Bài học Tuổi thơ tôi dưới đây đã được DapAnHay biên soạn một cách kĩ càng nhằm giúp các em rút ra được bài học về cách ứng xử trong cuộc sống cần có sự cảm thông, chia sẻ, thấu hiểu và bao dung. Chúc các em có một tiết học thật thú vị nhé!
a. Khái quát về thể loại hồi kí:
- Hồi kí chủ yếu kể lại những sự việc mà người viết đã từng tham dự hoặc chứng kiến trong quá khứ. Các sự việc trong hồi kí thường được kể theo trình tự thời gian, gắn với một hoặc nhiều giai đoạn trong cuộc đời của tác giả.
- Người kể chuyện ngôi thứ nhất trong hồi kí (thường xưng tôi, chúng tôi) mang hình bóng của tác giả, nhưng không hoàn toàn đồng nhất với tác giả. Bởi vì giữa tác giả và người kể chuyện ngôi thứ nhất trong hồi kí luôn có những khoảng cách về tuổi tác, thời gian hay những khác biệt trong nhận thức, quan niệm…
- Hình thức ghi chép và cách kể sự việc trong hồi kí: ghi chép hiểu theo cách thông thường, là việc chuẩn bị nguồn tư liệu về những điều có thật, đã xảy ra để viết nên tác phẩm. Tư liệu ghi chép để viết hồi kí phải đảm bảo độ xác thực, tin cậy. Nhưng “ghi chép”, hiểu cách khác cũng chính là viết, kể, sáng tác. Theo nghĩa này, người viết hồi kí không bê nguyên cái có thật, từng xảy ra ngoài đời vào văn bản mà phải ghi sao cho thành chuyện và kể sao cho hấp dẫn, sâu sắc.
b. Khái quát về tác giả, tác phẩm:
* Tác giả:
- Nguyễn Nhật Ánh (1955)
- Quê quán: Ninh Bình.
- Tác giả có nhiều tác phẩm viết về tuổi thơ, tuổi mới lớn như: Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, Mắt biếc, Có chút gì để nhớ,...
* Tác phẩm:
- Xuất xứ: In trong Sương khói quê nhà, 2012.
- Thể loại: Hồi kí.
c. Tìm hiểu từ khó:
- Hổm rày: Mấy hôm nay.
- Lem luốc: Người, quần áo bị dây bẩn, dính dơ nhiều chỗ.
- Trùm sò: Chỉ người ích kỉ, luôn tìm cách thu lợi cho mình.
d. Đại ý:
Văn bản mang đến bài học cần có sự yêu thương, chia sẻ trong cuộc sống.
e. Bố cục:
- Gồm 3 phần:
+ Phần 1: (Từ đầu đến "dế mọi, dế cơm"): Câu chuyện về Lợi và dế lửa.
+ Phần 2: (Tiếp đến "ghét nó nữa"): Tai họa từ sự chọc ghẹo của các bạn.
+ Phần 3: (Còn lại): Tang lễ của dế lửa.
a. Câu chuyện của Lợi và chú dế lửa:
- Hoàn cảnh hồi tưởng về tuổi thơ:
+ Thời gian: Vào những chiều mưa.
+ Địa điểm: Quán Đo Đo.
+ Tác nhân gợi sự hồi tưởng: Nghe tiếng dế văng vẳng từ chậu cây ùm tùm.
- Kí ức tuổi thơ qua sự hồi tưởng:
+ Hình ảnh của bản thân: lem luốc ngoài đồng, mùa hè lui cui bờ bụi.
+ Những trò chơi tuổi thơ:
→ Liệt kê.
→ Vào trận, dế nổi khùng, xông lên "liều mình như chẳng có".
+ Bạn bè tuổi thơ: thằng Lợi
+ Câu chuyện về chú dế lửa:
- Nhân vật tôi quay trở lại hiện tại:
+ Cuộc sống của các nhân vật:
+ Cảm xúc của nhân vật tôi: Không ngờ mình vẫn nhớ về Lợi và những câu chuyện đó.
→ Kí ức, hồi ức và những bài học trong cuộc đời luôn là niềm ám ảnh trong tiềm thức con người.
→ Kết cấu truyện lồng trong truyện.
b. Tai họa từ sự chọc ghẹo của các bạn:
- Địa điểm: Trong lớp, tiết học của thầy Phu.
- Nguyên nhân: Tụi bạn trong lớp không gạ đổi được, đâm ra ghét. Đứa nào cũng muốn làm Lợi bẽ mặt, ít nhất một lần.
- Diễn biến:
+ Thằng Bảo nghĩ mẹo: Thò tay tóm lấy túi quần Lợi, cầm hộp diêm lắc mạnh khiến dế gáy inh ỏi.
+ Thầy Phu tức giận thu lại hộp diêm của Lợi.
+ Bạn bè trong lớp hả hê.
- Kết quả:
+ Do vô ý mà thầy đặt chiếc cặp lên hộp diêm, dế lửa chết → Thầy áy náy, xin lỗi học trò.
+ Lợi khóc rưng rức, mắt đỏ hoe, nước mắt nước mũi thành dòng.
+ Các bạn thấy lòng chùng xuống, không ai còn sung sướng; tan nát cõi lòng, chẳng còn tâm trạng ghét Lợi.
→ Tiếc nuối sự ra đi của dế lửa; hối hận trước hành động của mình.
c. Đám tang của chú dế lửa:
- Địa điểm: Dưới gốc cây bời lời sau vườn nhà Lợi.
- Cảnh đám tang:
+ Cảnh chôn cất:
+ Những người tham gia đám tang:
→ Một lễ tang trang nghiêm, trân trọng, thương tiếc.
→ Mọi người đều nhận được bài học của chính mình: Cần có sự cảm thông, sẻ chia trong cuộc sống.
- Về nội dung: Tuổi thơ tôi là những hồi ức của nhân vật tôi về Lợi và chú dế lửa. Qua câu chuyện đáng tiếc ấy, tác giả nhắn nhủ mọi người cần có sự cảm thông, sẻ chia trong cuộc sống.
- Về nghệ thuật: Thể loại hồi kí cùng với sự kết hợp của kết cấu truyện lồng trong truyện cùng hệ thống từ ngữ gần gũi, phù hợp với đối tượng lời nói.
Bài tập: Viết một đoạn văn nêu cảm nhận của em về văn bản Tuổi thơ tôi.
a. Hướng dẫn giải:
- Đọc kĩ lại văn bản Tuổi thơ tôi để giải bài tập này.
- Cảm nhận của em có thể là: Yêu mến, thán phục, xúc động,...
b. Lời giải chi tiết:
Tuổi thơ tôi trích trong hồi ký “Sương khói quê nhà” của Nguyễn Nhật Ánh đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng bạn đọc và gợi ra những suy ngẫm về tình bạn, tình thầy trò. Với giọng văn dí dỏm, hài hước, nhà văn đã khắc họa một cách rõ nét hình ảnh các nhân vật xuất hiện xuyên suốt văn bản với chân dung đẹp đẽ, sống động. Những cậu bé trong “Tuổi thơ tôi” đã đưa người đọc bật cười với những khoảnh khắc ngộ nghĩnh của tuổi thơ. Những cậu bé trong câu chuyện là những cậu bé nghịch ngợm với đủ trò chơi thôn quê, dân dã. Đám trẻ vì ghen tị với Lợi nên đã bày trò để Lợi không còn huênh hoang với “chiến binh bất bại” của mình. Sau khi đạt được mục đích, làm cho chú dế thân yêu của Lợi chết oan, các cậu bé nghịch ngợm lại cảm thấy hối lỗi và ra sức chuộc lỗi bằng cách đến dự đám tang và chuẩn bị chu đáo cho chú dế một nơi an nghỉ rộng rãi. Có thể nói, những trò nghịch ngợm và tư duy trẻ con của các nhân vật trong truyện đã khiến chúng ta nhìn thấy chính bản thân mình của tuổi thơ và cũng khiến chúng ta suy ngẫm về tình bạn, về cách cư xử trong cuộc sống và tự nhủ mình sẽ sống tốt hơn từng ngày. Với giọng điệu dí dỏm và cách xây dựng nhân vật độc đáo, tác phẩm không cần quá nhiều cuộc đối thoại mà chỉ thông qua con chữ, độc giả đã dễ dàng thấy được vẻ đẹp ẩn sâu trong mỗi nhân vật và từ đó tự rút ra những bài học quý giá cho chính mình.
- Học xong bài này, các em cần nắm:
+ Hiểu được nội dung, ý nghĩa câu chuyện Tuổi thơ tôi.
+ Biết thêm về nhà văn Nguyễn Nhật Ánh.
Bài học Tuổi thơ tôi đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng bạn đọc và gợi ra những suy ngẫm về tình bạn, tình thầy trò. Nhằm giúp các em cảm nhận rõ hơn về bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn chi tiết hoặc tóm tắt dưới đây:
Trong quá trình tìm hiểu bài học này, nếu có bất cứ khó khăn gì các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
Văn bản Tuổi thơ tôi gợi cho chúng ta những suy ngẫm về tình bạn cùng cách ứng xử trong cuộc sống. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu về văn bản Tuổi thơ tôi dưới đây:
- Phân tích văn bản Tuổi thơ tôi của Nguyễn Nhật Ánh
- Đoạn văn tóm tắt văn bản Tuổi thơ tôi
-- Mod Ngữ văn 6 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
- Hồi kí chủ yếu kể lại những sự việc mà người viết đã từng tham dự hoặc chứng kiến trong quá khứ. Các sự việc trong hồi kí thường được kể theo trình tự thời gian, gắn với một hoặc nhiều giai đoạn trong cuộc đời của tác giả.
- Người kể chuyện ngôi thứ nhất trong hồi kí (thường xưng tôi, chúng tôi) mang hình bóng của tác giả, nhưng không hoàn toàn đồng nhất với tác giả. Bởi vì giữa tác giả và người kể chuyện ngôi thứ nhất trong hồi kí luôn có những khoảng cách về tuổi tác, thời gian hay những khác biệt trong nhận thức, quan niệm…
- Hình thức ghi chép và cách kể sự việc trong hồi kí: ghi chép hiểu theo cách thông thường, là việc chuẩn bị nguồn tư liệu về những điều có thật, đã xảy ra để viết nên tác phẩm. Tư liệu ghi chép để viết hồi kí phải đảm bảo độ xác thực, tin cậy. Nhưng “ghi chép”, hiểu cách khác cũng chính là viết, kể, sáng tác. Theo nghĩa này, người viết hồi kí không bê nguyên cái có thật, từng xảy ra ngoài đời vào văn bản mà phải ghi sao cho thành chuyện và kể sao cho hấp dẫn, sâu sắc.
Câu trả lời của bạn
- Gồm 3 phần:
+ Phần 1: (Từ đầu đến "dế mọi, dế cơm"): Câu chuyện về Lợi và dế lửa.
+ Phần 2: (Tiếp đến "ghét nó nữa"): Tai họa từ sự chọc ghẹo của các bạn.
+ Phần 3: (Còn lại): Tang lễ của dế lửa.
Câu trả lời của bạn
- Hoàn cảnh hồi tưởng về tuổi thơ:
+ Thời gian: Vào những chiều mưa.
+ Địa điểm: Quán Đo Đo.
+ Tác nhân gợi sự hồi tưởng: Nghe tiếng dế văng vẳng từ chậu cây ùm tùm.
- Kí ức tuổi thơ qua sự hồi tưởng:
+ Hình ảnh của bản thân: lem luốc ngoài đồng, mùa hè lui cui bờ bụi.
+ Những trò chơi tuổi thơ:
→ Liệt kê.
→ Vào trận, dế nổi khùng, xông lên "liều mình như chẳng có".
+ Bạn bè tuổi thơ: thằng Lợi
+ Câu chuyện về chú dế lửa:
- Nhân vật tôi quay trở lại hiện tại:
+ Cuộc sống của các nhân vật:
+ Cảm xúc của nhân vật tôi: Không ngờ mình vẫn nhớ về Lợi và những câu chuyện đó.
→ Kí ức, hồi ức và những bài học trong cuộc đời luôn là niềm ám ảnh trong tiềm thức con người.
→ Kết cấu truyện lồng trong truyện.
Câu trả lời của bạn
- Địa điểm: Dưới gốc cây bời lời sau vườn nhà Lợi.
- Cảnh đám tang:
+ Cảnh chôn cất:
+ Những người tham gia đám tang:
→ Một lễ tang trang nghiêm, trân trọng, thương tiếc.
→ Mọi người đều nhận được bài học của chính mình: Cần có sự cảm thông, sẻ chia trong cuộc sống.
Câu trả lời của bạn
- Về nội dung: Tuổi thơ tôi là những hồi ức của nhân vật tôi về Lợi và chú dế lửa. Qua câu chuyện đáng tiếc ấy, tác giả nhắn nhủ mọi người cần có sự cảm thông, sẻ chia trong cuộc sống.
- Về nghệ thuật: Thể loại hồi kí cùng với sự kết hợp của kết cấu truyện lồng trong truyện cùng hệ thống từ ngữ gần gũi, phù hợp với đối tượng lời nói.
Câu trả lời của bạn
Tuổi thơ tôi trích trong hồi ký “Sương khói quê nhà” của Nguyễn Nhật Ánh đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng bạn đọc và gợi ra những suy ngẫm về tình bạn, tình thầy trò. Với giọng văn dí dỏm, hài hước, nhà văn đã khắc họa một cách rõ nét hình ảnh các nhân vật xuất hiện xuyên suốt văn bản với chân dung đẹp đẽ, sống động. Những cậu bé trong “Tuổi thơ tôi” đã đưa người đọc bật cười với những khoảnh khắc ngộ nghĩnh của tuổi thơ. Những cậu bé trong câu chuyện là những cậu bé nghịch ngợm với đủ trò chơi thôn quê, dân dã. Đám trẻ vì ghen tị với Lợi nên đã bày trò để Lợi không còn huênh hoang với “chiến binh bất bại” của mình. Sau khi đạt được mục đích, làm cho chú dế thân yêu của Lợi chết oan, các cậu bé nghịch ngợm lại cảm thấy hối lỗi và ra sức chuộc lỗi bằng cách đến dự đám tang và chuẩn bị chu đáo cho chú dế một nơi an nghỉ rộng rãi. Có thể nói, những trò nghịch ngợm và tư duy trẻ con của các nhân vật trong truyện đã khiến chúng ta nhìn thấy chính bản thân mình của tuổi thơ và cũng khiến chúng ta suy ngẫm về tình bạn, về cách cư xử trong cuộc sống và tự nhủ mình sẽ sống tốt hơn từng ngày. Với giọng điệu dí dỏm và cách xây dựng nhân vật độc đáo, tác phẩm không cần quá nhiều cuộc đối thoại mà chỉ thông qua con chữ, độc giả đã dễ dàng thấy được vẻ đẹp ẩn sâu trong mỗi nhân vật và từ đó tự rút ra những bài học quý giá cho chính mình.
Câu trả lời của bạn
Lợi rất quý chú dế lửa. Nó đánh nhau không loại dế nào bì được, lại rất khó để tìm được một chú dế lửa.
Câu trả lời của bạn
Con dế kêu khiến thầy giáo phát hiện ta. Hộp dế của lợi bị thầy giáo thu mất.
Câu trả lời của bạn
Những người bạn của Lợi không hề xấu. Nhưng chỉ vì sự ghen tị khi Lợi có con Dế Lửa nên mới có những hành động như vậy.
Câu trả lời của bạn
Cụm từ mà người kể chuyện dùng để nói về tính cách của nhân vật “Lợi”: trùm sỏ, thu vén cá nhân, ra giá nghiêm chỉnh, làm giàu.
Câu trả lời của bạn
- Khi biết dế lửa chết, Lợi đã “khóc rưng rức khi đón cái hộp diêm méo mó từ tay thầy”, “cặp mặt đỏ hoe, nước mắt nước mũi chảy ròng ròng”.
Câu trả lời của bạn
- Lợi chôn chú dế dưới gốc cây bời lời sau vườn nhà, đặt chú dế thân yêu vào hộp các-tông rồi kiếm một tờ báo có in màu bọc lại, buộc quanh bằng những sợi lá chuối tước mảnh.
- Đám tang chú dế, tất cả bạn bè của Lợi đều có mặt, im lìm, buồn bã, trang nghiêm.
- Lợi đặt chiếc hộp các-tông vào hố, cặm cụi sửa sang cho chiếc hộp nằm ngay ngắn, cả bọn xúm vào ném từng hòn sỏi nhặt được chung quanh lên quan tài của chú dế rồi thi nhau lấp đất cho đầy.
- Khi ngôi mộ của chú dế đã vun cao, Lợi cắm lên đó những nhánh cỏ tươi.
Câu trả lời của bạn
- Ban đầu, dế lửa khiến cho những người bạn cảm thấy ghen ghét Lợi. Nhưng sau cái chết của dế lửa đã giúp gắn kết tình bạn của các nhân vật.
Câu trả lời của bạn
Cái chết của dế lửa đã cho thấy lợi là một cậu bé tình cảm, nhân hậu. Từ việc ganh tị, trở nên đồng cảm.
Câu trả lời của bạn
Trong cuộc sống, con người cần phải biết cảm thông, chia sẻ và thấu hiểu nhau.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *