Văn bản Bầy chim chìa vôi là bài đọc mở đầu chương trình Ngữ văn 7 bộ sách Kết Nối Tri Thức. Truyện kể về câu chuyện cảm động của hai anh em Mên và Mon lo lắng cho đàn chim chìa vôi khi trời mưa ngày một lúc lớn, làm nước sông dâng lên, ảnh hưởng đến chuyến bay cất cánh đầu đời của lũ chim non. Bài học Bầy chim chìa vôi - Nguyễn Quang Thiều dưới đây sẽ giúp các em có cảm nhận sâu sắc hơn về văn bản đồng thời hiểu hơn ý nghĩa thông điệp về tình người và sự kiên cường trong cuộc sống. Chúc các em có nhiều kiến thức thật bổ ích!
a. Tiểu sử
- Nguyễn Quang Thiều (1957)
- Quê quán: thôn Hoàng Dương (Làng Chùa), xã Sơn Công, huyện Ứng Hòa, tỉnh Hà Tây (nay thuộc thành phố Hà Nội)
Chân dung tác giả Nguyễn Quang Thiều
b. Sự nghiệp sáng tác
- Nguyễn Quang Thiều từng là một nhà thơ, nhà văn, từng làm việc tại báo Văn nghệ từ năm 1992 và rời khỏi năm 2007
- Ông sáng tác thơ, viết truyện, vẽ tranh,... và từng được trao tặng hơn 20 giải thưởng văn học trong nước và quốc tế
- Các tác phẩm chính: Ngôi nhà tuổi 17 (1990), Thơ Nguyễn Quang Thiều (1996), Mùa hoa cải bên sông (1989), Người, chân dung văn học (2008),...
c. Phong cách sáng tác
- Những tác phẩm viết cho thiếu nhi của Nguyễn Quang Thiều rất chân thực, gần gũi với cuộc sống đời thường, thể hiện được vẻ đẹp của tâm hồng trẻ thơ nhạy cảm, trong sáng, tràn đầy niềm yêu thương vạn vật.
- Không chỉ là nhà thơ tiên phong với trào lưu hiện đại mà còn là cây viết văn xuôi giàu cảm xúc. Trong ông không chỉ có con người bay bổng, ưu tư với những phiền muộn thi ca, mà còn có một nhà báo linh hoạt và nhạy bén.
a. Xuất xứ
Văn bản Bầy chim chìa vôi trích trong Mùa hoa cải bên sông, NXB Hội Nhà văn, Hà nội, 2012, trang 126 - 136.
b. Bố cục
Văn bản được chia làm 3 phần:
- Phần 1 (từ "Khoảng hai giờ sáng" … "mùa sinh nở của chúng"): Hai anh em lo lắng cho bầy chim chìa vôi khi trời mưa lớn
- Phần 2 (từ "Mùa mưa năm nay" … "ông Hảo mà đi"): Cuộc trò chuyện của hai anh em
- Phần 3 (phần còn lại): Chuyến bay đầu tiên trong đời của bầy chim chìa vôi
c. Tóm tắt văn bản
Trời mưa lớn, nước dâng lên, hai anh em Mên và Mon sợ bầy chim chìa vôi bị ngập nước, những chú chim non không thể cất cánh được, cuối cùng trước sự chứng kiến và lo lắng của hai anh em, bầy chim non cất cánh thành công chuyến bay đầu tiên trong đời.
- Hai anh em Mên, Mon lo lắng khi thấy mưa to và nước đang dâng cao ngoài bãi sông là việc những con chim chìa vôi non có thể sẽ bị chết đuối.
- Sự lo lắng của hai anh em được thể hiện rõ nhất thông qua cuộc trò chuyện của hai anh em lúc nửa đêm:
+ Có lẽ sắp ngập mất bãi cát rồi
+ Em sợ những con chim chìa vôi non bị chết đuối mất
+ Thế anh bảo chúng nó có bơi được không?
- Mon đã nói với Mên việc mình lấy trộm con cá bống của bố rồi thả nó vào chỗ cống sông và lo lắng tổ chim sẽ bị ngập rồi Mon đã rủ Mên ra sông để mang chúng vào bờ.
- Các nhân vật khóc vì cảm thấy xúc động, cảm phục, thấy vui, vỡ òa khi biết được những con chim chìa vôi non đã trải qua sự khốc liệt của mưa, của dòng nước để bay được vào bờ, bầy chim non đã thực hiện xong chuyến bay quan trọng, đầu tiên và kì vĩ nhất trong đời chúng.
=> Qua đó, ta thấy được Mên và Mon là những nhân vật còn trẻ con, mên khi cố tỏ ra người lớn với em trai, tính cách tưởng như khó gần khi hay trả lời em trai bằng những câu cộc lốc nhưng ẩn sau đó lại là một trái tim ấm áp, giàu lòng trắc ẩn. Còn Mon là một cậu bé có tâm hồn trong sáng, nhân hậu, biết yêu thương loài vậtt, trân trọng sự sống động vật.
Hình dáng của loài chim chìa vôi
- Tập tính sống: Làm ổ trên dản cát giữa sông khi nước cạn, đến lúc mùa mưa nước lớn thì cất cánh vào bờ.
- Lần đầu tiên đập cánh của chim chìa vôi non cũng là lúc phải vượt qua dòng sông.
- Sau khi mưa nước dâng cao hơn, nước dâng tới đâu, chim bố chim mẹ dẫn dắt con đi tránh nước tới đó
- Chim non nhảy lò cò đi tìm chỗ trốn và tập vỗ cánh chuẩn bị cho chuyến bay đầu tiên
- Bầy chim đã bay lên, bỗng một con chim đuối sức, rơi xuống như mộtt chiếc lá.
- Chim mẹ dùng đôi cánh bay lượn quanh chim con và kêu lên
- Khi đôi chân mảnh dẻ và run rẩy của con chim non chạm vào mặt sông thì đôi cánh của nó đập một nhịp quyết định, tấm thân bé bỏng của nó vụt bứt ra khỏi dòng nước và bay lên cao.
- Cuối cùng chúng đã hạ xuống bên một lùm dứa dại bờ sông
-->Sự kiên cường vượt qua mọi thử thánh của chú chim non
Văn bản kể về hai cậu bé Mon và Mên giàu lòng nhân hậu đã cứu bầy chim chìa vôi, qua đó rút ra bài học về giá trị của lòng kiên cường vượt qua mọi thử thánh và vẻ đẹp của tình yêu thương trong cuộc sống.
- Cách kể chuyện hấp dẫn, tình tiết bất ngờ
- Đan xen miêu tả và biểu cảm
- Sử dụng linh hoạt các biện pháp nhân hóa, so sánh
Bài tập: Dựa vào văn bản Bầy chim chìa vôi - Nguyễn Quang Thiều SGK Ngữ văn 7 Tập 1 Kết Nối Tri Thức, em hãy nêu ý nghĩa của chi tiết Mon lấy trộm và thả con cá bống của bố vào chỗ cống sông.
Hướng dẫn giải:
- Đọc kĩ văn bản Bầy chim chìa vôi - Nguyễn Quang Thiều SGK Ngữ văn 7 Tập 1 Kết Nối Tri Thức
- Dựa vào nội dung hai anh em Mon và Mên, chú ý cuộc nói chuyện giữa hai nhân vật
- Kết hợp trải nghiệm, hiểu biết của bản thân để giải thích
Lời giải chi tiết:
Trong cuộc trò chuyện ở phần (2), Mon đã nói với Mên việc mình lấy trộm con cá bống của bố rồi thả nó vào chỗ cống sông. Dù là hành động lấy mà không hỏi bố nhưng xét về mục đích thì hành động này hoàn toàn đúng và đáng được ngưỡng mộ. Mon không muốn con cá bị nhốt, không thể tự do bơi lội nên dù biết sẽ bị la nhưng vẫn làm vì lòng yêu thương, trân trọng động vật. Qua những hành động trên của nhân vật Mon giúp ta cảm nhận được Mon là một cậu bé có tâm hồn trong sáng, nhân hậu, biết yêu thương loài vật, trân trọng sự sống của các loài vật dù là nhỏ bé nhất.
- Học xong bài Bầy chim chìa vôi - Nguyễn Quang Thiều, các em cần:
+ Cảm nhận được tình cảm của hai nhân vật Mên và Mon đối với đàn chim chìa vôi
+ Phân tích được sự kiên cường của bầy chim chìa vôi trong hành trình cất cánh đầu đời vượt qua dòng sông
+ Phân tích ý nghĩa văn bản
Văn bản Bầy chim chìa vôi - Nguyễn Quang Thiều kể về câu chuyện của hai anh em mên và Mon lo lắng bầy chim chìa vôi trong ngày mưa lớn, qua đó gửi gắm bài học về tình yêu thương, sự kiên trì vượt qua thử thách trong cuộc sống. Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm bài soạn dưới đây:
Soạn bài Bầy chim chìa vôi - Nguyễn Quang Thiều
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
Bầy chim chìa vôi - Nguyễn Quang Thiều đã cho người đọc cảm nhận được sự ấm áp của tình người đối với những loài động vật nhỏ bé xung quanh thông qua câu chuyện của Mon và mên. Từ đó, khuyên chúng ta hãy sống biết trân trọng sự sống của loài vật và luôn kiên cường vượt qua mọi khó khăn. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
--------------------(Đang cập nhật)----------------------
-- Mod Ngữ văn 7 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
Đặc sắc nghệ thuật trong truyện Bầy chim chìa vôi - Nguyễn Quang Thiều:
- Cách kể chuyện hấp dẫn, tình tiết bất ngờ
- Đan xen miêu tả và biểu cảm
- Sử dụng linh hoạt các biện pháp nhân hóa, so sánh
Câu trả lời của bạn
Văn bản kể về hai cậu bé Mon và Mên giàu lòng nhân hậu đã cứu bầy chim chìa vôi, qua đó rút ra bài học về giá trị của lòng kiên cường vượt qua mọi thử thánh và vẻ đẹp của tình yêu thương trong cuộc sống.
Câu trả lời của bạn
Chi tiết được lặp lại trong những lời nói của nhân vật Mon là: “Anh bảo…” về việc mưa to, nước ngập thì tổ chim chìa vôi sẽ bị ngập.
Câu trả lời của bạn
- Truyện Bầy chim chìa vôi viết về đề tài trẻ em.
- Truyện Bầy chim chìa vôi được kể theo ngôi thứ ba.
Câu trả lời của bạn
- Điều mà hai anh em Mên, Mon lo lắng khi thấy mưa to và nước đang dâng cao ngoài bãi sông là việc những con chim chìa vôi non có thể sẽ bị chết đuối
- Sự lo lắng của hai anh em được thể hiện rõ nhất thông qua cuộc trò chuyện của hai anh em lúc nửa đêm: Có lẽ sắp ngập mất bãi cát rồi; Em sợ những con chim chìa vôi non bị chết đuối mất; Thế anh bảo chúng nó có bơi được không?
Khoảng hai giờ sáng Mon tỉnh giấc. Nó xoay mình sang phía anh nó, thì thào gọi:
- Anh Mên ơi, anh Mên!
- Gì đấy? Mày không ngủ à? – Thằng Mên hỏi lại, giọng nó ráo hoảnh như đã thức dậy từ lâu lắm rồi.
Câu trả lời của bạn
- Lời người kể chuyện:"Khoảng hai giờ sáng Mon tỉnh giấc. Nó xoay mình sang phía anh nó, thì thào gọi", "Thằng Mên hỏi lại, giọng nó ráo hoảnh như đã thức dậy từ lâu lắm rồi."
- Lời nhân vật:
+ Lời của nhân vật Mon nói với Mên: Anh Mên ơi, anh Mên!
+ Lời của nhân vật Mên nói vói Mon: Gì đấy? Mày không ngủ à?
Câu trả lời của bạn
Trong cuộc trờ chuyện ở phần (2), Mon đã nói với Mên việc mình lấy trộm con cá bống của bố rồi thả nó vào chỗ cống sông và lo lắng tổ chim sẽ bị ngập rồi Mon đã rủ Mên ra sông để mang chúng vào bờ.
Câu trả lời của bạn
- Các chi tiết miêu tả nhân vật Mên: "Chứ còn sao", “giọng thằng Mên tỏ vẻ rất người lớn”, “Phải kéo vào bến chứ, không thì chết”, "Nào xuống đò được rồi đấy", “Thằng Mên quấn cái dây buộc đò vào người nó và gò lưng kéo.”, “Thằng Mên nói và ngồi thụp xuống. Nó căng mắt nhìn sát mặt sông”,...
=> Từ những chi tiết trên ta có thể thấy Mên mặc dù vẫn còn nhỏ tuổi nhưng đã tỏ ra là một người sống có trách nhiệm, biết suy nghĩ, hành động mạnh mẽ, biết quan tâm mọi thứ xung quanh và cũng là một người yêu động vật và thế giới tự nhiên.
Câu trả lời của bạn
Qua những câu nói của nhân vật Mon trong lúc trò chuyện với Mên giúp em nhận thấy Mon là một cậu bé có tâm hồn trong sáng, nhân hậu, biết yêu thương loài vật, trân trọng sự sống.
Câu trả lời của bạn
Bài tham khảo 1:
Chi tiết miêu tả cảnh tượng như huyền thoại: những cánh chim bé bỏng và ướt át đột ngột bứt khỏi dòng nước khổng lồ bay lên là chi tiết em đặc biệt yêu thích nhất. Chi tiết này gây ấn tượng nhờ sự tương phản của hai hình ảnh cánh chim bé bỏng với dòng nước khổng lồ và cảm xúc ngỡ ngàng, vui xướng của anh em Mên, Mon khi thấy bầy chim chìa vôi non không bị chết đuối mặc dù dải cát nơi chúng làm tổ đã chìm trong dòng nước lũ.
Bài tham khảo 2:
Khi đọc đoạn văn miêu tả bãi sông buổi bình minh, em có ấn tượng với chi tiết một chú chim chìa vôi non đã mất đà do đuối sức nhưng nó vẫn kiên cường dùng sức lực của chính bản thân mình để bay lên hòa mình với bầy đàn. Em thích chi tiết đó là bởi vì thông qua chi tiết đó ta vừa có thể cảm nhận thấy vẻ đẹp của thiên nhiên cũng như là sức sống của chú chim chìa vôi. Nó chính là biểu tượng cho sự cố gắng, vươn lên bằng chính sức lực của bản thân mình. Thông qua chi tiết này, con người chúng ta cũng có thể học tập được rất nhiều điều để hoàn thiện bản thân.
Bài tham khảo 3:
Đoạn văn miêu tả khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh thật nên thơ, nhẹ nhàng. Nó đã hằn in trong em những cảm xúc thật khó tả nhưng có lẽ hình ảnh những chú chim chìa vôi con cất cánh bay lên "Từ mặt nước sông, những cánh chim bé bỏng và ướt át đột ngột bứt khỏi dòng nước khổng lồ bay lên" đã để lại cho em thật nhiều ấn tượng. Chú chim con bé bỏng còn nhiều yếu ớt lại bị nước mưa làm ướt mình nhưng chúng đã đột ngột bứt khỏi mặt nước mặc dù còn nhiều bỡ ngỡ. Ở đây, em nhận thấy được sự đối lập giữa sự nhỏ bé của chú chim chìa vôi và sự rộng lớn, mênh mông của dòng nước. Từ đó, nó đã cho em cảm nhận được sự dũng cảm, mạnh mẽ vượt qua sự khắc nghiệt của thời tiết tìm đến chỗ ở an toàn hơn của những chú chim chìa vôi con
Câu trả lời của bạn
Bài tham khảo 1:
Bầy chim đã bay lên, tôi thấy mặt trời như lên nhanh hơn mọi ngày và mưa đã đột ngột tạnh hẳn. Bỗng một con chim đuối sức, rơi xuống như một chiếc lá. Tôi và anh Mên hết sức lo lắng, hồi hộp. Nhưng rồi khi đôi chân mảnh dẻ và run rẩy của con chim non chạm vào mặt sông thì đôi cánh của nó đập một nhịp quyết định, tấm thân bé bỏng của nó vụt bứt ra khỏi dòng nước và bay lên cao. Tôi im lặng như nín thở, chỉ có tiếng đập cánh quyết liệt của bầy chim non. Chúng đã thực hiện xong chuyến bay đầu tiên quan trọng nhất trong đời. Cuối cùng chúng đã hạ xuống bên một lùm dứa dại bờ sông, hai anh em tôi vẫn đứng không nhúc nhích.
Bài tham khảo 2:
Tôi cùng anh Mên đứng một bên để quan sát quá trình những con chim chìa vôi non bay lên cao. Khi bình minh lên soi sáng những hạt cát ven sông thì những cánh chim chìa vôi non bé bỏng, ướt át bứt ra khỏi mặt nước, dương cao đôi cánh bay lên trời cao. Chúng đến phần cao nhất của dải cát, nhảy lò cò trên những đôi chân mảnh dẻ chưa thật sự cứng cáp. Sau một quá trình đó thì cuối cùng những chú chim chìa vôi non đã bay lên trên bầu trời. Đột nhiên, một chú chim chìa vôi non đã mất đà do đuối sức, đôi cánh của nó dừng lại, rơi như một chiếc lá, thế nhưng nó vẫn kiên cường dùng sức lực của chính bản thân mình để bay lên hòa mình với bầy đàn. Cuối cùng bầy chim non đã thực hiện xong chuyến bay quan trọng đầu tiên trong cuộc đời mình.
Câu trả lời của bạn
Mên và Mon đã rất lo lắng cho bầy chim chìa vôi non, sợ chúng bị chết đuối khi bãi sông bị ngập hết. Hai anh em đã khóc khi nhìn thấy những chú chim chìa vôi có thể cất cánh bay lên. Hai anh em khóc vì thấy xúc động và đây là những giọt nước mắt của hạnh phúc, của niềm vui. Bởi những chú chim chìa vôi vẫn còn an toàn và đặc biệt hơn là việc hai anh em được tận mắt chứng kiến những chú chim chìa vôi con “đã thực hiện xong chuyến bay quan trọng, đầu tiên và kì vĩ nhất trong đời chúng.”
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *