Mời các em học sinh tham khảo nội dung bài giảng Các cuộc Cách mạng công nghiệp thời kì cận đại đã được DapAnHay biên soạn dưới đây, cùng với phần kiến thức cơ bản cần nắm về những nét chính về bối cảnh lịch sử, thành tựu cơ bản của hai cuộc cách mạng công nghiệp thời cận đại, ý nghĩa và tác động của các cuộc cách mạng công nghiệp thời cận đại,... đây sẽ tài liệu hữu ích cho các em học tốt môn Lịch sử lớp 10 Chân trời sáng tạo.
a) Bối cảnh lịch sử
- Từ thế kỉ XIV – XV, ở Tây Âu, công trường thủ công ra đời thay thế cho phường hội giúp nâng cao năng suất lao động tăng nhanh.
- Từ thế kỉ XVII – XVIII, các cuộc cách mạng tư sản nổ ra và giành được thắng lợi ở nhiều quốc gia Tây Âu và Bắc Mỹ.
- Diễn ra từ nữa sau thế kỉ XVIII đến đầu thế kỉ XIX. Bắt nguồn từ nước Anh sau đó lan rộng ra nhiều quốc gia khác.
b) Thành tựu tiêu biểu
- Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra đầu tiên ở ngành dệt với nhiều phát minh quan trọng. Trong đó sự ra đời của máy hơi nước có ý nghĩa hết sức quan trọng.
- Ngành luyện kim và giao thông vận tải cũng đạt được nhiều thành tựu quan trọng.
- Đặc điểm của cuộc CMCN lần 1: Sử dụng năng lượng nước, máy hơi nước và cơ giới hóa sản xuất.
James Watt sinh ngày 19 tháng 1 năm 1736 tại thị trấn Greenock, Scotland. Ngay cả ở tuổi thiếu niên, James đã bắt đầu quan tâm đến các thí nghiệm thiên văn học và hóa học. Năm 1769, ông đã nhận được bằng sáng chế với trọng tâm là "cách giảm tiêu thụ hơi trong động cơ hơi nước". James nghiên cứu sâu sắc và nỗ lực cải tiến các loại động cơ hơi nước khác nhau. Ông đã tạo ra động cơ hơi nước đầu tiên của mình vào năm 1774. Năm 1782, nhà khoa học đã tạo ra một động cơ hơi nước với hành động kép xoay liên tục, sau này được gọi là tên của ông. Động cơ có tầm quan trọng lớn, vì nó góp phần chuyển đổi sang sản xuất máy trong công nghiệp.
Ngành luyện kim: Phương pháp luyện kim “put đinh”
Phương pháp luyện kim “put đinh” (nhào trộn) dùng luồng không khí làm nóng chảy quặng để luyện thành sắt. Nhờ phương pháp này mà việc luyện quặng được đơn giản hóa, sắt được sản xuất ra nhiều, được dùng để sản xuất máy móc và đồ dùng sinh hoạt.
Goerge Stephenson sinh ngày 9/6/1781 tại Northumberland, Anh trong một gia đình công nhân mỏ. Khi trước làm việc dưới hầm mỏ, Stephenson đã từng quen thuộc với các loại máy hơi nước của James Watt, rồi theo các ý tưởng của Murdock và Trevithick, Stephenson chế tạo một đầu tầu kéo được 90 tấn trên quãng đường 85 dậm. Stephenson chế tạo tiếp chiếc xe thứ hai rồi chiếc thứ ba, nặng 4 tấn rưỡi, bánh xe có đường kính 1.42 mét. Chiếc thứ ba này có tên là Rocket và được cho chạy vào năm 1830, mở đầu ngành hỏa xa. Trong những lần thử ban đầu, chiếc Rocket chở được 36 hành khách và chạy với tốc độ 30 dậm một giờ.
Cha đẻ phát minh tàu hơi nước đầu tiên trên thế giới Robert Fulton sinh ra tại một trang trại tại Little Brain, tiểu bang Pennsylvania, Hoa Kỳ
Năm 1803 Fulton đóng xong con tàu động cơ hơi nước 8 mã lực. Ngày 9/1/1803 con tàu hạ thủy. Ngày 17/8/1807, con tàu Klemol hạ thủy.
Fulton qua đời năm 1815 do nhiễm trùng ngực nặng do cảm lạnh.
a) Bối cảnh lịch sử
- Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra từ thập niên 70 của thế kỉ XIX đến năm 1914. Khởi nguồn từ nước Mỹ.
- Quá trình công nghiệp hóa đang diễn ra mạnh mẽ thể hiện ở ngành điện, vận tải, hóa học, sản xuất thép…
- Từ đầu thế kỉ XVIII- đến giữa thế kỉ XIX, các ngành khoa học Vật Lý, Hóa học, Sinh học… đạt được nhiều thành tựu to lớn. Quan trọng nhất là sự ra đời của điện và động cơ đốt trong.
b) Thành tựu tiêu biểu
Các phát minh về điện | - Những khám phá về điện của Pha-ra-đây, Ê-đi-xơn, Tết-la đã thúc đẩy việc ứng dụng nguồn năng lượng điện vào cuộc sống. - Năm 1876, A-lếch-xan G. Beo phát minh ra điện thoại - Năm 1879, Thô-mát Ê-đi-xơn đã phát minh ra bóng đèn điện. - Năm 1913, tuốc bin hơi nước ra đời. |
Luyện kim | - Kĩ thuật luyện kim được cải tiến với việc sử dụng lò cao
|
Giao thông vận tải | - Dầu dầu mỏ được sử dụng và cung cấp nguyên liệu mới cho giao thông vận tải. - Năm 1886, chiếc ô tô đầu tiên trên thế giới được Các Ben phát minh - Năm 1903, Hai anh em nhà Rai người Mỹ đã chế tạo thành công chiếc máy bay đầu tiên |
Máy phát điện một chiều của G.Đi-na-mô
Chiếc ô tô đầu tiền sử dụng động cơ xăng của G. Đai-lơ
a) Kinh tế
- Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai đã thúc đẩy quá trình thị trường hóa nền kinh tế thế giới.
- Nền sản xuất lớn bằng máy móc đã giải phóng sức lao động, làm thay đổi cách thức lao động của con người.
b) Xã hội
- Cách mạng công nghiệp cận đại đã có những tác động mạnh đưa đến những chuyển biến tích cực lớn lao trong đời sống văn hóa
- Cách mạng công nghiệp cũng tạo ra những tác đông tiêu cực như: Ô nhiễm môi trường, bóc lột lao động phụ nữ và trẻ em
c) Văn hoá
Thành tựu của hai cuộc cách mạng công nghiệp đã thúc đẩy quan hệ quốc tế, giao lưu và kết nối văn hoá toàn cầu. Đời sống vật chất và tỉnh thần của người dân ở các nước tư bản cũng được nâng cao thể hiện qua đời sống văn hoá phong phú, đa dạng, hiện đại với sự xuất hiện của điện ảnh, điện thoại,... Đặc biệt, các cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai cũng đưa đến hình thành một lối sống, tác phong công nghiệp gắn với quá trình công nghiệp hoá.
Câu 1: Vì sao Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra đầu tiên ở nước Anh
Hướng dẫn giải
Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra đầu tiên ở nước Anh vì những lí do sau:
- Anh là nước đầu tiên tiến hành cuộc cách mạng công nghiệp do cách mạng tư sản nổ ra và thành công sớm.
- Anh có nguồn khoáng sản dồi dào, có lợi thế về vốn, nhân công và kĩ thuật.
- Cách mạng công nghiệp ở Anh bắt đầu từ những năm 60 của thế kỉ XVIII và kết thúc vào những năm 40 của thế kỉ XIX với những phát minh kĩ thuật đầu tiên trong ngành dệt.
Câu 2: Nêu thành tựu cơ bản của Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất
Hướng dẫn giải
Những thành tựu cơ bản của Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất:
- Năm 1764, Giêm Ha-gri-vơ chế tạo ra chiếc máy kéo sợi Gien-ni.
- Năm 1785, Ét-mơn Các-rai cho ra đời máy dệt vải chạy bằng sức nước, làm tăng năng suất dệt lên tới 40 lần so với dệt tay.
- Năm 1782, Giêm Oát chế tạo thành công máy hơi nước, góp phần tăng tốc độ sản xuất và năng suất lao động.
- Năm 1885, H. Bét-xơ-me phát minh ra lò cao có khả năng luyện gang lỏng thành thép.
- Năm 1814, chiếc đầu máy xe lửa đầu tiên chạy bằng hơi nước ra đời góp phần thúc đẩy ngành giao thông vận tải phát triển.
- Đến thế kỉ XIX, hệ thống đường sắt ở Tây Âu và Bắc Mĩ phát triển mạnh.
- Năm 1807, R. Phơn-tơn chế ra tàu thủy chạy bằng hơi nước.
Câu 3: Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại đã tác động đến các lĩnh vực xã hội và văn hóa như thế nào
Hướng dẫn giải
- Về xã hội:
+ Các cuộc cách mạng công nghiệp đã thúc đẩy quá trình đô thị hóa, hình thành nhiều đô thị quy mô lớn.
+ Cơ cấu xã hội thay đổi, hình thành hai giai cấp cơ bản: tư sản và vô sản.
+ Sự bóc lột của tư sản đã dẫn đến nhiều cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản, tạo điền đề cho cách mạng xã hội chủ nghĩa.
- Về văn hóa:
+ Thúc đẩy quan hệ quốc tế, giao lưu và kết nối văn hóa toàn cầu.
+ Đời sống tinh thần của người dân ở các nước tư bản cũng được nâng cao.
+ Đưa đến hình thành một lối sống, tác phong công nghiệp gắn liền với quá trình công nghiệp hóa.
Sau bài học này, giúp các em:
- Trình bày được những nét chính về bối cảnh lịch sử diễn ra các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại
- Nêu được những thành tựu tiêu biểu của các cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai
- Hiểu được ý nghĩa và phân tích được những tác động của các cuộc cách mạng công nghiệp đối với sự phát triển kinh tế văn hóa xã hội. Từ đó có thái đội đúng đắn với những thành quả của các cuộc cách mạng công nghiệp trong lịch sử.
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo Chương 3 Bài 11 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo Chương 3 Bài 11để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Câu hỏi mục I.1 trang 67 SGK Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Câu hỏi 1 mục I.2 trang 68 SGK Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Câu hỏi 2 mục I.2 trang 68 SGK Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Câu hỏi mục II.1 trang 68 SGK Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Câu hỏi mục II.2 trang 69 SGK Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Câu hỏi 1 mục III trang 70 SGK Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Câu hỏi 2 mục III trang 70 SGK Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 1 trang 70 SGK Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 2 trang 70 SGK Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Vận dụng 1 trang 70 SGK Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Vận dụng 2 trang 70 SGK Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Lịch Sử 10 DapAnHay
Vì sao Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra đầu tiên ở nước Anh?
Nêu thành tựu cơ bản của Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất.
Dựa vào thông tin trong bài, giải thích vì sao máy hơi nước ra đời đã mở ra kỉ nguyên sản xuất cơ khí, cơ giới hóa?
Trình bày những nét chính về bối cảnh lịch sử diễn ra Cách mạng công nghiệp lần thứ hai (nửa sau thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX).
Trả lời câu hỏi mục II.2 trang 69 SGK Lịch sử 10 Nêu thành tựu tiêu biểu của Cách mạng công nghiệp lần thứ hai.
Trình bày ý nghĩa của các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại.
Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại đã tác động đến các lĩnh vực xã hội và văn hóa như thế nào?
Theo em động lực chính của hai cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại là gì?
Em hãy chọn và kể tên một số thành tựu cách mạng công nghiệp thời kì cận đại có ảnh hưởng đến lịch sử văn minh thế giới. Giải thích lí do.
Có quan điểm cho rằng: “Sự ra đời của máy bay trong Cách mạng công nghiệp lần thứ hai đã thúc đẩy kết nối mạnh mẽ các quốc gia trên thế giới”. Em hãy chứng minh nhận định trên.
Em hãy chọn và phân tích một thành tựu văn minh trong hai cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại có ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hằng ngày và việc học tập của bản thân.
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
Thành tựu về phát minh ra điện của Ê-đi-xơn. Điện đã trở thành một phần quan trọng đối với cuộc sống hàng ngày của em cũng như của mỗi con người, điện là nguồn năng lượng cho các máy và thiết bị, là điều kiện phát triển tự động hóa và hiện đại hóa, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Câu trả lời của bạn
Thành tựu có ý nghĩa nhất là phát minh và sản xuất ô tô và máy bay. Vì đó là những phương tiện hỗ trợ con người di chuyển nhanh chóng và tiết kiệm thời gian đi lại. Việc di chuyển của con người được nâng lên một tầng cao mới, có ý nghĩa sâu sắc với quá trình phát triển của loài người.
Câu trả lời của bạn
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần 1 | Cuộc Cách mạng công nghiệp lần 2 |
- Năm 1782, Giêm Oát đã chế tạo thành công một chiếc máy hơi nước kiểu song hướng. - Động cơ đốt trong ra đời. - Đầu thế kỉ XIX, tàu thủy và xe lửa đã xuất hiện với đầu máy chạy bằng hơi nước. - Năm 1825, nước Anh khánh thành đoạn đường sắt đầu tiên nối trung tâm công nghiệp Man-chét-xtơ với cảng Li-vơ-pun. | - Các phát minh về điện xuất hiện. - Năm 1879, Thô-mát Ê-đi-xơn phát minh ra bóng đèn điện có khả năng ứng dụng rộng rãi trong thực tế. - Năm 1891, chế tạo thành công máy phát điện và động cơ điện quay chiều. - Dầu đi-ê-zen được khai thác để thắp sáng và cung cấp nguồn nhiên liệu mới cho giao thông vận tải. - Phát minh và sản xuất ô tô, máy bay. |
Câu trả lời của bạn
* Tác động với xã hội:
- Chia thành hai giai cấp cơ bản của xã hội tư bản: tư sản và vô sản hình thành.
- Mâu thuẫn chủ yếu gây ra chiến tranh xuất phát từ sự bóc lột của giai cấp tư sản đối với giai cấp vô sản.
- Đã làm xuất hiện nhiều trung tâm công nghiệp mới và thành thị đông dân, điển hình như Luân Đôn, Pa-ri, Béc-lin,…
* Tác động đối với văn hóa:
- Tác động lớn đến đời sống văn hóa của nhân loại, đặc biết là các nước Âu- Mỹ.
- Thúc đẩy giao lưu, kết nối văn hóa toàn cầu.
- Rút ngắn khoảng cách không gian, thời gian.
- Nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của con người.
- Hình thành lối sống, tác phong công nghiệp,…
Câu trả lời của bạn
Ý nghĩa cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai đối với sự phát triển kinh tế:
- Làm thay đổi diện mạo các nước tư bản:
+ Máy hơi nước khởi đầu cách mạng công nghiệp lần thứ nhất chuyển người lao động từ lao động thủ công sang cơ khí hóa.
+ Cách mạng công nghiệp lần thứ hai chuyển từ cơ khí hóa sang điện khí hoá, làm thay đổi kinh tế tư bản chủ nghĩa.Góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp và giao thông vận tải.
+ Nền nông nghiệp chuyển sang phương thức chuyên canh hoặc thâm canh.
Câu trả lời của bạn
Thành tựu cơ bản:
- Sáng chế ra điện: hàng loạt các sáng chế của các nhà khoa học như Xi- môn Ôm, Mai- cơn Pha - ra- đây, mở ra một khả năng ứng dụng nguồn năng lượng mới.
- Sáng chế bóng đèn điện của Ê-đi-xơn.
- Đô-rô-vôn-xki chế tạo thành công máy phát điện và động cơ xoay chiều cung cấp năng lượng cho nhiều nhà máy.
- Kỹ thuật luyện kim được cải tiến, thé được sản xuất với số lượng lớn và giá thành hạ nhanh chóng.
- Dầu đi-e-zen được khai thác để thắp sáng và cung cấp nguồn nguyên liệu mới cho vận tải.
- Công nghiệp hóa học: thuốc nhuộm, phân bón, thuốc nổ, in ấn,…
- Sáng chế máy điện tín giúp liên lạc nhanh .
- Sản xuất ô tô, xe máy là thành tựu rực rỡ của giao thông vận tải. Năm 1903, chiếc máy đầu tiên trên thế giới ra đời đánh dấu ngành hàng không quốc tế thế giới.
Câu trả lời của bạn
Bối cảnh lịch sử cuộc Cách mạng nghiệp lần thứ hai:
Không gian: Châu Âu và Châu Mỹ ( Mỹ, Anh, Pháp, Đức,…).
Thời gian: nửa sau thế kỷ XIX- đầu thế kỷ XX.
* Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất để lại những thành tựu làm thay đổi thế giới trên một số lĩnh vực:
- Kinh tế: Chủ nghĩa tư bản từ mô hình tự do cạnh tranh sang mô hình chủ nghĩa độc quyền. Lực lượng sản xuất đạt trình độ cao.
- Chính trị- xã hội: Các nước Âu- Mỹ hoàn thành cuộc cách mạng tư sản.
Câu trả lời của bạn
* Thành tựu cơ bản:
- Sáng chế và cải tiến máy hơi nước: Giêm Oát kế thừa thành quả nghiên cứu trước, cải tiến máy hơi nước từ sức nước thành máy hơi nước đơn hướng thành song hướng. Máy hơi nước của Giêm Oát được phổ biến ở Anh.
- Sáng chế động cơ đốt trong: Với sự ra đời và cải tiến không ngừng, động cơ đốt trong thúc đẩy sản xuất cơ giới hóa ( từ thủ công sang áp dụng khoa học kỹ thuật), nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
- Lĩnh vực giao thông vận tải: Đầu thế kỷ 20, xuất hiện đầu máy tàu thủy hơi nước và xe lửa hơi nước. Đến năm 1814, G.Xti-phen-xơn sáng chế đầu máy xe lửa. Năm 1825, đoạn đường sắt đầu tiên trên thế giới được khánh thành ở Anh.
* Thành tựu có vai trò quan trọng nhất:
Thành tựu sáng chế ra máy hơi nước của Giêm-Oát là thành tựu quan trọng nhất. Vì đến đầu thế kỷ XIX, việc sử dụng máy hơi nước trở nên phổ biến.Các nhà máy không cần xây dựng gần bờ sông, xa khu dân cư và mùa đông nước đóng băng tạo điều kiện khó khăn cho quá trình sản xuất.Đây được coi là sự khởi đầu của quá trình công nghiệp hóa.
Câu trả lời của bạn
* Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất lại diễn ra đầu tiên ở Anh vì:
- Về kinh tế: Công xưởng thủ công áp dụng kỹ thuật mới trong sản xuất và Anh là nước sáng chế ra máy kéo sợi bằng sức nước ( tiết kiệm sức người và tăng thêm lợi nhuận).
- Về chính trị : Anh là nước tiến hành cách mạng tư sản, cách mạng tư sản Anh là một cuộc cách mạng thành công và có sức lan tỏa rộng.
Câu trả lời của bạn
* Bối cảnh lịch sử:
- Kinh tế: Kế thừa thành tựu từ các cuộc phát kiến địa lý kéo dài từ thế kỷ XV đến thế kỷ XVI. Giao thương trên biển phát triển thúc đẩy nền kinh tế công, thương nghiệp và một mạng lưới thị trường mang tính mở rộng.
- Tình hình chính trị: Các cuộc cách mạng tư sản tạo điều kiện nắm quyền lực cho giai cấp tư sản.
- Tình hình xã hội: Tư sản chiếm đất và nông dân mất ruộng đất trở thành người lao động tự do.
- Áp dụng thành tựu khoa học: Cải tiến và sử dụng kỹ thuật mới tiên tiến trong các công trường thủ công.
=> Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất được tạo dựng trên những nền tảng căn bản : kinh tế, chính trị- xã hội và khoa học.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *