Bài học Sọ Dừa nhằm giúp các em biết cách nhìn nhận, đánh giá một con người từ nhiều phương diện, không nên chỉ đánh giá qua vẻ bề ngoài. Bên cạnh đó, bài học này còn giúp các em cảm nhận được một cách sâu sắc ước mơ đổi đời, khao khát hạnh phúc của con người. Chúc quý thầy cô và các em có tiết học sôi động, hấp dẫn và hiệu quả hơn tại lớp.
a. Khái niệm, đặc điểm của truyện cổ tích:
- Khái niệm: Truyện cổ tích là thể loại truyện kể dân gian, kết quả của trí tưởng tượng dân gian, xoay quanh cuộc đời, số phận của một số kiểu nhân vật. Truyện cổ tích thể hiện cách nhìn, cách nghĩ của người xưa đối với cuộc sống, đồng thời nói lên ước mơ về một xã hội công bằng, tốt đẹp.
- Đặc điểm của truyện cổ tích:
+ Cốt truyện cổ tích thường có yếu tố hoang đường, kì ảo, mở đầu bằng "Ngày xửa ngày xưa..." và kết thúc có hậu. Truyện được kể theo trình tự thời gian.
+ Truyện cổ tích thường kể về một số kiểu nhân vật như nhân vật bất hạnh, nhân vật dũng sĩ, nhân vật thông minh... Phẩm chất của nhân vật truyện cổ tích chủ yếu được thể hiện qua hành động.
b. Tìm hiểu từ khó:
- Phú ông: Người đàn ông giàu có.
- Phàm trần: Cõi đời thực.
- Rượu tăm: Loại rượu có nồng độ cao, ngon.
- Sửng sốt: Hết sức ngạc nhiên, bất ngờ.
c. Tóm tắt truyện cổ tích Sọ Dừa:
Người ta tương truyền nhau rằng ngày xửa ngày xưa có một đôi vợ chồng rất hiếm muôn, mãi về già nhưng vẫn chưa có được đứa con nào, bỗng đâu vào một hôm bất ngờ và cô cùng kì lạ người vợ thấy cái sọ dừa bên trong đựng đầy nước bèn bưng lên uống. Rồi bà mang thai. Rồi bà sinh ra một đứa bé không chân không tay tròn như một quả dừa.
Bà buồn lắm nhưng không đành vất đi. Sọ Dừa đến ở nhà phú ông. Cậu chăn bò rất giỏi, con nào con nấy bụng no căng. Phú ông mừng lắm. Rồi chàng được phú ông gả cho cô út mà không chê chàng xấu xí. Ngày cưới một chàng trai khôi ngô tuấn tú cùng cô út xuất hiện. Hai vợ chồng Sọ Dừa ở với nhau rất hạnh phúc. Sọ Dừa đèn sách ngày đêm thi đậu trạng nguyên. Cô út bị hai cô chị hãm hại nhưng nhờ duyên số, may mắn vợ chồng lại đoàn tụ.
d. Đại ý:
"Sọ Dừa" là một trong những minh chứng cho ước mơ về công lí xã hội và về sự đổi đời của nhân dân.
e. Bố cục bài học: Có thể chia thành 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến "đặt tên cho nó là Sọ Dừa" -> Sự ra đời của Sọ Dừa.
- Phần 2: Tiếp theo đến "phòng khi dùng đến" -> Tài năng của Sọ Dừa.
- Phần 3: Còn lại -> Vẻ đẹp của nhân vật Cô Út.
a. Sự ra đời của Sọ Dừa:
- Hai vợ chồng nghèo ngoài 50 tuổi vẫn chưa có con.
- Người vợ uống nước trong sọ dừa và mang thai.
- Sinh ra đứa bé không tay chân, tròn như quả dừa , “cứ lăn lông lốc trong nhà, chẳng làm được việc gì”. → tên nhân vật gắn với sự dị hình, dị dạng ấy.
=> Nhân dân muốn thể hiện:
+ Sọ Dừa thuộc kiểu nhân vật mang lốt xấu xí.
+ Quan tâm đến loại người đau khổ nhất, số phận thấp hèn, gợi ở người nghe sự thương cảm với nhân vật.
+ Mở ra tình huống khác thường để cốt truyện tiếp tục phát triển.
b. Tài năng của Sọ Dừa:
- Sự tài giỏi của Sọ Dừa:
+ Chăn bò giỏi.
+ Tài thổi sáo.
+ Tự biết khả năng của mình: "gì chứ chăn bò thì con chăn được", "giục mẹ đến hỏi con gái phú ông làm vợ".
+ Kiếm đủ sính lễ theo yêu cầu của phú ông.
+ Thông minh khác thường, đỗ trạng nguyên.
+ Tài dự đoán, lo xa chính xác.
- Nhận xét mối quan hệ giữa ngoại hình và phẩm chất Sọ Dừa:
+ Có sự đối lập trái ngược.
+ Là sự khẳng định tuyệt đối về con người bên trong, đề cao giá trị chân chính của con người.
+ Thể hiện ước mơ về sự đổi đời của nhân dân lao động.
+ Mở ra tình huống khác thường để câu chuyện tiếp tục phát triển.
c. Vẻ đẹp của nhân vật Cô Út:
- Cô Út nhận biết thực chất đẹp đẽ của Sọ Dừa nên bằng lòng lấy Sọ Dừa.
- Cô út hiền lành, thương người ngay cả khi chưa biết gì về thực chất bên trong Sọ Dừa. Cô đối xử tử tế với chàng, có lòng nhân hậu, thông minh, giàu nghị lực…
=> Cô được phần thưởng đáng quý: bà Trạng.
- Về nội dung:
+ Đề cao giá trị chân chính của con người và tình thương đối với người bất hạnh.
+ Truyện thể hiện ước mơ đổi đời và khao khát hạnh phúc của con người.
- Về nghệ thuật:
+ Chi tiết tưởng tượng hoang đường, kể về nhân vật người mang lốt vật hấp dẫn.
+ Sử dụng các chi tiết nghệ thuật đối lập.
+ Xây dựng hình tượng nhân vật mang ý nghĩa tượng trưng.
+ Kết thúc tác phẩm có hậu thể hiện quan niệm, triết lí dân gian về quy luật của cuộc đời.
Bài tập 1: Liên hệ từ truyện Sọ Dừa đã học, em hãy trả lời câu hỏi sau: Đã bao giờ em đánh giá người khác chỉ qua hình thức bên ngoài? Cách đánh giá như vậy có chính xác không?
a. Hướng dẫn giải:
- Liên hệ bản thân để trả lời cho câu hỏi này.
b. Lời giải chi tiết:
- Truyện Sọ Dừa đã giúp em nhận ra rằng không nên đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài vì mặc dù Sọ Dừa khác thường, xấu xí nhưng lại có một tấm lòng nhân hậu. Trước đây, có những khi em đánh giá người khác qua hình thức bên ngoài, ví dụ như nhìn vào cách ăn mặc của bạn đó không đẹp để nhận xét bạn ấy là người cẩu thả, không biết ăn mặc.
-> Cách đánh giá như vậy không hoàn toàn chính xác, vì hình thức bên ngoài không thể hiện hết được về một con người.
Bài tập 2: Em hãy kể lại truyện Sọ Dừa bằng lời văn của em.
a. Hướng dẫn giải:
- Đọc và nắm được nội dung, sự việc chính của truyện Sọ Dừa.
- Kể lại theo ba phần: Mở đầu truyện, nội dung chính của truyện xoay quanh các nhân vật, kết thúc của truyện.
b. Lời giải chi tiết:
Tôi tên là Sọ Dừa từ khi sinh ra tôi đã phải chịu rất nhiều lời mỉa mai, chê cười vì có một ngoại hình xấu xí, không giống người thường, nhưng rồi tôi cũng đã vượt qua được những khó khắn, thử thách đó. Sau biết bao biến cố thăng trầm gia đình tôi đã yên ấm, chúng tôi lại dịp bên nhau. Tôi bùi ngùi nhớ lại câu chuyện về cuộc đời sóng gió, thử thách của chính mình.
Sự ra đời của tôi là một điều kì lạ với bố mẹ tôi. Bố mẹ tôi rất nghèo nhưng ăn ở hiền lành, nhân đức, chẳng làm hại ai bao giờ. Bố mẹ tôi phải làm thuê cho gia đình phú ông giàu có. Ấy vậy mà sao trời chẳng thương, đã năm mươi tuổi mà vẫn chưa có được một mụn con. Mẹ tôi rất buồn khổ về việc này. Thế rồi, vào một hôm trời nắng to, bà vào rừng hái củi cho chủ. Vì khát nước quá mà không tìm thấy suối, lại thấy cái sọ dừa bên gốc cây đựng đầy nước mưa, bà liền bưng lên uống. Sự việc tưởng chừng như rất đơn giản ấy lại khiến mẹ tôi có mang tôi. Chính vì uống nước mưa trong sọ dừa, nên sau này khi mẹ tôi sinh ra tôi một đứa bé không chân, không tay mà biết nói, nên mẹ tôi thương để lại nuôi, và đặt tên cho tôi là Sọ Dừa.
Thời gian thấm thoát trôi, mọi thứ đều thay đổi, con người cũng lớn lên rồi già đi, chỉ có Sọ Dừa không đổi, vẫn tròn và hay lăn lông lốc như một quả dừa. Nhưng Sọ Dừa đã biết giúp ích cho gia đình hơn sau khi được mẹ xin cho vào làm ở nhà phú ông. Cứ tưởng cậu chỉ là một thằng vô dụng nhưng phú ông rất bất ngờ vì Sọ Dừa biết làm khá nhiều việc, đặc biệt là việc chăn bò. Dưới bàn tay của cậu, con nào con nấy lớn lên béo khỏe, cứng cáp. Phú ông lấy đó làm hài lòng lắm.
Vào ngày mùa, mấy người trong nhà phú ông phải ra sức làm việc nen ba cô con gái của ông có nhiệm vụ là mang cơm trưa ra đồng. Vì ngoại hình xấu xí, khác người mà Sọ Dừa lúc nào cũng bị hai cô con gái đầu của phú ông hắt hủi coi thường ra mặt. Họ đối xử rất tệ bạc với cậu, thậm chí còn không mang phần cơm cho cậu. Chỉ có cô út người vừa xinh đẹp lại còn tốt bụng, luôn đối đãi tử tế với Sọ Dừa.
Thời gian đi ở tại gia đình phú ông không còn dài, phần vì tôi thương mẹ sống trong gia cảnh nhà neo người, phần vì thương cô út. Tôi xin với mẹ, sang nhà phú ông hỏi con gái ông làm vợ. Nghe tôi nói hết câu chuyện, mẹ tôi bàng hoàng, sửng sốt vì quyết định của tôi, nhưng bà thương con, nên cũng sắm buồng cau đến nhà phú ông. Phú ông chê gia đình tôi nghèo khó, cười mỉa nói với mẹ tôi rằng: “Muốn hỏi được con gái ta, hãy về sắm đủ một chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm đem sang đây”. Mẹ tôi về nhà, tôi thấy bà buồn lắm vì gia cảnh nhà tôi khó khăn, nên không đủ sính lễ cưới vợ. Tôi an ủi mẹ đừng lo lắng, và nói tôi sẽ lo đủ những thứ ấy. Vì tôi có phép thuật, nên những thứ phú ông nói chẳng làm khó được tôi. Ngày hẹn đến, tôi sắm đủ lễ vật. Và phú ông cũng hoa mắt trước của cải, đồng ý gả con gái cho tôi. Hai cô lớn không đồng ý, vì chê tôi xấu xí, cuối cùng cô út chấp nhận lấy tôi. Tôi vui lắm. Ngày cưới, nhà tôi cỗ bàn linh đình, còn tôi đã bỏ luôn vỏ sọ dừa để biến thành chàng trai tuấn tú, sánh bước bên cô con gái út xinh đẹp. Mọi người trong làng ai cũng chúc phúc cho tôi, còn hai cô chị vợ thì ghen tức ra mặt.
Ngày đám cưới, một chuyện bất ngờ đã xảy ra, một Sọ Dừa không ta không chân đã được thay thế bằng một chàng trai khôi ngô như lần trước cô út nhìn thấy. Mọi người đều rất bất ngờ, không tin vào mắt mình sau đó rộn ràng chúc mừng cô út. Không những vậy sau này, Sọ Dừa còn ngày đêm ôn luyện đèn sách nên đỗ trạng nguyên.
Trước sự hạnh phúc của em, hai cô chị sinh lòng ghen ghét đố kị. Bởi vậy, nhân lúc Sọ Dừa đi vắng, đã âm mưu hãm hại em ngã xuống biển cho cá mập ăn thịt. May mắn là cô em thoát chết và được chồng đưa về nhà. Hai cô chị bị trừng phạt thích đáng.
(Sưu tầm)
- Học xong bài này, các em cần nắm:
+ Nắm được khái niệm, đặc điểm của truyện cổ tích.
+ Hiểu được ý nghĩa của truyện Sọ Dừa.
+ Nhận thức được cái thiện luôn chiến thắng cái ác.
+ Không nên nhìn nhận, đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài.
Truyện Sọ Dừa phản ánh một cách sâu sắc về quan niệm cái thiện luôn chiến thắng cái ác, Sọ Dừa chính là hình tượng nhân vật thể hiện cho cái thiện và được hưởng hạnh phúc trọn vẹn. Để hiểu một cách trọn vẹn về truyện cổ tích Sọ Dừa, các em có thể tham khảo bài soạn chi tiết hoặc tóm tắt tại đây:
Các em học sinh thân mến khi gặp những vấn đề khó khăn trong việc tìm hiểu bài học này, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
Truyện Sọ Dừa đã chuyển tải đến chúng ta bài học là không nên nhìn nhận, đánh giá con người chỉ qua vẻ bề ngoài của họ. Điều quan trọng là vẻ đẹp phẩm chất bên trong của con người. Để cảm nhận được một cách sâu sắc về vấn đề này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
- Đóng vai nhân vật Sọ Dừa kể lại truyện Sọ Dừa
- Phân tích truyện cổ tích Sọ Dừa
- Tóm tắt truyện cổ tích Sọ Dừa
- Phát biểu cảm nghĩ của em về nhân vật Sọ Dừa
- Kể lại truyện Sọ Dừa bằng lời văn của em
- Phát biểu cảm nghĩ về truyện cổ tích Sọ Dừa
- Kể lại truyện cổ tích Sọ Dừa
-- Mod Ngữ văn 6 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
Nhận xét: Hình dạng bên ngoài có thể xấu xí nhưng những tài năng, phẩm chất bên trong của Sọ Dừa hơn hẳn những người thường. Vì vậy không thể đánh giá một con người chỉ qua dáng vẻ bên ngoài.
Câu trả lời của bạn
Sự ra đời của Sọ Dừa có những điểm rất khác thường. Khác thường ấy được thể hiện ngay từ lúc bà mẹ mang thai cho đến khi sinh ra chàng.
- Bà mẹ uống nước trong cái sọ dừa và mang thai.
- Đến lúc sinh ra thì đứa bé không chân, không tay tròn như một cái sọ dừa
Câu trả lời của bạn
Ý nghĩa của truyện:
- Đề cao giá trị đích thực, vẻ đẹp bên trong con người.
- Đề cao lòng nhân ái đối với người bất hạnh.
- Toát lên sức sống mãnh liệt và tinh thần lạc quan của nhân dân lao động.
Câu trả lời của bạn
Ước mơ của người lao động:
- Kết thúc truyện:
+ Sọ Dừa dị hình, dị dạng nhưng được làm quan trạng.
+ Cô út được hưởng hạnh phúc.
+ Hai cô chị xấu hổ bỏ đi biệt xứ.
- Uớc mơ của nhân dân:
+ mơ ước đổi đời.
+ mơ ước công bằng.
Câu trả lời của bạn
+ Hai cô chị: ích kỉ, độc ác, trơ trẽn, tham lam, thích địa vị giàu sang…
+ Phú ông: giàu, tham của nhưng không ác.
Vì
- Cô Út nhận biết thực chất đẹp đẽ của Sọ Dừa nên bằng lòng lấy Sọ Dừa.
- Cô út hiền lành, thương người ngay cả khi chưa biết gì về thực chất bên trong Sọ Dừa. Cô đối xử tử tế với chàng, có lòng nhân hậu, thông minh, giàu nghị lực…
Câu trả lời của bạn
Câu trả lời của bạn
Nhân vật cô Út.
- Cô Út nhận biết thực chất đẹp đẽ của Sọ Dừa nên bằng lòng lấy Sọ Dừa.
- Cô út hiền lành, thương người ngay cả khi chưa biết gì về thực chất bên trong Sọ Dừa. Cô đối xử tử tế với chàng, có lòng nhân hậu, thông minh, giàu nghị lực…
=> Cô được phần thưởng đáng quý: bà Trạng.
Câu trả lời của bạn
Tài năng của Sọ Dừa:
- Sự tài giỏi của Sọ Dừa:
+ Chăn bò giỏi: “Ngày nắng cũng như… no căng”
+ tài thổi sáo.
+ tự biết khả năng của mình: “gì chứ chăn bò thì con chăn được”, “giục mẹ đến hỏi con gái phú ông làm vợ”
+ Kiếm đủ sính lễ theo yêu cầu của phú ông.
+ thông minh khác thường, đỗ trạng nguyên.
+ tài dự đoán, lo xa chính xác: “khi chia tay quan trạng….phòng khi dùng đến”
- Nhận xét mối quan hệ giữa ngoại hình và phẩm chất Sọ Dừa:
+ Có sự đối lập trái ngược.
+ Là sự khẳng định tuyệt đối về con người bên trong, đề cao giá trị chân chính của con người.
+ Thể hiện ước mơ về sự đổi đời của nhân dân lao động.
+ Mở ra tình huống khác thường để câu chuyện tiếp tục phát triển.
Câu trả lời của bạn
Trong truyện cổ tích Sọ Dừa ngoài nhân vật chính là Sọ Dừa thì nhân vật cô Út cũng là một nhân vật đáng được nhắc đến hơn cả. Cô Út là hiện thân cho hình mẫu phụ nữ tiêu biểu của thời kỳ phong kiến, hiền lành, dịu dàng, công dung ngôn hạnh, tài đức có đủ.
Trong truyện cô Út xuất hiện lần đầu bằng những dòng rất vắn tắt “hiền lành, tính hay thương người, đối đãi với Sọ Dừa rất tử tế”, người ta không đề cập đến nhan sắc của cô, nhưng có lẽ đây là một người con gái có vẻ đẹp dịu dàng. Sọ Dừa vốn mang một hình hài quái dị, trong thực tế nếu là ai thì cũng có phần kiêng dè, nhưng chỉ có riêng mình cô Út lại không như thế, hẳn cô ấy phải có một lấm lòng nhân hậu và một tình thương vô bờ bến, cảm thông sâu sắc trước cảnh tội nghiệp của chàng, càng vì thế cô lại càng dặn lòng phải đối xử tử tế với Sọ Dừa. Người tốt thì thường được trời thương, cô Út may mắn thấy được hình dáng thực sự của Sọ Dừa, chàng vốn chẳng phải người phàm trần, mà là một chàng trai khôi ngô, tuấn tú, lâu nay vẫn ẩn núp trong cái sọ dừa, lại có tiếng sáo làm say lòng người. Trái tim của cô gái hiền lành, tốt bụng ấy chẳng biết từ lúc nào đã âm thầm cảm mến chàng trai, yêu thương chàng mà không cầu mong điều chi, chỉ lặng lẽ chăm sóc “có của ngon vật lạ đều giấu đem hết cho chàng”.
Cô Út không biết được rằng Sọ Dừa vốn đã nhìn thấu tâm tư của cô nàng qua sự ân cần chăm sóc, chàng hỏi cưới con gái của phú ông, nhưng không chỉ rõ là ai, mục đích là muốn xác nhận xem cô Út có muốn là người đi cùng chàng suốt đời hay không. Lẽ dĩ nhiên, một người con gái như Út, bỗng được người mình thầm yêu bấy lâu ngỏ ý cầu hôn, thì bụng bảo dạ “e lệ, cúi mặt xuống, tỏ ý bằng lòng”. Chi tiết này cho thấy cô Út là người rất ngoan hiền, ở cô có sự e ấp, ngượng ngùng đúng kiểu thiếu nữ thời xưa. Có câu “tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu”, cô Út rất vâng lời cha, cô chưa bao giờ cãi lời hay tỏ thái độ không bằng lòng, vô cùng nhu mì và đúng mực, không giống như hai cô chị vừa chanh chua lại chỉ biết coi thường người khác. Và với những đức tính tốt đẹp cùng lòng yêu thương, cô đã có một cuộc hôn nhân viên mãn, bên cạnh một chàng trai tài giỏi.
Sóng gió ập đến khi, Sọ Dừa nay đã trở thành trạng nguyên và được cử đi sứ, cô Út ở nhà một mình cùng với hòn đá lửa, hai quả trứng và con dao găm mà chồng cho. Hai cô chị bộc lộ dã tâm muốn làm bà trạng, bèn hợp mưu giết cô em, đẩy cô xuống biển cho chết đuối. May thay dù bị cá kình nuốt chửng nhưng cô Út vẫn đủ sự bình tĩnh và dũng cảm, lấy ra con dao găm chồng cho để rạch bụng cá chui ra và bơi vào bờ, rồi lại cực kỳ thông minh, sáng tạo khi tận dụng luôn thịt con cá Kình để làm nguồn thức ăn duy trì sự sống, hòn đá lửa chính là công cụ để cô nấu chín thức ăn. Tuy không nhắc nhiều đến cuộc sống của cô trên đảo nhưng có thể thấy được rằng cô Út là một người phụ nữ kiên cường, ở cô có sự lạc quan, yêu đời, cô sống rất thong dong, thậm chí còn ấp được một đôi gà đẹp để vui vầy làm bạn, và hàng ngày cô vẫn tìm cách để trở về, chưa bao giờ nản chí. Nếu như đặt vào một người phụ nữ khác chưa chắc đã có đủ bình tĩnh và bản lĩnh như cô Út, một thân một mình trên đảo hoang, mà có lẽ đã chết ngay từ trong bụng cá rồi cũng nên.
Sau bao trắc trở cuối cùng cô Út cũng gặp lại chồng, hai người lại sống một cuộc sống êm đềm hạnh phúc, còn kẻ gây tội ác thì mãi mãi phải đi biệt xứ. Ở đây không thấy nhắc đến chi tiết trả thù của cô Út, có lẽ xuất phát từ tấm lòng nhân hậu, bao dung của cô, nể tình chị em cô Út đã bỏ qua, dù trước kia hai cô chị toan giết mình. Điều đó lại càng làm cho hai cô chị cảm thấy tội lỗi chồng chất, bèn bỏ đi biệt tích, không quay lại. Chi tiết này đề cao tính nhân văn, triết lý của câu chuyện, cách trả thù tốt nhất là sự tha thứ xuất phát từ lòng khoan dung.
Như bao câu chuyện cổ tích khác, Sọ Dừa đem đến cho chúng ta một câu chuyện hấp dẫn và đặc sắc, với chi tiết cái sọ dừa hóa thành chàng trai tài giỏi. Đồng thời đây cũng là một bài học đáng giá trong cuộc sống, giáo dục cho chúng ta những triết lý nhân sinh sâu sắc, ở hiền thì gặp lành, ở ác thì không bao giờ có được kết cục tốt đẹp. Ngoài ra còn cho chúng ta thấy lòng nhân hậu sẽ đem đến cho chúng ta nhiều điều tuyệt vời, trong truyện là nhân vật cô Út với tấm lòng thiện lương cuối cùng có một người chồng tài giỏi lại yêu thương cô hết mực, cuộc sống viên mãn đủ đầy.
Câu trả lời của bạn
Trong văn học dân gian, truyện cổ tích là thể loại rất tiêu biểu, được mọi người rất yêu thích. Không một truyện cổ tích nào có tuổi đời trẻ hơn ông bà chúng ta, nhưng cũng rất kì lạ, không có một truyện cổ tích nào già nua trong đôi mắt, tâm hồn thế hệ trẻ hôm nay. Truyện cố tích Sọ Dừa là một minh chứng cho sức sống của nó trong lòng độc giả Việt Nam và thế hệ học sinh chúng em.
Sọ Dừa thuộc kiểu truyện người đội lốt vật hay người mang lốt xấu xí khá phổ biến trong cổ tích Việt Nam cũng như trên thế giới. Cũng kiểu truyện này, ở nước ta còn có câu truyện như lấy chồng Rế, người lấy cóc, nàng út ống tre... kể về các nhân vật có vỏ ngoài xấu xí, dị dạng nhưng lại có vẻ đẹp bên trong tuyệt vời cả về tài năng lẫn phẩm chất.
Sọ Dừa ra đời thật khác thường từ lúc bà mẹ mang thai đến lúc sinh ra. Bà mẹ khát nước, thấy cái sọ dừa bên gốc cây to đựng đầy nước mưa, bưng lên uống và thụ thai đến lúc sinh ra thì đứa bé không chân, không tay tròn như một sọ dừa cứ lăn lông lốc trong nhà, chẳng làm dược việc gì. Điều này khiến cho bà mẹ Sọ Dừa than phiền bởi hoàn cảnh éo le của gia đình bà. Sự ra đời của Sọ Dừa cũng chẳng khác nào sự ra đời lạ kì của Thánh Gióng hay Thạch Sanh bên gốc cây đa. Chỉ có điều, sự ra đời của Sọ Dừa lại có gì li kì hơn, khủng khiếp hơn. Chính điều này tạo ra sự bất ngờ cho chính chúng ta về chàng Sọ Dừa đáng yêu trong truyện.
Tưởng rằng cục thịt đỏ hỏn cứ lăn lông lốc kia “vô tích sự” nhưng lại “không vô tích sự” một chút nào, ngược lại Sọ Dừa lại rất tài giỏi và thông minh. Sự tài giỏi và thông minh đến bất ngờ. Điều này được thể hiện qua hàng loạt chi tiết trong truyện. Tác giả dân gian đã đặt nhân vật trước những tình huống thử thách để nhân vật tự bộc lộ tài năng. Khởi đầu trong công việc giúp mẹ cha là chăn bò, cậu chăn bò rất giỏi, con nào con nấy bụng no căng, lại chăn bò một cách rất ung cung thanh thản: ngồi trên võng thổi sáo cho đàn bò gặm cỏ. Và lại đòi cưới con gái út của phú ông, có đủ ngay đồ sính lễ trước lời thách cưới cực kì khó khăn của phú ông. Và thế là lễ cưới được tổ chức linh đình trước sự ngạc nhiên của mọi người. Lễ tân hôn được tổ chức rất chu đáo cùng với sự “biến hình” thành một tràng trai khôi ngô tuấn tú. Không những thế, Sọ Dừa thông minh, học giỏi thi đỗ trạng nguyên và được vua cử đi sứ. Đến đây tài năng của Sọ Dừa càng được bộc lộ tuyệt vời, đó là sự dự đoán chính xác tình hình đế’ đảm bảo an toàn cho vợ khi đưa cho cô út một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà.
Cuối cùng là việc giấu - vợ trong buồng giữa tiệc đoàn viên để trừng trị hai người chị ác độc, đã nói lên sự thông minh và cách cư xử khôn khéo của quan trạng. Như vậy, tác giả dân gian đã tạo nên sự “đối lập”, trái ngược đến mức cực đoan giữa hình dạng bên ngoài và phẩm chất bên trong của nhân vật Sọ Dừa. Bề ngoài Sọ Dừa xấu xí, dị dạng, kì quái, vô dụng...còn bên trong lại là tài năng, phẩm chất tuyệt vời của một nhân cách cao cả, chân chính. Sự biến đổi kì diệu từ một cậu bé có bề ngoài dị hình dị dạng, thân phận thấp kém, trở thành chàng trai tuấn tú, thông minh, đỗ đạt chính là sự thống nhất về lí tưởng giữa hình thù bên ngoài và phẩm chất bên trong của nhân vật.
Điều đáng nói ở đây là sính lễ của Sọ Dừa chỉ có nghĩa đối với phú ông, không có nghĩa đối với ba con gái của lão. Nhưng giá trị chân chính của Sọ Dừa được phát lộ thăng hoa là nhờ cô út, mà sau này là vợ của chàng. Cô út hiền lành, hay thương người, cô đã từng đối đãi với Sọ Dừa rất tử tế. Đặc biệt cô đã biết “Sọ Dừa không phải là kẻ phàm trần”, chàng là người tài năng, đức độ. Cô đã đem lòng yêu và nhờ tình yêu chân chính ấy, cô nhìn rõ phẩm chất của Sọ Dừa. Con mắt tinh đời của cô chính là con mắt tinh đời của nhân dân ta nhìn thấy ở Sọ Dừa - “con người vốn bị coi là hèn kém”, những giá trị trong sáng nhất. Nhân dân ta đă gửi gắm vào Sọ Dừa bao mơ ước, khát vọng. Sọ Dừa từ thần phận thấp hèn, từ một con người dị hình, xấu xí đã trở thành đẹp đẽ, thông minh, tài giỏi và xứng đáng được hưởng hạnh phúc. Đồng thời khơi dậy trong chúng ta niềm tin. Niềm tin ấy đã trở thành đạo lý mà nhân dân ta vẫn dạy: người tài giỏi, đức độ phải được hưởng hạnh phúc hay rộng hơn ở hiền gặp lành, còn những kẻ độc ác, gian tham sẽ bị trừng trị.
Truyện đề cao giá trị đích thực, vẻ đẹp bên trong của con người. Đây cũng là lời chuyên mọi người muốn đánh giá đúng bản chất con người đừng nên chỉ quan sát bên ngoài. Đây chính là giá trị nhân bản, truyền thống dân tộc tốt gỗ hơn tốt nước sơn. Hơn thế nữa, truyện còn đề cao lòng nhân ái đối với người bất hạnh. Lòng nhân ái đem lại hạnh phúc cho cả Sọ Dừa và cô út. Ý nghĩa ấy đă được đúc kết qua bao câu ca dao, tục ngữ như Thương người như thể thương thân, Lá lành đùm lá rách...
Câu chuyện toát lên sức sống mãnh liệt và niềm lạc quan của nhân dân lao động. Còn sống là còn hi vọng, còn mơ ước, còn tin vào chiến thắng cuối cùng của sự công bằng, của lẽ phải, của lòng tốt đối với sự bất công, độc ác. Thực tế cho thấy rằng trong cuộc đời cũng như trong truyện cổ tích, hạnh phúc của những con người chân chính luôn bị kẻ độc ác đe doạ, tìm cách cướp đoạt. Nhân dân ta đã ý thức rõ điều này nên đã để cho nhân vật cảnh giác, đấu tranh bảo vệ hạnh phúc của mình. Sọ Dừa đưa cho vợ những vật dụng khi chia tay cũng là vì thế. Truyện đã đề cập đến một loại người đau khổ nhất, một số phận thấp hèn nhất. Đau khổ thấp hèn đến nỗi từ vẻ bên ngoài đã không ra con người. Điều đó nói lên khi sáng tác truyện này, nhân dân đã nhận thức sâu sắc về số phận địa vị của mình. Thế nhưng ban đầu cái vỏ xấu xí làm cho thân phận nhân vật thấp kém bao nhiêu thì về sau tài năng phẩm chất và sự biến hoá lại làm cho nhân vật trở nên khác thường, đẹp đẽ bấy nhiêu. Đó là quan niệm dân chủ, thái độ trân trọng, khẳng định của nhân dân đối với những con người bị coi là “hèn kém” trong xã hội giai cấp. Đó cũng chính là ước mơ của nhân dân về sự đổi đời.
Bằng những chi tiết bất ngờ thú vị, mô típ nhân vật quen thuộc làm cho câu truyện thú vị hấp dẫn. Truyện mang một giá trị nhân đạo cao cả, niềm mơ ước chân chính về sự công bằng trong cuộc sống, vì vậy chuyện Sọ Dừa tồn tại mãi mãi với thời gian cùng bạn đọc.
Câu trả lời của bạn
Trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam, có vô vàn những câu truyện dân gian hay, cảm động và có ý nghĩa, trong số đó có truyện “Sọ Dừa” một câu chuyện với nhiều tình tiết hoang đường đầy ly kì nhưng cũng mang rất nhiều ý nghĩa cuộc sống nhất là ước mơ của những người nông dân nghèo.
Sọ Dừa ra đời một cách vô cùng huyền bí và li kì với nhiều tình tiết hư cấu, kì ảo. Một bà mẹ đã lâu chưa có con một ngày bà đi làm đồng do khát nước lại thấy nước trong một chiếc sọ dừa liền uống. Về nhà bà có thai sau đó đẻ ra một bé trai không chân và không tay, duy nhất chỉ có mỗi một cái đầu nhìn như sọ dừa, nên cậu bé được đặt là Sọ Dừa. Khi Sọ Dừa lên 7-8 tuổi thì cuộc sống ngày càng khó khăn hơn. Khi mẹ nói Sọ Dừa rằng nhà càng lúc càng nghèo và không biết lấy gì để nuôi Sọ Dừa nữa, không biết rồi cuộc sống của hai mẹ con ta sẽ ra sao. Sọ Dừa liền nói với mẹ: “mẹ yên tâm con lớn rồi con sẽ đi ở đợ cho nhà phú hộ kiếm tiền nuôi mẹ”. Cho thấy Sọ Dừa tuy là đứa trẻ tật nguyền nhưng lại vô cùng có hiếu, là đứa con ngoan biết giúp đỡ gia đình.
Câu trả lời của bạn
Ước mơ về sự công bằng: những người tài giỏi, hiền lành sẽ được hưởng hạnh phúc, những người độc ác sẽ bị trừng trị thích đáng.
Câu trả lời của bạn
Một hòn đá lửa, hai quả trứng gà và một con dao.
Câu trả lời của bạn
Vừa tiếc, vừa ghen tức và nuôi lòng thù hận cô em.
Câu trả lời của bạn
Thổi sáo rất hay, tiếng sáo véo von khiến người nghe rất dễ chịu.
Câu trả lời của bạn
Đi ở cho nhà phú ông, làm công việc chăn bò.
Câu trả lời của bạn
Không có chân và tay, thân hình tròn như một quả dừa nhưng biết nói và rất thông minh.
Câu trả lời của bạn
Người mẹ hái củi trong rừng vào một hôm nắng to, bà khát nước và uống nước trong một cái sọ dừa, từ đó bà mang thai.
Câu trả lời của bạn
Truyện Sọ Dừa thể hiện thái độ cảm thông trước những người chịu nhiều thiệt thòi, chia sẻ với nhân dân lao động
Câu trả lời của bạn
Tác giả dân gian vừa kể vừa miêu tả về sự ra đời của Sọ Dừa
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *