Bài học Bánh chưng, bánh giầy dưới đây đã được DapAnHay tổng hợp và biên soạn nhằm giúp các em thêm tự hào về những thành tựu văn minh nông nghiệp thời kì dựng nước của nước ta. Đồng thời, qua bài học này các em sẽ hiểu hơn về nguồn gốc, ý nghĩa của Bánh chưng, bánh giầy. Cùng DapAnHay tham khảo nhé!
a. Ôn lại khái niệm, đặc điểm thể loại truyền thuyết:
- Khái niệm: Truyền thuyết là thể loại truyện kể dân gian, thường kể về sự kiện, nhân vật lịch sử hoặc liên quan đến lịch sử.
- Đặc điểm: Đặc điểm của truyền thuyết được thể hiện qua cách xây dựng nhân vật, cốt truyện, sử dụng yếu tố kì ảo, lời kể,...
+ Nhân vật truyền thuyết có các đặc điểm:
+ Cốt truyện truyền thuyết có các đặc điểm:
+ Yếu tố kì ảo trong truyền thuyết là những hình ảnh, chi tiết kì lạ, hoang đường, là sản phẩm của trí tưởng tượng và nghệ thuật hư cấu dân gian. Yếu tố kì ảo trong truyền thuyết thường được sử dụng khi cần thể hiện sức mạnh của nhân vật truyền thuyết, phép thuật của thần linh,... Qua đó, thể hiện nhận thức, tình cảm của nhân dân đối với các nhân vật, sự kiện lịch sử.
b. Tóm tắt truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy:
Truyện kể về việc vua Hùng cần truyền lại ngôi cho một người con có tài, đức, xứng đáng là vua một nước, nhà vua đã đưa ra điều kiện cụ thể là không nhất thiết phải là người con trai trưởng, con thứ cũng được truyền ngôi nếu như ai làm vừa ý Tiên Vương sẽ được nối ngôi. Các lang đua nhau tìm kiếm của ngon vật lạ trên rừng dưới biển dâng cho vua cha. Riêng có Lang Liêu, người con thứ mười tám, sau khi mộng thấy thần đã làm một loại bánh hình vuông, một loại bánh hình tròn để dâng vua. Vua vô cùng hài lòng mang bánh lễ Tiên Vương, và được kế ngôi vua. Từ đó, bánh chưng, bánh giầy trở thành lễ vật không thể thiếu trong dịp Tết lễ.
c. Đại ý:
Nhằm giải thích nguồn gốc của bánh chưng, bánh giầy.
d. Bố cục bài học: Có thể chia thành 3 phần như sau:
- Phần 1: Từ đầu đến "chứng giám" -> Vua Hùng đưa ra điều kiện để truyền ngôi.
- Phần 2: Tiếp theo đến "nặn hình tròn" -> Lang Liêu và các hoàng tử thi nhau tìm kiếm lễ vật
- Phần 3: Còn lại -> Ý nghĩa và phong tục làm bánh chưng bánh giầy.
a. Vua Hùng đưa ra điều kiện để truyền ngôi:
- Hoàn cảnh để vua hùng truyền người nối ngôi: Nhà vua tuổi đã cao nhưng lại có tới hai mươi người con trai nên không biết chọn ai.
- Điều kiện: Người nối ngôi phải phù hợp với trí hướng của vua: “... người nối ngôi ta phải nối được trí ta, không nhất thiết phải là con trưởng.”
- Hình thức: Thông qua việc làm lễ cùng Tiên vương.
b. Lang Liêu và các hoàng tử thi nhau tìm kiếm lễ vật:
- Các hoàng tử cho người đi đến khắp nơi tìm kiếm những của ngon vật lạ để đem về dâng lên vua cha.
- Lang Liêu là người chịu nhiều thiếu thốn thiệt thòi, lớn lên chỉ quen với công việc ngoài đồng áng.
- Một đêm nọ, Lang Liêu nằm mơ, được thần mách bảo hãy dùng thứ gạo nếp quen thuộc làm thành lễ vật dâng vua cha.
c. Ý nghĩa và phong tục làm bánh chưng bánh giầy:
- Lang Liêu đem hai loại bánh dâng lên cúng Tiên vương. Vua Hùng rất hài lòng và quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu.
- Ý nghĩa của bánh chưng, bánh giầy:
- Tục lệ của dân tộc ta: Hàng năm, mỗi khi Tết đến, bánh chưng bánh giầy là món ăn không thể thiếu.
- Về nội dung: Ngợi ca tài năng, phẩm chất của con người trong việc dựng xây và phát huy những truyền thống tốt đẹp của đất nước.
- Về nghệ thuật:
+ Vận dụng thành công các yếu tố tưởng tượng kì ảo.
+ Lối kể chuyện dân gian: Theo trình tự thời gian.
Bài tập 1: Đặc điểm nhân vật truyền thuyết qua Bánh chưng bánh giầy có gì đặc biệt?
a. Hướng dẫn giải:
- Xem lại nhân vật truyền thuyết có các đặc điểm như sau:
+ Thường có những điểm khác lạ về lai lịch, phẩm chất, tài năng, sức mạnh,...
+ Thường gắn với sự kiện lịch sử và có công lớn đối với cộng đồng.
+ Được cộng đồng truyền tụng, tôn thờ.
b. Lời giải chi tiết:
- Thường có những đặc điểm khác lạ về tài năng, lai lịch, phẩm chất:
+ Mẹ của Lang Liêu trước kia bị vua cha ghẻ lạnh, sau đó mất đi để lại một mình chàng. So với các anh em, chỉ có Lang Liêu là thiệt thòi nhất.
+ Lang Liêu là con vua, nhưng lại sống giản dị quen với việc chăm lo đồng áng, trồng lúa trồng khoai.
- Thường gắn với sự kiện lịch sử và có công lớn với cộng đồng: Gắn với sự kiện: vua Hùng thứ sáu khi về già, muốn tìm người thật xứng đáng để truyền ngôi. Lang Liêu đã làm ra được hai thứ bánh giản dị mà ý nghĩa sâu sắc nên được truyền ngôi.
- Được cộng đồng truyền tụng, tôn thờ: Từ đó, người dân nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và mỗi khi tết đến, nhà nhà làm bánh chưng, bánh giầy để dâng cúng Trời đất và tổ tiên.
Bài tập 2: Em hãy viết một đoạn văn ngắn phát biểu cảm nghĩ về truyện Bánh chưng, bánh giầy.
a. Hướng dẫn giải:
- Đọc lại văn bản Bánh chưng, bánh giầy viết đoạn văn nêu cảm nghĩ, đảm bảo:
+ Đúng ngữ pháp, chính tả.
+ Đúng cấu trúc của một đoạn văn.
b. Lời giải chi tiết:
Từ lâu, em đã rất thắc mắc về hai loại bánh: Bánh chưng, bánh giầy trong ngày Tết và sau khi tìm hiểu về truyền thuyết Bánh chưng, bánh Giầy em đã hiểu được ý nghĩa sâu sắc về hai loại bánh này. Truyện Bánh chưng, bánh giầy nằm trong mảng cổ tích giải thích nguồn gốc sự vật xuất hiện sau thời kì vua Hùng dựng nước. Đằng sau cách giải thích thú vị về nguồn gốc bánh chưng bánh giầy là hiện thực cuộc sống của tổ tiên dân tộc Việt - một dân tộc có nền văn minh lúa nước lâu đời. Thuở ấy, dân ta đã có kĩ thuật trồng trọt, chăn nuôi, chế biến các món ăn đặc biệt vừa ngon lành, vừa giàu ý nghĩa. Truyện còn là bài học sâu sắc về cách lựa chọn người có đức có tài để trị vì đất nước, chăm sóc muôn dân. Vì thế, tuy ra đời cách đây đã hàng ngàn năm mà cho đến nay, truyện vẫn còn nguyên vẹn ý nghĩa của nó. Tóm lại, câu chuyện đã nói lên được những nguồn gốc của bánh chưng, bánh giầy- những thứ bánh mang ý nghĩa của dân tộc và qua đây, thế hệ ông cha ta cũng nói lên những suy nghĩ của mình về đề cao những con người hiền lành và tốt bụng: Ở hiền gặp lành.
- Học xong bài này, các em cần nắm:
+ Hiểu được ý nghĩa của tục gói bánh chưng và bánh giầy trong ngày Tết.
+ Nắm được đặc điểm cốt truyện, nhân vật trong truyền thuyết qua truyện Bánh chưng, bánh giầy.
+ Tự hào về thành tựu văn minh nông nghiệp thời kì dựng nước.
Truyện giải thích nguồn gốc, ý nghĩa của bánh chưng, bánh giầy, đó là hai thứ bánh tiêu biểu có trong ngày Tết cổ truyền nước ta. Để hiểu hơn về hai loại bánh của truyền thuyết này, các em có thể tham khảo bài soạn chi tiết hoặc tóm tắt tại đây:
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
Để cảm nhận một cách đầy đủ và sâu sắc về những truyền thống văn hóa từ xa xưa của dân tộc ta qua hai loại bánh: Bánh chưng, bánh giầy, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu về văn bản Bánh chưng, bánh giầy dưới đây:
- Cảm nghĩ về truyện Bánh chưng, bánh giầy
- Kể diễn cảm truyện Bánh chưng, bánh giầy
- Đóng vai Lang Liêu kể lại truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy
- Kể lại truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy bằng lời văn của em
- Kể lại sự tích Bánh chưng bánh giầy
-- Mod Ngữ văn 6 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
+ Hùng Vương về già muốn truyền ngôi cho con nào làm vừa ý, nối chí nhà vua.
+ Các ông lang đua nhau làm cỗ thật hậu, riêng Lang Liêu được thần mách bảo, dùng gạo làm hai thứ bánh để dâng vua.
+ Vua cha chọn bánh của lang Liêu để tế trời đất cùng Tiên Vương và nhường ngôi cho chàng.
+ Từ đó nước ta có tục làm bánh chưng, bánh giầy vào ngày tết.
Câu trả lời của bạn
Nhân vật tiếp nối ngôi vua, Lang Liêu sáng tạo ra bánh chưng, bánh giầy cúng lễ Tiên vương.
Câu trả lời của bạn
Các từ ghép: mừng thầm, ngẫm nghĩ, gạo nếp, thơm lừng, trắng tinh, tròn mẩy, đậu xanh, thịt lợn, lá dong, hình vuông, hình tròn.
- Từ ghép đẳng lập: ngẫm nghĩ, tròn mẩy
- Từ ghép chính phụ: mừng thầm, gạo nếp, thơm lừng, trắng tinh, đậu xanh, thịt lợn, lá dong, hình vuông, hình tròn.
Câu trả lời của bạn
Đọc xong truyện truyền thuyết “Bánh chưng bánh giầy”, em rất thích nhân vật Lang Liêu vì chàng mang nhiều phẩm chất tốt đẹp. Trước hết, chàng là một người có tâm, thể hiện ở tấm lòng thành kính, biết ơn: tuy là con vua nhưng lại sống cuộc sống của người dân thường, thiệt thòi nhất, lại chăm chỉ việc đồng áng, quý trọng hạt gạo. Biết lao động, gắn bó với nghề nông. Để chuẩn bị cho ngày lễ Tiên Vương, Lang Liêu chỉ lo làm thế nào để có lễ vật tươm tất, xứng đáng để lễ Tiên vương chứ không lo tranh ngôi báu. Lang Liêu dùng ngay những thứ mình làm ra để dâng lên Tiên Vương, thể hiện rõ thái độ biết ơn và kính trọng trời đất, tổ tiên. Không những vậy, chàng còn là người có tài- thể hiện ở khả năng sáng tạo: là người duy nhất hiểu được ý vua cha (mong muốn phát triển nghề nông, mang lại ấm no, thái bình cho dân), thông minh khi hiểu được ý thần. Chàng khéo léo, sáng tạo khi chỉ có một gợi ý nhỏ của thần mà biết lựa chọn sản vật phù hợp, chế biến ra hai thứ bánh có ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Chính bởi mang trong mình nhiều phẩm chất tốt đẹp như thế, hình tượng Lang Liêu luôn sống mãi trong lòng nhân dân.
Câu trả lời của bạn
Các chi tiết: nhân vật chính là Lang Liêu; Lang Liêu phải trải qua cuộc thi tài; được các vị thần giúp đỡ; Lang Liêu được nối ngôi vua…
Câu trả lời của bạn
Truyện có rất nhiều chi tiết hay nhưng chi tiết để lại ấn tượng sâu sắc nhất với em đó là chi tiết Lang Liêu được thần giúp đỡ. Chi tiết này thường gặp trong truyện dân gian, thể hiện mong ước của nhân dân lao động ở hiền gặp lành, khi gặp khó khăn luôn nhận được sự giúp đỡ.
Câu trả lời của bạn
Dân tộc Việt ta có một thứ thức ăn mang đậm tính truyền thống vừa độc đáo, vừa ngon lành, vừa bổ, vừa gắn liền với truyền thuyết dân tộc lâu đời. Đó chính là hai loại bánh xuất hiện từ ngàn đời nay: bánh chưng và bánh giầy. Bánh chưng hình vuông, màu xanh, tượng trưng Trái Đất. Bánh giầy hình tròn, màu trắng, tượng trưng Trời. Hai thứ bánh ấy thể hiện triết lý Vuông Tròn của người Việt Nam . Bánh chưng bánh giầy là thức ăn trang trọng để cúng Tổ tiên, thể hiện tấm lòng uống nước nhớ nguồn, nhớ công ơn sinh thành dưỡng dục to lớn, bao la như trời đất của cha mẹ. Sự tích trên muốn nhắc nhở con cháu về truyền thống của dân tộc, thờ cúng tổ tiên; là lời giải thích ý nghĩa cũng như nguồn cội của của bánh chưng, bánh giầy trong văn hóa, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của cây lúa và thiên nhiên trong nền văn hoá lúa nước.
Câu trả lời của bạn
Trong số các người con của vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ, vì:
+ Chàng sớm mồ côi mẹ, so với anh em, chàng là người thiệt thòi nhất.
+ Tuy là con vua, nhưng “từ khi lớn lên, ra ở riêng” chàng chăm chỉ làm việc đồng áng, sống cuộc sống như dân thường.
+ Qua đó truyện đã thể hiện ý nguyện của nhân dân lao động, những người hiền lành, chăm chỉ sẽ luôn nhận được sự giúp đỡ khi khó khăn, hoạn nạn.
Câu trả lời của bạn
Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh: Lúc về già và đã đất nước đã thanh bình, Vua Hùng muốn truyền ngôi nhưng có 20 hoàng tử không biết chọn ai xứng đáng để truyền ngôi.
Câu trả lời của bạn
- Ý định của vua trong việc chọn người: nối ngôi tức phải nối được chí của vua, không nhất thiết là con trưởng.
- Hình thức: là nhân lễ Tiên Vương, ai làm vừa ý vua sẽ được truyền ngôi. Chính vì thế, nhà vua dùng hình thức thử tài để chọn (nhân lễ Tiên vương, ai làm vừa ý vua sẽ được truyền ngôi).
Câu trả lời của bạn
Ý nghĩa của khái niệm tròn và vuông: Tròn và vuông là biểu hiện của của sự viên mãn, tròn đầy, hai khái niệm này cũng ngụ ý sự thịnh vượng, ấm no.
Câu trả lời của bạn
Ý nghĩa đó là:
- Tưởng nhớ tổ tiên
- Cúng Trời, Đất để cầu sự tốt làm
- Có món ăn ngon truyền thống
- Gợi nhớ về câu chuyện xưa
Câu trả lời của bạn
Giá trị của lúa gạo trong đời sống lúc đó: gạo nuôi sống con người và ăn không bao giờ chán, lúa gạo có thể tự trồng lấy được.
Câu trả lời của bạn
Ý nghĩa biểu tượng của hai thứ bánh
Hình dáng và chất liệu của bánh | Ý nghĩa biểu tượng |
---|---|
Bánh giầy có hình tròn | Tượng trưng cho Trời |
Bánh chưng có hình vuông | Tượng trưng cho Đất |
Bánh chưng có nhân thịt mỡ, đậu xanh | Tượng trưng cho muôn loài |
Bánh chưng có lá dong bọc ngoài | Tượng trưng cho sự đùm bọc |
Câu trả lời của bạn
- Những từ và cụm từ ở đoạn 1 chỉ hoàn cảnh riêng của nhà vua và hoàn cảnh đất nước lúc đó:
+ Hoàn cảnh riêng của nhà vua: già, muốn truyền ngôi, có những hai mươi người con trai.
+ Hoàn cảnh của đất nước: giặc ngoài đã dẹp yên, dân có ấm no ngai vàng mới vững.
Câu trả lời của bạn
Ý nghĩa của truyện:
- Giải thích nguồn gốc hai loại bánh cổ truyền.
- Giải thích phong tục làm bánh chưng, bánh giầy và tục thờ cúng tổ tiên của người Việt.
- Đề cao nghề nông trồng lúa nước.
- Quan niệm duy vật thô sơ về Trời, Đất.
- Ước mơ vua sáng, tôi hiền, đất nước thái bình, nhân dân no ấm.
Câu trả lời của bạn
- Hai thứ bánh của Lang Liêu vừa có ý nghĩa thực tế: quí hạt gạo, trọng nghề nông (là nghề gốc của đất nước làmcho ND được no ấm) vừa có ý nghĩa sâu xa (tượng trời, tượng đất, tượng muôn loài).
- Hai thứ bánh hợp ý vua chứng tỏ tài đức của con người có thể nối chí vua. Đem cái quí nhất của trời đất của ruộng đồng do chính tay mình làm ra mà tiến cúng Tiên Vương, dâng lên vua thì đúng là con người tài năng, thông minh, hiếu thảo.
Câu trả lời của bạn
- Lang Liêu được chọn làm người nối ngôi.
Câu trả lời của bạn
Tuy là Lang nhưng từ khi lớn lên chàng ra ở riêng, chăm lo việc đồng áng, trồng lúa, trồng khoai. Lang Liêu thân thì con vua nhưng phận thì gần gũi với dân thường
- Thần vẫn dành chỗ cho tài năng sáng tạo của Lang Liêu.
- Từ gợi ý, lang Liêu đã làm ra hai loại bánh.
Câu trả lời của bạn
Bố cục:3 phần
a. Từ đầu...chứng giám : Vua Hùng chọn người nối ngôi.
b. Tiếp ....hình tròn : Cuộc đua tài, dâng lễ của các Lang.
c. Còn lại : Kết quả cuộc đua.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *