Nhằm giúp học sinh học tốt môn Khoa học tự nhiên 7, DapAnHay đã biên soạn nội dung bài học Bài 1: Phương pháp và kĩ năng học tập môn Khoa học tự nhiên chương trình SGK Chân trời sáng tạo để chia sẻ đến các em những kiến thức trọng tâm và những lưu ý giúp học sinh học tốt và đạt kết quả cao. Mời các em cùng tham khảo!
- Phương pháp tìm hiểu tự nhiên là cách thức tìm hiểu các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên và đời sống, được thực hiện qua các bước:
+ Bước 1: Quan sát và đặt câu hỏi nghiên cứu
Nhận ra tình huống có vấn đề và đặt các câu hỏi tìm hiểu về vấn đề đó.
+ Bước 2: Hình thành giả thuyết
Đưa ra dự đoán về câu trả lời cho câu hỏi đặt ra ở bước 1. Câu trả lời giả định ngày được gọi là giả thuyết.
+ Bước 3: Lập kế hoạch kiểm tra giả thuyết
Lựa chọn mẫu vật, dụng cụ thí nghiệm, phương pháp, kĩ thuật thích hợp (thực nghiệm, điều tra,...) và lập phương án kiểm tra giả thuyết.
+ Bước 4: Thực hiện kế hoạch
Thực hiện các nội dung trong kế hoạch đã đề ra như làm thí nghiệm, thu thập và xử lý số liệu, phân tích kết quả,...
+ Bước 5: Kết luận
Khẳng định giả thuyết được chấp nhận hay bị bác bỏ. Nếu giả thuyết bị bác bỏ sẽ quay lại bước 2.
- Sơ đồ các bước phương pháp tìm hiểu tự nhiên:
- Quan sát khoa học là quan sát sự vật, hiện tượng hay quá trình diễn ra trong tự nhiên để đặt ra câu hỏi cần tìm hiểu hay khám phá, từ đó có được câu trả lời.
- Câu trả lời hợp lí chính là những kiến thức mới cho bản thần hay cho khoa học.
- Sau khi đã thu thập mẫu vật và dữ liệu để nghiên cứu, lựa chọn các mẫu vật, dữ liệu có cùng đặc điểm chung giống nhau để sắp xếp thành các nhóm.
- Liên kết các tri thức khoa học, liên kết các dữ liệu đã thu được.
- Sử dụng các kiến thức khoa học liên quan, các công cụ toán học, các phần mềm máy tính,... để thu thập và xử lí dữ liệu nhằm tìm mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên.
- Kĩ năng đo gồm: Ước lượng giá trị cần đo, lựa chọn dụng cụ đo thích hợp, tiến hành đo, đọc đúng kết quả đo, ghi lại kết quả đo.
- Dự báo là một nhận định về những gì được đánh giá là có thể xảy ra trong tương lai dựa trên những căn cứ được biết trước đó, đặc biệt là liên quan đến một tình huống cụ thể.
Ví dụ: Dự báo thời gian cây trưởng thành để lập kế hoạch thu hoạch đúng thời điểm. Dự báo thời tiết dựa vào các quy luật về khí tượng.
- Quá trình nghiên cứu, tìm hiểu tự nhiên được trình bày thành báo cáo khoa học.
- Cấu trúc một bài báo cáo thường có các đề mục: tên đề tài nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, giả thuyết khoa học, kế hoạch thực hiện, triển khai kế hoạch, rút ra kết luận nghiên cứu.
- Sau khi hoàn thành báo cáo, cần trình bày kết quả nghiên cứu bằng bài thuyết trình.
- Bài thuyết trình thuyết cần đảm bảo một số yêu cầu cơ bản:
+ Trước khi thuyết trình: Chuẩn bị bài báo cáo dưới dạng trình chiếu hay dùng các công cụ hỗ trợ như phấn, bảng, vật liệu, sản phẩm,...Bài thuyết trình cần phải làm rõ những nội dung đã tìm hiểu được.
+ Trong quá trình thuyết trình: cần chú ý về hình thức; về ngôn ngữ cần rõ ràng, rành mạch, ngắn gọn, logic; về ngữ điệu, nhịp điệu, sự kết hợp với ngôn ngữ cơ thể,...
+ Sau khi kết thúc bài thuyết trình: lắng nghe câu hỏi, ghi chép và chuẩn bị câu trả lời theo nhóm các vấn đề. Trong khi trao đổi, thảo luận, cần tập trung vào vấn đề cốt lõi cùng với thái độ nhiệt tình, ôn hòa, cởi mở.
- Một chức năng quan trọng của dao động kí là hiển thị đồ thị của tín hiệu điện theo thời gian.
Hình 1.4. Mặt trước của dao động ký
- Một số nút cơ bản ở mặt trước của dao động kí (Hình 1.4):
(1) POWER: Bật/Tắt nguồn
(2) CHI INPUT: Ngõ kết nối micro
(3) INTEN: Điều chỉnh độ sáng của tín hiệu trên màn hình
(4) FOCUS; Điều chỉnh độ nét của tín hiệu trên màn hình
(5) MODE: Chọn mode
(6) VOLTS/DIV: Chọn tỉ lệ điện áp trên một ổ theo trục dọc.
(7) TIME/DIV: Chọn tỉ lệ thời gian trên một ô theo trục ngang
(8) TRIGGER: Điều chỉnh độ trigger
- Sử dụng dao động kí:
+ Gắn tín hiệu vào kênh 1, chọn mode CH1
+ Xoay hai nút INTEN, FOCUS về vị trí giữa
+ Điều chỉnh nút VOLTS/DIV, TIME/DIV ở mức trung bình
+ Trong 3 chế độ AC/GND/DC, chọn chế độ AC, nhấn ALT/CHOP rồi nhả ra
+ Đặt TRIGGER MODE ở chế độ AUTO
+ Bật nút POWER, điều chỉnh nút VOLTS/DIV, TIME/DIV để chọn tỉ lệ điện áp và tỉ lệ thời gian phù hợp, kết hợp với xoay TRIGGER LEVEL cho tới khi đổ thị tín hiệu hiển thị ổn định trên màn hình.
- Cấu tạo gồm hai bộ phận chính đồng hồ đo thời gian hiện số và cổng quang điện.
- Đồng hồ đo thời gian hiện số:
Hình 1.5. Đồng hồ đo thời gian hiện số
+ Mặt trước và mặt sau đồng hồ đo thời gian hiện số (Hình 1.5) gồm các nút:
(1) Thang đo: Nút thang đo thời gian thể hiện giới hạn đo và độ chia nhỏ nhất.
(2) Mode: Thể hiện chế độ làm việc của đồng hồ, cụ thể nếu chọn chế độ làm việc A B thì ta sẽ đo được thời gian chuyển động của vật đi được quãng đường từ cổng quang thứ nhất đến cổng quang thứ hai. Cổng C là để kết nối với nam châm điện.
(3) Reset: Nút sử dụng để quay về trạng thái ban đầu.
+ Mặt sau đồng hồ đo thời gian hiện số gồm các nút:
(4) Công tắc điện: Nút đóng hoặc ngắt điện.
(5) Các nút cắm cổng quang điện.
- Cổng quang điện:
Hình 1.6. Cổng quang điện
+ Cổng quang điện (mắt thần): Một thiết bị cảm biến gồm hai bộ phận phát và thu tia hồng ngoại. Khi nối cổng quang với đồng hồ hiện số, tuỳ theo cách chọn chế độ của đồng hồ mà tín hiệu này sẽ điều khiển đồng hồ bắt đầu đo hoặc dừng đo.
+ Cổng quang điện có trong nhiều thiết bị khác như: hệ thống đếm sản phẩm; hệ thống phát hiện người, vật chuyển động.
Bài 1: Em hãy sử dụng phương pháp tìm hiểu tự nhiên để nghiên cứu hiện tượng tự nhiên sau nhiên sau:
Những ngày đông giá lạnh, thường xuất hiện hiện tượng sương mù vào sáng sớm hoặc chiều tối. Sáng sớm khi Mặt Trời chưa xuất hiện thì sương mù thường dày đặc, bao phủ các ngôi nhà, con đường nhưng khi xuất hiện Mặt Trời, sương mù tan dần và mọi vật hiện ra rõ ràng.
Hướng dẫn giải
Bước 1: Quan sát và đặt câu hỏi nghiên cứu
Khi quan sát hiện tượng trên, ta đặt ra câu hỏi: Vì sao sương mù lại tan biến khi Mặt Trời xuất hiện?
Bước 2: Hình thành giả thuyết
Dựa trên những quan sát và phân tích, đưa ra dự đoán nếu nhiệt độ thay đổi (tăng lên) thì hơi nước trong sương mù bay hơi nhanh chóng.
Bước 3: Lập kế hoạch kiểm tra giả thuyết
- Lựa chọn được mẫu vật, dụng cụ thí nghiệm, phương pháp, kĩ thuật thích hợp (thực nghiệm, điều tra, ...) và lập phương án kiểm tra giả thuyết.
+ Mẫu vật: nước đá
+ Dụng cụ thí nghiệm: chén sứ, đèn cồn, kẹp sắt, giá sắt
+ Phương pháp: thực nghiệm
- Muốn biết sự bay hơi của nước có bị ảnh hưởng bởi nhiệt hay không, ta tiến hành thí nghiệm đun nóng nước đá, ghi nhận nhiệt độ thay đổi khi đun đến khi có hiện tượng nước bay hơi hết.
Bước 4: Thực hiện kế hoạch
- Thí nghiệm này cho ta kết quả: khi nhiệt độ càng cao thì khả năng bay hơi của nước càng lớn.
- Tiến hành thí nghiệm với các loại nước lỏng, rượu,... cũng cho ta kết quả tương tự.
Bước 5: Kết luận
- Sự bay hơi phụ thuộc vào nhiệt độ của môi trường.
- Vậy giả thuyết trong ví dụ này được chấp nhận.
Bài 2: Kĩ năng liên kết và kĩ năng đo thường được sử dụng bước nào trong phương pháp tìm hiểu tự nhiên?
Hướng dẫn giải
Kĩ năng liên kết và kĩ năng đo thường được sử dụng ở:
- Bước 3: Lập kế hoạch kiểm tra giả thuyết.
- Bước 4: Thực hiện kế hoạch.
Bài 3: Em hãy lựa chọn các dụng cụ đo phù hợp để đo thời gian cho mỗi hoạt động sau và giải thích sự lựa chọn đó.
a) Một người đi xe đạp từ điểm A đến điểm B.
b) Một viên bi sắt chuyển động trên máng nghiêng.
Hướng dẫn giải
a) Dụng cụ đo phù hợp là đồng hồ bấm giây.
b) Dụng cụ đo phù hợp là đồng hồ đo thời gian hiện số và cổng quang điện.
Học xong bài học này, em có thể trình bày và vận dụng được một số phương pháp và kĩ năng trong học tập môn Khoa học tự nhiên:
- Phương pháp tìm hiểu tự nhiên
- Thực hiện được các kĩ năng tiến trình: quan sát, phân loại, liên kết, đo, dự báo.
- Làm được báo cáo, thuyết trình
- Sử dụng được một số dụng cụ đo (trong môn Khoa học tự nhiên 7)
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo Bài 1 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Thứ tự sắp xếp đúng các bước trong phương pháp tìm hiểu tự nhiên là?
(a) Hình thành giả thuyết
(b) Quan sát và đặt câu hỏi
(c) Lập kế hoạch kiểm tra giả thuyết
(d) Thực hiện kế hoạch
(e) Kết luận
Để học tập tốt môn Khoa học tự nhiên, chúng ta cần thực hiện và rèn luyện các kĩ năng nào?
Đâu không phải là kĩ năng cần vận dụng vào phương pháp tìm hiểu tự nhiên?
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo Bài 1để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 6 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 1 trang 7 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 2 trang 7 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 3 trang 7 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 4 trang 7 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 5 trang 7 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập trang 10 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 1 trang 9 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 2 trang 9 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 3 trang 9 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 4 trang 9 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 5 trang 9 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 6 trang 10 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 7 trang 10 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 8 trang 11 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Thảo luận 9 trang 12 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Vận dụng trang 11 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Vận dụng trang 13 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 1 trang 13 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 2 trang 13 SGK Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo - CTST
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Khoa học tự nhiên DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Thứ tự sắp xếp đúng các bước trong phương pháp tìm hiểu tự nhiên là?
(a) Hình thành giả thuyết
(b) Quan sát và đặt câu hỏi
(c) Lập kế hoạch kiểm tra giả thuyết
(d) Thực hiện kế hoạch
(e) Kết luận
Để học tập tốt môn Khoa học tự nhiên, chúng ta cần thực hiện và rèn luyện các kĩ năng nào?
Đâu không phải là kĩ năng cần vận dụng vào phương pháp tìm hiểu tự nhiên?
Khẳng định nào dưới đây không đúng?
Chức năng quan trọng của dao động kí là gì?
Phương pháp tìm hiểu tự nhiên được thực hiện qua mấy bước?
Kĩ năng quan sát và kĩ năng phân loại thường được sử dụng ở bước nào trong phương pháp tìm hiểu tự nhiên?
Lựa chọn mẫu vật và dụng cụ thí nghiệm thuộc bước nào trong phương pháp nghiên cứu tự nhiên?
Cấu tạo chính của đồng hồ đo thời gian hiện số dùng cổng quan điện gồm mấy bộ phận?
Bạn Lan thấy rằng việc nảy mầm từ hạt đậu xanh và hạt đậu đen là khác nhau. Theo em, bạn Lan cần thực hiện các kĩ năng nào để tìm hiểu sự giống và khác nhau của hai loại hạt đậu nói trên?
Các sự vật và hiện tượng trong thế giới tự nhiên rất đa dạng và phong phú. Chẳng hạn, chúng ta có thể thấy lá cây xấu hổ tự khép lại khi có vật chạm vào, dòng sông đục ngầu phù sa khi mùa lũ đi qua, các đàn chim di cư bay theo đội hình chữ V, ... Từ đó, xuất hiện câu hỏi vì sao, nguyên nhân nào gây ra hiện tượng này. Học tập môn Khoa học tự nhiên giúp chúng ta nhận thức, tìm hiểu thế giới tự nhiên và vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học vào trong cuộc. Để tìm hiểu thế giới tự nhiên ta cần vận dụng phương pháp nào, cần thực kĩ năng gì và cần sử dụng các dụng cụ đo nào?
Em hãy mô tả một hiện tượng trong tự nhiên quan sát được. Từ đó đặt câu hỏi cần tìm hiểu hiện tượng đó.
Để trả lời cho câu hỏi " Em hãy mô tả một hiện tượng trong tự nhiên quan sát được. Từ đó đặt câu hỏi cần tìm hiểu hiện tượng đó", giả thuyết của em là gì?
"Em hãy mô tả một hiện tượng trong tự nhiên quan sát được. Từ đó đặt câu hỏi cần tìm hiểu hiện tượng đó"
Kế hoạch kiểm tra giả thuyết của em cần thực hiện những công việc nào?
Thực hiện kế hoạch của em và rút ra kết quả.
Rút ra kết luận nghiên cứu của em.
Bác sĩ chẩn đoán bệnh thường phải thực hiện các kĩ năng gì? Các kĩ năng đó tương ứng với các kĩ năng nào trong tiến trình tìm hiểu tự nhiên?
Quan sát hình 1.1 và mô tả hiện tượng xảy ra, từ đó đặt ra câu hỏi cần tìm hiểu, khám phá.
Hình 1.1. Hiện tượng mưa tự nhiên
Quan sát Hình 1.2, phân loại động vật có đặc điểm giống nhau rồi xếp chúng vào từng nhóm.
Hình 1.2. Một số loài động vật trong tự nhiên
Kĩ năng quan sát và kĩ năng phân loại thường được sử dụng ở bước nào trong phương pháp tìm hiểu tự nhiên?
Bảng dưới đây cho biết số liệu thu được khi tiến hành thí nghiệm đếm tế bào trên một diện tích thân cây. Em có thể sử dụng kĩ năng liên kết nào để xử lý số liệu và rút ra kết luận gì?
Kĩ năng liên kết và kĩ năng đo thường được sử dụng bước nào trong phương pháp tìm hiểu tự nhiên?
Kĩ năng dự báo thường được sử dụng ở bước nào trong phương pháp tìm hiểu tự nhiên?
Em đã đứng trước lớp hay nhóm bạn để trình bày một vấn đề nào chưa? Em thấy bài thuyết trình của em còn những điểm gì cần khắc phục.
Dao động kí cho phép đọc được những thông tin nào?
Em hãy lựa chọn các cụ đo phù hợp để đo thời gian cho mỗi hoạt động sau và giải thích chọn đó.
a) Một người đi xe điểm A đến điểm B.
b) Một viên bi sắt động trên máng nghiêng.
Hãy viết một bài báo cáo về một nghiên cứu của mình khi quan sát sự vật, hiện tượng trong tự nhiên hoặc từ thực tiễn và thuyết trình bài báo cáo đã viết ở trước lớp hoặc trước nhóm bạn trong lớp.
Hệ thống phát hiện người qua cửa ra vào hoạt động dựa trên nguyên tắc nào?
Kĩ năng quan sát và kĩ năng dự đoán được thể hiện qua ý nào trong các trường hợp sau?
a) Gió mạnh dần, mây đen kéo đến, có thể trời sắp có mưa.
b) Người câu cá thấy cần câu bị uốn cong và dây cước bị kéo căng, có lẽ một con cá to đã cắn câu.
Cho một cốc nước ấm để trong điều kiện nhiệt độ phòng.
a) Em hãy lựa chọn các dụng cụ, thiết bị phù hợp có trong phòng thí nghiệm để xác định nhiệt độ, khối lượng và thể tích của nước trong cốc.
b) Sau 10 phút, nhiệt độ của nước trong cốc thay đổi thế nào?
c) Em đã sử dụng các kĩ năng nào để giải quyết các vấn đề trên?
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Làm thế nào để đo được thể tích của một giọt nước từ ống nhỏ giọt rơi xuống với một bình chia độ có ĐCNN là 0,5 cm3?
Câu trả lời của bạn
Cho nước nhỏ giọt vào bình chứa. Đếm số giọt cho tới khi mực nước trong bình được khoảng 1 cm3 đến 2cm3. Lấy thể tích nước trong bình chia cho số giọt ta được thể tích của một giọt.
Để học tập tốt môn Khoa học tự nhiên, chúng ta cần rèn luyện các kĩ năng nào?
Câu trả lời của bạn
Kỹ năng quan sát, phân loại, liên kết, đo đạc, dự báo, viết báo cáo, thuyết trình.
Kĩ năng liên kết và kĩ năng đo thường được sử dụng bước nào trong phương pháp tìm hiểu tự nhiên?
Câu trả lời của bạn
Bước 3 - Lập kế hoạch kiểm tra giả thuyết, Bước 4 - Thực hiện kế hoạch
Chức năng quan trọng của dao động kí là gì?
Câu trả lời của bạn
Chức năng quan trọng của dao động kí là hiển thị đồ thị của tín hiệu điện theo thời gian.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *