Bài thơ Quê hương của Tế Hanh đã mang đến cho người đọc bức tranh lao động hăng say của những con người lam lũ vùng làng chài cùng cảnh thiên nhiên bao la rộng lớn của biển cả. Qua đó thể hiện nỗi lòng của người con xa xứ luôn hướng tâm trí về quê hương. Bài học Quê hương - Tế Hanh dưới đây sẽ giúp các em có cảm nhận sâu sắc hơn về văn bản. Chúc các em có nhiều kiến thức thật bổ ích!
Tế Hanh (1921 - 2009)
- Tế Hanh (1921 - 2009) tên khai sinh là Trần Tế Hanh
- Quê quán: Quảng Ngãi
- Phong cách nghệ thuật: Các tác phẩm của ông viết về con người, cuộc sống của làng chài quê hương. Các tác phẩm của ông chân thành mà tinh tế, thiết tha, thời thơ giản dị, giàu hình ảnh, giọng thơ nhẹ nhàng sâu lắng
- Các tác phẩm chính: Hoa Niên (1945), Lòng miền Nam (1956), Hai nửa yêu thương (1963)
a. Hoàn cảnh sáng tác
Bài thơ viết năm 1939, khi Tế Hanh đang học tại Huế trong nỗi nhớ quê hương tha thiết. Bài thơ được trích trong tập Nghẹn ngào (1939) và được in trong tập Hoa niên (1945).
b. Bố cục
- Phần 1: (2 câu đầu) Giới thiệu chung về làng quê
- Phần 2: (6 câu tiếp) Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá
- Phần 3: (8 câu tiếp) Cảnh đoàn thuyền cá trở về bến
- Phần 4: (4 câu cuối) nỗi nhớ quê hương của tác giả
c. Thể loại: Thơ 8 chữ
d. Phương thức biểu đạt: Miêu tả, tự sự, biểu cảm
e. Tóm tắt nội dung bài thơ
Bài thơ viết về quê hương của tác giả. Đó là một làng chài lưới, tác giả đã miêu tả cảnh lao động, và hình ảnh của con người nơi đây.
Hai câu đầu tác giả miêu tả về hương mình với những hình ảnh quen thuộc:
- Một làng chài nhỏ
- Làm nghề chài lưới
- Ven biển
- Cách biển nửa ngày sông
- Thời gian: một buổi sáng đẹp trời, thời tiết rất thuận lợi cho việc đi biển
- Không gian: bầu trời cao rộng, trong trẻo, gió mát nhẹ, bình minh nhuốm màu hồng rực rỡ
- Hình ảnh là những chàng trai làm nghề chài lưới căng tràn sức lực, háo hức ra khơi
Đoàn thuyền đánh cá ngoài khơi
- Con thuyền băng mình ra khơi một cách dũng mãnh được so sánh như con tuấn mã đẹp và khỏe mạnh
- Con thuyền: hăng, phăng, mạnh mẽ, vượt
- Khí thế lao động hăng say, sức mạnh khoẻ khoắn của người dân chài
- Những cánh buồm giương cánh ra khơi giống như mảnh hồn làng sáng lên vẻ đẹp lãng mạn
- Hình ảnh cánh buồm căng mình ra đón gió biển thật hùng tráng
- Thời gian: ngày hôm sau
- Không gian: Ồn ào, tấp nập trên bến
- Dân làng ra chào đón ghe về
- Niềm vui khi thấy thành phẩm là những tàu đầy ắp cá
Niềm vui hân hoan của dân chài khi đoàn thuyền trở về
- Hình ảnh những con cá tươi, thân bạc trắng
- Hình ảnh những chàng trai lực lưởng khỏa khoắn nhưng đầy thi vị
- Hình ảnh con thuyền được nhân hóa mệt mỏi trở về bến nằm im sau một ngày dài lao động
- Tình yêu quê hương đằm thắm, thiết tha, sâu nặng
- Những hình ảnh quen thuộc màu nước, chiếc buồm cá bạc
- Hình ảnh con thuyền rẽ sóng ra khơi
- Vị mặn mòi của biển cả
→ Tất cả thể hiện tình yêu tha thiết của tác giả, cùng nỗi nhớ khôn nguôi với quê hương mình
Bài thơ đã thể hiện tình yêu quê hương, niềm tự hào sâu sắc, cùng với nỗi nhớ tha thiết của tác giả với miền biển đầy nắng và gió. Qua đó cũng thể hiện được tài năng và tâm hồn tinh tế, óc quan sát nhạy bén và sức sáng tạo của Tế Hanh đã tạo nên bức tranh làng chài vô cùng sinh động và đẹp đẽ.
- Giọng thơ mộc mạc, giản dị, ngôn ngữ giàu giá trị biểu cảm
- Hình ảnh so sánh giàu hình ảnh, có giá trị biểu cảm cao, phép nhân hóa
- Phép ẩn dụ, đảo trật tự từ trong câu
- Hàng loạt động từ mạnh, tính từ, phép liệt kê
- Sử dụng phương pháp biểu đạt tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm
Bài tập: Trong văn bản Quê hương - Tế Hanh, SGK Ngữ văn 7 Tập 1 Kết Nối Tri Thức, hình ảnh người dân chài được miêu tả như thế nào? Phân tích những hình ảnh thơ đó?
Hướng dẫn giải:
- Đọc kĩ văn bản Quê hương - Tế Hanh, SGK Ngữ văn 7 Tập 1 Kết Nối Tri Thức
- Chú ý những hình ảnh miêu tả người dân chài
- Có thể tham khảo tài liệu báo, internet để hiểu rõ hình ảnh người dân chài
- Dựa vào tác phẩm và hiểu biết cá nhân phân tích những hình ảnh về người dân chài trong bài thơ
Lời giải chi tiết:
Hình ảnh người dân chài được miêu tả rất sinh động và độc đáo:
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm
Hình ảnh thơ mặn mòi, đậm chất biển, vừa khỏe khoắn, vừa chân chất vừa mộc mạc toát lên được vẻ đẹp của những con người vùng biển quanh năm vất vả. Với lối tả thực, hình ảnh “làn da ngắm rám nắng” hiện lên để lại dấu ấn vô cùng sâu sắc thì ngay câu thơ sau lại tả bằng một cảm nhận rất lãng mạn “Cả thân hình nồng thở vị xa xăm” – Thân hình vạm vỡ của người dân chài thấm đẫm hơi thở của biển cả nồng mặn vị muối của đại dương bao la. Tác giả còn “nhìn” thấy được cái mùi nồng nàn “vị xa xăm” từ thân hình của người dân làng chài, một biện pháp ẩn dụ thật tinh tế, diễn tả cái mặn mòi, cái hơi thở nồng đượm của biển cả đã thấm đẫm vào thân thể từng người dân chài, mà chỉ cần nhìn bằng mắt thôi tác giả cũng đã thấy được. Từ đó thấy được sự gắn bó mật thiết giữa dân làng chài và biển khơi, biển chính là nguồn sống, là sức mạnh của người dân nơi đây, đồng thời cũng thấy được tình yêu quê hương sâu sắc của tác giả.
- Học xong bài Quê hương - Tế Hanh, các em cần:
+ Phân tích được những chi tiết quê hương làng chài của tác giả
+ Phân tích được cảnh đoàn thuyền ra khơi và trở về sau ngày làm việc
+ Cảm nhận được tình cảm của tác giả đối với quê hương
Bài thơ Quê hương đã tái hiện cuộc sống của người dân ở làng chài ven biển với công việc hằng ngày đánh bắt cá ngoài khơi của người dân chài và nỗi nhớ quê hương da diết của tác giả Tế Hanh. Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm bài soạn dưới đây:
Soạn bài chi tiết Quê hương - Tế Hanh
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
Qua bài Quê hương, Tế Hanh đã mang đến cho người đọc bức tranh thiên nhiên và con người nơi làng chài quê hương tác giả, qua đó thể hiện tâm trạng nhớ thương da diết về nơi từng gắn bó cả cuộc đời của mình. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
- Phân tích cảnh người dân chài ra khơi đánh cá trong bài thơ Quê hương của Tế Hanh
- Phân tích bài Quê hương của Tế Hanh
-- Mod Ngữ văn 7 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
Trong bài thơ những chi tiết có thể giúp em nhận biết quê hương của tác giả là một làng chài ven biển là: cách biển nửa ngày sông, làm nghề chài lưới, dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá, tập nập đón ghe về, dân chài lưới làn da ngăm rám nắng…
Câu trả lời của bạn
Hiệu quả của một số biện pháp tu từ được tác giả sử dụng để miêu tả hình ảnh con thuyền lúc ra khơi là:
- Hình ảnh so sánh “Chiếc thuyền nhẹ băng như con tuấn mã/ Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường gian”
Tác dụng: tái hiện vẻ đẹp của con thuyền lúc ra khơi như một sinh thể sống động, đẹp đẽ, tràn đầy sức mạnh, lướt băng băng vượt qua dòng sông hướng về biển lớn; đồng thời gợi lên vẻ đẹp của con người lao động - hiên ngang, hào hùng như những kĩ sĩ, tráng sĩ
- Hình ảnh so sánh kết hợp nhân hóa “Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng/ Rướn thân trắng bao la thâu góp gió”
Tác dụng:
+ Giúp hình dung rõ hơn một điều tưởng vô hình là cái hồn, cái chất riêng của làng chài và những con người nơi đây.
+ Gợi được vẻ đẹp của người dân làng chài với tình yêu lao động, tâm hồn phóng khoáng, lãng mạn, tình cảm gắn bó sâu nặng với quê hương.
Câu trả lời của bạn
Đọc bài thơ, em cảm nhận được những vẻ đẹp của con người và cuộc sống nơi làng chài:
- Về con người: cần cù, hăng say lao động, lạc quan, yêu đời.
- Về cuộc sống nơi làng chài: giản dị, vừa yên bình vừa sôi nổi, tràn đầy sức sống.
Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng,
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm;
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
Câu trả lời của bạn
Sau thời gian lao động vất vả, con thuyền không giấu giếm vẻ mệt mỏi của mình: "Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm". Biện pháp nhân hoá khiến người đọc hình dung rất rõ dáng vẻ nặng nề, thấm mệt của chiếc thuyền khi chậm chạp neo vào bến đỗ. Nó lặng im "Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ". Trong câu thơ này, Tế Hanh đã sử dụng biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác một cách một cách tinh tế. "Nghe" là động từ chỉ hoạt động của thính giác, "thấm" lại là cảm nhận của xúc giác. Con thuyền nằm nghỉ đồng thời cảm nhận từng chuyển động tinh vi nhất đang diễn ra trong mình. Cách viết ấy vừa gợi sự mệt nhọc thấm thía của con thuyền vừa thể hiện được sự tinh tế tuyệt vời của nhà thơ, tưởng như Tế Hanh đồng cảm sâu sắc với cảm giác, cảm xúc của con thuyền.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *