1.1. Tìm hiểu chung
a. Tác giả
- Đoàn Giỏi (1925-1989) là tên khai sinh, ngoài ra nhà văn còn có các bút danh: Nguyễn Hoài, Nguyễn Phú Lễ, Huyền Tư.
- Quê quán: Châu Thành, Tiền Giang.
- Trong những năm chống thực dân Pháp, Đoàn Giỏi công tác trong ngành an ninh rồi làm công tác thông tin, văn nghệ.
- Tập kết ra Bắc, từ năm 1955 ông chuyển sang làm công tác sáng tác và biên tập sách báo.
- Đoàn Giỏi là Uỷ viên Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam các khoá I, II, III.
- Đề tài: Thường viết về cuộc sống, thiên nhiên và con người ở Nam Bộ.
- Tác phẩm đã xuất bản: "Người Nam thà chết không hàng" (kịch thơ, 1947), "Khí hùng đất nước" (kí, 1948), "Những dòng chữ máu Nam Kì" 1940 (kí, 1948), "Đường về gia hương" (truyện, 1948), "Chiến sĩ Tháp Mười" (kịch thơ, 1949), "Giữ vững niềm tin" (thơ, 1954), "Trần Văn Ơn" (truyện kí, 1955), "Cá bống mú" (truyện, 1956), "Ngọn tầm vông" (truyện kí, 1956), "Đất rừng phương Nam" (truyện, 1957), "Hoa hướng dương" (truyện ngắn, 1960), "Cuộc truy tìm kho vũ khí" (truyện, 1962), "Những chuyện lạ về cá" (biên khảo, 1981), "Tê giác giữa ngàn xanh" (biên khảo, 1982).
b. Tác phẩm
- Xuất xứ
- "Sông nước Cà Mau" là một đoạn trích trong chương XVIII truyện "Đất rừng phương Nam" (1957) là tác phẩm nổi tiếng nhất của nhà văn Đoàn Giỏi.
- Tóm tắt
- Bài văn miêu tả cảnh quan thiên nhiên, sông nước vùng Cà Mau, mảnh đất tận cùng phía nam của Tổ quốc. Cảnh thiên nhiên ở đây thật rộng lớn, hoang dã và hùng vĩ, đặt biệt là những dòng sông và rừng đước. Cảnh chợ Năm Căn là hình ảnh trù phú, độc đáo, tấp nập về sinh hoạt của con người ở vùng đất ấy.
- Bố cục: Gồm ba đoạn
- Đoạn 1 (Từ đầu đến "lặng lẽ một màu xanh đơn điệu"): Cảm tưởng chung thiên nhiên Cà Mau.
- Đoạn 2 (Tiếp theo đến "khói sóng ban mai"): Đặc tả kênh, rạch Cà Mau và con sông Năm Căn rộng lớn.
- Đoạn 3 (Còn lại): Đặc tả cảnh chợ Năm Căn.
1.2. Đọc - hiểu văn bản
a. Ấn tượng ban đầu về thiên nhiên vùng Cà Mau
- Không gian rộng lớn.
- Tác giả miêu tả qua các cảm nhận bằng:
- Thị giác (nhìn) : màu xanh bao trùm.
- Thính giác (nghe) : tiếng gió, tiếng sóng, hơi gió muối
- Sử dụng biện pháp nghệ thuật : Kể, liệt kê, điệp từ và một số từ chỉ màu sắc và trạng thái cảm giác .
→ Vùng thiên nhiên nguyên sơ, rộng lớn, hấp dẫn.
b. Sông ngòi kênh rạch Cà Mau
- Tên gọi các con sông, địa danh: Chà Là, Cái Keo, Bảy Tháp...Không mỹ lệ mà dựa theo đặc điểm riêng của từng vùng sông nước Cà Mau
→ Được giải thích cặn kẽ, tỉ mĩ
⇒ Con người ở đây rất gần gũi với thiên nhiên.
⇒ Vùng sóng nước Cà Mau tự nhiên, hoang dã, phong phú gần thiên nhiên và giản dị chất phát .
- Hình ảnh sông Năm Căn
- Dòng sông: Rộng hơn ngàn thước
- Nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác.
- Cá nước bơi hàng đàn.
- Rừng đước: Cao ngất như hai dãy Trường Sơn vô tận.
- Cây đước: Màu xanh lá mạ, màu xanh rêu, màu xanh chai lọ...Từ non đến già kế tiếp nhau.
→ Khung cảnh rộng lớn, hùng vĩ, màu xanh trãi dài vô tận.
c. Cảnh chợ Năm Căn
- Nội dung
- Sự trù phú
- Khung cảnh rộng lớn, tấp nập
- Hàng hóa phát triển
- Độc đáo: Chợ họp nagy trê sông nước.
- Sự đa dạng về màu sắc, trang phục và giọng nói.
→ Cuộc sống, con người ở đây đông vui, tấp nập, trù phú, độc đáo.
- Nghệ thuật: So sánh, liệt kê miêu tả, quan sát tinh tế khắc họa rõ nét chợ Năm Căn.
-
Tổng kết
-
Nội dung
- Cảnh sông nước Cà Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ, đầy sức sống hoang dã. Chợ Năm Căn là hình ảnh cuộc sống tấp nập, trù phú, độc đáo ở vùng đất tận cùng phía nam Tổ quốc.
- Tình yêu đất nước sâu sắc và vốn hiểu biết phong phú đã giúp tác gải miêu tả, giới thiệu sông nước Cà Mau tường tận và hấp dẫn đến vậy.
-
Ý nghĩa văn bản
- Sông nước cà mau là một đoạn trích độc đáo và hấp dẫn thể hiện sự am hiểu, tấm lòng gắn bó của nhà văn với thiên nhiên và con người vùng đất Cà Mau.
-
Nghệ thuật
- Ngôi kể thứu nhất (tôi), trực tiếp quan sát, miêu tả cảnh từ trên thuyền.
- Sử dụng nhiều phương thức và thủ pháp miêu tả (quan sát, so sánh, tưởng tượng), nhất là việc huy động nhiều giác quan để cảm nhận và tô đậm ấn tượng.
- Miêu tả bao quát đến cụ thể một cách hấp dẫn.
- Sử dụng ngôn ngữ địa phương.
- Kết hợp miêu tả và thuyết minh.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *