Bài giảng Xin lập khoa luật sẽ giúp các em nắm được những tư tưởng tiến bộ của Nguyễn Trường Tộ và những nét nghệ thuật đặc sắc được thể hiện qua văn bản. Chúc các em có một bài giảng hay và thú vị trước khi đến lớp.
Nguyễn Trường Tộ (1830 – 1871) là một trí thức yêu nước, được tiếp xúc với văn hóa phương Tây từ rất sớm, có vốn tri thức phương Đông sâu sắc. Tác phẩm Xin lập khoa luật là bản điều trần số 27 do Nguyễn Trường Tộ viết ngày 20 tháng 10 năm Tự Đức thứ 20 (1867). Để nắm được nội dung và nghệ thuật của tác phẩm, các em có thể tham khảo thêm bài soạn Xin lập khoa luật.
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
Xin lập khoa luật là một trong những rất nhiều điều đề nghị của Nguyễn Trường Tộ để canh tân đất nước - để đưa xã hội Việt Nam vào luật pháp, đưa con người sống trong luật pháp nhằm góp phần làm cho Việt Nam thoát khỏi lạc hậu và hiểm họa mất nước. Bản điều trần số 27 biểu hiện tấm lòng yêu nước của một trí thức theo đạo Thiên Chúa đi trước thời đại, tiếp cận tư tưởng nhà nước pháp quyền, khát khao muốn đi đất nước đi lên theo hướng hiện đại, tiên tiến như các nước phương Tây khi đó. Để thấy được những tiến bộ trong tư duy cũng như tấm lòng yêu nước của tác giả, các em có thể tham khảo thêm một số bài văn mẫu dưới đây:
- Phân tích Xin lập khoa luật của Nguyễn Trường Tộ
-- Mod Ngữ văn 11 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
- Đúng.
- Với cái nhìn tiến bộ và đầy trách nhiệm, Nguyễn Trường Tộ đã chỉ rõ vai trò của luật pháp đối với sự ổn định của xã hội. Tư tưởng ấy của ông dù được nói đến cách đây hàng trăm năm nhưng đến nay vẫn còn nguyên giá trị.
Câu trả lời của bạn
Giá trị nghệ thuật:
- Dẫn chứng thuyết phục.
- Lời lẽ mềm dẻo, có sức thuyết phục.
- Ngôn ngữ táo bạo mà tinh tế.
Câu trả lời của bạn
Với cái nhìn tiến bộ và tinh thần trách nhiệm, Nguyễn Trường Tộ đã chỉ rõ vai trò của pháp luật đối với sự ổn định của xã hội. Tư tưởng ấy của ông dù được nói đến cách đây hàng trăm năm nhưng đến nay vẫn có nguyên giá trị.
Câu trả lời của bạn
- “Quan dùng luật để trị dân, dân theo luật mà giữ gìn”
⇒ Nhấn mạnh vai trò của luật đối việc trị dân của vua.
Câu trả lời của bạn
Pháp luật đảm bảo cân bằng xã hội.
Câu trả lời của bạn
- “Kỉ cương, uy quyền, chính lệnh của quốc gia, trong đó tam cương ngũ thường cho đến việc hành chính của sáu bộ đều đầy đủ”.
⇒ Luật bao trùm cả vấn đề đạo đức và trách nhiệm.
Câu trả lời của bạn
Pháp luật bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau: kỉ cương, uy quyền, chính lệnh, đi từ phạm trù đạo đức đến phạm trù hành chính.
Câu trả lời của bạn
Mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức:
- Trái luật là tội, giữ đúng luật là đức.
- Tận dụng cái lẽ công bằng trong luật mà xử sự thì mọi quyền, pháp đều là đạo đức.
- Đạo đức lớn nhất là chí công vô tư, trong luật cũng vậy.
- Làm đúng luật là đã trọn vẹn đạo làm người.
Câu trả lời của bạn
- Sai.
- Nho học truyền thống không tôn trọng pháp luật, đến Khổng Tử cũng không nhận ra điều này.
Câu trả lời của bạn
- Chỉ nói suông trên giấy, ghi chép sách vở, chỉ làm rối trí thêm chẳng được tích sự gì.
- Không làm cũng chẳng bị ai phạt, có làm cũng chẳng được ai thưởng.
⇒ Luật có vai trò biến lí thuyết của sách nho trở thành hiện thực.
Câu trả lời của bạn
Ông dùng lập luận để bác bỏ quan điểm “Luật lệ chỉ tốt cho việc cai trị chứ không có đạo đức tinh vi”.
=> Ông khẳng định “trái luật là tội, giữ đúng luật là đức”.
Câu trả lời của bạn
Tác giả đưa ra quan niệm đạo luật của đạo Nho: “Từ tam cương ngũ thường cho đến việc hành chính của sáu bộ đều đầy đủ”:
- Tam cương ngũ thường là luật bao trùm xã hội và gia đình dưới chế độ phong kiến, đó là trụ cột giữ kỉ cương của chế độ phong kiến.
- Tác giả phê phán đạo Nho ở tính chất vô tích sự, nói suông không có tác dụng.
- Vì vậy cần có luật và luật phải gắn với thực tiễn hành động của con người, là làm theo luật.
⇒ Tác giả trích dẫn lời nói của Khổng Tử bởi chính Khổng Tử cũng nhận ra hạn chế của giáo lý, đạo đức Nho giáo.
Câu trả lời của bạn
- Theo Nguyễn Trường Tộ, nội dung của luật bao gồm: Kỉ cương, uy quyền, chính lệnh (chính sách và luật pháp) của quốc gia.
- Nguyễn Trường Tộ khẳng định: "Bất cứ một hình phạt nào trong nước đều không vượt ra ngoài luật" và ông dẫn chứng giới thiệu: "Ở các nước phương Tây, phạt những ai đã nhập ngạch bộ Hình xử đoán các vụ kiện tụng thì chỉ có thăng trật chứ không bao giờ bị phiếm truất. Dù vua, triều đình cũng không giáng chức họ được một bậc". Từ việc dẫn này có thể thấy tác giả rất đề cao luật, đề cao những người hiểu biết luật và có khả năng dùng luật để điều khiển công việc quốc gia.
Câu trả lời của bạn
- Theo tác giả, cả quan và dân đều phải có thái độ trước pháp luật.
- Theo Nguyễn Trường Tộ, kỉ cương, uy quyền, chính lệnh để duy trì sự tồn tại của đất nước. Vì vậy, tác giả khẳng định: “Bất luận quan hay dân mọi người đều phải học luật nước”.
- Bất luận quan hay dân đều phải học luật:
+ Ai học luật giỏi sẽ được làm quan
+ Quan dùng luật để trị, dân theo luật mà giữ gìn.
+ Bất cứ một hình phạt nào trong nước đều không vượt qua ngoài luật
=> Luật đã bao trùm lên tất cả. Nếu đất nước không có các bộ luật thì làm sao giữ được kỉ cương phép nước. Từ quan cho đến thứ dân đều phải hiểu và làm theo luật. Xưa đã đúng, nay càng thấy đúng và thấm thìa hơn.
Câu trả lời của bạn
- Nguyễn Trường Tộ (1830 - 1871), người làng Bùi Chu, Hưng Nguyên, Nghệ An.
- Là người thạo cả Hán học lẫn Tây học
- Ông từng viết nhiều bản điều trần gởi lên triều đình yêu cầu thực thi các biện pháp cụ thể nhằm đổi mới và phát triển đất nước. Những bản điều trần đó được viết bằng văn phong sáng rõ, chặt chẽ; vừa thể hiện kiến thức sâu sắc, uyên bác, mới mẻ, vừa thấm đượm tinh thần yêu nước của tác giả.
Câu trả lời của bạn
- Theo Nguyễn Trường Tộ, Nho học truyền thống không tôn trọng pháp luật:
+ Biết rằng đạo làm người không gì bằng trung hiếu, không cần thiết bằng lễ nghĩa
+ Sách Nho chỉ nói trên giấy suông, không làm cũng không ai phạt, có làm cũng không được thưởng
+ Nên xưa nay dù học nhiều chẳng mấy ai sửa đổi được tâm tính, sửa được lỗi lầm
- Tác giả chỉ ra rằng: xưa nay, vua chúa nắm quyền thống trị cứu nước đều nhờ hiểu luật, còn sách vở khác chỉ ra phụ thuộc. Nếu trong nước không có luật dù có một nghìn quyển sách cũng không thể trị dân được.
Câu trả lời của bạn
Quan niệm của tác giả về mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật: Dù lời văn của tác giả tỏ ra đề cao luật pháp, nhưng theo ông, luật pháp và đạo đức gắn bó chật chẽ với nhau. Tác giả khẳng định: "Nếu bảo luật chỉ tốt cho việc cai trị chứ không có đạo đức tinh vi, thế là không biết rằng trái luật là tội, giữ đúng luật là đức. Nếu tận dụng cái lõi công bằng trong luật mà xử thì mọi quyền, pháp trong luật đều là đạo đức. Có cái đức nào lớn hơn chí công vô tư không?...".
=> Như thế, theo Nguyễn Trường Tộ, cái đức của pháp luật ấy chính là cái lẽ công bằng. Chí công vô tư đó chính là cái gốc của đức trong luật vậy.
Câu trả lời của bạn
- Để tăng thêm sức thuyết phục với nhà vua, Nguyễn Trường Tộ đưa ra quan niệm luật của đạo Nho: “Từ tam cương ngũ thường cho đến việc hành chính của sáu bộ đều đầy đủ” (tam cương chỉ mối quan hệ của vua - tôi, cha - con, vợ - chồng). Ngũ thường gồm nhân, trí, tín, lễ, nghĩa). Tam cương ngũ thường là luật bao trùm toàn bộ xã hội và gia đình dưới chế độ phong kiến. Nó là trụ cột để giữ kỉ cương của chế độ phong kiến. Lục bộ là sáu bộ. Đó là cơ quan đầu não của nhà nước phong kiến, lí lẽ ấy chắc Tự Đức không thể chối từ. Tác giả phê phán đạo Nho ớ tính chất vô tích sự, nói suông không có tác dụng, “Biết rằng đạo làm người không gì lớn bằng trung hiếu, không gì cần thiết bằng lễ nghĩa. Nhưng các sách Nho chỉ nói suông trên giấy, không làm cũng chẳng ai bị phạt, có làm cũng chẳng được ai thưởng”. Vì vậy phải có luật và luật phải gắn với thực tiễn hành động của con người. Đó là làm theo pháp luật. Tác giả lấy ngay lời của Khổng Tử “Ta chưa hề thấy ai nhận được lỗi mình mà biết tự trách phạt”. Đúng là chiêu thức “gậy ông đập lưng ông”.
- Phê phán các loại sách ra đời ở thời phong kiến: “Sách vở chỉ chép nào là sự tích chính sự thời xưa của cổ nhân, nào là những bài luận hay ho của người xưa để lại, nào là những áng văn chương trau chuốt của chư tử (học giả thời cổ đại), nào những tiểu thuyết dã sử của những người hiếu sự đặt bày. Trong đó hay có, dở có, người nói này, người nói khác, xét kĩ nhũng thứ sách vở đó chỉ làm rối chí thêm chẳng được tích sự gì”. Tác giả lại lấy lời của Khổng Tử để phủ nhận: “Chép những lời nói suông chẳng bằng thân hành ra làm việc”. Cũng là biện pháp lập luận “gậy ông đập lưng ông”. Tác giả đưa ra dẫn chứng “Thử xem có những nhà nho suốt đời đọc sách đáng lẽ cử chỉ của họ phải làm khuôn thước cho đời, vậy mà tại sao có nhiều người cuộc đời của họ và ứng xử của họ còn tệ hơn những người quê mùa chất phác”.
Câu trả lời của bạn
- Nho học không có truyền thống tôn trọng luật pháp, đến Khổng Tử cũng công nhận điều này
Chỉ nói suông trên giấy, ghi chép trên sách vở chỉ thêm rối trí
Làm tốt chẳng ai khen
Không làm hay, làm dở chẳng ai phạt
Các nhà nho cư xử còn kém hơn người quê mùa chất phác.
Câu trả lời của bạn
- Pháp luật đảm bảo cho trật tự xã hội và uy quyền của nhà cầm quyền bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau: kỉ cương, uy quyền, chính lệnh, đi từ phạm trù đạo đức đến việc hành chính. Nhà nước, xã hội tồn tại, vận hành và phát triển bằng pháp luật.
- Pháp luật đảm bảo cân bằng xã hội: dẫn ra việc thực hành pháp luật ở các nước phương Tây rất công bằng, nghiêm minh - không có ai, kể cả vua chúa được đứng ngoài, đứng trên luật pháp, mọi sự thưởng phạt đều dựa trên luật pháp. Những điều này đảm bảo cho nhà nước pháp quyền.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *