. Hãy cho biết nguyên nhân chủ yếu gây bệnh bướu cổ ở người?
Ôxi và Hiđrô trong phân tử nước kết hợp với nhau bằng các liên kết gì?
Để bảo quản rau quả chúng ta không nên làm điều gì?
Lá cây thường chuyển từ xanh sang vàng lục, phiến lá hẹp lại và uốn cong, khô dần đi,… dẫn đến cây bị chết là đặc điểm của cây trồng thiếu nguyên tố gì?
Trong chất khô của cây, nguyên tố Mo chiếm tỉ lệ 1 trên 16 triệu nguyên tử H, nếu thiếu Mo cây trồng sẽ xảy ra hiện tượng gì?
Không bảo quản rau quả trên ngăn đá của tủ lạnh vì sao?
Quan sát một cây trưởng thành to lớn được phát triển từ một hạt nhỏ xíu ban đầu, có bao giờ em tự hỏi: Nhờ đâu mà cây có thể lớn lên được. Nguyên liệu để tạo nên sự kì diệu đó là gì?
Quan sát Hình 29.1 và liên hệ kiến thức đã học để trả lời các câu hỏi sau:
Hình 29.1. Mô hình cấu tạo phân tử nước
1. Phân tử nước được cấu tạo từ những nguyên tố nào? Trong phân tử nước, các nguyên tử liên kết với nhau bằng liên kết gì?
2. Tính phân cực của phân tử nước được thể hiện như thế nào?
1. Nêu vai trò của nước đối với sinh vật. Điều gì xảy ra nếu sinh vật bị thiếu nước?
2. Hãy đề xuất cách tiến hành thí nghiệm chứng minh khẳng định “Nếu thiếu nước trong thời gian dài, cây sẽ bị héo, giảm sức sống và có thể chết”.
3. Khi bị nôn, sốt cao hoặc tiêu chảy, cơ thể bị mất rất nhiều nước. Trong trường hợp đó, em cần làm gì?
1. Chất dinh dưỡng có vai trò gì đối với thực vật? Nêu một số biểu hiện ở thực vật khi thiếu hoặc thừa chất dinh dưỡng.
2. Giải thích tại sao trong trồng trọt, người ta thường trồng thay đổi các loài cây khác nhau trên cùng một diện tích đất trồng ở các mùa vụ khác nhau trong một năm.
Quan sát Hình 29.6 và liên hệ với các kiến thức đã học, thảo luận nhóm để hoàn thành thông tin theo mẫu Bảng 29.1:
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
A. Cà rốt.
B. Quả cam.
C. Quả nho.
D. Quả dưa hấu.
Câu trả lời của bạn
Đáp án A
- Cà rốt là loại thực phẩm được xếp vào nhóm rau.
- Quả cam, quả nho, quả dưa hấu được xếp vào nhóm trái cây.
A. Sản phẩm bơ sữa.
B. Chất đạm.
C. Hạt.
D. Chất bột đường.
Câu trả lời của bạn
Trứng, đậu nành (đỗ tương) và cá đều chứa nhiều protein
→ Trứng, đậu nành (đỗ tương) và cá thuộc nhóm thực phẩm giàu chất đạm.
=> Đáp án B
A. Củ đậu.
B. Lạc.
C. Cà rốt.
D. Rau muống.
Câu trả lời của bạn
D. Rau muống.
Rau muống là cây lấy lá nên cần nhiều muốn đạm. Củ đậu, khoai lang, cà rốt là cây lấy củ nên cần nhiều muối kali.
A. là dung môi hoà tan khí carbon dioxide.
B. là nguyên liệu cho quang hợp.
C. làm tăng tốc độ quá trình quang hợp.
D. làm giảm tốc độ quá trình quang hợp.
Câu trả lời của bạn
Quang hợp là quá trình lá cây sử dụng nước và khí carbon dioxide nhờ năng lượng ánh sáng đã được diệp lục hấp thu để tổng hợp chất hữu cơ và giải phóng oxygen.
=> Chọn B Nước là nguyên liệu cho quang hợp.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *