Qua nội dung bài giảng Ôn tập phần ba môn Sinh học lớp 10 chương trình Cánh diều được DapAnHay biên soạn và tổng hợp giới thiệu đến các em học sinh, giúp các em ôn tập tổng hợp kiến thức về Sinh học vi sinh vật và virus... Để đi sâu vào tìm hiểu và nghiên cứu nội dung vài học, mời các em cùng tham khảo nội dung chi tiết trong bài giảng sau đây.
Sơ đồ tổng quát về vi sinh vật
- Khái niệm: Là các sinh vật có kích thước nhỏ, thường chỉ quan sát được bằng kính hiển vi.
- Sinh trưởng và sinh sản:
+ Sinh trưởng theo bốn pha (trong hệ kín): tiềm phát, luỹ thừa, cân băng và suy vong.
+ Sinh sản theo các hình thức phân đôi, nảy chồi và bào tử (vô tính hoặc hữu tính).
+ Yếu tố ảnh hưởng: nguồn dinh dưỡng, chất ức chế, pH, nhiệt độ, độ ẩm,....
- Vai trò:
+ Có lợi tổng hợp chất hữu cơ, giải phóng oxygen cố định đạm, phân huỷ và chuyển hoả các chất — khép kín vòng tuần hoàn vật chất, ...
+ Có hại: gây bệnh, làm hư hỏng lương thực, thực phẩm và đồ dùng,...
- Thành tựu và triển vọng:
+ Thành tựu vi sinh vật là “nhà máy” trực tiếp sản xuất protein, kháng sinh, nhiên liệu, ...
+ Triển vọng là đối tượng nghiên cứu của ngành công nghệ gene, ứng dụng để khai thác các nguồn gene sản xuất enzyme, hormone, kháng nguyên, kháng thể, kháng sinh, nhiên liệu, nguyên liệu và các chất có hoạt tính.
- Khái niệm: Là dạng sống không có cấu tạo tế bào, kích thước nhỏ, sống kí sinh bắt buộc trong tế bào sinh vật khác.
- Cấu tạo: Gồm hai phần là vỏ protein và lối nucleic acid, một số virus có thêm lớp màng phospholipid kép.
- Chu trình sống: Chu trình sống gồm 5 giai đoạn: bám dính, xâm nhập, sinh tổng hợp, lắp ráp và giải phóng.
- Tác hại, ứng dụng:
+ Tác hại: kí sinh gây nhiều bệnh nguy hiểm cho người và các sinh vật khác.
+ Ứng dụng: sản xuất chế phẩm sinh học, thuốc trừ sâu sinh học.
- Phương thức lây truyền và cách phòng, chống:
+ Phương thức lây truyền: truyền dọc (mẹ sang con), truyền ngang (tử cơ thể này sang cơ thể khác).
+ Phòng bệnh: tiêm vaccine, tập luyện tăng cường sức khoẻ, vệ sinh môi trường và tiêu diệt vật trung gian truyền bệnh.
+ Chống bệnh: tăng cường miễn dịch chống virus, dùng thuốc chống virus.
Bài 1.
Nêu các đặc điểm của vi sinh vật. Đặc điểm nào là thể mạnh mà công nghệ vi sinh vật đang tập trung khai thác? Vì sao?
Phương pháp giải:
Vi sinh vật bao gồm các sinh vật có kích thước nhỏ bé và thường chỉ quan sát được bằng kính hiển vi, có tốc độ sinh trưởng và sinh sản nhanh.
Lời giải chi tiết:
- Vi sinh vật có một số đặc điểm chung như kích thước nhỏ bé, số lượng nhiều và phân bố rộng, hấp thu và chuyển hoá vật chất nhanh, sinh trưởng và sinh sản nhanh.
- Khả năng sinh trưởng và sinh sản nhanh của vi sinh vật là một thể mạnh mà công nghệ sinh học đang tập trung khai thác vì có thể ứng dụng tốc độ sinh trưởng và sinh sản của vi sinh vật để tạo ra được số lượng lớn sản phẩm cần dùng
Bài 2.
Liệt kê các yếu tố ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của vi sinh vật. Chúng ta nên làm gì để hạn chế sự gây hại của vi sinh vật đối với lương thực ví dụ gạo , ngô, đỗ hoặc thực phẩm? Cho ví dụ.
Phương pháp giải:
Các yếu tố có ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật bao gồm: các yếu tố hoá học (nguồn dinh dưỡng, các chất hoá học khác), các yếu tố vật lý (nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng,..) và các yếu tố sinh học.
Lời giải chi tiết:
- Các yếu tố ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của vi sinh vật:
+ Các yếu tố hóa học: Nguồn dinh dưỡng, các chất hóa học như nồng độ H+, các kim loại nặng, các hợp chất phenol, các chất oxi hóa mạnh,...
+ Các yếu tố vật lý: Nhiệt độ, độ ẩm, các bức xạ điện tử,...
+ Các yếu tố sinh học: sự ảnh hưởng của các vi sinh vật khác, động vật, thực vật sống chung với chúng và các vi sinh vật có khả năng tiết kháng sinh, bacteriocin,...
- Để hạn chế sự gây hại đối với lương thực, chúng ta cần bảo quản kĩ, không tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của chúng. Ví dụ: bảo quản ở nơi khô ráo, tránh môi trường ẩm ướt; phơi nắng và đóng gói trong các bao kín,...
Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:
- Trình bày được phương thức lây truyền một số bệnh do virus ở người, thực vật và động vật (HIV, cúm, sởi,..) và cách phòng chống.
- Giải thích được bệnh do virus thường lây lan nhanh, rộng và có nhiều biến thể.
- Thực hiện được dự án điều tra một số bệnh do virus gây ra và tuyên truyền phòng chống bệnh.
- Kể tên một số thành tựu ứng dụng virus trong sản xuất chế phẩm sinh học; trong y học và nông nghiệp; sản xuất thuốc trừ sâu từ virus.
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Sinh học 10 Cánh diều Ôn tập phần ba cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Khi tiếp xúc với điều kiện không thuận lợi, một số tế bào có khả năng chuyển sang chế độ "chờ", trong đó chúng ngừng hoạt động trao đổi chất. Cấu trúc mà chúng tạo thành được gọi là ...
Những cấu trúc nào là cần thiết cho phép phân đôi ở vi khuẩn?
Xác định: Chất nào được coi là tác nhân tiềm tàng của khủng bố sinh học?
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Sinh học 10 Cánh diều Ôn tập phần bađể giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Giải Bài tập 1 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 2 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 3 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 4 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 5 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 6 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 7 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 8 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 9 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 10 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 11 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 12 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 13 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 14 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Giải Bài tập 15 trang 144 SGK Sinh học 10 Cánh diều - CD
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Sinh học DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Sinh Học 10 DapAnHay
Khi tiếp xúc với điều kiện không thuận lợi, một số tế bào có khả năng chuyển sang chế độ "chờ", trong đó chúng ngừng hoạt động trao đổi chất. Cấu trúc mà chúng tạo thành được gọi là ...
Những cấu trúc nào là cần thiết cho phép phân đôi ở vi khuẩn?
Xác định: Chất nào được coi là tác nhân tiềm tàng của khủng bố sinh học?
Sinh vật nào là tác nhân gây bệnh dịch hạch?
Đặc điểm của vi sinh vật ưa nhiệt và siêu ưa nhiệt là?
Dạng bào tử nào không thuộc hình thức sinh sản hữu tính?
Loại tia sáng nào không có khả năng gây ion hóa các prôtêin và axit nuclêic của vi sinh vật?
Sự phát triển của vi sinh vật sống ở các hồ nước mặn phụ thuộc vào nồng độ cao của ion?
Xác định: Phát biểu đúng khi nói về sự sinh sản của vi khuẩn là?
Khi nói đến vi sinh vật gây bệnh cơ hội, phát biểu nào đúng?
Nêu các đặc điểm của vi sinh vật. Đặc điểm nào là thể mạnh mà công nghệ vi sinh vật đang tập trung khai thác? Vì sao?
Cầu khuẩn A có kích thước 1,5 µm x 1,5µm và trực khuẩn B (hình trụ) có kích thước 2 µm x 1,2µm. Hãy tinh tỉ lệ S/V của hai vi khuẩn này. Để nuôi thu sinh khối vi khuẩn thì em sẽ chọn cầu khuẩn A hay trực khuẩn B? Vì sao?
Trình bày các pha sinh trưởng của quần thể vi khuẩn trong hệ kin. Để nuôi thu nhận sinh khối của vi khuẩn thì nên dừng ở pha nào? Vì sao?
So sánh các hình thức sinh sản của vi sinh vật nhân sơ và vi sinh vật nhân thực.
Liệt kê các yếu tố ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của vi sinh vật. Chúng ta nên làm gì để hạn chế sự gây hại của vi sinh vật đối với lương thực ví dụ gạo , ngô, đỗ hoặc thực phẩm? Cho ví dụ.
Nêu một số ví dụ về quá trình tổng hợp ở vi sinh vật và ứng dụng của quá trình đó trong thực tiễn.
Trình bày một số ví dụ về quá trình phân giải ở vi sinh vật và ứng dụng của quá trình đó trong thực tiễn
Liệt kê ít nhất ba yếu tố ảnh hưởng đến quá trình làm sữa chua, dưa chua hoặc bánh mì. Nêu biện pháp kiểm soát hoặc điều khiển các yếu tố đó theo hướng có lợi cho sự phát triển của vi sinh vật.
Vì sao lại xếp virus ở ranh giới trung gian giữa vật sống và vật không sống?
Liệt kê các giai đoạn trong chu trình nhân lên của virus. Ức chế giai đoạn nào thi sẽ ức chế được sự nhân lên của virus?
Nêu và cho ví dụ về một số lợi ích và tác hại của virus đối với con người.
Nêu các phương thức lây truyền virus ở người. Giải thích ý nghĩa của thông điệp 5K trong phòng chống dịch COVID-19.
Tại sao chất kháng sinh lại không có tác dụng đối với những bệnh do virus?
Trình bày các biện pháp phòng bệnh do virus. Biện pháp nào sẽ giúp cơ thể chúng ta chủ động hình thành kháng thể kháng virus?
Tại sao virus gây bệnh cúm A hay HIV/AIDS lại thường có nhiều biến thể? Đặc điểm đó gây khó khăn gi trong phát triển vaccine phòng bệnh và thuốc chữa bệnh?
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *