Nội dung bài giảng giúp chúng ta tìm hiểu về một khái niệm khá quan trọng khi nghiên cứu về một số vật liệu, nhiên liệu và nguyên liệu thông dụng trong cuộc sống hàng ngày. Để nghiên cứu rõ và cụ thể hơn về các kiến thức trên, mời các em cùng tham khảo.
- Khái niệm: là chất hoặc hỗn hợp một số chất được con người sử dụng như nguyên liệu đầu vào trong một quá trình sản xuất hoặc chế tạo để làm ra những sản phẩm phục vụ cuộc sống.
- Các vật thể nhân tạo được làm bằng vật liệu.
- Các vật liệu được tạo nên từ một hay nhiều chất
+ Dây đồng được tạo nên từ đồng
+ Thép được tạo nên từ sắt và carbon
a. Nhựa
- Tính chất: dễ tạo hình, thường nhẹ, dẫn nhiệt kém, không dẫn điện, bền với môi trường
→ Dùng để chế tạo nhiều vật dụng trong cuộc sống hằng ngày
- Để sử dụng an toàn các vật liệu bằng nhựa, cần tránh đặt chúng gần nơi có nhiệt độ cao
- Hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần
b. Kim loại
- Tính chất chung: tính dẻo, tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt tốt
+ Các kim loại khác nhau còn có những tính chất khác nhau: tính nhẹ, tính cứng, tính bền…
→ Dùng để làm xoong, nồi, dây dẫn điện, vỏ tàu, vỏ máy bay
- Khi sử dụng vật liệu bằng kim loại cần chú ý tính dẫn điện, dẫn nhiệt tốt của kim loại
- Một số kim loại có thể bị gỉ trong môi trường không khí vì vậy người ta thường sơn lên bề mặt kim loại
c. Cao su
- Tính chất: có tính đàn hồi, có khả năng chịu mài mòn, cách điện, không thấm nước
→ Dùng làm lốp xe, gang tay cách điện, vỏ dây điện
- Khi sử dụng vật liệu bằng cao su, cần chú ý không nên để nơi có nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, tránh tiếp xúc với hóa chất trong thời gian dài hoặc các vật sắc nhọn
d. Thủy tinh
- Tính chất: bền với môi trường, không thấm nước, không tác dụng với nhiều hóa chất, trong suốt, cho ánh sáng truyền qua
→ Dùng làm đồ gia dụng, dụng cụ trong phòng thí nghiệm
- Thủy tinh khi vỡ dễ gây thương tích → cần cẩn thận khi sử dụng chúng
- Nên dùng vải mềm để lau chùi, tránh đặt những vật cứng, nặng đè lên
e. Gốm
- Tính chất: vật liệu cứng, bền với môi trường, cách điện tốt, chịu được nhiệt độ cao
→ Dùng làm ngói, bát, cốc, đĩa
f. Gỗ
- Tính chất: bền, chắc, dễ tạo hình
→ Dùng làm cửa, sàn gỗ, đồ nội thất
- Gỗ dễ bị ẩm, mốc, mối…=> xử lý gỗ bằng cách sấy, tẩm hóa chất trước khi đưa vào gia công đồ vật
- Sử dụng vật liệu không hợp lí sẽ làm lãng phí tài nguyên, gây nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và môi trường
→ Cần phải bảo vệ, bảo quản và sử dụng chúng đúng cách, khuyến khích dùng các vật liệu có thể tái sử dụng, hạn chế dùng vật liệu khó phân hủy
- Khái niệm: Nhiên liệu (khí đốt) khi cháy đều tỏa nhiệt hoặc ánh sáng
- Dựa vào trạng thái, người ta chia nhiên liệu thành 3 loại:
+ Rắn: than, củi…
+ Lỏng: xăng, dầu…
+ Khí: khí thiên nhiên, khí mỏ dầu
a. Than
- Tính chất:
+ Cháy trong không khí tỏa nhiều nhiệt
+ Trong điều kiện thiếu không khí sinh ra khí độc (carbon monoxide)
- Ứng dụng
+ Dùng để đun nấu, sưởi ấm, chạy động cơ
+ Nhiên liệu trong công nghiệp
Lưu ý: Trong những ngày trời lạnh, sưởi bằng bếp than trong phòng kín dễ gây ngạt thở, có thể bị tử vong
b. Xăng, dầu
- Tính chất: Chất lỏng, dễ bắt cháy (xăng dễ bay hơi và dễ cháy hơn dầu)
- Ứng dụng: khí hóa lỏng dùng để đun nấu; xăng, dầu dùng để chạy các động cơ như xe máy, ô tô, tàu thủy
Lưu ý: Lưu trữ, vận chuyển trong các thiết bị chuyên dụng và giữ chúng tránh xa nguồn nhiệt
- Phần lớn năng lượng ngày nay đều đến từ nhiệu liệu như than, dầu mỏ…
→ Các nhiên liệu có nguy cơ cạn kiệt, cần phải quan tâm đến việc đảm bảo an ninh năng lượng
- An ninh năng lượng là việc bảo đảm năng lượng dưới nhiều dạng khác nhau, đủ dùng, sạch, rẻ như: năng lượng mặt trời, năng lượng gió…
- Sử dụng nhiên liệu không hợp lí sẽ gây mất an toàn, lãng phí và ô nhiễm môi trường
→ Cần phải sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả
- Khái niệm: là vật liệu tự nhiên (vật liệu thô) chưa qua xử lí và cần được chuyển hóa để tạo ra sản phẩm
a. Quặng
- Là các loại đất, đá chứa khoáng chất như các kim loại, đá quý… với hàm lượng lớn
- Được khai thắc từ các mỏ quặng để sản xuất kim loại, phân bón, đồ gốm sứ…
b. Đá vôi
- Đá vôi có ở trong các núi đá vôi, có thành phần chính là calcium carbonate
- Do bị lẫn tạp chất nên đá vôi thường có màu sắc khác nhau: trắng, xám, vàng…
- Tính chất: tương đối cứng, không tan trong nước nhưng tan trong acid tạo bọt khí
- Ứng dụng: giá thành rẻ, khá phổ biến, được sử dụng làm vật liệu xây dựng, sản xuất vôi…
- Khai thác quá mức sẽ khiến nhiên liệu cạn kiệt
- Quá trình khai thác, chế biến nguyên liệu tác động tiêu cực đến môi trường
→ Cần sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả như:
+ Đổi mới công nghệ khai thác, chế biến
+ Kiểm soát, xử lí chất thải, bảo vệ môi trường
+ Chú ý an toàn lao động trong quá trình khai thác và chế biến
Câu 1. Hãy kể tên một số vật liệu thông dụng trong đời sống và sản xuất. Nhận xét về tính chất của các vật liệu?
Hướng dẫn giải
- Một số vật liệu thông dụng: Nhựa, kim loại, cao su, thủy tinh, gốm, gỗ, …
- Các vật liệu khác nhau thì có tính chất khác nhau như: tính dẫn điện, dẫn nhiệt, đàn hồi, dẻo, cứng, bền, khả năng chịu nhiệt …
Câu 2. Hãy kể tên một số nhiên liệu thông dụng trong đời sống và sản xuất. Nêu tính chất chung của các nhiên liệu. Nêu ứng dụng của các nhiên liệu trong đời sống và sản xuất?
Hướng dẫn giải
- Một số nhiên liệu thông dụng: than, gas, xăng, dầu hỏa, …
- Các nhiên liệu có tính chất chung là đều cháy được và tỏa nhiệt.
- Các ứng dụng của nhiên liệu: dùng để đun nấu, sử dụng để chạy các động cơ (ôtô, xe máy, tàu thủy, máy bay …), sưởi ấm, …
Câu 3. Hãy kể tên một số vật liệu thông dụng trong đời sống và sản xuất. Nêu các ứng dụng của nguyên liệu?
Hướng dẫn giải
- Một số nguyên liệu thông dụng: Quặng sắt, quặng nhôm, đá vôi, cát, quả nho, cây mía, …
- Các ứng dụng của nguyên liệu: dùng để sản xuất các sản phẩm trong đời sống, làm vật liệu xây dựng, làm các vật liệu trong công nghiệp …
Câu 4. Hãy đề xuất cách sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả và đảm bảo phát triển bền vững?
Hướng dẫn giải
Cách sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả và đảm bảo phát triển bền vững:
- Cung cấp đủ oxygen cho quá trình cháy.
- Tăng diện tích tiếp xúc giữa không khí và nhiên liệu.
- Điều chỉnh nhiên liệu để duy trì sự cháy ở mức cần thiết nhằm cung cấp lượng nhiệt vừa đủ với nhu cầu sử dụng, tránh lãng phí nhiên liệu.
- Sử dụng các nguồn năng lượng sạch thay thế.
Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 6 Cánh diều Chủ đề 5 Bài 8 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Vật liệu nào sau đây có tính dẫn điện tốt?
Gỗ có tính chất nào sau đây?
Vật thể nào sau đây được xem là nguyên liệu?
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 6 Cánh diều Chủ đề 5 Bài 8để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Trả lời Mở đầu trang 44 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 44 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 2 trang 44 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 45 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng trang 45 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 2 trang 45 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 46 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng 1 trang 46 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập trang 46 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 2 trang 46 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập 1 trang 47 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 47 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập 2 trang 47 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 2 trang 47 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 48 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập trang 48 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng 1 trang 49 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 49 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập trang 49 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 2 trang 49 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng 2 trang 49 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng trang 50 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 trang 50 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 2 trang 50 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Thực hành trang 50 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 3 trang 50 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập trang 51 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi trang 51 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng trang 51 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.1 trang 19 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.2 trang 19 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.3 trang 20 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.4 trang 20 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.5 trang 20 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.6 trang 20 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.7 trang 20 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.8 trang 21 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.9 trang 21 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.10 trang 22 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.11 trang 22 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.12 trang 22 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.13 trang 22, 23 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.14 trang 23 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.15 trang 23 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.16 trang 23 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.17 trang 23 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.18 trang 23 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.19 trang 24 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.20 trang 24 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 8.21 trang 24, 25 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Khoa học tự nhiên DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Vật liệu nào sau đây có tính dẫn điện tốt?
Gỗ có tính chất nào sau đây?
Vật thể nào sau đây được xem là nguyên liệu?
Để củi dễ cháy khi đun nấu, người ta không dùng biện pháp nào sau đây?
Nêu thế nào là vật liệu?
Dựa vào tính chất nào dưới đây mà kim loại đồng, kim loại nhôm lại được sử dụng làm dây điện?
Vật dụng nào sau đây được xem là thân thiện với môi trường?
Khi dùng gỗ để sản xuất giấy thì người ta sẽ gọi gỗ là
Lí do mà gạch không nung thường được thiết kế có các lỗ hổng?
Để sử dụng gas tiết kiệm, hiệu quả người ta sử dụng biện pháp nào sau đây?
Các việc làm sau có tác dụng gì?
a) Thổi không khí vào lò
b) Chẻ nhỏ củi khi đun nấu
c) Không để lửa quá to khi đun nấu
Kể tên một số nguyên liệu được sử dụng trong đời sống hằng ngày mà em biết. Từ những nguyên liệu đó có thể tạo ra những sản phẩm gì?
Em hãy nêu tên và ứng dụng của một số loại quặng?
Em có thể kiểm tra độ cứng của đá vôi bằng cách nào?
Quan sát và rút ra nhận xét về khả năng tác dụng của đá vôi với nước và với hydrochloric acid qua thí nghiệm:
Nhỏ 2ml nước lên mẫu đá vôi thứ nhất và 2 ml dung dịch hydrochloric acid loãng lên mẫu đá vôi thứ hai.
Vì sao mưa acid có thể làm hư hại các tượng đá vôi để ngoài trời?
Hiện nay, nước ta còn nhiều lò nung vôi thủ công đang hoạt động. Nêu những tác động tiêu cực của chúng đối với môi trường
Nêu một số biện pháp sử dụng các nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững
Hãy nêu ví dụ về việc sử dụng các nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững ở địa phương em.
Tính chất nào dưới đây không phải là tính chất chung của kim loại?
A. Tính dẻo.
B. Tính dẫn điện.
C. Tính dẫn nhiệt.
D. Tính cứng.
Vật liệu có tính chất trong suốt là
A. kim loại đồng.
B. thuỷ tinh.
C. gỗ.
D. thép.
Việc làm nào nên thực hiện khi sử dụng các đồ vật bằng gỗ?
A. Đặt các vật sắc nhọn trên bề mặt.
B. Cho tiếp xúc nhiều với nước.
C. Để trong môi trường khô thoáng.
D. Dùng các chất tẩy rửa mạnh để lau bề mặt.
Con dao làm bằng thép sẽ không bị gì nếu
A. cắt chanh rồi không rửa.
B. sau khi dùng, rửa sạch, lau khô.
C. dùng xong, cất đi ngay.
D. ngâm trong nước lâu ngày.
Các vật liệu được ứng dụng để tạo nên nhiều vật thể khác nhau. Em hãy lập bảng thu thập thông tin về một số vật liệu theo mẫu sau.
STT | Vật liệu | Tính chất | Ứng dụng | Lưu ý sử dụng an toàn và bảo quản |
1 | Nhựa | Dễ tạo hình, bền với môi trường | Làm chai đựng nước, hộp đựng thức ăn | - Tránh đặt các loại nhựa này ở nhiệt độ cao. - Lựa chọn loại nhựa phù hợp để đặt thực phẩm. |
2 | Kim loại | ? | ? | ? |
3 | Cao su | ? | ? | ? |
4 | Gốm | ? | ? | ? |
5 | Thủy tinh | ? | ? | ? |
6 | Gỗ | ? | ? | ? |
Lấy ba ví dụ về sự gỉ của kim loại. Để hạn chế sự hư hỏng của các vật thể bằng kim loại do bị gỉ, chúng ta cần chú ý sử dụng chúng như thế nào?
Việc sử dụng mỗi loại vật liệu cũng có ưu, nhược điểm nhất định. Đọc đoạn thông tin sau và trả lời các câu hỏi bên dưới.
NẾU NHỰA KHÔNG ĐƯỢC PHÁT MINH
Nhựa từng là một phát minh mang tính cách mạng nhưng hiện tại nó đang lấp đầy đại dương của chúng ta. Kể từ những năm 1950, chúng ta đã tạo ra 6,3 tỉ tấn rác thải nhựa, khoảng 9% trong số đó được tái chế, 12% bị tiêu huỷ. Điều đó có nghĩa là chúng ta sẽ sống chung với khoảng 4,9 tỉ tấn chất thải nhựa.
Cuộc sống của chúng ta sẽ như thế nào nếu không có nhựa? Ngay cả khi bạn tránh sử dụng hộp nhựa để đựng đồ ăn hoặc đóng gói các loại thực phẩm bằng túi vải thì nhựa vẫn có mặt khắp mọi nơi. Các lon đồ uống được lót bằng nhựa dẻo, nếu không chúng sẽ nhanh chóng bị ăn mòn. Cốc giấy cũng mang một lớp nhựa mỏng. Không có các chai nhựa, chất lỏng chỉ đóng ở chai thuỷ tinh còn thịt sẽ được bọc trong giấy. Dĩ nhiên, không có bao bì nhựa, thời gian bảo quản thực phẩm sẽ ngắn hơn. Ngành công nghiệp điện tử sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều vì nhựa được sử dụng rộng rãi ở mọi thiết bị, từ máy tính đến điện thoại thông minh. Nhưng ít nhất chúng ta sẽ không làm ô nhiễm Trái Đất với cốc cà phê dùng một lần, chai nhựa, bàn chải đánh răng. Hàng trăm loài sinh vật biển sẽ không bị tắc nghẽn hệ tiêu hoá, thậm chí nghẹt thở vì nuốt phải những mảnh vụn nhựa.
Lược dịch theo insh.world (What if Plastic was Never Invented?)
a) Việc sử dụng nhựa có ưu điểm và nhược điểm gì?
b) Nếu thay màng nhựa bảo quản thực phẩm bằng giấy thì môi trường có hoàn toàn mất đi tác động tiêu cực hay không?
c) Nêu một số cách có thể giúp giảm lượng rác thải nhựa.
Loại nhiên liệu nào dưới đây là nhiên liệu rắn?
A. Than đá.
B. Dầu hoả.
C. Dầu diesel.
D. Xăng.
Việc làm nào có thể bảo đảm an toàn khi sử dụng xăng?
A. Vận chuyển xăng trong các thiết bị chuyên dụng.
B. Để xăng gần nguồn nhiệt.
C. Sử dụng điện thoại tại các trạm xăng.
D. Lưu trữ xăng trong các chai nhựa để tiện sử dụng.
Đề sử dụng nhiên liệu tiết kiệm và hiệu quả, cần điều chỉnh lượng gas khi đun nấu
A. không thay đổi trong suốt quá trình sử dụng.
B. phù hợp với nhu cầu sử dụng.
C. luôn ở mức nhỏ nhất có thể.
D. luôn ở mức lớn nhất có thể.
Tính chất nào dưới đây là tính chất chung của nhiên liệu?
A. Nhẹ hơn nước.
B. Tan trong nước.
C. Cháy được.
D. Là chất rắn.
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
A. An ninh năng lượng là việc đảm bảo năng lượng dưới nhiều dạng khác nhau, đủ dùng, sạch và rẻ.
B. An ninh năng lượng là việc cung cấp đủ năng lượng bằng bất cứ cách nào.
C. An ninh năng lượng là việc đảm bảo năng lượng điện, đủ dùng.
D. An ninh năng lượng là việc đảm bảo năng lượng dưới nhiều dạng khác nhau.
Câu trả lời của bạn
A
Đáp án A
An ninh năng lượng là việc đảm bảo năng lượng dưới nhiều dạng khác nhau, đủ dùng, sạch và rẻ như năng lượng mặt trời, năng lượng gió,…
A. Sắt
B. Đồng
C. Calcium carbonate
D. Sodium carbonate
Câu trả lời của bạn
Đáp án C
Thành phần chính của đá vôi là Calcium carbonate.
A. Quặng apatite
B. Quặng bauxite
C. Quặng hematite
D. Quặng titanium
Câu trả lời của bạn
A
Đáp án B
Quặng bauxite được dùng để sản xuất nhôm.
A.Khí hóa lỏng
B. Xăng
C. Dầu diesel
D. Than
Câu trả lời của bạn
Đáp án D
Một số sản phẩm chế biến từ dầu mỏ: khí thiên nhiên, xăng, dầu diesel, dầu mazut,…
A. Gỗ
B. Đồng
C. Thủy tinh
D. Gốm
Câu trả lời của bạn
B
Đáp án B
Đồng được làm lõi dây điện vì đồng dẫn điện tốt.
A. Tính dẫn điện
B. Tính dẻo
C. Tính nhiễm từ
D. Tính dẫn nhiệt
Câu trả lời của bạn
C
Đáp án C
Kim loại có các tính chất chung như: tính dẻo, tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt.
Câu trả lời của bạn
Vật liệu được tạo nên từ một chất hoặc một hỗn hợp và được con người sử dụng để tạo ra các vật thể nhân tạo.
A. Than
B. Xăng sinh học
C. Khí hóa lỏng
D. Dầu diesel
Câu trả lời của bạn
D
Đáp án B
Đáp án B
Nhiên liệu có thể tái tạo, ít ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe con người như xăng sinh học (E5, E10,…).
Câu trả lời của bạn
Thủy tinh bền với điều kiện của môi trường, không thấm nước và phản ứng với nhiều hóa chất, dễ tạo hình mong muốn và trong suốt giúp chúng ta dễ dàng quan sát được hiện tượng nhiều dụng cụ trong phòng thí nghiệm được làm từ thủy tinh.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *