Mời các em học sinh cùng tham khảo bài học Thực hành Tiếng Việt (Bài 3) dưới đây. Với bài học nằm trong sách Cánh diều này, các em sẽ bước đầu hiểu về từ đa nghĩa, từ đồng âm và từ mượn. Hy vọng bài học này sẽ hữu ích với các em. Mời các em cùng tham khảo nhé!
- Từ đa nghĩa là từ có hai nghĩa trở lên.
- Ví dụ từ "ăn":
+ Đưa thức ăn vào cơ thể qua miệng (ăn cơm);
+ Ăn uống nhân dịp gì đó (ăn Tết);
+ Máy móc, phương tiện giao thông tiếp nhận nhiên liệu (xe máy ăn xăng);…
- Từ đồng âm là những từ có cách phát âm và chữ viết giống nhau nhưng có nghĩa khác nhau. Ví dụ: "Đường" với nghĩa chất kết tinh có vị ngọt (ngọt như đường) đồng âm "đường" với nghĩa lối đi được tạo ra để nối các nơi (đường đến trường).
- Để hiểu đúng nghĩa của từ trong câu, cần dựa vào ngữ nghĩa xung quanh nó. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người viết có thể cố ý dùng một từ theo hai nghĩa như một cách chơi chữ. Ví dụ:
Bà già đi chợ Cầu Đông
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng
Thầy bói gieo quẻ nói rằng
Lợi thì có lợi nhưng răng chẳng còn.
-> Tác giả đã cố ý dùng "lợi" theo hai nghĩa. Thứ nhất, "lợi" là cái có ích cho bản thân mình. Thứ hai, "lợi" là phần thịt bao giữ xung quanh chân răng. Tác dụng: Thầy bói nhắc khéo "bà già" rằng bà đã già quá rồi (răng không còn) thì lấy chồng làm gì nữa.
- Từ mượn là những từ mượn tiếng nước ngoài để biểu thị những sự vật, hiện tượng, đặc điểm,… mà tiếng Việt chưa có từ thích hợp để biểu thị.
- Ví dụ:
+ Từ mượn tiếng Hán (tiếng Trung Quốc): tác phẩm, văn học, sứ giả, hòa bình,…
+ Từ mượn tiếng Pháp: (nhà) ga, xà phòng, mùi soa, pa nô, áp phích,…
+ Từ mượn tiếng Anh: mít tinh, ti vi,…
- Các từ đã được Việt hóa thì viết như từ tiếng Việt. Còn thuật ngữ khoa học thì cần viết theo nguyên dạng để dễ tra cứu khi cần thiết. Ví dụ: acid, oxygen, hydro,…
- Mượn từ là một cách làm giàu cho ngôn ngữ dân tộc. Tuy nhiên, để bảo vệ sự trong sáng của ngôn ngữ dân tộc, chỉ nên mượn từ khi thật sự cần thiết và đã mượn thì phải tìm hiểu kĩ để sử dụng cho đúng.
Bài tập 1: Tìm hiểu ba từ chỉ bộ phận cơ thể người và kể ra một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của chúng (sang nghĩa chỉ bộ phận của vật).
Hướng dẫn giải:
- Xem lại lý thuyết về từ đa nghĩa để giải bài tập này.
- Ví dụ: Mũi: mũi dao, mũi súng, mũi đất, mũi quân, mũi thuyền…
Lời giải chi tiết:
- Lưng:
- Tai:
- Đầu:
=> Các nghĩa số (1) là nghĩa gốc, nghĩa (2), (3) là nghĩa chuyển.
Bài tập 2: Phân biệt nghĩa của các từ đồng âm trong các trường hợp sau:
a. ba
b. tuốt
c. đỗ
d. bay
Hướng dẫn giải:
- Xem lại lý thuyết về từ đồng âm để giải bài tập này.
Lời giải chi tiết:
a.
b.
c.
d.
Bài tập 3: Em hãy tìm từ mượn trong những câu dưới đây:
a. Chọn lúc cả nhà không ai để ý, tôi lén lấy 2 xu để làm tiền lộ phí.
b. Tôi khẩn khoản xin cha mua cho tôi một chiếc mũ kết và tự tay tôi làm một cặp kính đeo mắt của phi công bằng bìa các tông.
Hướng dẫn giải:
- Xem lại lý thuyết về từ mượn để giải bài tập này.
- Đối chiếu với nguyên dạng trong tiếng Pháp, tiếng Anh để biết nguồn gốc của những từ đó.
Lời giải chi tiết:
a. Xu - cent (tiếng Anh)
b. Các tông - carton (tiếng Pháp).
- Học xong bài này, các em cần nắm:
+ Nắm được đặc điểm từ đa nghĩa, từ đồng âm và từ mượn.
+ Nhận biết và phân tích được từ đa nghĩa, từ đồng âm và từ mượn trong một văn bản cụ thể.
Bài học Thực hành Tiếng Việt (Bài 3) dưới đây nhằm giúp các em biết cách nhận diện và vận dụng các loại từ quen thuộc thường gặp: Từ đa nghĩa, từ đồng âm, từ mượn. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn chi tiết hoặc tóm tắt dưới đây:
Các em học sinh thân mến khi gặp những vấn đề khó khăn trong việc tìm hiểu bài học này, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn DapAnHay sẽ sớm trả lời cho các em.
-- Mod Ngữ văn 6 DapAnHay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
- Từ đa nghĩa là từ có hai nghĩa trở lên.
- Ví dụ từ "ăn":
+ Đưa thức ăn vào cơ thể qua miệng (ăn cơm);
+ Ăn uống nhân dịp gì đó (ăn Tết);
+ Máy móc, phương tiện giao thông tiếp nhận nhiên liệu (xe máy ăn xăng);…
Câu trả lời của bạn
Câu trả lời của bạn
- Lưng:
- Tai:
- Đầu:
=> Các nghĩa số (1) là nghĩa gốc, nghĩa (2), (3) là nghĩa chuyển.
Câu trả lời của bạn
- Từ mượn là những từ mượn tiếng nước ngoài để biểu thị những sự vật, hiện tượng, đặc điểm,… mà tiếng Việt chưa có từ thích hợp để biểu thị.
- Ví dụ:
+ Từ mượn tiếng Hán (tiếng Trung Quốc): tác phẩm, văn học, sứ giả, hòa bình,…
+ Từ mượn tiếng Pháp: (nhà) ga, xà phòng, mùi soa, pa nô, áp phích,…
+ Từ mượn tiếng Anh: mít tinh, ti vi,…
Câu trả lời của bạn
- Từ đồng âm là những từ có cách phát âm và chữ viết giống nhau nhưng có nghĩa khác nhau. Ví dụ: "Đường" với nghĩa chất kết tinh có vị ngọt (ngọt như đường) đồng âm "đường" với nghĩa lối đi được tạo ra để nối các nơi (đường đến trường).
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *