1.1. Tìm hiểu chung
a. Tác giả La Quán Trung
- La Quán Trung (1330 - 1400), tên La Bản, hiệu Hải Hồ Tản Nhân
- Người vùng Thái Nguyên thuộc tỉnh Sơn Tây cũ.
- Tác giả chuyên sưu tầm và biên soạn dã sử. Các tác phẩm tiêu biểu: Tuỳ Đường lưỡng triều chí chuyện, Tấn Đường Ngũ Đại sử diễn nghĩa, Bình yêu truyện...
- La Quán Trung là người kín đáo, cô độc, nhưng lại có hùng tâm.
b. Tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa
- Hoàn cảnh sáng tác:
- Gồm 120 hồi, ra đời vào đầu thời Minh (1368-1644), trong âm hưởng của cuộc đấu tranh chống nền thống trị Mông Nguyên, khôi phục nhà Hán.
- Nội dung:
- Kể chuyện 1 nước chia 3 gọi là “ Cát cứ phân tranh” trong gần 100 năm của nước Trung Quốc thời cổ (TK II, III) với cuộc phân tranh giữa 3 tập đoàn phong kiến: Nguỵ- Thục - Ngô.
- Thể loại:
- Tóm tắt tác phẩm: SGK trang 75.
- Vị trí đoạn trích học: nửa sau hồi 28.
- Trước đoạn trích: Sau thất thủ Từ Châu, Lưu Bị chạy sang Hà Bắc nương nhờ Viên Thiệu, Quan Vũ túng thế phải ở với Tào Tháo nhưng với điều kiện nếu biết Lưu Bị ở đâu, sẽ lập tức ra đi. Khi nghe tin Lưu Bị ở với Viên Thiệu, Quan Vũ đã bỏ Tào, vượt năm cửa ải chém sáu tướng Tào (trong đó có Tần Kỳ, cháu Sái Dương). Trên đường đưa hai chị về với Lưu Bị, Quan Vũ bất ngờ gặp Trương Phi ở Cổ Thành.
- Tóm tắt đoạn trích: Nghe tin Quan Vũ cùng hai chị đến, Trương Phi do hiểu nhầm và nóng nảy, lên ngựa quyết chiến với Quan Vũ. Tình cờ gặp lúc Sái Dương đuổi theo Quan Vũ để trả thù cho cháu, sự việc càng làm cho Trương Phi nghi ngờ. Hai anh em Quan- Trương đối chất. Trương Phi ra điều kiện bắt Quan Vũ phải lấy đầu Sái Dương để chứng minh. Trương giang tay giục trống. Quan Công lấy đầu Sái Dương như trở bàn tay. Nghe hai chị và tên lính nói, Trương Phi khóc lạy Quan Công.
- Bố cục đoạn trích
- Có thể chia làm 5 phần:
- Đoạn 1: phần trình bày (từ đầu đến… bảo Trương Phi ra đón hai chị): Giới thiệu nhân vật, sự việc, hoàn cảnh.
- Đoạn 2: phần khai đoạn (từ "Trương Phi từ khi… đến… cũng phải theo ra thành"): Mâu thuẫn giữa Trương Phi và Quan Công bắt đầu.
- Đoạn 3: phần phát triển (từ “ Quan Vũ trông thấy Trương Phi ra… đến… Không phải quân mã là gì kia"): Các biến cố tiếp diễn.
- Đoạn 4: phần đỉnh điểm (từ "Quan Công ngoảnh lại… đến… Thừa tướng đến bắt mày"): Sự xuất hiện của Sái Dương.
- Đoạn 5: phần mở nút (phần còn lại): Việc Quan Công chém rơi đầu Sái Dương.
- Giá trị tác phẩm
- Tư tưởng:
- Vạch trần bản chất tàn bạo, giả dối của giai cấp thống trị.
- Phơi bày cục diện chính trị Trung Hoa, cát cứ phân tranh, cá lớn nuốt cá bé, chiến tranh liên miên
- Cuộc sống loạn li, bi thảm của nhân dân và thể hiện mơ ước về một xã hội với những vua hiền, tướng giỏi.
- Gửi gắm khát vọng hoà bình, thống nhất và có một nền chính trị nhân đạo
- Nghệ thuật:
- Giá trị lịch sử, quân sự.
- Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, lôi cuốn người đọc từ hồi này sang hồi khác, đặc biệt là nghệ thuật miêu tả các trận chiến sinh động và hấp dẫn.
- Dùng mâu thuẫn để giải quyết mâu thuẫn.
- Xây dựng được một thế giới nhân vật đông đảo, trong đó những nhân vật chính đều là những điển hình có cá tính sinh động, sắc nét
1.2. Tìm hiểu văn bản
a. Hoàn cảnh gặp gỡ của hai anh em Quan - Trương
- Không gian:
- Nhân vật:
- Trương Phi và 1000 quân.
- Quan Công, Châu Thương, Tôn Càn, hai phu nhân.
b. So sánh tính cách của hai nhân vật Trương Phi và Quan Công
Phân biệt | Trương Phi | Quan Công |
Giống nhau | Đều là người trung nghĩa |
Khác nhau | Vội vàng, hấp tấp,nóng tính nhưng dứt khoát, thẳng thắn, cương trực, biết phục thiện. | Bình tĩnh, từ tốn, độ lượng. |
c. Nghệ thuật miêu tả tính cách nhân vật Trương Phi và Quan Công
- Trương Phi:
- Cách miêu tả trái ngược nhau:
- Một Trương Phi nóng nảy, cương trực, đàng hoàng.
- Trái ngược với Trương Phi hồn hậu, giàu tình cảm khi nhận ra sự thật.
- Nghệ thuật miêu tả ngoại hình và tính cách nhân vật: qua cử chỉ, hành động,ngôn ngữ, trong quan hệ với các nhân vật khác…
- Hành động, cử chỉ: “Trương Phi mắt trợn tròn xoe, râu hùm vểnh ngược, hò hét như sấm, múa xà mâu chạy lại đâm Quan Công”.
- Ngôn ngữ: "hầm hầm quát: "mày đã bội nghĩa, còn mặt nào đến gặp tao nữa?""→ Ngôn ngữ nhân vật mang đậm nét tính cách vốn có: bộc trực, nóng nảy.
- Quan hệ với các nhân vật khác: Tôn Càn, Cam phu nhân, Mi phu nhân ra sức thanh minh cho Quan Công nhằm ngăn hành động vội vàng của Trương Phi nhưng không làm Trương Phi thay đổi suy nghĩ. Chứng tỏ lúc này Trương Phi cũng cẩn trọng trong suy nghĩ chứ không phải nóng vội như bình thường nữa. Nguyên do vì đây là vấn đề hết sức hệ trọng, lời thề trung nghĩa đối với các đấng trượng phu quả là thiêng liêng.
- Phương pháp miêu tả thái cực: Trương Phi nóng nảy hết mức nhưng cũng rất giàu tình cảm.
- Quan Công
- Tác giả đặt nhân vật vào một tình huống giàu kịch tính.
- Nhân vật được miêu tả qua ngoại hình, thái độ, ngôn ngữ, hành động, đặc biệt là qua hành động. Đoạn trích còn kể về nhiều nhân vật khác, những nhân vật này góp phần làm nền, tạo bối cảnh để làm nổi bật nhân vật chính.
- Được miêu tả theo bút pháp cổ điển, với cách miêu tả thái cực. Được miêu tả đến mức điển hình cho người trượng phu trung nghĩa.
d. Xung đột giữa Quan Công và Trương Phi
- Nguyên nhân
- Trương Phi: Trương Phi nghĩ rằng Quan Công là kẻ phản bội lời thề→ Bất trung.
- Quan Công: Làm công việc vì chủ tướng (theo dưới trướng Tào Tháo để bảo vệ 2 chị) nhưng lại trái với khí phách của người anh hùng.
- Sự phát triển của xung đột:
e. Ý nghĩa Hồi trống Cổ thành
- Hồi trống thách thức
- Hồi trống minh oan
- Hồi trống đoàn tụ
⇒ Hồi trống thể hiện không khí hào hùng của chiến trận, là hồi trống thúc giục tinh thần chiến đấu, ca ngợi tài đức của các anh hùng. Đó là hồi trống thể hiện niềm vui, khẳng định niềm tin và ngợi ca chiến thắng.
f. Nghệ thuật của đoạn trích
- Sử dụng nhiều từ cổ
- Về cách xây dựng nhân vật: sử dụng nghệ thuật xây dựng các nhân vật điển hình, mang tính biểu tượng.
- Tính cách nhân vật được thể hiện qua hành động và lời nói.
- Về tình huống truyện: xây dựng những tình huống xung đột kịch tính, tạo nên sự hấp dẫn, hồi hộp cho đoạn trích. Tình tiết truyện được đẩy nhanh, diễn biến căng thẳng.
- Nghệ thuật kể chuyện: thể hiện nghệ thuật kể chuyện theo kiểu tiểu thuyết chương hồi.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *