Trong bài này các em được học về các dòng vận chuyển vật chất trong cây, cụ thể là dòng mạch rây và dòng mạch gỗ, tìm hiểu về cấu tạo, thành phần và các động lực đẩy của hai dòng vận chuyển này
Khái niệm: Dòng mạch gỗ (còn gọi là Xilem hay dòng đi lên): vận chuyển nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ và tiếp tục dâng lên theo mạch gỗ trong thân để lan tỏa đến lá và các phần khác của cây.
Đặc điểm: vận chuyển ngược chiều trọng lực và có lực cản thấp
Tế bào mạch gỗ gồm các tế bào chết, có 2 loại là: quản bào và mạch ống.
Hình thái cấu tạo:
Quản bào là các tế bào dài hình con chỉ suốt, xếp thành hàng thẳng đứng và gối đầu lên nhau
Tế bào mạch ống: chỉ có ở thực vật hạt kín và một số hạt trần, là các tế bào ngắn, có vách 2 đầu đục lỗ
Đặc điểm cấu tạo
Tế bào không có màng và bào quan tạo nên các tế bào rỗng → làm cho lực cản dòng chất thấp.
Vách thứ cấp được linhin hóa bền vững chắc → giúp chịu được áp suất nước
Vách sơ cấp mỏng và thủng lỗ → giúp dòng chất được vậ chuyển qua các tế bào
Các tế bào cùng loại nối với nhau thành những ống dài từ rễ lên lá để dòng mạch gỗ di chuyển bên trong.
Cách sắp xếp của quản bào và mạch ống:
Các tế bào cùng loại nối với nhau theo cách đầu của tế bào này gắn vào đầu của tế bào kia tạo thành những ống dài từ rễ lên lá
Các tế bào khác loại nối với nhau theo cách: lỗ bên của tế bào này ghép sít vào lỗ bên của tế bào khác tạo nên các cặp lỗ là con đường vận chuyển ngang
Chủ yếu là nước và ion khoáng. Ngoài ra còn có các chất hữu cơ được tổng hợp từ rễ (axit amin, amit, vitamin, hoocmon...)
Là sự phối hợp của 3 lực:
⇒ Áp lực sinh ra do hoạt động trao đổi chất ở rễ đẩy nước lên cao
⇒ Tế bào khí khổng thoát hơi nước vào không khí dẫn tới các tế bào này bị mất nước do đó nó sẽ hút nước của các tế bào lân cận để bù đắp vào, dần suất hiện lực hút nước từ lá đến tận rễ
Do giữa các phân tử nước tồn lại 1 lực liên kết hidro yếu → tạo thành 1 chuỗi liên tục các phân tử nước kéo theo nhau đi lên
Mạch rây gồm các tế bào sống là ống rây và tế bào kèm.
Hình thái cấu tạo:
Tế bào ống rây: là các tế bào chuyên hóa cao cho sự vận chuyển các chất với đặc điểm không nhân, ít bào quan, chất nguyên sinh còn lại là các sợi mảnh
Nhiệm vụ: tham gia trực tiếp vận chuyển dịch mạch rây
Tế bào kèm: là các tế bào nằm cạnh tế bào ống rây với đặc điêm nhân to, nhiều ti thể, chất nguyên sinh đặc, không bào nhỏ
Nhiệm vụ: cung cấp năng lượng cho các tế bào ống rây
Cách sắp xếp của các tế bào ống rây và tế bào kèm
Các tế bào ống rây nối với nhau qua các bản rây tạo thành ống xuyên suất từ các tế bào quang hợp tới cơ quan dự trữ
Các tế bào kèm nằm sát, xung quanh các tế bào ống rây
Chủ yếu là đường saccarozơ (chiếm 95%) và các chất khác như: các axít amin, hoocmon thực vật, một số hợp chất hữu cơ khác (như ATP), một số ion khoáng được sử dụng lại, đặc biệt rất nhiều kali.
Động lực của dòng mạch rây là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn (lá- nơi saccarozo được tạo thành) có áp suất thẩm thấu cao và cơ quan chứa (rễ, củ, quả - nơi saccarozo được dự trữ hoặc sử dụng) có áp suất thẩm thấu thấp
So sánh mạch gỗ và mạch rây thông qua các tiêu chí: Cấu tạo, thành phần và động lực?
Tiêu chí so sánh | Mạch gỗ | Mạch rây |
Cấu tạo | Là những tế bào chết. Thành tế bào có chứa linhin. Các tế bào nối với nhau thành những ống dài từ rễ lên lá. | Là những tế bào sống. Các ống rây nối đầu với nhau thành ống dài đi từ lá xuống rễ. |
Thành phần dịch | Nước, muối khoáng được hấp thụ ở rễ và các chất hữu cơ được tổng hợp ở rễ | Là các sản phẩm đổng hóa ở lá:
|
Động lực | Là sự phối hợp của 3 lực :
| Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn và cơ quan chứa. |
Sau khi học xong bài này các em cần:
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Sinh học 11 Bài 2 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Dịch mạch rây di chuyển như thế nào trong cây?
Nước được vận chuyển trong thân theo mạch gỗ từ dưới lên, do nguyên nhân nào?
Hiện tượng ứ giọt chỉ xảy ra ở những loại cây nào?
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Sinh học 11 Bài 2để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập 1 trang 14 SGK Sinh học 11
Bài tập 2 trang 14 SGK Sinh học 11
Bài tập 3 trang 14 SGK Sinh học 11
Bài tập 4 trang 14 SGK Sinh học 11
Bài tập 3 trang 11 SGK Sinh học 11 NC
Bài tập 3 trang 6 SBT Sinh học 11
Bài tập 2 trang 13 SBT Sinh học 11
Bài tập 1 trang 16 SBT Sinh học 11
Bài tập 12 trang 19 SBT Sinh học 11
Bài tập 13 trang 19 SBT Sinh học 11
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Sinh học DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Sinh Học 11 DapAnHay
Dịch mạch rây di chuyển như thế nào trong cây?
Nước được vận chuyển trong thân theo mạch gỗ từ dưới lên, do nguyên nhân nào?
Hiện tượng ứ giọt chỉ xảy ra ở những loại cây nào?
Quá trình vận chuyển nước qua lớp tế bào sống của rễ và của lá xảy ra nhờ:
Quá trình vận chuyển nước xảy ra qua các con đường nào?
Loại mạch dẫn nào sau đây làm nhiệm vụ dẫn nước và muối khoáng từ rễ lên lá?
Các phân tử H2O cỏ khả năng liên kết với nhau thành một dòng liên tục trong mạch dẫn của cây. Nguyên nhân là vì
Quá trình vận chuyển nước từ rễ lên lá không có sự tham gia của lực nào sau đây?
Lực đóng vai trò chính cho quá trình vận chuyển nước từ rễ lên lá là lực nào sau đây?
Dịch mạch rây có thành phần chủ yếu là
Chứng minh cấu tạo của mạch gỗ thích nghi với chức năng vận chuyển nước và các ion khoáng từ rễ lên lá.
Động lực nào giúp dòng nước và các ion khoáng di chuyển được từ rễ lên lá ở những cây gỗ cao lớn hàng chục mét?
Nếu một ống mạch gỗ bị tắc, dòng nhựa nguyên trong ống đó có thế tiếp tục đi lên được không? Vì sao?
Động lực nào đẩy được dòng mạch rây đi từ lá đến rễ và các cơ quan khác?
Quan sát hình dưới đây, cho biết có bao nhiêu con đường hấp thụ nước từ đất vào mạch gỗ? Mô tả mỗi con đường. Hãy nêu vị trí và vai trò của vòng đai Caspari?
Hãy mô tả con đường vận chuyển nước, chất kháng hòa tan và chất hữu cơ trong cây. Vẽ hình minh họa?
Thế nước của cơ quan nào trong cây là thấp nhất?
A. Các lông hút ở rễ.
B. Các mạch gỗ ở thân.
C. Lá cây.
D. Cành cây.
Nơi nước và chất khoáng hoà tan phải đi qua trước khi vào mạch gỗ của rễ là
A. khí khống. B. tế bào biểu bì.
C. tế bào nội bì. D. tế bào nhu mô vỏ.
E. tế bào lông hút
Trong trường hợp nào sau đây các tế bào bị trương nước?
A. Đưa cây ra ngoài sáng B. Bón phân cho cây.
C. Tưới nước cho cây. D. Đưa cây vào trong tối.
E. Tưởi nước mặn cho cây.
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
A. Từ 100 gam đến 400 gam.
B. Từ 600 gam đến 1000 gam.
C. Từ 200 gam đến 600 gam.
D. Từ 400 gam đến 800 gam.
Câu trả lời của bạn
Ở ngô để tổng hợp 1 kg chất khô cần khoảng 250kg nước,lúa mỳ là 600kg nước, vậy để tổng hợp 1 gam chất khô, các cây khác nhau cần khoảng 200 – 600gam nước ( SGK trang 15)
Câu trả lời của bạn
A. Thành tế bào mỏng, không thấm cutin
B. Chỉ có một không bào trung tâm lớn
C. Áp suất thẩm thấu cao do hoạt động hô hấp rễ mạnh
D. Môi trường tế bào nhược trương so với môi trường đất
Câu trả lời của bạn
- Đặc điểm cấu tạo và sinh lí của tế bào lông hút phù hợp với chức năng nhận nước từ đất là: thành tế bào mỏng, không thấm cutin, chỉ có một không bào trung tâm lớn, áp suất thẩm thấu cao do hoạt động hô hấp rễ mạnh.
- Nếu môi trường tế bào lông hút mà nhược trương (thế nước cao hay áp suất thẩm thấu thấp) so với môi trường đất thì nước từ trong tế bào lông hút ra ngoài chứ không thể hấp thu vào được
A. Ảnh hưởng xấu đến môi trường không khí.
B. Ảnh hưởng xấu đến tính chất của đất.
C. Phá hủy hệ vi sinh vật đất có lợi.
D. Làm giảm ô nhiễm môi trường.
Câu trả lời của bạn
Hệ rễ cây làm giảm ô nhiễm môi trường.
Câu trả lời của bạn
Câu trả lời của bạn
Vận chuyển nước qua bó mạch gỗ nhờ các lực sau:
- Lực đẩy nước (áp suất rề).
- Lực hút của lá (do thoát hơi nước).
- Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau rất lớn và lực bám của các phân tử nước với thành mạch gỗ lớn hơn tác dụng trọng lực cùa khối lượng cột nước.
Câu trả lời của bạn
Câu trả lời của bạn
Câu trả lời của bạn
Cơ chế của sự vận chuyển nước ở thân là:
A. khuếch tán, do chênh lệch áp suất thẩm thấu B. thẩm thấu, do chênh lệch áp suất thẩm thấu
C. thẩm tách, do chênh lệch áp suất thẩm thấu D. theo chiều trọng lực của trái đất
Câu trả lời của bạn
Câu trả lời của bạn
Câu trả lời của bạn
Nước và chất khoáng hoà tan: chủ yếu bằng con đường qua mạch gỗ, tuy nhiên nước có thể vận chuyển từ trên xuống theo mạch rây hoặc vận chuyển ngang từ mạch gỗ sang mạch rây hoặc ngược lại
Chất hữu cơ: theo dòng mạch rây
Câu trả lời của bạn
Nước và chất khoáng hoà tan: Lực đẩy của rễ (áp suất rễ), lực hút của lá (do thoát hơi nước) và lực trung gian (lực liên kết giữa các phân tử nước và lực bám giữa các phân tử nước với thành mạch dẫn).
Chất hữu cơ: Sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn (nơi saccarozo được tạo thành) có áp suất thẩm thấu cao và cơ quan chứa (nơi saccarozo được sử dụng hay dự trữ) có ASTT thấp.
A. tế bào nội bì.
B. tế bào lông hút.
C. mạch ống.
D. tế bào biểu bì.
Câu trả lời của bạn
C
→ chọn đáp án C
A. lá và rễ.
B. cành và lá.
C. rễ và thân.
D. thân và lá.
Câu trả lời của bạn
A
Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn (lá) và cơ quan chứa (rễ, củ, quả…).
Đáp án cần chọn là: A
A. qua mạch rây theo chiều từ trên xuống.
B. từ mạch gỗ sang mạch rây.
C. từ mạch rây sang mạch gỗ.
D. qua mạch gỗ.
Câu trả lời của bạn
D
Mạch gỗ có chức năng vận chuyển nước và muối khoáng.
Mạch rây có chức năng chủ yếu là vận chuyển các chất dinh dưỡng cây đã tổng hợp
Đáp án: D
(1) Các tế bào nối đầu với nhau thành ống dài đi từ lá xuống rễ.
(2) Gồm những tế bào chết.
(3) Thành tế bào được linhin hóa.
(4) Đầu của tế bào này gắn với đầu của tế bào kia thành những ống dài từ rễ lên lá.
(5) Gồm những tế bào sống.
A. 2.
B. 3.
C. 4.
D. 5.
Câu trả lời của bạn
B
Các đặc điểm (2), (3), (4) là các đặc điểm của mạch gỗ.
Đáp án: B
A. fructôzơ.
B. glucôzơ.
C. saccarôzơ.
D. ion khoáng.
Câu trả lời của bạn
C
Đáp án: C
A. hoocmôn thực vật.
B. axit amin, vitamin và ion kali.
C. saccarôzơ.
D. cả A, B và C.
Đáp án: D
Câu trả lời của bạn
C
Thành phần chủ yếu của dịch mạch rây là: Gồm đường saccarôzơ, các axit amin, vitamin, hoocmon thực vật, một số hợp chất hữu cơ khác và một số ion khoáng…
=> Đáp án C.
Hiện tượng nào dưới đây có xu hướng xảy ra sau khoảng một ngày?
A. Ngọn cây (phần xa mặt đất nhất) chỉ có thuốc nhuộm đỏ, còn chóp rễ (phần sâu nhất dưới đất) chỉ có thuốc nhuộm vàng.
B. Ngọn cây chỉ có thuốc nhuộm vàng; chóp rễ chỉ có thuốc nhuộm đỏ.
C. Ngọn cây có cả thuốc nhuộm đỏ và vàng; chóp rễ chỉ có thuốc nhuộm đỏ.
D. Ngọn cây chỉ có thuốc nhuộm đỏ; chóp rễ có cả thuốc nhuộm đỏ và vàng.
Câu trả lời của bạn
C
→ Đáp án C.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *