Ở chương 1, chúng ta đã nghiên cứu Lực điện- đó là lực tương tác giữa các điện tích đứng yên, và nguồn gốc của lực điện chính là điện trường.
Một câu hỏi được đặt ra là khi các điện tích chuyển động, lực tương tác khi đó sẽ là lực gì và nó có đặc điểm như thế nào ? Nguồn gốc của chúng là từ đâu ?
Để trả lời cho những câu hỏi trên, mời các em cùng tìm hiểu nội dung Bài 19: Từ trường để tìm ra câu trả lời nhé!
Loại vật liệu có thể hút được sắt vụn gọi là nam châm.
Mỗi nam châm có hai cực: bắc và nam.
Các cực cùng tên của nam châm đẩy nhau, các cực khác tên hút nhau. Lực tương tác giữa các nam châm gọi là lực từ và các nam châm có từ tính.
Giữa nam châm với nam châm, giữa nam châm với dòng điện, giữa dòng điện với dòng điện có sự tương tác từ.
Dòng điện và nam châm có từ tính
Từ trường là một dạng vật chất tồn tại trong không gian mà biểu hiện cụ thể là sự xuất hiện của của lực từ tác dụng lên một dòng điện hay một nam châm đặt trong nó.
Từ trường định hướng cho cho các nam châm nhỏ.
Qui ước: Hướng của từ trường tại một điểm là hướng Nam – Bắc của kim nam châm nhỏ nằm cân bằng tại điểm đó
Đường sức từ là những đường vẽ ở trong không gian có từ trường, sao cho tiếp tuyến tại mỗi điểm có hướng trùng với hướng của từ trường tại điểm đó.
Qui ước chiều của đường sức từ tại mỗi điểm là chiều của từ trường tại điểm đó.
Dòng điện thẳng rất dài
Có đường sức từ là những đường tròn nằm trong những mặt phẳng vuông góc với dòng điện và có tâm nằm trên dòng điện.
Chiều đường sức từ được xác định theo qui tắc nắm tay phải: Để bàn tay phải sao cho ngón cái nằm dọc theo dây dẫn và chỉ theo chiều dòng điện, khi đó các ngón tay kia khum lại chỉ chiều của đường sức từ.
Dòng điện tròn
Qui ước: Mặt nam của dòng điện tròn là mặt khi nhìn vào đó ta thấy dòng điện chạy theo chiều kim đồng hồ, còn mặt bắc thì ngược lại.
Các đường sức từ của dòng điện tròn có chiều đi vào mặt Nam và đi ra mặt Bắc của dòng điện tròn ấy.
Qua mỗi điểm trong không gian chỉ vẽ được một đường sức.
Các đường sức từ là những đường cong khép kín hoặc vô hạn ở hai đầu.
Chiều của đường sức từ tuân theo những qui tắc xác định.
Qui ước vẽ các đường sức mau (dày) ở chổ có từ trường mạnh, thưa ở chổ có từ trường yếu
Phát biểu nào sau đây là không đúng?
Người ta nhận ra từ trường tồn tại xung quanh dây dẫn mang dòng điện vì:
A. có lực tác dụng lên một dòng điện khác đặt song song cạnh nó.
B. có lực tác dụng lên một kim nam châm đặt song song cạnh nó.
C. có lực tác dụng lên một hạt mang điện chuyển động dọc theo nó.
D. có lực tác dụng lên một hạt mang điện đứng yên đặt bên cạnh nó.
Chọn đáp án D.
Có lực tác dụng lên một hạt mang điện đứng yên đặt bên cạnh nó.
Tính chất cơ bản của từ trường là:
A. gây ra lực từ tác dụng lên nam châm hoặc lên dòng điện đặt trong nó.
B. gây ra lực hấp dẫn lên các vật đặt trong nó.
C. gây ra lực đàn hồi tác dụng lên các dòng điện và nam châm đặt trong nó.
D. gây ra sự biến đổi về tính chất điện của môi trường xung quanh.
Chọn đáp án A
Tính chất cơ bản của từ trường là gây ra lực từ tác dụng lên nam châm hoặc lên dòng điện đặt trong nó.
Từ phổ là:
A. hình ảnh của các đường mạt sắt cho ta hình ảnh của các đường sức từ của từ trường.
B. hình ảnh tương tác của hai nam châm với nhau.
C. hình ảnh tương tác giữa dòng điện và nam châm.
D. hình ảnh tương tác của hai dòng điện chạy trong hai dây dẫn thẳng song song.
Chọn đáp án A
Hình ảnh của các đường mạt sắt cho ta hình ảnh của các đường sức từ của từ trường gọi là từ phổ
Từ trường không tương tác với
A. Các điện tích chuyển động.
B. Các điện tích đứng yên.
C. Nam châm đứng yên.
D. Nam châm chuyển động.
Chọn đáp án B
Từ trường không tương tác với các điện tích đứng yên.
Qua bài giảng Từ trường này, các em cần hoàn thành 1 số mục tiêu mà bài đưa ra như :
Biết được từ trường là gì và nêu lên được những vật nào gây ra từ trường.
Biết cách phát hiện sự tồn tại của từ trường trong những trường hợp thông thường.
Nêu được cách xác định phương và chiều của từ trường tại một điểm.
Phát biểu được định nghĩa và nêu được bốn tính chất cơ bản của đường sức từ.
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Vật lý 11 Bài 19 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Phát biểu nào sau đây là đúng?
Phát biểu nào sau đây là không đúng?
Phát biểu nào sau đây là không đúng?
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Vật lý 11 Bài 19để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập 1 trang 124 SGK Vật lý 11
Bài tập 2 trang 124 SGK Vật lý 11
Bài tập 3 trang 124 SGK Vật lý 11
Bài tập 4 trang 124 SGK Vật lý 11
Bài tập 5 trang 124 SGK Vật lý 11
Bài tập 6 trang 124 SGK Vật lý 11
Bài tập 7 trang 124 SGK Vật lý 11
Bài tập 8 trang 124 SGK Vật lý 11
Bài tập 1 trang 140 SGK Vật lý 11 nâng cao
Bài tập 2 trang 140 SGK Vật lý 11 nâng cao
Bài tập 19-20.1 trang 49 SBT Vật lý 11
Bài tập 19-20.2 trang 49 SBT Vật lý 11
Bài tập 19-20.3 trang 50 SBT Vật lý 11
Bài tập 19-20.4 trang 50 SBT Vật lý 11
Bài tập 19-20.5 trang 50 SBT Vật lý 11
Bài tập 19-20.6 trang 50 SBT Vật lý 11
Bài tập 19-20.7 trang 51 SBT Vật lý 11
Bài tập 19-20.8 trang 51 SBT Vật lý 11
Bài tập 19-20.9 trang 51 SBT Vật lý 11
Bài tập 19-20.10 trang 51 SBT Vật lý 11
Bài tập 19-20.11 trang 51 SBT Vật lý 11
Bài tập 19-20.12* trang 52 SBT Vật lý 11
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Vật lý DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Vật Lý 11 DapAnHay
Phát biểu nào sau đây là đúng?
Phát biểu nào sau đây là không đúng?
Phát biểu nào sau đây là không đúng?
Từ trường không tương tác với
Từ phổ là:
Tính chất cơ bản của từ trường là:
Phát biểu nào sau đây là không đúng: Người ta nhận ra từ trường tồn tại xung quanh dây dẫn mang dòng điện vì:
Phát biểu nào sau đây là sai: Lực từ là lực tương tác
Đặt một kim nam châm nhỏ trên mặt phẳng vuông góc với một dòng điện thẳng. Khi cân bằng kim nam châm đó sẽ nằm theo hướng nào?
Tương tác từ là:
Phát biểu định nghĩa từ trường.
Phát biểu định nghĩa đường sức từ.
So sánh các tính chất của đường sức điện và đường sức từ.
So sánh bản chất của điện trường và từ trường.
Phát biểu nào sau đây là sai?
Lực từ là lực tương tác
A. Giữa hai nam châm.
B. Giữa hai điện tích đứng yên.
C. Giữa hai dòng điện.
D. Giữa một nam châm và một dòng điện.
Phát biểu nào sau đây là đùng?
Từ trường không tương tác với
A. Các điện tích chuyển động.
B. Các điện tích đứng yên.
C. Nam châm đứng yên.
D. Nam châm chuyển động.
Đặt một kim nam châm nhỏ trên mặt phẳng vuông góc với một dòng điện thẳng. Khi cân bằng kim nam châm đó sẽ nằm theo hướng nào?
Hai kim nam châm nhỏ đặt xa các dòng điện và các nam châm khác; đường nối hai trọng tâm của chúng nằm theo hướng nam - Bắc. Khi cân bằng, hướng của hai kim nam châm đó sẽ như thế nào?
Chọn câu sai.
A. Tương tác giữa dòng điện với dòng điện gọi là tương tác từ
B. Cảm ứng từ đặc trương cho từ trường về mặt gây ra lực từ
C. Xung quanh một điện tích đứng yên có điện trường và từ trường
D. Ta chỉ có thể vẽ được một đường sức từ đi qua mỗi điểm trong từ trường
Hãy chỉ ra đúng, sai trong các câu sau.
A. Các đường mạt sắt của từ phổ cho biết dạng của các đường sức từ.
B. Các đường sức của từ trường đều có thể là các đường cong cách đều nhau.
C. Nói chung các đường sức điện thì không kín, còn các đường sức từ và các đường cong kín.
D. Một hạt mang điện chuyển động theo quỹ đạo tròn trong từ trường thì quỹ đạo đó là một đường sức từ của từ trường.
Câu nào dưới đây nói về từ trường là không đúng ?
A. Xung quanh mỗi nam châm đều tồn tại một từ trường.
B. Xung quanh mỗi dòng điện cũng tồn tại một từ trường.
C. Hướng của từ trường tại một điểm là hướng Nam (S) - Bắc (N) của một kim nam châm nhỏ nằm cân bằng tại điểm đó.
D. Kim nam châm đặt ở gần một nam châm hoặc một dòng điện luôn quay theo hướng Nam (S) - Bắc (N) của từ trường Trái Đất.
Câu nào dưới đây nói về đường sức từ là không đúng ?
A. Đường sức từ là những đường vẽ trong không gian sao cho tiếp tuyến với nó tại mỗi điểm đều có phương trùng phương của từ trường tại điểm đó.
B. Có thể quan sát sự phân bố các đường sức từ bằng thí nghiệm từ phổ khi rắc nhẹ các mạt sắt nhỏ lên mặt tấm nhựa phẳng đặt trong từ trường, nếu mặt phẳng của tấm nhựa trùng với mặt phẳng chứa các đường sức.
C. Các đường sức từ của dòng điện thẳng dài là các đường tròn nằm trong các mặt phảng vuông góc với dòng điện thẳng, có tâm nằm trên đòng điện và có chiều xác định theo quy tắc bàn tay trái.
D. Các đường sức từ là những đường cong khép kín hoặc vô hạn ở hai đầu và được quy ước vẽ sao cho chỗ nào từ trường càng mạnh thì các đường sức từ càng mau (hoặc xít nhau) hơn.
Câu nào dưới đây nói về lực từ là không đúng ?
A. Lực từ tương tác giữa hai thanh nam châm có các cực cùng tên đặt thẳng hàng đối diện sát nhau là các lực đẩy cùng phương ngược chiều.
B. Lực từ tương tác giữa hai dây dẫn thẳng song song đặt gần nhau có dòng điện không đổi cùng chiều chạy qua là các lực đẩy vuông góc với hai dây.
C. Lực từ do nam châm tác dụng lên dây dẫn thẳng có dòng điện không đổi chạy qua có thể là lực đẩy hoặc hút tuỳ thuộc chiều dòng điện và chiều từ trường.
D. Lực từ tác dụng lên hai dây dẫn thẳng song song đặt gần nhau có dòng điện không đổi ngược chiều chạy qua là các lực đẩy vuông góc với hai dây.
Câu nào dưới đây nói về cảm ứng từ là không đúng ?
A. Cảm ứng từ là một đại lượng vật lí đặc trưng cho từ trường về mặt tác dụng lực tại mỗi điểm trong từ trường.
B. Cảm ứng từ tại một điểm trong từ trường được biểu diễn bằng một vectơ trùng với hướng của từ trường tại điểm đó.
C. Cảm ứng từ tại một điểm trong từ trường có độ lớn tí lệ với lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn thẳng đặt vuông góc với hướng của từ trường tại điểm đó, tí lệ với cường độ dòng điện và độ dài của đoạn dây dẫn có dòng điện chạy qua.
D. Trong hệ đơn vị quốc tế SI, cảm ứng từ được đo bằng đơn vị tesla (T).
Trong miền nào giữa hai dây dẫn thẳng đặt vuông góc với nhau trong cùng một mặt phảng thẳng đứng và có các dòng điện không đổi I1, I2 chạy qua như Hình 19-20.1 sẽ tạo ra các từ trường cùng hướng ?
A. 1 và 3. B. 1 và 4.
C. 2 và 3. D. 1 và 2.
Tại điểm nào có kí hiệu không đúng với chiều của từ trường tạo bởi dòng điện không đổi I chạy trong một vòng dây dẵn hình tròn nằm trên mặt phẳng Hình 19-20.2 ?
A. Điểm 1. B. Điểm 2.
C. Điểm 3. D. Điểm 4.
Một đoạn dây dẫn thẳng dài 128 cm được đặt vuông góc với các đường sức từ trong một từ trường đều có cảm ứng từ 0,83 T. Xác định lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn khi dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn này có cường độ 18 A.
A. 19 N. B. 1,9 N.
C. 191 N. D. 1910 N.
Một đoạn dây dẫn thẳng dài 89 cm được đặt vuông góc với các đường sức từ trong một từ trựờng đều. Cho biết khi dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn có cường độ 23 A, thì đoạn dây dẫn này bị tác dụng một lực từ bằng 1,6N. Xác định cảm ứng từ của từ trường đều.
A. 78.10-5 T.
B. 78.10-3 T.
C. 78 T.
D. 7,8.10-3T.
Một đoạn dây dẫn đặt trong một từ trường đều có cảm ứng từ 0,35 T. Khi dòng điện cường độ 14,5 A chạy qua đoạn dây dẫn, thì đoạn dây dẫn này bị tác dụng một lực từ bằng 1,65 N. Nếu hướng của dòng điện hợp với hướng của từ trường một góc 30° thì độ dài của đoạn dây dẫn bằng bao nhiêu ?
Hai dòng điện I1 và I2 chạy trong hai dây dẫn thẳng, đồng phẳng và trực giao nhau. Xác định hướng của lực từ do dòng điện I1 tác dụng lên dòng điện I2 trong hai trường hợp (a) và (b) trên Hình 19-20.3.
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Chọn một hay một số hình vẽ thích hợp (4.5 a, b,…) điền vào các chỗ trống trong các câu sau đây.
Lực từ tác dụng lên đoạn dòng điện MN
A. trong Hình …. là lớn nhất.
B. trong Hình ….. là nhỏ nhất.
C. trong các Hình ….. có hướng ngược nhau.
D. trong các Hình ….. có độ lớn bằng nhau.
Câu trả lời của bạn
A : 4.5c
B : 4.5a
C : 4.5b, e
D : 4.5b, d, e
Câu trả lời của bạn
Khi dịch chuyển điểm quan sát ra xa dòng điện thẳng gấp hai lần, đồng thời tăng cường độ dòng điện lên hai lần thì vecto cảm ứng từ tại điểm quan sát không thay đổi.
a’) cùng chiều quay của kim đồng hồ
b’) chiều dòng điện trong các vòng dây
c’) các đường cong
d’) cực Bắc
e’) bên trong
g’) chiều của các đường sức từ trong ống dây
h’) cực Nam
i’) ngược chiều quay của kim đồng hồ
k’) các đường thẳng song song cách đều nhau
l’) bên ngoài
Chọn các cụm từ đã cho điền vào chỗ trốn trong các câu sau đây để được các câu đầy đủ và có ý nghĩa.
a) Các đường sức từ bên trong ống dây dài mang dòng điện là …………………
Từ trường ………… ống dây là từ trường đều.
b) Các đường sức từ bên ngoài ống dây mang dòng điện là ………………
Từ trường ……….. ống dây là từ trường không đều.
c) Một ống dây mang dòng điện cũng có hai cực như một nam châm thẳng. Đầu ống mà các đường sức từ đi ra là ……, đầu mà các đường sức từ đi vào là …………….
d) Nhìn vào một đầu ống dây thấy dòng điện chạy …………. thì đầu đó là cực Bắc, thấy dòng điện chạy ……….. thì đầu đó là cực Nam.
Câu trả lời của bạn
a + k’ + e’
b + c’ + l’
c + d’ + h’
d + i’ + a’.
Câu trả lời của bạn
- Không được, sắp xếp như vậy thì các nam châm đó sẽ bị khử từ rất nhanh.
- Ta nên sắp xếp như sau, bởi vì khi sắp xếp như vậy các đường sức từ của các nam
châm chỉ tập chung trong các nam châm mà không bị tản ra ngoài không khí.
Câu trả lời của bạn
- Đặt thanh thép vào trong từ trường. Sau một thời gian thanh thép trở thành nam châm vĩnh cửu.
- Máy phát điện, máy điện thoại, la bàn, nhận biết các từ cực của các nam châm…
Câu trả lời của bạn
Từ trường của nam châm thẳng mạnh nhất ở hai đầu và yếu nhất ở khoảng giữa. Ta làm như sau:
- Lần 1: Đặt một đầu của thanh A vào giữa thanh B.
- Lần 2: Đặt một đầu của thanh B vào giữa thanh A.
Nếu lần đầu lực hút mạnh hơn lần hai thì thanh A đã nhiễm từ. Ngược lại, nếu lần 2 lực hút mạnh hơn lần 1 thì thanh B đã nhiễm từ.
Câu trả lời của bạn
Buộc sợi chỉ vào điểm giữa của thanh nam châm rồi trêo lên một điểm cố định.
Câu trả lời của bạn
Dữ liệu (thông tin) trên các đĩa từ là do sự sắp xếp các nam châm tí hon theo một trật tự xác định.
Câu trả lời của bạn
Đặt và di chuyển châm thử vào trong môi trường cần nhận biết, nếu phương của trục của kim nam châm thử luôn thay đổi thì môi trường đó có từ trường.
Câu trả lời của bạn
Đặt kim nam châm lên trục quay, để kim nam châm định hướng Bắc - Nam địa lí. Tiếp theo đặt dây dẫn thẳng song song với phương của kim nam châm. Khi có dòng điện chạy qua thì kim nam châm lệch khỏi hướng ban đầu. Chứng tỏ có lực từ tác dụng lên kim nam châm.
Câu trả lời của bạn
Nguyên tắc: Xung quanh trái đất có từ trường, từ trường của trái đất luôn làm cho kim nam châm định hướng Nam - Bắc.
Cách làm: Đặt thanh nam châm lên tấm xốp rồi thả nhẹ để chúng nổi trong chậu nước, sau một thời gian ngắn nam châm sẽ định hướng Nam - Bắc. (Hệ thống trên tương tự như một chiếc la bàn).
Câu trả lời của bạn
Nếu hai đường sức từ cắt nhau như hình vẽ thì khi đặt nam châm thử tại điểm cắt đó, nam châm thử sẽ định hướng sao cho trục của kim nam châm vừa tiếp xúc với đường (1) cũng vừa phải tiếp xúc với đường (2).
Điều này mâu thuẫn với thực nghiệm vì kim nam châm chỉ có thể nằm theo một hướng nhất định. Vậy các đường sức từ không thể cắt nhau.
1. Phát hiện trong đoạn dây dẫn có dòng điện hay không.
2. Chứng tỏ xung quanh trái đất có từ trường.
Câu trả lời của bạn
1. Đưa kim nam châm đến các vị trí khác nhau xung quanh dây dẫn cần kiểm tra, nếu kim nam châm bị lệch khỏi hướng Bắc - Nam thì kết luận trong dây dẫn có dòng điện.
2. Đặt kim nam châm tự do trên trục thẳng đứng, thấy kim nam châm luôn định hướng Nam - Bắc.
Câu trả lời của bạn
Từ hình vẽ ta thấy các từ cực của Trái Đất không trùng với các cực địa lí. Từ cực nằm gần cực Bắc địa lí là từ cực Nam.
Câu trả lời của bạn
Có thế kết luận được rằng một trong hai thanh này không phải là nam châm. Bởi vì nếu cả hai đều là nam châm thì khi đổi đầu, chúng sẽ đẩy nhau.
Câu trả lời của bạn
Thanh nam châm 2 không rơi, vì hai cực để gần nhau của hai nam châm đó cùng tên. Trong trường hợp này, lực đẩy của nam châm cân bằng với trọng lượng của nam châm 2. Nếu đổi đầu một trong hai nam châm thì không có hiện tượng đó nữa.
Câu trả lời của bạn
Đưa các quả đấm cửa lại gần thanh nam châm, vì nam châm hút sắt và không hút đồng nên nếu quả đấm bị thanh nam châm hút thì nó được làm bằng sắt mạ đồng còn đấm cửa nào không bị thanh nam châm hút thì đó là quả đấm làm bằng đồng.
Câu trả lời của bạn
Khi đặt hai nam châm gần nhau các từ cực khác tên hút nhau.
Câu trả lời của bạn
Sử dụng lý thuyết:Vận dụng kiến thức về từ tính của nam châm. Khi đặt hai nam châm gần nhau các từ cực cùng tên đẩy nhau, các từ cực khác tên hút nhau.
Câu trả lời của bạn
Trên thanh nam châm,hai từ cực hút sắt mạnh nhất.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *