Sinh sản ở sinh vật có hai dạng là sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính. Ở bài 39 các em đã được tìm hiểu về sinh sản vô tính nội dung bài giảng của Bài 40: Sinh sản hữu tính ở sinh vật trong chương trình Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức dưới đây sẽ giúp các em tìm hiểu các kiến thức về sinh sản hữu tính như: Thế nào là sinh sản hữu tính? Sinh sản hữu tính ở thực vật và động vật có sự khác nhau như thế nào? Mời các em cùng tham khảo!
- Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản tạo ra cơ thể mới qua sự hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái tạo nên hợp tử, hợp tử phát triển thành cơ thể mới.
- Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản điển hình ở thực vật có hoa và nhiều nhóm động vật.
- Một số thực vật sinh sản hữu tính
- Một số động vật sinh sản hữu tính
Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản có sự hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái tạo nên hợp tử, hợp tử phát triển thành cơ thể mới. |
---|
a. Cơ quan sinh sản
- Ở thực vật có hoa, hoa là cơ quan sinh sản, bộ phận sinh sản của hoa là nhị và nhuỵ. Nhị hoa gồm chỉ nhị và bao phấn chứa hạt phấn (mang giao tử đực). Nhuỵ hoa gồm đầu nhuỵ, vòi nhuỵ và bầu nhuỵ; bầu nhuỵ chứa noãn mang giao tử cái.
- Hoa có cả nhị và nhuỵ được gọi là hoa lưỡng tính, ví dụ: hoa li, hoa hồng, hoa đào,... Hoa chỉ mang nhị hoặc nhuỵ được gọi là hoa đơn tính, ví dụ: hoa mướp, hoa bí, hoa dưa chuột, hoa liễu, hoa dưa hấu,... Ngoài ra, hoa còn có nhiều bộ phận khác.
Sơ đồ cấu tạo của hoa
b. Quá trình sinh sản hữu tính ở thực vật
Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa gồm các giai đoạn nối tiếp nhau: tạo giao tử, thụ phấn, thụ tinh, hình thành quả và hạt.
- Tạo giao tử: Các giao tử đực hình thành trong bao phấn, giao tử cái được hình thành trong bầu nhuỵ.
- Thụ phấn: Là quá trình di chuyển của hạt phấn đến đầu nhuỵ. Hiện tượng thụ phấn xảy ra nhờ gió, côn trùng hoặc tác động của con người.
- Thụ tinh: Hạt phấn sau khi đến đầu nhuỵ, nảy mầm thành ống phấn chứa giao tử đực, xuyên qua vòi nhuỵ vào bầu nhuỵ. Tại đây, giao tử đực tham gia quá trình thụ tinh với noãn cầu (giao tử cái) tạo thành hợp tử. Thực chất của thụ tinh là quá trình kết hợp giữa nhân của giao tử đực và nhân của giao tử cái.
- Hình thành quả và hạt: Hợp tử phân chia và phát triển thành phôi nằm trong hạt. Hạt do noãn phát triển thành. Mỗi noãn được thụ tình tạo thành một hạt. Bầu nhuỵ sinh trưởng dày lên, phát triển thành quả chứa hạt. Quả được hình thành không qua thụ tinh là quả không hạt.
Hình 40.3. Sơ đồ quá trình sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa
Hoa là cơ quan sinh sản ở thực vật, gồm hai loại là hoa đơn tính và hoa lưỡng tính. Sinh sản hữu tính ở thực vật bao gồm quá trình tạo giao tử, thụ phấn, thụ tinh, tạo hạt và quả. |
---|
Sinh sản hữu tính ở hầu hết các loài động vật gồm ba giai đoạn nối tiếp nhau: hình thành giao tử, thụ tinh, phát triển phôi thành cơ thể mới.
- Hình thành giao tử: Tế bào trứng (giao tử cái) được hình thành và phát triển trong cơ quan sinh dục cái, tinh trùng (giao tử đực) được hình thành trong cơ quan sinh dục đực.
- Thụ tinh: Là sự kết hợp của giao tử cái với giao tử đực tạo thành hợp tử. Ở một số động vật, quá trình thụ tinh diễn ra ở bên ngoài cơ thể cá thể cái, ví dụ như cá chép, ếch,... Ngược lại, nhiều loài khác có quá trình thụ tinh xảy ra trong cơ quan sinh dục của con cái như các loài thuộc lớp Chim, Thú (trong đó có con người).
- Phát triển phôi: Hợp tử phân chia, phát triển thành phôi. Phôi có thể phát triển thành cơ thể con ở bên ngoài cơ thể mẹ (đối với loài đẻ trứng) hoặc bên trong cơ thể mẹ (đối với loài đẻ con).
Hình 40.4. Sơ đồ sinh sản hữu tính ở một số loài động vật
Sinh sản hữu tính ở động vật bao gồm quá trình tạo trứng và tinh trùng, thụ tinh và phát triển phôi hình thành cơ thể mới. Ở động vật có hình thức thụ tinh ngoài và thụ tinh trong, có loài đẻ trứng và loài đẻ con. |
---|
- Sinh sản hữu tính tạo ra cá thể mới đa dạng, đảm bảo sự phát triển liên tục của loài và sự thích nghi của loài trước môi trường sống luôn thay đổi.
- Sinh sản hữu tính tạo ra các cá thể con với nhiều đặc điểm khác nhau, đây là nguồn nguyên liệu phong phú cho con giống. Con người đã tạo ra nhiều giống vật nuôi, cây trồng mới nhờ lai hữu tính.
- Trong chăn nuôi và trồng trọt, con người đã ứng dụng sinh sản hữu tính để tạo ra thế hệ con mang đặc điểm tốt của cả bố lẫn mẹ, đáp ứng nhu cầu đa dạng của con người. Tiến hành lai giữa các cá thể mang đặc điểm tốt rồi chọn lọc ở thế hệ con để chọn ra những cá thể mang đặc điểm phù hợp với nhu cầu của con người.
- Ví dụ, tiến hành cho hoa đực (bông cờ) của cây ngô tím có hạt ngọt, bắp to thụ phấn với hoa cái của cây ngô nếp ta hạt dẻo, màu trắng sẽ thu được các bắp ngô tím hạt dẻo, bắp to.
Ngô nếp tím được tạo ra từ lai hữu tính
- Sự kết hợp giữa giống lợn thuần chủng Đại Bạch và giống lợn Ỉ Việt Nam trong sinh sản hữu tính đã tạo ra giống lợn lai Ỉ - Đại Bạch lớn nhanh, trọng lượng xuất chuồng lớn, tỉ lệ nạc cao, đem lại hiệu quả kinh tế.
Lợn siêu thịt, lớn nhanh được tạo ra từ lai hữu tính
Sinh sản hữu tính tạo ra các cá thể mới đa dạng, đảm bảo sự phát triển liên tục của loài và sự thích nghi của sinh vật trước môi trường sống thay đổi. Sinh sản hữu tính cung cấp nguyên liệu cho chọn giống, con người đã ứng dụng để tạo giống mới hay cải tạo giống cũ trong trồng trọt và chăn nuôi. |
---|
Bài tập 1: So sánh sinh sản hữu tính ở động vật và thực vật?
Hướng dẫn giải:
- Điểm giống nhau:
+ Cá thể mới sẽ được tạo ra nhờ quá trình hình thành và hợp nhất 2 loại giao tử đơn bội (n) đực và giao tử đơn bội cái nhằm tạo ra một hợp tử lưỡng bội.
+ Trải qua 3 giai đoạn chính: hình thành giao tử, thụ tinh và phát triển phôi thai
+ Ngoài ra, sinh sản hữu tính ở cả động vật và thực vật đều có sự tổ hợp các vật chất di truyền
- Điểm khác nhau: Khi tìm hiểu sinh sản hữu tính là gì, các bạn sẽ nhận thấy điểm khác nhau rõ rệt giữa sinh sản hữu tính ở động vật và thực vật qua những yếu tố sau:
+ Ở quá trình thụ tinh: Sinh sản hữu tính ở tế bào thực vật luôn luôn có quá trình thụ tinh kép còn ở động vật thì hầu như không có
+ Ở quá trình tạo giao tử
+ Ở quá trình hình thành và phát triển của hợp tử
Bài tập 2: Ý nghĩa và vai trò của sinh sản hữu tính là gì?
Hướng dẫn giải:
+ Sinh sản hữu tính giúp đảm bảo cho số lượng loài được sinh sản liên tục.
+ Tăng khả năng thích nghi của thế hệ sau khi môi trường sống luôn biến đổi.
+ Tạo sự đa dạng di truyền cung cấp nguồn vật liệu phong phú cho chọn lọc tự nhiên và tiến hóa.
+ Bên cạnh đó thì sinh sản hữu tính cũng giúp duy trì giống tốt cho loài.
Bài tập 3: Sinh sản hữu tính là gì?
Hướng dẫn giải:
- Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản tạo ra cơ thể mới qua sự hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái tạo nên hợp tử, hợp tử phát triển thành cơ thể mới.
- Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản điển hình ở thực vật có hoa và nhiều nhóm động vật.
- Ví dụ: Cây ngô, cây lúa, con chó, con mèo, ...
Học xong bài học này, em có thể:
- Nêu được khái niệm sinh sản hữu tính ở sinh vật.
- Phân biệt được sinh sản hữu tính và sinh sản vô tính.
- Mô tả được các bộ phận của hoa lưỡng tính, phân biệt hoá đơn tính và hoa lưỡng tính.
- Mô tả được thụ phấn, thụ tinh và lớn lên của quả.
- Mô tả được khái quát quá trình sinh sản hữu tính ở động vật (lấy ví dụ ở động vật đẻ trứng và đẻ con).
- Nêu được vai trò và ứng dụng của sinh sản hữu tính ở sinh vật.
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Chương 10 Bài 40 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Sinh sản hữu tính là gì?
Cho một số nhận định sau:
1. Sinh sản hữu tính tạo hợp tử, hợp tử sẽ phát triển thành cơ thể mới.
2. Cơ thể con nhận được chất di truyền từ cả bố và mẹ nên mang đặc điểm của cả bố và mẹ.
3. Sinh sản hữu tính làm tăng khả năng thích nghi của thế hệ sau với sự thay đổi của môi trường.
4. Sinh sản hữu tính chỉ có ở động vật.
5. Sinh sản hữu tính ưu việt hơn sinh sản vô tính.
Số mệnh đề đúng là:
Trong các nhóm thực vật sau, nhóm nào là nhóm chỉ gồm hoa đơn tính?
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Chương 10 Bài 40để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 164 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi trang 164 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi trang 165 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi trang 166 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Hoạt động trang 167 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi trang 168 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Hóa học DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Sinh sản hữu tính là gì?
Cho một số nhận định sau:
1. Sinh sản hữu tính tạo hợp tử, hợp tử sẽ phát triển thành cơ thể mới.
2. Cơ thể con nhận được chất di truyền từ cả bố và mẹ nên mang đặc điểm của cả bố và mẹ.
3. Sinh sản hữu tính làm tăng khả năng thích nghi của thế hệ sau với sự thay đổi của môi trường.
4. Sinh sản hữu tính chỉ có ở động vật.
5. Sinh sản hữu tính ưu việt hơn sinh sản vô tính.
Số mệnh đề đúng là:
Trong các nhóm thực vật sau, nhóm nào là nhóm chỉ gồm hoa đơn tính?
Trong các nhóm thực vật sau, nhóm nào là nhóm chỉ gồm hoa lưỡng tính?
Cho các mệnh đề sau:
1. Dựa vào số cánh hoa, hoa được phân loại thành hoa đơn tính và hoa lưỡng tính.
2. Nhị là cơ quan sinh ra yếu tố đực của hoa.
3. Nhụy là cơ quan sinh ra yếu tố cái của hoa.
4. Mọi loại hoa đều có các bộ phận là đài hoa, cánh hoa, nhị và nhụy.
Số mệnh đề đúng là:
Đặc điểm nào sau đây không phải là ưu thế của sinh sản hữu tính so với sinh sản vô tính ở thực vật?
Hoa thụ phấn nhờ sâu bọ có đặc điểm nổi bật là gì?
Vì sao sinh sản theo kiểu giao phối tiến hoá hơn sinh sản vô tính?
Quá trình sinh sản hữu tính ở động vật gồm các giai đoạn nào?
Cho các giai đoạn sau:
1. Thụ tinh tạo thành hợp tử
2. Hình thành tinh trùng và hình thành trứng
3. Hợp tử phát triển thành cơ thể mới
Trình tự các giai đoạn trong sinh sản hữu tính ở động vật là:
Cây đậu ở hình bên không được sinh ra từ rễ, thân hay lá của cây mẹ mà lại mọc lên từ một bộ phận đặc biệt là hạt. Đây là ví dụ về sinh sản hữu tính. Vậy sinh sản hữu tính là gì và quá trình này diễn ra như thế nào?
Lấy ví dụ các loài sinh vật có hình thức sinh sản hữu tính mà em biết.
1. Quan sát Hình 40.1a, mô tả cấu tạo của hoa lưỡng tính. Hoa lưỡng tính có đặc điểm gì khác hoa đơn tính?
Sơ đồ cấu tạo của hoa
Trả lời:
- Mô tả cấu tạo của hoa lưỡng tính: Hoa lưỡng tính có các bộ phận chính là đế hoa; lá đài; tràng hoa (cánh hoa); bộ nhị gồm đầu bao phấn và chỉ nhị; bộ nhụy gồm đầu nhụy, vòi nhụy và bầu nhụy.
- Phân biệt hoa đơn tính và hoa lưỡng tính:
2. Phân loại hoa đơn tính và hoa lưỡng tính trong Hình 40.2.
Đọc thông tin trên kết hợp quan sát Hình 40.3 để thực hiện các yêu cầu:
1. Mô tả các giai đoạn trong sinh sản hữu tính ở thực vật. Phân biệt quá trình thụ phấn và thụ tinh ở thực vật. Cho biết ý nghĩa của thụ tinh trong quá trình hình thành quả và hạt.
2. Cho biết quả và hạt được hình thành từ bộ phận nào của hoa. Giải thích tại sao trong tự nhiên có loại quả có hạt và quả không có hạt.
Hình 40.3. Sơ đồ quá trình sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa
1. Quan sát Hình 40.4a, mô tả khái quát các giai đoạn sinh sản hữu tính ở gà và thỏ.
Hình 40.4 a
2. Phân biệt sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính ở sinh vật.
Sinh sản hữu tính ở sinh vật có vai trò và ứng dụng như thế nào? Cho ví dụ.
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Chọn các từ/cụm từ phù hợp để hoàn thành đoạn thông tin sau:
Trong sinh sản hữu tính ở thực vật, giao tử đực được hình thành trong ...(1).... giao tử cái được hình thành trong ...(2)... Quá trình vận chuyển hạt phấn đến bầu nhuy là ...(3).... Thụ tinh là quá trình kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái tạo thành ..(4)... Hợp tử phân chia và phát triển thành phôi nằm trong hạt. Bầu nhuy biến đổi thành quả chứa hạt, ...(5)... do noãn phát triển thành.
Câu trả lời của bạn
(1) bao phấn;
(2) bầu nhuy,
(3) thụ phấn;
(4) hợp tử ;
(5) hạt.
A. hoa có đài, tràng và nhuy hoa.
B. hoa có đài, tràng và nhị hoa.
C. hoa có nhị và nhuy hoa.
D. hoa có đài và tràng hoa.
Câu trả lời của bạn
C. hoa có nhị và nhuy hoa.
A. tạo ra cơ thể mới từ một phần của cơ thể mẹ hoặc bố.
B. tạo ra cơ thể mới từ sự kết hợp giữa cơ thể mẹ và cơ thể bố.
C. hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái tạo thành hợp tử, hợp tử phát triển thành cơ thể mới.
D. tạo ra cơ thể mới từ cơ quan sinh dưỡng của cơ thể mẹ.
Câu trả lời của bạn
C. hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái tạo thành hợp tử, hợp tử phát triển thành cơ thể mới.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *