Điện từ trường và sóng điện từ là 2 khái niệm trung tâm của 1 thuyết vật lý lớn: Thuyết điện từ. Sự ra đời của thuyết điện từ được đánh dấu từ 2 công trình nổi tiếng của Mắc-xoen
Hôm nay, chúng ta tiếp tục qua bài 2: Điện từ trường . Điện từ trường là trường có hai thành phần biến thiên theo thời gian, liên quan mật thiết với nhau là điện trường biến thiên và từ trường biến thiên
Khi từ trường biến thiên sẽ tạo ra từ trường xoáy (\(\overrightarrow{E}\) là những đường cong khép kín).
Điện trường xoáy là điện trường có đường sức là đường cong kín
Kết luận: Nếu tại 1 nơi có 1 từ trường biến thiên theo thời gian thì tại nơi đó xuất hiện 1 điện trường xoáy
Từ trường của mạch dao động
Xét mạch LC lý tưởng
\(i = \frac{dq}{dt}\)
Mà: \(q = CU = C.E.d\)
\(\Rightarrow i = \frac{d(C.E.d)}{dt} = C.d = \frac{dE}{dt}\)
Khi điện trường biến thiên thì tạo ra từ trường, từ trường luôn xoáy.
Nếu tại một nơi có điện trường biến thiên theo thời gian thì tại nơi đó xuất hiện một từ trường. Đường sức của từ trường bao giờ cũng khép kín
Điện trường biến thiên và từ trường biến thiên liên quan mật thiết với nhau, là hai thành phần của một trường thống nhất – điện từ trường (trường điện từ)
Các phương trình Mắc - Xoen mô tả mối liên hệ của điện từ trường: (4 phương trình).
Điện tích – điện trường – dòng điện – từ trường
Sự biến thiên của từ trường theo thời gian và điện trường xoáy
Sự biến thiên của điện trường theo thời gian và từ trường
Ở đâu xuất hiện điện trường?
A. Xung quanh 1 điện tích đứng yên
B. Xung quanh 1 dòng điện không đổi
C. Xung quanh 1 ống dây điện
D. Xung quanh một tia lửa điện
Hãy chọn câu đúng?
Đặt 1 hộp kín bằng sắt trong điện trường. Trong hộp kín sẽ:
A. Có điện trường
B. Có từ trường
C. Có điện từ trường
D. Không có các trường nói trên
Xem Video giải BT Bài 20 trang 111 SGK Vật lý 12 : Điện từ trường tại: goo.gl/H8imVM
Điện từ trường là 1 trong những dạng bài quan trọng nhất của chương 4- Dao động và sóng điện từ. Qua bài giảng này, các em cần hoàn thành 1 số mục tiêu mà bài đưa ra như :
Nêu được định nghĩa về điện từ trường
Phân tích được một hiện tượng để thấy được mối liên quan giữa sự biến thiên theo thời gian của cảm ứng từ với điện trường xoáy và sự biến thiên của cường độ điện trường với từ trường.
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Vật lý 12 Bài 21 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về điện từ trường?
Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về năng lượng dao động điện từ tự do trong mạch dao động điện từ LC không điện trở thuần?
Năng lượng điện từ của mạch dao động bằng tổng năng lượng điện trường tập trung ở tụ điện và năng lượng từ trường tập trung ở cuộn cảm.
Năng lượng điện trường và năng lượng từ trường biến thiên điều hòa với tần số bằng một nửa tần số của cường độ dòng điện trong mạch.
Đặt 1 hộp kín bằng sắt trong điện trường. Trong hộp kín sẽ:
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Vật lý 12 Bài 21để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập 1 trang 111 SGK Vật lý 12
Bài tập 2 trang 111 SGK Vật lý 12
Bài tập 3 trang 111 SGK Vật lý 12
Bài tập 4 trang 111 SGK Vật lý 12
Bài tập 5 trang 111 SGK Vật lý 12
Bài tập 6 trang 111 SGK Vật lý 12
Bài tập 21.1 trang 56 SBT Vật lý 12
Bài tập 21.2 trang 56 SBT Vật lý 12
Bài tập 21.3 trang 56 SBT Vật lý 12
Bài tập 21.4 trang 56 SBT Vật lý 12
Bài tập 21.5 trang 56 SBT Vật lý 12
Bài tập 21.6 trang 57 SBT Vật lý 12
Bài tập 21.7 trang 57 SBT Vật lý 12
Bài tập 21.8 trang 57 SBT Vật lý 12
Bài tập 21.9 trang 57 SBT Vật lý 12
Bài tập 21.10 trang 57 SBT Vật lý 12
Bài tập 1 trang 129 SGK Vật lý 12 nâng cao
Bài tập 2 trang 129 SGK Vật lý 12 nâng cao
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Vật lý DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Vật Lý 12 DapAnHay
Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về điện từ trường?
Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về năng lượng dao động điện từ tự do trong mạch dao động điện từ LC không điện trở thuần?
Năng lượng điện từ của mạch dao động bằng tổng năng lượng điện trường tập trung ở tụ điện và năng lượng từ trường tập trung ở cuộn cảm.
Năng lượng điện trường và năng lượng từ trường biến thiên điều hòa với tần số bằng một nửa tần số của cường độ dòng điện trong mạch.
Đặt 1 hộp kín bằng sắt trong điện trường. Trong hộp kín sẽ:
Ở đâu xuất hiện điện trường?
Phát biểu nào sau đây là sai về sóng điện từ ?
Một mạch dao động điện từ LC lí tưởng gồm cuộn cảm thuần có độ tự cảm 5 mH và tụ điện có điện dung 5 mF. Trong mạch có dao động điện từ tự do. Tính khoảng thời gian giữa hai lần liên tiếp mà điện tích trên một bản tụ điện có độ lớn cực đại và khoảng thời gian giữa hai lần liên tiếp mà năng lượng điện trường bằng năng lượng từ trường.
Điện tích trên bản cực của tụ điện dao động điều hòa với phương trình q = Qocos(2πt/T). Năng lượng điện trường biến đổi
Cường độ dòng điện trong mạch dao động là i = 12cos(2.105t) mA. Biết độ tự cảm của mạch là L = 20mH và năng lượng của mạch được bảo toàn. Lúc i = 8mA thì hiệu điện thế u giữa hai bản tụ có giá trị bao nhiêu?
Một mạch dao động gồm một tụ điện C = 50μF và một cuộn dây có độ tự cảm L = 5mH. Hãy tính năng lượng toàn phần của mạch điện và điện tích cực đại trên bản cực của tụ điện khi hiệu điện thế cực đại giữa hai bản cực của tụ điện bằng 6V. Hãy tính năng lượng điện trường ở thời điểm mà hiệu điện thế giữa hai bản cực của tụ điện bằng 4V. Coi điện trở thuần của cuộn dây không đáng kể.
Một mạch dao động LC gồm một cuộn dây thuần cảm và tụ điện có điện dung C = 4 μF. Mạch đang dao động với hiệu điện thế cực đại giữa hai bản tụ là 5mV. Năng lượng điện từ của mạch là:
Phát biểu mối quan hệ giữa sự biến thiên theo thời gian của từ trường và điện trường xoáy.
Phát biểu mối quan hệ giữa sự biến thiên theo thời gian của điện trường và từ trường.
Điện từ trường là gì?
Ở đâu xuất hiện điện từ trường?
A. Xung quanh một dòng điện đứng yên.
B. Xung quanh một dòng điện không đổi
C. Xung quanh một ống dây điện
D. Xung quanh chỗ có tia lửa điện.
Hãy chọn câu đúng.
Đặt một hộp kín bằng sắt trong điện từ trường. Trong hộp kín sẽ
A. Có điện trường
B. có từ trường.
C. Có điện từ trường.
D. Không có các trường nói trên.
Điểm nào dưới đây không thuộc về nội dung của thuyết điện từ Mắc - xoen?
A. Tương tác giữa các điện tích hoặc giữa điện tích với điện trường và từ trường.
B. Mối quan hệ giữa điện tích và sự tồn tại của điện trường và từ trường.
C. Mối quan hệ giữa sự biến thiên theo thời gian của từ trường và điện trường xoáy
D. Mối quan hệ giữa sự biến thiên theo thời gian của điện trường và từ trường.
Một dòng điện một chiều không đổi chạy trong một dây kim loại thẳng. Xung quanh dây dẫn
A. có điện trường, C. có điện từ trường.
B. có từ trường. D. không có trường nào cả.
Tìm phát biểu sai.
A. Điện trường và từ trường đều tác dụng lực lên điện tích đứng yên.
B. Điện trường và từ trường đều tác dụng lực lên điện tích chuyển động.
C. Điện từ trường tác dụng lực lên điện tích đứng yên.
D. Điện từ trường tác dụng lực lên điện tích chuyển động.
Chỉ ra phát biểu sai.
Xung quanh một điện tích dao động
A. có điện trường. B. có từ trường.
C. có điện từ trường. D. không có trường nào cả.
Khi phân tích thí nghiêm về hiện tượng cảm ứng điện từ, ta phát hiện ra
A. điện trường. B. từ trường.
C. điện từ trường. D. điện trường xoáy.
Chỉ ra phát biểu sai.
A. Điện trường tồn tại xung quanh điện tích và không có khả năng lan truyền đi xa.
B. Từ trường tồn tại xung quanh dòng điện không đổi và không có khả năng lan truyền đi xa.
C. Điện từ trường xuất hiện ở chỗ có tia lửa điện và không có khả năng lan truyền đi xa.
D. Điện từ trường xuất hiện ở chỗ có tia lửa điện và có khả năng lan truyền đi xa.
Điện từ trường xuất hiện trong vùng không gian nào dưới đây ?
A. Xung quanh một quả cầu tích điện.
B. Xung quanh một hệ hai quả cầu tích điện trái dấu.
C. Xung quanh một ống dây điện.
D. Xung quanh một tia lửa điện.
Điện từ trường xuất hiện tại chỗ xảy ra tia chớp vào lúc nào ?
A. Vào đúng lúc ta nhìn thấy tia chớp.
B. Trước lúc ta nhìn thấy tia chớp một khoảng thời gian rất ngắn.
C. Sau lúc ta nhìn thấy tia chớp một khoảng thời gian rất ngắn.
D. Điện từ trường không xuất hiện tại chỗ có tia chớp.
Chỉ ra phát biểu sai.
A. Điện trường gắn liền với điện tích.
B. Từ trường gắn liền với dòng điện.
C. Điện từ trường gắn liền với điện tích và dòng điện.
D. Điện từ trường xuất hiện ở chỗ có điện trường hoặc từ trường biến thiên.
Chỉ ra phát biểu sai ?
A. Điện trường gắn liền với điện tích.
B. Từ trường gắn liền với dòng điện.
C. Điện từ trường gắn liền với điện tích và dòng điện.
D. Điện từ trường xuất hiện ở chỗ có điện trường hoặc từ trường biến thiên.
Trong trường hợp nào sau đây xuất hiện điện từ trường ?
A. Electron chuyển động trong dây dẫn thẳng có dòng điện một chiều.
B. Electron chuyển động trong dây dẫn tròn có dòng điện một chiều,
C. Electron chuyển động trong ống dây có dòng điện một chiều.
D. Electron trong đèn hình vô tuyến đến va chạm vào màn hình.
Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về điện từ trường?
A. Khi từ trường biến thiên theo thời gian, nó sinh ra một điện trường xoáy.
B. Điện trường xoáy là điện trường mà đường sức là những đường cong.
C. Khi điện trường biến thiên theo thời gian, nó sinh ra một từ trường.
D. Từ trường có các đường sức từ bao quanh các đường sức của điện trường biến thiên.
Trong điện từ trường, các vecto cường độ điện trường và vecto cảm ứng từ luôn:
A. cùng phương, ngược chiều
B. cùng phương, cùng nhiều
C. có phương vuông góc với nhau
D. có phương lệch nhau 45o
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
Một êlectron chuyển động trong một điện từ trường sẽ chịu tác dụng của lực từ (lực lorenxo) và lực điện.
Câu trả lời của bạn
Sóng ngắn có bước sóng cỡ vài chục mét
=> Sóng có bước sóng \(21m\) thuộc sóng ngắn
Câu trả lời của bạn
Các chấn tử trong anten thu vô tuyến lại phải đặt song song với mặt đất vì vectơ cường độ điện trường trong sóng tới nằm song song với mặt đất.
Câu trả lời của bạn
Một máy hàn hồ quang hoạt động ở gần nhà bạn làm cho tivi trong nhà bạn bị nhiễu là vì hồ quang điện phát ra sóng điện từ lan tới anten của tivi.
Câu trả lời của bạn
Thời gian kéo dài của một lần phóng điện giữa hai đám mây là \(\tau\)
Thời gian kéo dài của tiếng xoèn xoẹt trong máy thu thanh là \(t\)
Ta có \(t > \tau\)
a) Sóng vô tuyến đó là sóng cực ngắn, sóng ngắn, sóng trung hay sóng dài?
b) Tính tần số của sóng đó.
Câu trả lời của bạn
a) Sóng vô tuyến trên là sóng ngắn
b) Tần số \(f = \dfrac{c}{\lambda } = {\dfrac{{3.10}}{{31}}^8} \approx 9,{67.10^6}(m/s)\)
Cho khung dịch chuyển với vận tốc v sao cho khung dây vẫn vuông góc với đường sức từ (Dấu chấm). Cạnh DC nằm ngoài từ trường.
a, Có dòng điện chạy qua thanh DC không? Vì sao?
b, Nếu cho khung chuyển động với vận tốc hướng xuống dưới thì có dòng điện chạy qua thanh DC không?
Câu trả lời của bạn
a, Ta thấy rằng khi khung dịch chuyển về phía phải, số đường sức từ qua khung thay đổi (giảm), nên trong khung dây xuất hiện dòng điện cảm ứng, do đó sẽ có dòng điện cảm ứng chạy qua cạnh DC.
b, Nếu cho khung dây dịch chuyển xuống phía dưới nhưng cạnh BC chưa ra khỏi miền có các đường sức từ thì số đường sức qua khung vẫn không đổi trong khung không xuất hiện dòng điện cảm ứng. Khi BC đã chuyển động ra ngoài từ trường thì số đường sức từ qua khung tại vị trí này và tại vị trí khác là khác nhau, khi đó trong mạch mới xuất hiện dòng điện cảm ứng.
a, Mô tả hiện tượng xảy ra khi khóa K đóng lại trong vài giây rồi lại được mở ra. Giải thích.
b, Hiện tượng gì xảy ra khi cho lõi sắt qua ruột hai cuộn dây?
c, Hiện tượng gì xảy ra nếu tăng số vòng của cuộn L2?
Câu trả lời của bạn
a, Kim điện kế lệch về một bên sau đó trở về vị trí số không và ở vị trí số không cho đến khi khóa K mở. Khi khóa mở ra, kim lệch về phía ngược lại rồi trở về vị trí số không.
Giải thích: Sở dĩ như vậy là do dòng điện cảm ứng chỉ xuất hiện trong thời gian từ trường thay đổi, tức là trong thời gian dòng điện thay đổi bằng cách mở hoặc đống khóa K. Còn trong thời gian dòng điện không đổi, tức là từ trường không đổi, thì không có dòng điện cảm ứng. Kim điện kế lệch về phía phải hay trái số không là do đường sức từ trường của ống dây L1 gửi qua ống L2 tăng lên hay giảm đi, tức là do dòng điện tăng lên hay giảm đi
b, Nếu cho lõi sắt vào ruột ống dây thì hiện tượng xảy ra tương tự như câu a nhưng kim lệch nhiều hơn.
c, Hiện tượng xảy ra tương tự như câu b.
Hãy cho biết trong trường hợp nào sau đây trong khung dây xuất hiện dòng điện xoay chiều? Giải thích?
a, Khung dây quay quanh trục PQ nằm ngang.
b, Khung dây quay quanh trục AB thẳng đứng.
Câu trả lời của bạn
a, Khung dây quay quanh trục PQ nằm ngang không xuất hienj dòng điện xoay chiều. Vì các đường sức từ của nam châm song song với phương nằm ngang nên không có đương sức từ nào đi qua tiết diện khung dây. Vì vậy khung dây quay theo trục PQ các đường sức từ qua khung luôn không đổi và bằng 0.
b, Khung dây quay quanh trục AB thẳng đứng xuất hiện dòng điện xoay chiều. Vì khi đó khung quay theo trục AB các đường sức từ qua khung luôn thay đổi => có dòng điện xoay chiều.
Câu trả lời của bạn
Kim nam châm quay tròn
Vì dòng điện qua cuộn dây là dòng xoay chiều, nên cực từ của nam châm điện luân phiên thay đổi. Lực từ tác dụng lên kim nam châm cũng luân phiên thay đổi (hút – đẩy) làm kim nam châm quay tròn.
Câu trả lời của bạn
Trong cuộn dây C có dòng điện cảm ứng. Đó là dòng điện xoay chiều, vì nam châm thực hiện chuyển động lặp đi lặp lại giống nhau quanh vị trí cân bằng (gọi là dao động tuần hoàn có chu kì). Như vậy sự biến thiên của số đường sức từ qua cuộn dây tăng, giảm lặp đi lặp lại đều đặn. Khi đường sức từ tăng dòng điện cảm ứng xuất hiện theo một chiều nào đó, thì khi giảm, dòng điện cảm ứng có chiều ngược lại => dòng điện xoay chiều.
Câu trả lời của bạn
Khung dây không quay
Các lực từ tác dụng lên khung dây được biểu diễn bằng mũi tên màu xanh như hình vẽ trên. Cặp lực này chỉ có tác dụng kéo dãn khung chứ không có tác dụng làm quay.
Ban đầu hai cạnh của khung dây có vị trí số 1. Do tác dụng của lực điện từ, khung dây lần lượt qua các vị trí 2, 3, 4, 5, 6.
a, Biểu diễn lực điện từ tác dụng lên khung tại các vị trí xác định ở trên.
b, Tại vị trí thứ 6, lực điện từ có tác dụng làm khung quy không? Nếu do quán tính, khung quay thêm một chút nữa thì tại vị trí mới, lực điện từ sẽ có tác dụng làm khung quay như thế nào?
c, Giả sử khi đã vượt qua vị tri thứ 6, ta đổi chiều dòng điện trong khung, hiện tượng sẽ ra sao?
Câu trả lời của bạn
a, Biểu diễn lực điện từ tác dụng lên khung như hình sau:
b, Tại vị trí thứ 6, lực điện từ không có tác dụng làm khung quay. Nếu do quán tính, khung dây quay thêm một chút nữa thì tại vị trí mới, lực điện từ sẽ có tác dụng kéo khung quay về vị trí thứ 6 như hình sau:
c, Giả sử khi đã vượt qua vị trí thứ 6, ta đởi chiều dòng điện trong khung thì lực từ tác dụng sẽ đổi chiều như hình vẽ sau, làm cho khung tiếp tục quay thêm vòng nữa theo chiều cũ.
Câu trả lời của bạn
Đường sức từ đi từ cực Bắc sang cực Nam. Đặt bàn tay trái sao cho chiều dòng điện đi từ cổ tay ra ngón tay, đường sức từ đi xuyên từ lòng bàn tay ra mu bàn tay, ngón cái chỉ lên trên. Ta có lực F hướng lên trên.
a, Nếu dòng điện chạy qua trong ống dây chó chiều như trên hình vẽ thì hai dây hút nhau hay đẩy nhau?
b, Nếu đổi chiều đòng điện của một trong hai ống thì tác dụng giữa chúng có gì thay đổi?
Câu trả lời của bạn
a, Nếu dòng điện chạy trong ống dây có chiều như hình vẽ, tức là hai dòng điện cùng chiều nhau. Theo quy tắc bàn tay phải 2 mặt của chúng là hai từ cực khác tên nhau => 2 ống dây sẽ hút nhau.
b, Nếu đổi chiều dòng điện của một trong hai ống dây thì hai dòng điện sẽ ngược chiều nhau. Theo quy tắc bàn tay phải 2 mặt đối diện của chúng là hai từ cực cùng tên nhau => 2 ống dây sẽ đẩy nhau.
Câu trả lời của bạn
Giả sử dòng điện chạy trong dây dẫn là I1, I2
Dòng điện I1 tạo ra tại vị trí O2 từ trường có đường sức từ theo quy tắc nắm tay phải hướng từ trong tờ giấy ra ngoài.
Dùng quy tắc bàn tay trái cho dòng điện I1 chạy từ cổ tay ra ngón tay, đường sức từ $\overrightarrow{B_{2}}$ hướng từ lòng bàn tay ra mu bàn tay, khi đó ta xác định được lực điện từ $\overrightarrow{F}$ hướng từ I1 đến I2
Tương tự như vậy ta xác định được lực điện từ $\overrightarrow{F'}$ đặt lên dây chứa dòng điện I2 và hướng về I1. Như vậy hai dòng điện hút nhau như hình vẽ dưới đây:
Câu trả lời của bạn
Khi khóa K đóng sẽ có dòng điện chạy qua cuộn dây. Áp dụng quy tắc bàn tay phải thì đầu ống dây gần kim nam châm là cực Bắc. Cực của kim nam châm và ống dây cùng tên nên sẽ đẩy nhau, và kim nam châm bị đẩy đi xa.
Câu trả lời của bạn
X là cực Nam, Y là cực Bắc
Vì theo quy tắc bàn tay phải đầu B của ống dây là cực Bắc. Mà đầu B hút cực X của kim nam châm nên X là cực Nam và Y sẽ là cực Bắc
a, Nếu dòng điện qua ống dây B có chiều được đánh dấu như hình vẽ thì kim chỉ quay sang bên phải hay bên trái?
b, Hai chốt của điện kế này cần có đánh dấu dương, âm hay không?
Câu trả lời của bạn
a, Nếu dòng điện qua ống dây B có chiều được đánh dấu như hình vẽ thì đường sức từ trong ống dây hướng thẳng đứng lên trên (Áp dụng quy tắc nắm bàn tay phải). Cực Bắc của nam châm luôn quay theo chiều đường sức của từ trường ngoài nên bị đẩy lên => Kim chỉ thị quay sang bên phải.
b Hai chốt của điện kế này không cần đánh dấu dương âm.
Câu trả lời của bạn
Căn cứ vào một trong các đặc điểm sau:
+ Có khả năng hút sắt hay bị sắt hút.
+ Khi đặt trên mũi nhọn hay đặt để cho nó có thể quay tự do thì sau khi đã định hướng ổn định,nó luôn định hướng như thế nào?
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *