Nội dung bài giảng giúp chúng ta tìm hiểu về một khái niệm khá quan trọng khi nghiên cứu về một số vật liệu, nhiên liệu và nguyên liệu thông dụng trong cuộc sống hàng ngày. Để nghiên cứu rõ và cụ thể hơn về các kiến thức trên, mời các em cùng tham khảo.
- Khái niệm: là chất hoặc hỗn hợp một số chất được con người sử dụng như nguyên liệu đầu vào trong một quá trình sản xuất hoặc chế tạo để làm ra những sản phẩm phục vụ cuộc sống.
- Các vật thể nhân tạo được làm bằng vật liệu.
- Các vật liệu được tạo nên từ một hay nhiều chất
+ Dây đồng được tạo nên từ đồng
+ Thép được tạo nên từ sắt và carbon
a. Nhựa
- Tính chất: dễ tạo hình, thường nhẹ, dẫn nhiệt kém, không dẫn điện, bền với môi trường
→ Dùng để chế tạo nhiều vật dụng trong cuộc sống hằng ngày
- Để sử dụng an toàn các vật liệu bằng nhựa, cần tránh đặt chúng gần nơi có nhiệt độ cao
- Hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần
b. Kim loại
- Tính chất chung: tính dẻo, tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt tốt
+ Các kim loại khác nhau còn có những tính chất khác nhau: tính nhẹ, tính cứng, tính bền…
→ Dùng để làm xoong, nồi, dây dẫn điện, vỏ tàu, vỏ máy bay
- Khi sử dụng vật liệu bằng kim loại cần chú ý tính dẫn điện, dẫn nhiệt tốt của kim loại
- Một số kim loại có thể bị gỉ trong môi trường không khí vì vậy người ta thường sơn lên bề mặt kim loại
c. Cao su
- Tính chất: có tính đàn hồi, có khả năng chịu mài mòn, cách điện, không thấm nước
→ Dùng làm lốp xe, gang tay cách điện, vỏ dây điện
- Khi sử dụng vật liệu bằng cao su, cần chú ý không nên để nơi có nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, tránh tiếp xúc với hóa chất trong thời gian dài hoặc các vật sắc nhọn
d. Thủy tinh
- Tính chất: bền với môi trường, không thấm nước, không tác dụng với nhiều hóa chất, trong suốt, cho ánh sáng truyền qua
→ Dùng làm đồ gia dụng, dụng cụ trong phòng thí nghiệm
- Thủy tinh khi vỡ dễ gây thương tích → cần cẩn thận khi sử dụng chúng
- Nên dùng vải mềm để lau chùi, tránh đặt những vật cứng, nặng đè lên
e. Gốm
- Tính chất: vật liệu cứng, bền với môi trường, cách điện tốt, chịu được nhiệt độ cao
→ Dùng làm ngói, bát, cốc, đĩa
f. Gỗ
- Tính chất: bền, chắc, dễ tạo hình
→ Dùng làm cửa, sàn gỗ, đồ nội thất
- Gỗ dễ bị ẩm, mốc, mối…=> xử lý gỗ bằng cách sấy, tẩm hóa chất trước khi đưa vào gia công đồ vật
- Sử dụng vật liệu không hợp lí sẽ làm lãng phí tài nguyên, gây nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và môi trường
→ Cần phải bảo vệ, bảo quản và sử dụng chúng đúng cách, khuyến khích dùng các vật liệu có thể tái sử dụng, hạn chế dùng vật liệu khó phân hủy
- Khái niệm: Nhiên liệu (khí đốt) khi cháy đều tỏa nhiệt hoặc ánh sáng
- Dựa vào trạng thái, người ta chia nhiên liệu thành 3 loại:
+ Rắn: than, củi…
+ Lỏng: xăng, dầu…
+ Khí: khí thiên nhiên, khí mỏ dầu
a. Than
- Tính chất:
+ Cháy trong không khí tỏa nhiều nhiệt
+ Trong điều kiện thiếu không khí sinh ra khí độc (carbon monoxide)
- Ứng dụng
+ Dùng để đun nấu, sưởi ấm, chạy động cơ
+ Nhiên liệu trong công nghiệp
Lưu ý: Trong những ngày trời lạnh, sưởi bằng bếp than trong phòng kín dễ gây ngạt thở, có thể bị tử vong
b. Xăng, dầu
- Tính chất: Chất lỏng, dễ bắt cháy (xăng dễ bay hơi và dễ cháy hơn dầu)
- Ứng dụng: khí hóa lỏng dùng để đun nấu; xăng, dầu dùng để chạy các động cơ như xe máy, ô tô, tàu thủy
Lưu ý: Lưu trữ, vận chuyển trong các thiết bị chuyên dụng và giữ chúng tránh xa nguồn nhiệt
- Phần lớn năng lượng ngày nay đều đến từ nhiệu liệu như than, dầu mỏ…
→ Các nhiên liệu có nguy cơ cạn kiệt, cần phải quan tâm đến việc đảm bảo an ninh năng lượng
- An ninh năng lượng là việc bảo đảm năng lượng dưới nhiều dạng khác nhau, đủ dùng, sạch, rẻ như: năng lượng mặt trời, năng lượng gió…
- Sử dụng nhiên liệu không hợp lí sẽ gây mất an toàn, lãng phí và ô nhiễm môi trường
→ Cần phải sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả
- Khái niệm: là vật liệu tự nhiên (vật liệu thô) chưa qua xử lí và cần được chuyển hóa để tạo ra sản phẩm
a. Quặng
- Là các loại đất, đá chứa khoáng chất như các kim loại, đá quý… với hàm lượng lớn
- Được khai thắc từ các mỏ quặng để sản xuất kim loại, phân bón, đồ gốm sứ…
b. Đá vôi
- Đá vôi có ở trong các núi đá vôi, có thành phần chính là calcium carbonate
- Do bị lẫn tạp chất nên đá vôi thường có màu sắc khác nhau: trắng, xám, vàng…
- Tính chất: tương đối cứng, không tan trong nước nhưng tan trong acid tạo bọt khí
- Ứng dụng: giá thành rẻ, khá phổ biến, được sử dụng làm vật liệu xây dựng, sản xuất vôi…
- Khai thác quá mức sẽ khiến nhiên liệu cạn kiệt
- Quá trình khai thác, chế biến nguyên liệu tác động tiêu cực đến môi trường
→ Cần sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả như:
+ Đổi mới công nghệ khai thác, chế biến
+ Kiểm soát, xử lí chất thải, bảo vệ môi trường
+ Chú ý an toàn lao động trong quá trình khai thác và chế biến
Câu 1. Hãy kể tên một số vật liệu thông dụng trong đời sống và sản xuất. Nhận xét về tính chất của các vật liệu?
Hướng dẫn giải
- Một số vật liệu thông dụng: Nhựa, kim loại, cao su, thủy tinh, gốm, gỗ, …
- Các vật liệu khác nhau thì có tính chất khác nhau như: tính dẫn điện, dẫn nhiệt, đàn hồi, dẻo, cứng, bền, khả năng chịu nhiệt …
Câu 2. Hãy kể tên một số nhiên liệu thông dụng trong đời sống và sản xuất. Nêu tính chất chung của các nhiên liệu. Nêu ứng dụng của các nhiên liệu trong đời sống và sản xuất?
Hướng dẫn giải
- Một số nhiên liệu thông dụng: than, gas, xăng, dầu hỏa, …
- Các nhiên liệu có tính chất chung là đều cháy được và tỏa nhiệt.
- Các ứng dụng của nhiên liệu: dùng để đun nấu, sử dụng để chạy các động cơ (ôtô, xe máy, tàu thủy, máy bay …), sưởi ấm, …
Câu 3. Hãy kể tên một số vật liệu thông dụng trong đời sống và sản xuất. Nêu các ứng dụng của nguyên liệu?
Hướng dẫn giải
- Một số nguyên liệu thông dụng: Quặng sắt, quặng nhôm, đá vôi, cát, quả nho, cây mía, …
- Các ứng dụng của nguyên liệu: dùng để sản xuất các sản phẩm trong đời sống, làm vật liệu xây dựng, làm các vật liệu trong công nghiệp …
Câu 4. Hãy đề xuất cách sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả và đảm bảo phát triển bền vững?
Hướng dẫn giải
Cách sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả và đảm bảo phát triển bền vững:
- Cung cấp đủ oxygen cho quá trình cháy.
- Tăng diện tích tiếp xúc giữa không khí và nhiên liệu.
- Điều chỉnh nhiên liệu để duy trì sự cháy ở mức cần thiết nhằm cung cấp lượng nhiệt vừa đủ với nhu cầu sử dụng, tránh lãng phí nhiên liệu.
- Sử dụng các nguồn năng lượng sạch thay thế.
Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 6 Cánh diều Chủ đề 5 Bài 8 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Vật liệu nào sau đây có tính dẫn điện tốt?
Gỗ có tính chất nào sau đây?
Vật thể nào sau đây được xem là nguyên liệu?
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 6 Cánh diều Chủ đề 5 Bài 8để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Trả lời Mở đầu trang 44 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 44 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 2 trang 44 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 45 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng trang 45 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 2 trang 45 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 46 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng 1 trang 46 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập trang 46 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 2 trang 46 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập 1 trang 47 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 47 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập 2 trang 47 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 2 trang 47 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 48 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập trang 48 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng 1 trang 49 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 49 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập trang 49 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 2 trang 49 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng 2 trang 49 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng trang 50 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 50 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 2 trang 50 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Thực hành trang 50 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 3 trang 50 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập trang 51 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi trang 51 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng trang 51 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.1 trang 19 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.2 trang 19 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.3 trang 20 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.4 trang 20 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.5 trang 20 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.6 trang 20 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.7 trang 20 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.8 trang 21 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.9 trang 21 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.10 trang 22 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.11 trang 22 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.12 trang 22 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.13 trang 22, 23 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.14 trang 23 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.15 trang 23 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.16 trang 23 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.17 trang 23 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.18 trang 23 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.19 trang 24 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.20 trang 24 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.21 trang 24, 25 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Khoa học tự nhiên DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Vật liệu nào sau đây có tính dẫn điện tốt?
Gỗ có tính chất nào sau đây?
Vật thể nào sau đây được xem là nguyên liệu?
Để củi dễ cháy khi đun nấu, người ta không dùng biện pháp nào sau đây?
Nêu thế nào là vật liệu?
Dựa vào tính chất nào dưới đây mà kim loại đồng, kim loại nhôm lại được sử dụng làm dây điện?
Vật dụng nào sau đây được xem là thân thiện với môi trường?
Khi dùng gỗ để sản xuất giấy thì người ta sẽ gọi gỗ là
Lí do mà gạch không nung thường được thiết kế có các lỗ hổng?
Để sử dụng gas tiết kiệm, hiệu quả người ta sử dụng biện pháp nào sau đây?
Các việc làm dưới đây có thể có nhược điểm hoặc tác hại gì?
a) Đun nấu để ngọn lửa quá to, không phù hợp với mục đích sử dụng.
b) Đun bếp than trong phòng kín.
Đọc đoạn thông tin sau và trả lời các câu hỏi:
MỘT SỐ LOẠI NHIÊN LIỆU CỦA TƯƠNG LAI
Trong những năm tới, rất có thể bạn sẽ thường xuyên thấy những chiếc ô tô chạy bằng những loại nhiên liệu dưới đây.
Hydrogen
Các nhà sản xuất đang lên kế hoạch nạp hydrogen vào ô tô như các loại xăng dầu thông thường. Khi đó, hydrogen sẽ chuyển hoá năng lượng hoá học thành điện và cung cấp cho hoạt động của chiếc xe. Tất cả những gì xe thải ra trong quá trình vận hành sẽ chỉ là nước.
Dầu diesel sinh học
Diesel sinh học là loại nhiên liệu được sản xuất từ dầu thực vật hay mỡ động vật để trở thành nhiên liệu cho xe. Nó được đánh giá là một nhiên liệu sạch với mức khí thải thấp hơn nhiều so với các loại nhiên liệu thông thường. Hơn nữa, vì được sản xuất từ các nguyên liệu rẻ, sẵn có như đậu tương nên diesel sinh học giúp các quốc gia giảm sự phụ thuộc vào nguồn dầu nhập khẩu.
Nhiên liệu pha ethanol
Thông thường, ethanol được sản xuất từ quá trình lên men của ngũ cốc như ngô. Đây là một nguồn nhiên liệu sạch và sản sinh khí nhà kính thấp hơn so với các loại khác. Ethanol được đưa vào xe sau khi đã pha trộn với xăng tuỳ theo từng nồng độ khác nhau. Nhiều quốc gia hiện nay đang sử dụng E85 với tỉ lệ pha trộn 85% ethanol và 15% xăng về thể tích.
(Theo http://mt.gov.vn/)
a) Vì sao hydrogen được coi là nhiên liệu không gây ô nhiễm môi trường?
b) Sử dụng các nhiên liệu như hydrogen, dầu diesel sinh học,... có lợi gì đối với an ninh năng lượng của mỗi quốc gia?
c) Xăng E90 có tỉ lệ 90% ethanol và 10% xăng về thể tích. Người ta phải thêm bao nhiêu lít ethanol vào 1 lít xăng E85 để có xăng E90?
(Giả sử không có hao hụt thể tích khi pha trộn)
Nêu ba việc nên làm và ba việc nên tránh để sử dụng các nhiên liệu an toàn, hiệu quả, phòng tránh nguy cơ cháy nổ ở gia đình em?
Cho các tính chất sau:
(1) là chất rắn (2) tan trong nước (3) tan trong acid
Các tính chất của đá vôi là:
A. (1), (2).
B. (1).
C. (2), (3).
D. (1), (3).
Quặng bauxite dùng để sản xuất
A. nhôm.
B. sắt.
C. đồng.
D. bạc.
Thành phần chính của đá vôi là
A. đồng.
B. calcium carbonate.
C. hydrochloric acid.
D. sodium chloride.
Biện pháp nào dưới đây không góp phần sử dụng các nguyên liệu an toàn, hiệu quả, bảo đảm sự phát triển bền vững?
A. Thực hiện các quy định an toàn lao động.
B. Xử lí tiếng ồn, bụi trong quá trình sản xuất.
C. Khai thác tuỳ ý, không theo kế hoạch.
D. Xử lý nước thải, chất thải nguy hại.
Nguyên liệu được con người sử dụng, chế biến để tạo ra các sản phẩm mới. Thu thập thông tin về các nguyên liệu trong cuộc sống và sản phẩm có thể tạo ra từ chúng theo gợi ý sau.
STT | Nguyên liệu | Sản phẩm |
1 | Dầu mỏ | Xăng, dầu |
2 | Mía | ? |
3 | Quặng đồng | ? |
… | ? | ? |
Biết rằng trong giấm ăn chứa acetic acid. Sử dụng các dụng cụ thích hợp và các chất lỏng sau: giấm ăn, nước; hãy nêu cách kiểm tra các tính chất của đá vôi (độ cứng, tính tan trong nước và trong acid). Dự đoán kết quả thí nghiệm.
Thí nghiệm | Chuẩn bị | Tiến hành | Kết quả dự đoán |
Kiểm tra độ cứng | ? | ? | ? |
Kiểm tra tính tan trong nước | ? | ? | ? |
Kiểm tra tính tan trong acid | ? | ? | ? |
Ngày nay, quá trình sản xuất thuỷ tinh hầu như được tự động hoá hoàn toàn. Sơ đồ dưới đây là một ví dụ về quá trình sản xuất chai lọ thuỷ tinh trong công nghiệp.
Dựa vào sơ đồ trên, hãy cho biết:
a) Nguyên liệu để sản xuất thủy tinh là gì?
b) Người ta thu thủy tinh nghiền qua các giai đoạn nào?
c) Việc tái chế thủy tinh có lợi ích gì?
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
A. An ninh năng lượng là việc đảm bảo năng lượng dưới nhiều dạng khác nhau, đủ dùng, sạch và rẻ.
B. An ninh năng lượng là việc cung cấp đủ năng lượng bằng bất cứ cách nào.
C. An ninh năng lượng là việc đảm bảo năng lượng điện, đủ dùng.
D. An ninh năng lượng là việc đảm bảo năng lượng dưới nhiều dạng khác nhau.
Câu trả lời của bạn
A
Đáp án A
An ninh năng lượng là việc đảm bảo năng lượng dưới nhiều dạng khác nhau, đủ dùng, sạch và rẻ như năng lượng mặt trời, năng lượng gió,…
A. Sắt
B. Đồng
C. Calcium carbonate
D. Sodium carbonate
Câu trả lời của bạn
Đáp án C
Thành phần chính của đá vôi là Calcium carbonate.
A. Quặng apatite
B. Quặng bauxite
C. Quặng hematite
D. Quặng titanium
Câu trả lời của bạn
A
Đáp án B
Quặng bauxite được dùng để sản xuất nhôm.
A.Khí hóa lỏng
B. Xăng
C. Dầu diesel
D. Than
Câu trả lời của bạn
Đáp án D
Một số sản phẩm chế biến từ dầu mỏ: khí thiên nhiên, xăng, dầu diesel, dầu mazut,…
A. Gỗ
B. Đồng
C. Thủy tinh
D. Gốm
Câu trả lời của bạn
B
Đáp án B
Đồng được làm lõi dây điện vì đồng dẫn điện tốt.
A. Tính dẫn điện
B. Tính dẻo
C. Tính nhiễm từ
D. Tính dẫn nhiệt
Câu trả lời của bạn
C
Đáp án C
Kim loại có các tính chất chung như: tính dẻo, tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt.
Câu trả lời của bạn
Vật liệu được tạo nên từ một chất hoặc một hỗn hợp và được con người sử dụng để tạo ra các vật thể nhân tạo.
A. Than
B. Xăng sinh học
C. Khí hóa lỏng
D. Dầu diesel
Câu trả lời của bạn
D
Đáp án B
Đáp án B
Nhiên liệu có thể tái tạo, ít ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe con người như xăng sinh học (E5, E10,…).
Câu trả lời của bạn
Thủy tinh bền với điều kiện của môi trường, không thấm nước và phản ứng với nhiều hóa chất, dễ tạo hình mong muốn và trong suốt giúp chúng ta dễ dàng quan sát được hiện tượng nhiều dụng cụ trong phòng thí nghiệm được làm từ thủy tinh.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *