Bài học Sự tích Hồ Gươm nhằm giúp các em có thêm kiến thức về người anh hùng Lê Lợi và cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Ngoài ra, bài học này sẽ giúp các em nắm được nội dung và ý nghĩa của truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm - một truyền thuyết gắn với lịch sử hào hùng của dân tộc. Chúc các em học tập thật tốt nhé!
a. Khái quát về thể loại truyền thuyết:
- Khái niệm: Truyền thuyết là thể loại truyện kể dân gian, thường kể về sự kiện, nhân vật lịch sử hoặc liên quan đến lịch sử.
- Đặc điểm: Đặc điểm của truyền thuyết được thể hiện qua cách xây dựng nhân vật, cốt truyện, sử dụng yếu tố kì ảo, lời kể,...
+ Nhân vật truyền thuyết có các đặc điểm:
+ Cốt truyện truyền thuyết có các đặc điểm:
+ Yếu tố kì ảo trong truyền thuyết là những hình ảnh, chi tiết kì lạ, hoang đường, là sản phẩm của trí tưởng tượng và nghệ thuật hư cấu dân gian. Yếu tố kì ảo trong truyền thuyết thường được sử dụng khi cần thể hiện sức mạnh của nhân vật truyền thuyết, phép thuật của thần linh,... Qua đó, thể hiện nhận thức, tình cảm của nhân dân đối với các nhân vật, sự kiện lịch sử.
b. Tìm hiểu từ khó:
c. Tóm tắt truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm:
Đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần để đuổi quân Minh.
Lê Thận đã kéo được lưỡi gươm sau ba lần thả lưới. Sau khi tham gia nghĩa quân, Lê Lợi đến nhà Thận và thấy thanh gươm tự dưng sáng rực với hai chữ “Thuận thiên”.
Lê Lợi bị giặc đuổi, thấy chuôi gươm thần phát sáng trên cây đa, ông lấy về tra vào lưỡi thì vừa khít.
Từ đó nhờ gươm thần mà quân ta chiến thắng kẻ thù giòn giã, giải phóng được đất nước.
Sau khi đuổi được giặc Minh, vua Lê Lợi đi dạo hồ Tả Vọng gặp Rùa Vàng hiện lên đòi lại gươm. Lê Lợi trả gươm, Rùa Vàng lặn xuống nước. Từ đó hồ được đổi tên là Hồ Gươm (hoặc hồ Hoàn Kiếm).
d. Đại ý:
Ca ngợi tính chất toàn dân, chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
e. Bố cục bài học: Có thể chia văn bản thành 2 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến "đất nước" -> Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần.
- Phần 2: Còn lại -> Long Quân đòi lại gươm thần, nguồn gốc lịch sử của hồ Hoàn Kiếm.
a. Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần:
- Hoàn cảnh:
+ Giặc Minh đô hộ. Nghĩa quân Lam Sơn còn yếu nên đã nhiều lần bị thua -> Long Quân cho mượn gươm.
+ Thanh gươm thần kì là tượng trưng cho sức mạnh của toàn dân tham gia đánh giặc.
- Cách Long Quân cho mượn gươm:
- Lê Thận là người đánh cá nhặt được lưỡi gươm dưới nước.
- Lê Lợi đến nhà Lê Thận thanh gươm sáng lên 2 chữ “Thuận thiên”.
- Lê Lợi nhặt được chuôi gươm trên rừng ( gươm sáng trên ngọn cây đa) .
- Gươm tra vào vừa như in.
→ Tưởng tưởng kì lạ.
- Lê Thận tin tưởng vào Lê Lợi.
=> Thanh gươm gặp được minh chủ sử dụng vào việc lớn, hợp lòng dân, thuận ý trời. Tính chất toàn dân trên dưới một lòng tham gia đánh giặc.
b. Long Quân đòi lại gươm thần, nguồn gốc lịch sử của hồ Hoàn Kiếm:
* Long Quân đòi lại gươm thần:
- Hoàn cảnh lịch sử:
+ Đất nước thanh bình.
+ Lê Lợi lên làm vua.
- Cảnh trả gươm:
+ Ở hồ Tả Vọng
+ Một năm sau khi đuổi giặc Minh
+ Nhân vật đòi gươm: Vùa vàng
+ Vua nâng gươm → Rùa vàng đớp lấy rồi chìm xuồng đáy hồ.
* Nguồn gốc lịch sử của hồ Hoàn Kiếm:
- Gươm Thần giúp Lê lợi và nhân dân chiến thắng giặc Minh.
- Đất nước hoà bình. Lê Lợi lên làm vua.
- Long Quân sai rùa vàng đòi lại gươm thần ở hồ Tả Vọng.
- Hồ Tả Vọng đổi thành Gươm hay Hồ Hoàn Kiếm
→ Nguyện vọng của nhân dân. Yêu chuộng hoà bình.
- Về nội dung:
+ Ca ngợi tính chất toàn dân, chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Đề cao, suy tôn Lê Lợi và nhà Lê.
+ Giải thích nguồn gốc tên gọi Hồ Hoàn Kiếm.
- Về nghệ thuật:
+ Xây dựng tình tiết thể hiện tinh thần đoàn kết đánh giặc của nhân dân ta.
+ Sử dụng một số chi tiết kì ảo mang ý nghĩa tượng trưng cho hồn thiêng sông núi, cho sức mạnh chính nghĩa của cuộc kháng chiến.
Bài tập 1: Theo em, chi tiết Rùa Vàng đòi gươm nhằm nói lên điều gì?
a. Hướng dẫn giải:
Dựa vào nội dung văn bản Sự tích hồ Gươm, chú ý đoạn Long Quân đòi lại gươm thần để giải bài tập này.
b. Lời giải chi tiết:
- Ý nghĩa chi tiết Rùa Vàng đòi gươm:
+ Giải thích tên gọi của hồ Hoàn Kiếm.
+ Đánh dấu và khẳng định chiến thắng hoàn toàn của nghĩa quân Lam Sơn.
+ Phản ánh tư tưởng yêu hoà bình của nhân dân ta. Giờ đây thứ mà muôn dân Đại Việt cần hơn là cày, cuốc, là cuộc sống lao động dựng xây đất nước. Trả gươm có ý nghĩa là gươm vẫn còn đó, hàm ý cảnh giác cao độ, răn đe kẻ thù.
Bài tập 2: Em hãy nêu cảm nhận của em về truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm.
a. Hướng dẫn giải:
- Nêu ý kiến tổng hợp những suy nghĩ, cảm nhận từ văn bản Sự tích Hồ Gươm.
- Ý kiến, cảm nhận phải phù hợp với chuẩn mực.
b. Lời giải chi tiết:
Truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm có rất nhiều yếu tố kì ảo, thông qua những yếu tố đó Hồ Gươm đã trở thành biểu tượng cho các phương diện truyền thống, văn hóa của dân tộc ta. Chẳng hạn như thông qua hình tượng thanh gươm thần, truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm đã ca ngợi tinh thần đoàn kết chiến đấu, chủ nghĩa anh hùng tập thể, sự gắn bó đoàn kết cộng đồng. Sức mạnh toàn dân đánh giặc đã được khúc xạ qua nhãn quan thần kì hóa của người xưa với sự xuất hiện của thanh gươm thần. Thanh gươm chính là đại diện cho sức mạnh thần kì của dân tộc ta. Câu chuyện Sự tích Hồ Gươm còn là lời giải thích của nhân dân ta về tên gọi của hồ, xuất hiện sau tên gọi Tả Vọng và gắn liền với những sự tích, chiến công của người anh hùng Lê Lợi.
- Học xong bài này, các em cần nắm:
+ Đọc - hiểu văn bản theo thể loại truyền thuyết.
+ Cốt lõi lịch sử trong một tác phẩm thuộc chuỗi truyền thuyết về người anh hùng Lê Lợi và cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
+ Hiểu và cảm nhận được nội dung, ý nghĩa của truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm.
+ Hiểu được vẻ đẹp của một số hình ảnh, chi tiết kì ảo giàu ý nghĩa trong truyện.
Truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm đã gắn liền với gần ngàn năm lịch sử của đất Thăng Long. Truyền thuyết này đã làm sống lại những năm tháng chiến đấu hào hùng, oanh liệt của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược. Để nắm được những ý nghĩa về truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm, các em có thể tham khảo bài soạn chi tiết hoặc bài soạn tóm tắt tại đây:
Các em học sinh thân mến khi gặp những vấn đề khó khăn trong việc tìm hiểu bài học này, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
Sự tích Hồ Gươm là truyền thuyết nổi tiếng nói về truyền thống chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta, truyền thuyết này đã ca ngợi tính chính nghĩa và chiến thắng vẻ vang của nhân dân ta trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược. Để cảm nhận một cách đầy đủ về lòng tự hào dân tộc qua văn bản này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
- Phân tích truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm
- Cảm nghĩ về truyện Sự tích Hồ Gươm
- Đóng vai Lê Lợi kể lại Sự tích Hồ Gươm
- Đóng vai Rùa Vàng kể lại sự tích Hồ Gươm - Văn mẫu lớp 4
- Thuyết minh về Hồ Gươm
- Kể lại diễn cảm truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm
- Trong vai Rùa Vàng kể lại câu chuyện Sự tích Hồ Gươm
-- Mod Ngữ văn 6 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
Ý nghĩa của truyện Sự tích Hồ Gươm:
- Giải thích nguồn gốc tên gọi hồ Hoàn Kiếm (hồ Gươm)
- Ca ngợi cuộc kháng chiến chính nghĩa chống giặc Minh do Lê Lợi lãnh đạo đã chiến thắng vẻ vang.
- Khẳng định ý nguyện đoàn kết, khát vọng hòa bình của dân tộc ta.
Câu trả lời của bạn
Những chi tiết liên quan tới lịch sử:
- Giặc Minh đô hộ nước ta.
- Khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi đứng đầu vùng lên chiến thắng giặc Minh vang dội.
Câu trả lời của bạn
Nhân vật nổi bật trong truyện là Đức Long Quân. Nhân vật này có đặc điểm: yêu nước, thương dân, yêu chuộng hòa bình:
+ Giặc Minh đô hộ, nghĩa quân Lam Sơn nổi dậy nhưng thất bại, Long Quân quyết định cho mượn gươm thần → ủng hộ, giúp đỡ nhân dân chiến thắng giặc Minh.
+ Khi chiến tranh kết thúc, Long Quân sai rùa vàng đòi lại gươm thần → tinh thần yêu chuộng hòa bình, muốn Lê Lợi dùng chính năng lực của mình để cai quản đất nước.
Câu trả lời của bạn
Các nhân vật xuất hiện trong truyện Sự tích Hồ Gươm: Lê Lợi, Lê Thận, Long Quân, Rùa Vàng.
Câu trả lời của bạn
Đề kể về tinh thần yêu nước, chống giặc ngoại xâm
Câu trả lời của bạn
Sự tích là những việc có nguồn gốc từ xưa để lại (sự: việc; tích: dấu vết, dầu tích). Sự tích Hồ Gươm là câu chuyện về Hồ Gươm do người xưa kể lại.
Câu trả lời của bạn
Truyện Sự tích hồ Gươm ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược do Lê Lợi lãnh đạo ở đầu thế kỉ XV. Truyện cũng nhằm giải thích tên gọi hồ Hoàn Kiếm, đồng thời thể hiện khát vọng hòa bình của dân tộc.
Câu trả lời của bạn
Cảnh đòi gươm và trả gươm diễn ra trên hồ Tả Vọng:
- Nhà vua ngự thuyền rồng dạo chơi trên hồ, Long Quân sai Rùa Vàng lên đòi lại gươm.
- Khi Rùa Vàng nhô lên, vua thấy lưỡi gươm thần đeo bên người động đậy. Rùa nói tiếng người: "Xin bệ hạ hoàn gươm lại cho Long Quân". Nhà vua trả gươm, Rùa Vàng đớp lấy lặn xuống nước. "Gươm và rùa đã chìm đáy nước, người ta vẫn thấy vật gì sáng le lói dưới mặt hồ xanh".
Câu trả lời của bạn
- Sức mạnh của gươm thần được thể hiện:
- Từ khi có gươm, nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng cao. Sức mạnh của gươm thần làm cho quân Minh bạt vía.
- Không phải trốn tránh, không thiếu lương đói khổ như trước mà nghĩa quân tìm giặc mà diệt, lấy kho lương của giặc mà dùng.
- Cuối cùng gươm thần mở đường đánh tràn ra mãi, giải phóng đất nước.
- Từ bị động và nhiều lần thua trận, nghĩa quân chủ động đi tìm giặc đánh và đã chiến thắng giòn giã, đuổi hẳn quân Minh về nước.
Câu trả lời của bạn
Cách Long Vương cho nghĩa quân Lam Sơn và Lê Lợi mượn gươm có ý nghĩa nói về sức mạnh của toàn dân:
- Sức mạnh của thanh gươm thần là sức mạnh tập hợp, từ vùng sông nước đến vùng rừng núi, từ miền xuôi đến miền ngược.
- Mỗi bộ phận của gươm ở một nơi nhưng khi khớp lại thì "vừa như in", thể hiện sự thống nhất nguyện vọng, ý chí chống giặc của toàn dân tộc.
- Chữ "Thuận Thiên" trên lưỡi gươm nhấn mạnh tính chất chính nghĩa, hợp lòng trời của nghĩa quân Lam Sơn.
Câu trả lời của bạn
Đức Long Quân cho mượn gươm thần vì:
- Giặc Minh đô hộ nước ta, chúng làm điều bạo ngược, nhân dân ta căm thù chúng đến tận xương tủy.
- Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc nhưng thế lực còn yếu nên nhiều lần bị thua.
- Đức Long Quân muốn cho nghĩa quân chiến thắng quân giặc, mang lại cuộc sống hòa bình, yên ấm cho nhân dân.
Câu trả lời của bạn
Lê Lợi nhận được gươm báu trong hoàn cảnh đặc biệt:
- Đức Long Quân không trực tiếp đưa cho ngài mà thông qua nhân vật Lê Thận. Việc Lê Thận tìm thây được gươm báu khi kéo lưới, còn Lê Lợi lại thấy chuôi gươm chứng tỏ sự hòa hợp giữa nhân dân và người đứng đầu (Lê Lợi).
- Các bộ phận của gươm báu khớp vào với nhau, lưỡi gươm phát sáng và có hai chữ "Thuận Thiên", tượng trưng cho sức mạnh trên dưới đồng lòng của nhân dân ta. Sức mạnh đó đà làm nên chiến thắng chống lại kẻ thù xâm lược. Cách trao gươm như vậy vừa có ý nghĩa kì lạ, vừa linh thiêng và sâu sắc.
Câu trả lời của bạn
Thể loại của văn bản: truyền thuyết.
Câu trả lời của bạn
- Nội dung: đề cập đến nhân vật, sự kiện lịch sử (Lê Lợi, kháng chiến chống quân Minh), thể hiện thái độ của nhân dân với nhân vật, sự kiện được đề cập đến (Lê Lợi - kính trọng, tự hào…)
- Nghệ thuật: Chi tiết kì ảo (gươm thần, Rùa Vàng…)
Câu trả lời của bạn
- Việc cứu nước là việc vô cùng gian khổ, lâu dài.
- Lưỡi gươm tìm thấy dưới nước, chuôi gươm tìm thấy trên núi cho thấy cách cứu nước có ở trên khắp mọi nơi.
- Việc đấu tranh bảo vệ đất nước cần có sự đồng lòng của nhân dân trên khắp đất nước.
Câu trả lời của bạn
- Thanh gươm được gọi là gươm thần bởi:
Câu trả lời của bạn
“Sự tích Hồ Gươm” đã ca ngợi tính chính nghĩa và chiến thắng vẻ vang của nhân dân ta trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược. Câu chuyện kể về người anh hùng Lê Lợi, trước tình thế đất nước lâm nguy đã cùng nghĩa quân nổi dậy để chống lại quân thù nhưng nhiều lần bị thất bại. Vì vậy, đức Long Quân đã quyết định cho nghĩa quân mượn thanh gươm báu để trừ giặc. Chi tiết trao gươm với nhiều yếu tố kì ảo tạo nên sức hấp dẫn cho câu chuyện, bởi thanh gươm đến được tay Lê Lợi phải trải qua nhiều thử thách. Thanh gươm sau ba lần cất lưới của Lê Thận với hai chữ được khắc “Thuận Thiên” đã cho thấy cuộc khởi nghĩa thuận với ý trời. Trong một lần bị giặc truy đuổi, Lê Lợi đã rút lui vào khu rừng và tìm thấy chuôi gươm nạm ngọc. Nhờ có thanh gươm báu mà nhuệ khí của nghĩa quân tăng lên đã tạo nên sức mạnh to lớn để quét sạch bóng giặc khỏi bờ cõi. Và khi đất nước đã thanh bình, Rùa vàng đã lên đòi lại thanh gươm. Hồ Tả Vọng- nơi diễn ra việc trả gươm, từ đó được đổi tên là Hồ Hoàn Kiếm. Truyện không chỉ ca ngợi chiến công của người anh hùng Lê Lợi năm xưa mà còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc, thể hiện khát vọng hòa bình của dân tộc và lòng tự hào về truyền thống đấu tranh anh hùng của dân tộc Việt Nam.
Câu trả lời của bạn
Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn ở Thanh Hóa, Lê Lợi nhận gươm thần ở đây là đúng. Nhưng trả gươm lại ở Thăng Long bởi vì đây là cố đô, là thủ đô của đất nước. Nó là biểu tượng cho sự nghiệp xây dựng hòa bình phồn vinh của toàn dân tộc trong giai đoạn thái bình. Hai không gian là hai thời kì, hai sứ mệnh của Lê Lợi.
Câu trả lời của bạn
- Thanh gươm trong câu chuyện có lưỡi và chuôi mỗi thứ ở một vùng và cần người anh hùng Lê Lợi phải tìm kiếm thì mới có thể ghép lại với nhau. Điều ấy biểu tượng cho người dân Việt Nam dù ở những vùng đất khác nhau nhưng chung tinh thần đoàn kết, một lòng hướng về dân tộc.
- Nếu tác giả dân gian để Lê Lợi trực tiếp nhận cả chuôi gươm và lưỡi gươm cùng một lúc thì tác phẩm sẽ không thể hiện được tính chất toàn dân, trên dưới một lòng của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến. Thanh gươm Lê Lợi nhận được là thanh gươm thống nhất và hội tụ tư tưởng, tình cảm, sức mạnh của toàn dân trên mọi miền đất nước.
Câu trả lời của bạn
- Truyện giải thích tên gọi của Hồ Gươm (Hoàn Kiếm)
- Truyện đề cao, ca ngợi vai trò của Lê Lợi- người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đã được nhân dân hết lòng ủng hộ, có công đánh đuổi giặc, đem lại thái bình cho đất nước, nhân dân.
- Truyện thể hiện khát vọng của quần chúng nhân dân muốn được sống trong hoà bình, hạnh phúc.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *