Nhằm giúp các em tìm hiểu các kiến thức về từ trường, từ phổ, đường sức từ, ... như: Từ trường là gì? Thế nào là từ phổ? Đường sức từ được hình thành ra sao? Cùng DapAnHay giải đáp các thắc mắc này qua nội dung bài giảng của Bài 19: Từ trường trong chủ đề 6: Từ của SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo dưới đây!
- Chuẩn bị: Kim nam châm có thể quay tự do quanh trục thẳng đứng, thanh nam châm đặt trên giá đỡ.
- Tiến hành thí nghiệm:
+ Lúc đầu, để kim nam châm ở xa thanh nam châm.
+ Sau đó, từ từ dịch chuyển kim nam châm lại gần thanh nam châm (Hình 19.1).
+ Quan sát và nhận xét hướng của kim nam châm so với hướng ban đầu.
=> Kim nam châm lệch khỏi vị trí ban đầu. Vùng không gian bao quanh nam châm có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó.
Hình 19.1. Thí nghiệm tương tác giữa hai nam châm
- Vùng không gian bao quanh nam châm có từ trường.
- Năm 1820, nhà khoa học người Đan Mạch, Hans Christian Oersted đã tiến hành thí nghiệm: Đặt dây dẫn song song với kim nam châm (có thể quay tự do trên trục thẳng đứng). Khi có dòng điện đi qua dây dẫn, kim nam châm lệch khỏi vị trí ban đầu (Hình 19.2).
Hình 19.2. Thí nghiệm Oersted
- Vùng không gian bao quanh dây dẫn mang dòng điện có từ trường.
- Chuẩn bị: Tấm nhựa trong, mạt sắt, thanh nam châm.
- Tiến hành thí nghiệm:
+ Đặt tấm nhựa trong lên thanh nam châm.
+ Rắc đều một lớp mạt sắt lên tấm nhựa.
+ Gõ nhẹ tấm nhựa và quan sát sự sắp xếp của các mạt sắt (Hình 19.3).
Hình 19.3. Từ phổ của nam châm
- Hình ảnh các đường mạt sắt sắp xếp xung quanh nam châm được gọi là từ phổ. Từ phổ cho ta một hình ảnh trực quan về từ trường.
+ Vùng nào có các đường mạt sắt sắp xếp dày thì từ trường ở đó mạnh
+ Vùng nào có các đường mạt sắt sắp xếp thưa thì từ trường ở đó yếu.
- Cách vẽ đường sức từ:
+ Đặt thanh nam châm lên tờ giấy và kim nam châm (hoặc la bàn) tại một điểm bất kì nào đó trong từ trường. Dùng bút đánh dấu vị trí hai đầu kim nam châm trên tờ giấy.
+ Di chuyển kim nam châm sao cho một đầu kim trùng với dấu chấm trước đó, chấm điểm tiếp theo ở phía đầu kim còn lại.
+ Nối các điểm có dấu chấm với nhau, ta được một đường cong liền nét. Đó là đường sức từ của từ trường (Hình 19.4).
Hình 19.4. Cách vẽ đường sức từ
Hình 19.5. Đường sức từ của nam châm thẳng
- Các đường sức từ cho phép mô tả từ trường. Hướng của đường sức từ tại một vị trí nhất định được quy ước là hướng nam - bắc của kim la bàn đặt tại vị trí đó.
- Ở bên ngoài thanh nam châm, đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam.
- Vùng có từ trường mạnh thì các đường sức từ dày, vùng có từ trường yếu thì các đường sức từ thưa.
1. Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện tồn tại từ trường (trường từ). Từ trường tác dụng lực từ lên vật liệu từ đặt trong nó. 2. Hình ảnh các đường mạt sắt sắp xếp xung quanh nam châm được gọi là từ phổ. - Vùng nào có các đường mạt sắt sắp xếp dày thì từ trường ở đó mạnh - Vùng nào có các đường mạt sắt sắp xếp thưa thì từ trường ở đó yếu. 3. Các đường sức từ cho phép mô tả từ trường. - Ở bên ngoài thanh nam châm, đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam. - Vùng có từ trường mạnh thì các đường sức từ dày, vùng có từ trường yếu thì các đường sức từ thưa. (Ở hai cực của nam châm có từ trường mạnh nhất) |
Bài tập 1: Đề xuất một thí nghiệm chứng minh xung quanh dòng điện có từ trường.
Hướng dẫn giải:
Bố trí một la bàn gần một dây dẫn và lưu ý hướng chỉ của kim la bàn. Khi bật công tắc cho dòng điện đi qua dây dẫn thì kim la bàn bị lệch khỏi hướng chỉ ban đầu. Điều đó chứng tỏ xung quanh dòng điện chạy trong dây dẫn có tồn tại từ trường và từ trường này làm kim la bàn bị lệch khỏi hướng ban đầu.
Bài tập 2: Tại điểm nào (A, B, C, D) trên hình dưới đây, từ trường là mạnh nhất?
Hướng dẫn giải:
Ở hai cực của nam châm có từ trường mạnh nhất do đó tại điểm A có từ trường là mạnh nhất
Bài tập 3: Hãy xác định cực của nam châm trong hình dưới đây.
Hướng dẫn giải:
- Ở bên ngoài thanh nam châm, đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam.
Học xong bài học này, em có thể:
- Nêu được vùng không gian bao quanh một nam châm (hoặc dây dẫn mang dòng điện), mà vật liệu có tính chất từ đặt trong nó chịu tác dụng lực từ, được gọi là từ trường.
- Nêu được khái niệm từ phổ và tạo được từ phổ bằng mạt sắt và nam châm.
- Nêu được khái niệm đường sức từ và vẽ được đường sức từ quanh một nam châm.
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo Chủ đề 6 Bài 19 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Ta có thể quan sát từ phổ của một nam châm bằng cách rải các
vụn sắt vào trong từ trường của nam châm.
vụn của bất kì vật liệu nào vào trong từ trường của nam châm.
Người ta dùng dụng cụ nào để nhận biết sự tồn tại của từ trường?
Chiều của đường sức từ của một thanh nam châm cho ta biết
chiều quay của thanh nam châm khi treo vào sợi dây.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo Chủ đề 6 Bài 19để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 94 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 1 trang 94 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 2 trang 95 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 3 trang 95 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 1 trang 95 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 2 trang 95 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 4 trang 96 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 5 trang 96 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập trang 97 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Vận dụng trang 97 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 1 trang 97 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 2 trang 97 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Khoa học tự nhiên DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Ta có thể quan sát từ phổ của một nam châm bằng cách rải các
vụn sắt vào trong từ trường của nam châm.
vụn của bất kì vật liệu nào vào trong từ trường của nam châm.
Người ta dùng dụng cụ nào để nhận biết sự tồn tại của từ trường?
Chiều của đường sức từ của một thanh nam châm cho ta biết
chiều quay của thanh nam châm khi treo vào sợi dây.
Đường sức từ của nam châm không có đặc điểm nào sau đây?
Càng gần hai cực, các đường sức từ càng gần nhau hơn.
Mỗi một điểm trong từ trường chỉ có một đường sức từ đi qua.
Đường sức từ ở cực Bắc luôn nhiều hơn ở cực Nam.
Đường sức từ có hướng đi vào cực Nam và đi ra cực Bắc của nam châm.
Chọn phát biểu sai khi mô tả từ phổ của một nam châm thẳng.
Các mạt sắt xung quanh nam châm được sắp xếp thành những đường cong.
Các đường cong này nối từ cực này sang cực kia của thanh nam châm.
Các mạt sắt được sắp xếp dày hơn ở hai cực của nam châm.
Dùng mạt sắt hay mạt nhôm thì từ phổ đều có dạng như nhau.
Lực từ tác dụng lên kim nam châm đặt tại vị trí nào trên Hình 19.6 là mạnh nhất?
Phát biểu nào sau đây sai?
Xung quanh nam châm luôn có từ trường. Khi có nam châm khác đặt trong từ trường này thì nam châm đó sẽ chịu tác dụng của từ trường.
Xung quanh nam châm luôn có từ trường. Khi có vật có tính chất từ đặt trong từ trường này thì sẽ chịu tác dụng của từ trường.
Chỉ khi nam châm A (hay vật được làm từ vật liệu từ) đặt gần một nam châm B thì lúc đó xung quanh nam châm B mới xuất hiện một từ trường và từ trường này tác dụng lực từ lên nam châm A (hay tác dụng lực từ lên vật được làm từ vật liệu từ).
Phát biểu nào sau đây là sai?
Xung quanh nam châm có từ trường của nam châm đó.
Ở hình ảnh từ phổ của nam châm, nơi nào mạt sắt dày thì từ trường mạnh, nơi nào mạt sắt thưa thì từ trường yếu hơn.a
Trong từ trường của nam châm, nơi nào từ trường mạnh thì lực từ mạnh, nơi nào từ trường yếu hơn thì lực từ yếu hơn.
Trong từ trường của nam châm, nơi nào từ trường yếu thì đường sức từ dày, nơi nào từ trường mạnh hơn thì đường sức từ thưa hơn.
Làm thế nào để nhận biết được tại một điểm trong không gian có từ trường?
Đặt ở đó một kim nam châm, kim bị lệch khỏi hướng Bắc – Nam
Đặt ở đó các vụn giấy thì chúng bị hút về hai hướng Bắc – Nam
Đặt ở đó một kim bằng đồng, kim luôn chỉ hướng Bắc - Nam
Chọn phát biểu đúng về từ phổ và từ trường?
Có thể thu được từ phổ bằng rắc mạt sắt lên tấm nhựa trong đặt trong từ trường
Từ phổ là hình ảnh cụ thể về các đường sức điện
Vùng không gian xung quanh nam châm có tính chất gì?
Ngoài kim nam châm, ta có thể dùng các vật nào khác để phát hiện từ trường không?
Thí nghiệm Oersted cho thấy có điểm nào giống nhau giữa không gian quanh nam châm và dòng điện.
Hình 19.2. Thí nghiệm Oersted
Nhận xét về hình dạng sắp xếp mạt sắt ở xung quanh nam châm.
Hình 19.3. Từ phổ của nam châm
Xung quanh vật nào sau đây có từ trường?
a) Bóng đèn điện đang sáng.
b) Cuộn dây đồng nằm trên kệ.
Hãy thực hiện thí nghiệm quan sát từ phổ của một nam châm tròn.
Em hãy xác định cực Bắc và Nam của kim nam châm trong Hình 19.4.
Hình 19.4. Cách vẽ đường sức từ
a) Hãy nhận xét hình dạng đường sức từ Hình 19.5 và sự sắp xếp các mạt sắt ở từ phổ Hình 19.3.
b) Có thể nhận biết từ trường mạnh yếu qua các đường sức từ không?
Hình 19.3. Từ phổ của nam châm
Hình 19.5. Đường sức từ của nam châm thẳng
Cho hai thanh nam châm thẳng đặt gần nhau. Hãy chỉ rõ tên các cực của kim nam châm và hai thanh nam châm.
Từ hình ảnh của các đường sức từ (Hình 19.5), hãy nêu một phương pháp xác định chiều của đường sức từ nếu biết tên các cực của nam châm.
Hình 19.5. Đường sức từ của nam châm thẳng
Khi quan sát từ phổ của nam châm, ta biết được các đặc điểm nào của từ trường xung quanh nam châm?
a) Quan sát hình bên, hãy mô tả từ phổ để tạo nên đường sức từ.
b) Dùng bút chì vẽ dọc theo các đường của từ phổ để tạo nên đường sức từ.
c) Nêu phương pháp xác định chiều của đường sức từ trên.
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *