Nội dung bài giảng của Bài 18: Nam châm trong chương trình Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức do ban biên tập DapAnHay biên soạn sẽ giúp các em tìm hiểu các vấn đề liên quan đến nam châm như: Nam châm là gì? Nam châm có những tính chất gì? Sự định hướng của nam châm diễn ra như thế nào? Mời các cùng tham khảo!
* Qúa trình phát hiện ra nam châm:
- Từ xa xưa, con người đã chú ý đến một số loại đá có tính chất hút được một số vật bằng sắt. Nếu buộc nó vào một sợi chỉ thì khi cân bằng nó luôn chỉ một hướng xác định, một đầu hòn đá chỉ hướng Bắc, một đầu chỉ hướng Nam.
- Các thuỷ thủ dùng những viên đá dẫn đường” này, hay còn gọi là đá nam châm, để định hướng trên biển.
- Sau này, khoa học công nghệ phát triển, con người đã nghiên cứu bản chất của nam châm và tạo ra nam châm có kích thước và hình dạng khác nhau: nam châm thẳng, nam châm hình chữ U, nam châm viên, ... Các vật có khả năng tự định hướng Bắc - Nam như trên được gọi là nam châm.
* Các loại nam châm:
- Nam châm thẳng:
- Nam châm hình chữ U:
- Nam châm viên:
Nam châm là vật có từ tính (hút được các vật bằng sắt và một số hợp kim của sắt). |
---|
- Dụng cụ:
Một nam châm thẳng, một nam châm chữ U, một kim nam châm có thể quay quanh một trục, một số vật nhỏ làm bằng sắt, thép, đồng, nhôm, gỗ, ... (Hình 18.1)
Hình 18.1. Dụng cụ thí nghiệm tìm hiểu tính chất của nam châm
- Tiến hành:
* Thí nghiệm 1:
Đưa thanh nam châm thẳng và nam châm hình chữ U lại gần các vật sắt, thép, đồng, nhôm, gỗ (Hình 18.2).
Hình 18.2. Thí nghiệm tìm hiểu tính chất từ của nam châm
* Thí nghiệm 2:
- Đặt một kim nam châm cân bằng trên một mũi nhọn (kim nam châm tự do) (Hình 18.3), quan sát hướng chỉ của hai đầu kim khi kim đã nằm cân bằng.
- Đẩy nhẹ cho kim quay một góc nhỏ rồi buông tay, quan sát hướng chỉ của kim nam châm khi đã nằm cân bằng.
Hình 18.3. Kim nam châm
- Vật liệu bị nam châm hút là vật liệu có tính chất từ
- Tính chất của nam châm:
+ Hút được các vật bằng sắt và một số hợp kim của sắt
+ Nam châm luôn có hai cực: cực bắc N, cực nam S.
+ Thanh nam châm được treo vào một sợi dây mảnh hoặc kim nam châm khi đặt cân bằng trên mũi nhọn luôn chỉ hướng Bắc – Nam.
- Vật liệu bị nam châm hút là vật liệu có tính chất từ - Thanh nam châm được treo vào một sợi dây mảnh hoặc kim nam châm khi đặt cân bằng trên mũi nhọn luôn chỉ hướng Bắc - Nam. Một cực của nam châm hướng về phía bắc địa lí gọi là cực Bắc, cực kia hướng về phía nam địa lí gọi là cực Nam, Để phân biệt 2 cực của nam châm người ta sơn 2 màu khác - nhau, màu đỏ là cực Bắc ghi chữ N (viết tắt từ tiếng Anh North), màu xanh là cực Nam ghi chữ S (viết tắt từ tiếng Anh South). |
---|
- Quan sát thí nghiệm:
Treo thanh nam châm thẳng bằng hai sợi chỉ lên thanh ngang của giá đỡ, để cho thanh nam châm nằm cân bằng. Đưa một cực của thanh nam châm khác lại gần một đầu thanh nam châm được treo (Hình 18.4). Sau đó đưa cực kia của nam châm lại gần thanh nam châm được treo.
Hình 18.4. Thí nghiệm tìm hiểu tương tác giữa hai nam châm
→ Khi đặt hai nam châm gần nhau: cùng cực thì đẩy nhau, khác cực thì hút nhau.
Hai từ cực khác tên hút nhau, hai từ cực cùng tên đẩy nhau |
---|
- Tiến hành thí nghiệm:
+ Đặt một kim nam châm tự do tại vị trí gần một nam châm thẳng (Hình 18.5). Xác định hướng của kim nam châm.
+ Đẩy kim nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định rồi buông tay.
+ Làm lại thí nghiệm trên ở vị trí khác của kim nam châm.
Hình 18.5. Thí nghiệm tìm hiểu sự định hướng của kim nam châm
→ Kim nam châm đặt gần nam châm sẽ chịu tác dụng của nam châm làm cho kim nằm theo một hướng xác định.
Kim nam châm (nam châm thử) đặt gần nam châm sẽ chịu tác dụng của nam châm làm cho kim nằm theo một hướng xác định. |
---|
Bài tập 1: Bằng cách nào có thể xác định được một vật là nam châm?
Hướng dẫn giải:
Có thể xác định bằng cách: đưa vật đó lại gần các vật bằng sắt. Nếu nó hút được sắt thì là nam châm.
Bài tập 2: Có hai thanh kim loại A, B bề ngoài giống hệt nhau, trong đó một thanh là nam châm. Làm thế nào để xác định được thanh nào là nam châm?
A. Đưa thanh A lại gần thanh B, nếu A hút B thì A là nam châm.
B. Đưa thanh A lại gần thanh B, nếu A đẩy B thì A là nam châm.
C. Dùng một sợi chỉ mềm buộc vào giữa thanh kim loại rồi treo lên, nếu khi cân bằng thanh đó luôn nằm theo hướng Bắc - Nam thì đó là thanh nam châm.
D. Đưa thanh kim loại lên cao rồi thả cho rơi, nếu thanh đó luôn rơi lệch về một cực của Trái Đất thì đó là nam châm.
Hướng dẫn giải:
A: không thể vì chưa biết thanh còn lại có phải là sắt hay không.
B: không thể vì thanh còn lại là nam châm thì mới đẩy.
C: có thể vì nam châm luôn chỉ hướng Bắc – Nam
D: không thể
→ Đáp án C
Bài tập 3: Vì sao có thể nói rằng Trái Đất giống như một thanh nam châm khổng lồ?
Hướng dẫn giải:
- Vì mỗi cực của thanh nam châm để tự do luôn hướng về một cực của Trái Đất.
- Khi đặt một kim nam châm ở một vị trí xác định ta thấy kim nam châm luôn hướng theo hướng Bắc – Nam địa lí. Xoay kim nam châm một góc xoay nào đó, sau khi cân bằng kim nam châm lại trở về theo hướng Bắc - Nam địa lí. Điều này chứng tỏ Trái Đất là một nam châm, có cực Bắc của nam châm là cực Nam địa lí và cực Nam của nam châm là cực Bắc địa lí.
⇒ Có thể coi Trái Đất giống như một thanh nam châm khổng lồ vì mỗi cực của thanh nam châm để tự do luôn hướng về một cực của Trái Đất
Học xong bài học này, em có thể:
- Nêu được tác dụng của nam châm đến các vật liệu khác nhau
- Trình bày được sự định hướng của thanh nam châm (kim nam châm)
- Xác định được cực Bắc và cực Nam của một thanh nam châm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Chương 6 Bài 18 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Trong bệnh viện, các bác sĩ phẫu thuật có thể lấy các mạt sắt nhỏ li ti ra khỏi mắt của bệnh nhân một cách an toàn bằng dụng cụ nào sau đây?
Vì sao có thể nói rằng Trái Đất giống như một thanh nam châm khổng lồ?
Khi một thanh nam châm thẳng bị gãy làm hai nửa bằng nhau. Nhận định nào sau đây là đúng?
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Chương 6 Bài 18để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 86 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Hoạt động mục II trang 86 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi 1 mục II trang 87 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi 2 mục II trang 87 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Hoạt động mục III trang 88 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi mục III trang 88 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Hoạt động mục IV trang 88 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi mục IV trang 88 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Em có thể trang 89 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Hóa học DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Trong bệnh viện, các bác sĩ phẫu thuật có thể lấy các mạt sắt nhỏ li ti ra khỏi mắt của bệnh nhân một cách an toàn bằng dụng cụ nào sau đây?
Vì sao có thể nói rằng Trái Đất giống như một thanh nam châm khổng lồ?
Khi một thanh nam châm thẳng bị gãy làm hai nửa bằng nhau. Nhận định nào sau đây là đúng?
Khi nào hai thanh nam châm hút nhau?
Nam châm có bao nhiêu cực?
Một nam châm có đặc tính nào dưới đây?
Có hai thanh kim loại A, B bề ngoài giống hệt nhau, trong đó một thanh là nam châm. Làm thế nào để xác định được thanh nào là nam châm?
Đặt kim nam châm trên giá thẳng đứng như hình sau. Khi đứng cân bằng, kim nam châm nằm dọc theo hướng nào?
Hai thanh nam châm đẩy nhau khi nào?
Hai nam châm được đặt như sau:
Thanh nam châm (2) lơ lửng ở trên thanh nam châm (1) là do:
Em đã bao giờ trông thấy hay có một vật gọi là “nam châm” chưa? Bằng cách nào có thể xác định được vật đó là nam châm?
Hãy thực hiện các thí nghiệm dưới đây để tìm hiểu các tính chất của nam châm.
Dụng cụ: 1 nam châm thẳng, 1 nam châm chữ U, 1 kim nam châm có thể quay xung quanh một trục, một số vật nhỏ làm bằng sắt, thép, đồng, nhôm, gỗ (Hình 18.1).
Hình 18.1. Dụng cụ thí nghiệm tìm hiểu tính chất của nam châm
Tiến hành:
Thí nghiệm 1:
Đưa thanh nam châm thẳng và nam châm hình chữ U lại gần các vật sắt, thép, đồng, nhôm, gỗ (Hình 18.2).
a) Hai đầu nam châm hút vật liệu nào và không hút vật liệu nào?
b) Các vật liệu đặt ở đầu hay ở giữa của nam châm thì bị hút mạnh nhất?
Hình 18.2. Thí nghiệm tìm hiểu tính chất từ của nam châm
Thí nghiệm 2:
- Đặt một kim nam châm nằm cân bằng trên một mũi nhọn (kim nam châm tự do) (Hình 18.3), quan sát hướng chỉ của hai đầu kim khi kim đã nằm cân bằng.
- Đẩy nhẹ cho kim quay một góc nhỏ rồi buông tay, quan sát hướng chỉ của kim nam châm khi đã nằm cân bằng.
Hình 18.3. Kim nam châm
1. Một đầu kim nam châm luôn chỉ hướng nào và đầu kia của kim luôn chỉ hướng nào (hướng Bắc hay hướng Nam)?
2. Từ các thí nghiệm trên có thể rút ra những tính chất gì của nam châm?
3. Dùng kim nam châm xác định các hướng Nam, Bắc, Đông, Tây ở trong phòng học.
Làm thế nào để xác định được cực Bắc và cực Nam của một nam châm khi trên nam châm không đánh dấu cực?
Thí nghiệm:
Treo thanh nam châm thẳng bằng hai sợi chỉ lên thanh ngang của giá đỡ, để cho thanh nam châm nằm cân bằng. Đưa một cực của thanh nam châm khác lại gần một đầu thanh nam châm được treo (Hình 18.4). Sau đó đưa cực kia của nam châm lại gần thanh nam châm được treo. Mô tả hiện tượng xảy ra.
Hình 18.4. Thí nghiệm tìm hiểu tương tác giữa hai nam châm
Qua thí nghiệm có thể rút ra kết luận gì về tương tác giữa hai nam châm?
Thí nghiệm:
- Đặt một kim nam châm tự do tại vị trí gần một nam châm (Hình 18.5). Xác định hướng của kim nam châm.
- Đẩy kim nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định rồi buông tay. Khi kim đã đứng yên, kim còn chỉ hướng lúc đầu nữa không? Làm lại thí nghiệm 2 lần và nhận xét.
- Làm lại thí nghiệm trên ở vị trí khác của kim nam châm.
Hình 18.5. Thí nghiệm tìm hiểu sự định hướng của kim nam châm
Từ thí nghiệm trên rút ra nhận xét gì về tác dụng của một nam châm lên một kim nam châm?
Giải thích được việc dùng khối nam châm có kích thước lớn, sức hút mạnh để dọn rác sắt vụn dưới lòng sông, lòng kênh?
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
A. Khi hai cực Bắc để gần nhau
B. Khi để hai cực khác tên gần nhau.
C. Khi hai cực Nam để gần nhau
D. Khi để hai cực cùng tên gần nhau
Câu trả lời của bạn
B. Khi để hai cực khác tên gần nhau.
Câu trả lời của bạn
Hai thanh nam châm hút nhau khi để hai cực khác tên gần nhau.
A. Dùng kéo.
B. Dùng nam châm.
C. Dùng kìm.
D. Dùng panh.
Câu trả lời của bạn
Dùng nam châm.
A. Một thanh nam châm bị gãy làm hai thì một nửa là cực Bắc, một nửa là cực Nam.
B. Một thanh nam châm bị gãy làm hai thì cả hai nửa đều mất từ tính.
C. Một thanh nam châm bị gãy làm hai thì mỗi nửa đều là một nam châm có hai cực Bắc - Nam.
D. Một thanh nam châm bị gãy làm hai thì mỗi nửa đều là một nam châm và cực của mỗi nửa ở chỗ đứt gäy cùng tên.
Câu trả lời của bạn
Một thanh nam châm bị gãy làm hai thì mỗi nửa đều là một nam châm có hai cực Bắc - Nam.
Câu trả lời của bạn
Vật liệu từ là vật liệu khi đặt vào trong một từ trường thì nó bị nhiễm từ .
A. 2 cực.
B. 3 cực.
C. 4 cực.
D. 1 cực.
Câu trả lời của bạn
A. 2 cực.
Khi đưa nam châm lại gần một chiếc áo, ta thấy chiếc áo bị hút. Hãy chỉ ra các chi tiết nào trên áo có thể có tương tác với nam châm.
Câu trả lời của bạn
Cúc áo (nút áo) làm bằng sắt hoặc thép.
Để nam châm giữ được từ tính lâu dài, chúng ta phải bảo quản nam châm như thế nào?
Câu trả lời của bạn
- Không nung nóng nam châm hoặc đặt nam châm ở nơi có nhiệt độ cao.
- Không bẻ gãy, tránh làm va đập nam châm.
- Nên đặt một thanh sắt non nối hai từ cực của nam châm hoặc đặt hai nam châm ngược chiều nhau.
Hãy nêu hai tính chất đặc trưng của một thanh nam châm?
Câu trả lời của bạn
Hai tính chất đặc trưng của một thanh nam châm:
- Luôn có hai cực
- Hút được các vật bằng sắt, thép.
Xác định cực của kim nam châm ở Hình 18.2.
Câu trả lời của bạn
Kim nam châm được đặt nằm trên đường sức từ của thanh nam châm nên đường sức từ đó sẽ vào ở cực Nam và ra ở cực Bắc của kim nam châm. Vậy, ta có đầu bên trái của kim nam châm là cực Nam (S), đầu bên phải là cực Bắc (N).
A. một nửa là cực Bắc, một nửa là cực Nam.
B. cả hai nửa đều mất từ tính.
C. mỗi nửa đều là một nam châm có hai cực Bắc - Nam.
D. mỗi nửa đều là một nam châm và cực của mỗi nửa ở chỗ đứt gãy cùng tên.
Câu trả lời của bạn
C. mỗi nửa đều là một nam châm có hai cực Bắc - Nam.
=> Một thanh nam châm bị gãy làm hai thì mỗi nửa đều là một nam châm có hai cực Bắc – Nam.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *