Qua văn bản Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt, Vũ Bằng đã giúp người đọc tái hiện cảnh trời xuân Hà Nội với những cơm mưa phùn, gió se lạnh mang đặc trưng khí hậu miền Bắc. Đồng thời thể hiện niềm nhớ thương của người con xa xứ khi nhớ về cái Tết cổ truyền quê hương mình. Bài học Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt - Vũ Bằng dưới đây để có cảm nhận sâu sắc hơn về văn bản. Chúc các em có nhiều kiến thức thật bổ ích!
- Vũ Bằng (1913-1984) sinh ra tại Hà Nội và lớn lên trong một gia đình Nho học, quê gốc ở làng Lương Ngọc, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương. Ông theo học Trường Trung học Albert Sarraut, tốt nghiệp Tú tài Pháp.
- Mặc cho người mẹ cản ngăn, muốn ông du học Pháp để làm bác sĩ y khoa, Vũ Bằng quyết chí theo nghiệp văn chương.
- Sau năm 1954, Vũ Bằng vào Sài Gòn tiếp tục viết văn, làm báo. ông làm việc tại Việt Tấn Xã và cộng tác với nhiều tờ báo. Ông chuyên về dịch thuật nhiều hơn sáng tác.
- Phong cách nghệ thuật: văn của ông tràn đầy cảm xúc biểu hiện sự tinh tế, tùy bút chứa đựng nét trữ tình, nét thơ, hướng vào biểu hiện thế giới nội tâm phong phú.
- Đặc biệt với "cái ăn" ông viết rất tuyệt vời: Miếng ngon Hà Nội (bút ký, 1960), Miếng lạ miền Nam (bút ký, 1969) và trong Thương Nhớ Mười Hai (hồi ký, 1972).
a. Khái quát về thể loại tùy bút
- Tùy bút là một thể loại văn xuôi thuộc loại hình kí.
- Điểm tựa của tùy bút là cái tôi của tác giả.
- Qua việc ghi chép về con người, sự kiện cụ thể, có thực, tác giả tùy bút thể hiện cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ của mình.
- Tùy bút thiên về tính trữ tình, có thể kết hợp trữ tình, suy tưởng, triết lí, chính luận.
- Bố cục bài tùy bút khá tự do, được triển khai theo một cảm hứng chủ đạo, một tư tưởng chủ đề nhất định.
- Tùy bút không nhất thiết phải có một cốt truyện cụ thể hay nhân vật hoàn chỉnh.
- Ngôn từ của tùy bút giàu hình ảnh, giàu chất thơ.
b. Hoàn cảnh sáng tác
Văn bản được trích từ tác phẩm Thương nhớ Mười Hai (1972) được viết khi ông đang ở miền Nam, xa quê hương. Nỗi nhớ quê hương da diết, cùng những ký ức về cảnh sắc thiên nhiên, phố xá, khung cảnh cuộc sống hằng ngày mang nét trưng riêng của Hà Nội.
Tác phẩm Thương nhớ Mười Hai của Vũ Bằng
c. Bố cục
- Phần 1: (từ đầu… chưa biết ngày nào trở lại): Cảnh sắc mùa xuân
- Phần 2 (tiếp theo…có lẽ là sự sống): Không gian tết miền Bắc
- Phần 3 (tiếp theo …mở hội liên hoan): Cảm xúc của tác giả với mùa xuân
- Phần 4 (còn lại): Bức tranh thiên nhiên tháng Giêng
d. Thể loại: Tùy bút
e. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm và miêu tả
- Sự trăn trở của người con xa xứ, cùng nỗi nhớ mùa xuân Hà Nội da diết
- Kết cấu sóng đôi:
+ đừng, đừng thương, ai bảo được, ai cấm được
+ non-nước, bướm-hoa, trăng-gió, trai-gái
- Khẳng định tình cảm sâu nặng tác giả với mùa xuân
- Bức tranh sắc xuân, cảnh xuân tình xuân đan xen
- Tác giả gợi nhớ không gian mùa xuân miền Bắc khi miêu tả đặc trưng về khí hậu nơi đây
- Tình yêu và sự gắn bó da diết của tác giả với Hà Nội
- Xuân của đất trời, lòng người hòa quyện vào nhau
- Bức tranh mùa xuân có cả thanh và sắc: Mưa riêu riêu, gió lành lạnh, tiếng nhạn kêu, tiếng trống chèo, câu hát huê tình, áo lông, hoa đào,...
Chợ hoa đào - Tranh lụa của họa sĩ Lương Xuân Nhị
- Tác giả rạo rực, nôn nao trước vẻ đẹp của mùa xuân:
+ tức điên lên
+ ngồi yên không chịu được
+ căng lên như lộc, mầm non của cây cối
- Tình yêu mùa xuân mãnh liệt, nồng cháy, cuồng nhiệt
→ Bức tranh tuyệt đẹp của thiên nhiên mùa xuân tràn đầy sức sống.
- Tác giả miêu tả tỉ mỉ về sự đổi thay của đất trời:
+ Đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn
+ Những làn sáng hồng hồng rung động như con ve mới lột
- Lòng người bình yên trở lại:
+ Người ta trở về bữa cơm giản dị
+ Các trò vui kết thúc
- Khung cảnh đêm trăng tháng giêng tuyệt đẹp:
+ Đêm xanh biếc, mưa dây
+ Thấy rõ từng cánh sếu bay
+ Trời lung linh như ngọc, trăng mọc đỉnh đầu
→ Cảnh sắc, đất trời tháng Giêng tuyệt đẹp , làm say đắm lòng người.
Bài thơ là bức tranh miêu tả cảnh sắc của mùa xuân. Người con xa xứ đang hoài niệm về cái tết cổ truyền với những nét đẹp truyền thống của miền Bắc. Qua đó, tác giả bày tỏ nỗi niềm cảm xúc của mình với mùa xuân của thiên nhiên vào tháng Giêng thật đẹp.
- Kết cấu sóng đôi
- Sử dụng phép điệp
- Biện pháp so sánh
- Từ láy tính từ miêu tả cảm giác
Bài tập: Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về văn bản Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt - Vũ Bằng, SGK Ngữ văn 7 tập 1 Kết Nối Tri Thức.
Hướng dẫn giải:
- Đọc kĩ văn bản Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt - Vũ Bằng, SGK Ngữ văn 7 Tập 1 Kết Nối Tri Thức
- Có thể tham khảo tài liệu báo, internet để hiểu rõ tác phẩm
- Kết hợp hiểu biết và cảm nhận cá nhân để viết đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Qua ngòi bút của Vũ Bằng, mùa xuân ở miền Bắc nói chung và Hà Nội nói riêng vừa đẹp, vừa mang đặc trưng riêng của một vùng đất có khí hậu, thời tiết khá đặc trưng cho tiết xuân, khí xuân. Đưa lại cho người đọc những rung cảm mới lạ trước thiên nhiên, đất trời và gợi lên trong mỗi chúng ta một niềm mong nhớ về mùa xuân, mong nhớ về những nét đẹp của thiên nhiên cũng là cách làm cho tâm hồn của chúng ta thêm đẹp hơn. Mở đầu văn bản, nhà văn khẳng định cảm xúc trước thiên nhiên bốn mùabằng câu văn chắc nịch: Tự nhiên như thế: ai cũng chuộng mùa xuân. Viết một câu văn có chín chữ mà ngắt thành hai vế như thế với cây bút tài hoa Vũ Bằng là cả một sự trăn trở, cái trăn trở của con người sinh ra từ Hà Nội, gắn bó với Hà Nội từ thuở ấu thơ cho đến khi trưởng thành, nhớ nhung Hà Nội trong khắc khoải. Sang đoạn hai của văn bản, sắc xuân, cảnh xuân, tình xuân đan xen trong nhau, hoà quyện cùng nhau, gắn bó, tha thiết. Biết bao nhiêu tính từ, bao nhiêu từ so sánh, từ miêu tả, từ biểu cảm được tác giả sử dụng khéo léo trong đoạn hai này, thể hiện một tình yêu nồng nhiệt với mùa xuân. Điệp ngữ mùa xuân nhắc lại ba lần với các phạm vi khác nhau: Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân Hà Nội. Để khẳng định mùa xuân của tôi, nhà văn đi từ không gian rộng, mơ hồ - mùa xuân Bắc Việt đến hẹp, cụ thể - mùa xuân Hà Nội. Cả không gian thương nhớ đó đã thu gọn trong trái tim của nhà văn, những câu văn tùy bút như có thơ, có nhạc, có cả tâm tình thương nhớ. Chỉ có người Hà Nội mới cảm nhận được khí hậu, thời tiết mang đặc trưng riêng của Hà Nội: mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh... Riêu riêu, lạnh lạnh là những từ láy tính từ miêu tả cảm giác, cảm nhận của tác giả. Miêu tả rõ nét và tinh tế như thế mới thấy tác giả gắn bó, yêu quý Hà Nội đến nhường nào. Có yêu quý, thương nhớ thì dù xa cách vẫn cảm nhận chi li từng thời khắc của trời xuân như thế.
- Học xong bài Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt - Vũ Bằng, các em cần:
+ Phân tích bức tranh mùa xuân và cảnh quê hương sau rằm tháng Giêng
+ Cảm nhận được tình cảm của tác giả với quê hương
+ Phân tích ý nghĩa văn bản
Văn bản Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt - Vũ Bằng đã thể hiện nỗi nhớ quê da diết của người con xa xứ thông qua bức tranh mùa xuân đặc trưng của miền Bắc. Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm bài soạn dưới đây:
Soạn bài chi tiết Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt - Vũ Bằng
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
Qua bài Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt tác giả Vũ Bằng đã mang đến cho người đọc hình ảnh con người và thiên nhiên Hà Nội vào tháng Giêng. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
-----------------(Đang cập nhật)------------------
-- Mod Ngữ văn 7 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
- Không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội:
+ Vào đầu tháng Giêng: Có mưa riêu riêu, gió lành lạnh; Có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh; Có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng…
+ Sau rằm tháng Giêng: Đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong; Cỏ không còn mát xanh nhưng để lại một mùi hương man mác; Mưa xuân thay thế cho mưa phùn khi trời đã hết nồm; Những màu xanh tươi hiện lên bầu trời chứ không còn là nền trời đùng đục như pha lê mờ. Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã đi kiếm nhụy hoa; Trên nền trời trong xanh có những làn sóng hồng hồng
- Không gian gia đình:
+ Nhang trầm, đèn nến, nhất là không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, trên kính dưới nhường trước những bàn thờ Phật, bàn thờ Thánh, bàn thờ Tổ tiên... Tuy miệng chẳng nói ra nhưng lòng thì cảm thấy không biết bao nhiêu là hoa nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan.
+ Người ta dần trở về với những bữa cơm giản dị có cà om với thịt thăn điểm những lá tía tô thái nhỏ hay bát canh trứng cua vắt chanh ăn mát như quạt vào lòng. Cánh màn điều treo ở trước bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm hóa vàng
Câu trả lời của bạn
- Tác giả bộc lộ trực tiếp tình cảm của mình với mùa xuân, với thiên nhiên: “Tôi sông xanh, núi tím; tôi yêu đôi mày ai như trăng mới in ngần….”
- Tác giả đã diễn tả lòng mình, cảm nhận của bản thân mình qua hàng loạt những hình ảnh so sánh:
+ “thấy một cái thú giang hồ êm ái như nhung”
+ Liên tưởng thú vị: “Nhựa sống trong người căng lên như máu cũng căng lên trong lộc của loài nai, như mầm non của cây cối, nằm im mãi không chịu được, phải trỗi ra thành các lá nhỏ lí tí giơ tay vẫy những cặp uyên ương đứng cạnh”.
+ Liên tưởng đặc sắc: “Y như những con vật phải nằm thu mình một nơi trốn rét thấy nắng ấm trở về thì lại bò ra để nhảy nhót kiếm ăn”
- Sử dụng hàng loạt những động từ mạnh: phát điên lên, không chịu được, “sống” lại….
Câu trả lời của bạn
Trong cái rét ngọt mùa xuân, sức sống của thiên nhiên và con người đều được trỗi dậy:
- Thiên nhiên: Những loài hoa, loài cây được đâm chồi nảy lộc ở ngoài vườn, mưa riêu riêu, gió lạnh, bầu trời trong xanh…
=> Thiên nhiên căng tràn sức sống
- Con người: thấy lòng mình ên ái như nhung và không cần uống rượu mạnh cũng nghe lòng mình say sưa một sự sống. Sự sống của thiên nhiên khiến nhựa sống của con người căng lên như máu. Con người ta cũng trẻ theo mùa xuân….
Câu trả lời của bạn
Tác giả đã triển khai mạch chủ đề về mùa xuân từ “ai cũng chuộng mùa xuân”, tác giả lấy những sự vật, hiện tượng luôn đi liền với nhau để cho thấy ai cũng chuộng mùa xuân là điều rất bình thường, hiển nhiên như non thương nước, bướm thương hoa, trăng thương gió, trai thương ái, mẹ yêu con, cô gái sòn son nhớ chồng.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *