Nội dung bài học ngày hôm nay sẽ giúp các em sẽ bổ sung thêm các kiến thức mới về khái niệm lực ma sát, ma sát trượt và ma sát nghỉ... và ảnh hưởng của nó tới cuộc sống. Mời các em cùng theo dõi nội dung bài học. Chúc các em học tốt!
Tìm hiểu khái niệm lực ma sát
Khi ta đẩy tủ gỗ chuyển động trên mặt sàn, tay ta tác dụng vào tủ gỗ một lực đẩy và mặt sàn tác dụng lên bề mặt tủ gỗ tiếp xúc với sàn một lực làm cản trở chuyển động của tủ. Người ta gọi lực cản này là lực ma sát.
Khi kéo khối gỗ trượt đều trong hai trường hợp như hình 40.1 và 40.2 ta có kết quả như sau:
Bề mặt tiếp xúc | Độ lớn lực kéo (bằng độ lớn lực ma sát) |
Bề mặt gồ ghề | 3N |
Bề mặt nhẵn | 2N |
Ta thấy, độ lớn của lực ma sát phụ thuộc vào tính chất của bể mặt tiếp xúc giữa các vật. Mặt tiếp xúc càng gồ ghề thì lực ma sát càng lớn.
→ Lực ma sát là lực tiếp xúc xuất hiện ở bề mặt tiếp xúc giữa hai vật.
→ Sự tương tác giữa bề mặt của hai vật tạo ra lực ma sát giữa chúng.
*Tìm hiểu về lực ma sát trượt
Thí nghiệm 1: Tìm hiểu lực ma sát trượt
Dụng cụ: 1 khối gỗ hình hộp; mặt bàn nằm ngang.
Tiến hành thí nghiệm:
- Đặt khối gỗ hình hộp trên mặt bàn nằm ngang;
- Dùng tay đẩy mạnh vào khối gỗ, sau đó rời tay khỏi khối gỗ. Lực ma sát xuất hiện ở mặt tiếp xúc giữa khối gỗ và mặt bàn trong trường hợp này được gọi là lực ma sát trượt.
⇒ Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.
Tìm hiểu về lực ma sát nghỉ
Thí nghiệm 2: Tìm hiểu lực ma sát nghỉ
Dụng cụ:
- 1 khối gỗ hình hộp
- 1 lực kế lò xo GHĐ 5 N
- Mặt phẳng nhẵn nằm ngang.
Tiến hành thí nghiệm:
- Đặt khối gỗ trên mặt phẳng nằm ngang;
- Móc lực kế vào khối gỗ (hình 40.4a);
- Kéo từ từ lực kế theo phương nằm ngang sao cho trên lực kế đã chỉ một lực nhưng khối gỗ vẫn nằm yên (hình 40.4b).
Quan sát và đọc số chỉ của lực kế khi khối gỗ chưa chuyển động.
Hình 40.4. Kéo khối gỗ trên mặt bàn nằm ngang
Khi ta kéo lực kế với một lực nhỏ thì khối gỗ chưa chuyển động. Mặt phẳng ngang đã tác dụng vào khối gỗ một lực ma sát nghỉ giữ cho nó đứng yên.
⇒ Lực ma sát nghỉ xuất hiện ngăn cản sự chuyển động của một vật khi nó tiếp xúc với bề mặt của một vật khác và có xu hướng chuyển động trên đó.
Tìm hiểu tác dụng cản trở và thúc đẩy chuyển động của lực ma sát
Hình 40.6. Phanh xe
Lực ma sát nghỉ do mặt đất tác dụng lên bàn chân (hình 40.5) giúp cho người có thể tiến về phía trước. Lực ma sát nghỉ lúc này có tác dụng thúc đẩy chuyển động của người đó.
Lực ma sát trượt xuất hiện khi má phanh ép sát và trượt trên vành bánh xe đạp (hình 40.6) có tác dụng làm xe chuyển động chậm dần và dừng lại. Lực ma sát trong trường hợp này có tác dụng cản trở chuyển động của vật.
Tìm hiểu ảnh hưởng của lực ma sát trong an toàn giao thông đường bộ
Rãnh, gai trên vỏ lốp xe giúp tăng ma sát giữa bánh xe và mặt đường để xe dễ dàng chuyển động về phía trước. Bên cạnh đó, rãnh và gai lốp xe cũng giúp cho bánh xe chống lại hiện tượng trượt khi di chuyển trên bề mặt ướt, trơn trượt.
Để giữ an toàn khi tham gia giao thông, chúng ta cần tăng ma sát giữa lốp xe và mặt đường bằng cách thay lốp xe theo định kì, tránh sử dụng những lốp đã mòn quá mức quy định hoặc khi đi trên những đoạn đường trơn cần giảm tốc độ.
⇒ Lực ma sát có thể thúc đẩy hoặc cản trở chuyển động của các vật và có vai trò quan trọng trong an toàn giao thông đường bộ.
Tìm hiểu về lực cản của không khí
Ngoài các lực ma sát trượt, ma sát nghỉ, trong cuộc sống ta còn thường gặp lực cản giữa vật chuyển động với môi trường khí hoặc lỏng ở xung quanh.
Hình 40.9. Đua xe đạp
Thực hiện thí nghiệm
Thí nghiệm 3: Tìm hiểu lực cản của không khí
Dụng cụ: Hai tờ giấy giống nhau.
Tiến hành thí nghiệm:
- Vo tròn 1 tờ giấy; 1 tờ giấy giữ nguyên.
- Thả hai tờ giấy từ cùng một độ cao.
- Quan sát sự rơi của hai tờ giấy.
⇒ Khi vật chuyển động trong không khí sẽ có lực cản của không khí tác dụng lên vật.
Bài 1: Hãy giải thích các hiện tượng sau và cho biết trong các hiện tượng này, ma sát có lợi hay có hại:
a) Ô tô đi vào bùn dễ bị sa lầy.
b) Khi đi trên sàn nhà đá hoa mới lau dễ bị ngã
Hướng dẫn trả lời
a) Ô tô đi trên bùn dễ bị sa lầy vì lực ma sát giữa bánh xe và mặt đườngdính bùn nhỏ, làm cho bánh xe không bám vào mặt đường được, Trường hợp này lực mà sát có lợi vì nhờ có nó rà xe mới di chuyển được và không bị sa lầy.
b) Khi ta đi trên sàn đá hoa mới lau dễ bị ngã vì khi đó lực ma sát giữa chân ta và sản nhà bị giảm do có nước dính trên sàn nhà. Trường hợp này ma sát có lợi vì nó giúp ta đi lại và tránh bị ngã.
Bài 2: Giải thích ý nghĩa của câu nói "Nước chảy đá mòn” và chỉ ra bản chất lực tác dụng giữa nước và đá để làm mòn đá.
Hướng dẫn trả lời
- Vì ma sát đo lực của dòng chảy của nước tác dụng vào đá lớn mà đá lại được hình thành do sự kết tinh nên dễ bị mòn.
Bài 3: Hãy giải thích tại sao xích xe đạp phải thường xuyên tra dầu nhớt.
Hướng dẫn trả lời
- Ma sát làm mòn xích nên phải tra đầu thường xuyên để làm giảm ma sát.
Bài 4: Một học sinh đi xe đạp đến trường, lực ma sát xuất hiện ở đâu?
Hướng dẫn trả lời
- Một học sinh đi xe đạo đến trường, lực ma sát xuất hiện ở bánh xe, tay lái, ổ trục và yên xe,
Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 6 Chân trời sáng tạo Chủ đề 9 Bài 40 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Phát biểu nào sau đây nói về lực ma sát là đúng?
Lực ma sát nghỉ xuất hiện khi
Một vật đặt trên mặt bàn nằm ngang. Dùng tay búng vào vật để nó chuyển động. Vật sau đó chuyến động chậm dần vì có
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 6 Chân trời sáng tạo Chủ đề 9 Bài 40để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Trả lời Mở đầu trang 172 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 1 mục 1 trang 172 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 2 mục 1 trang 172 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 3 mục 1 trang 173 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Luyện tập mục 1 trang 173 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo
Trả lời Câu hỏi thảo luận 4 mục 2 trang 173 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Luyện tập mục 2 trang 173 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 5 mục 3 trang 173 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Luyện tập mục 3 trang 174 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo
Trả lời Câu hỏi thảo luận 6 mục 4 trang 174 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 7 mục 4 trang 174 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 8 mục 4 trang 174 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Luyện tập mục 4 trang 174 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 9 mục 4 trang 174 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 10 mục 4 trang 174 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 11 mục 5 trang 175 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 12 mục 5 trang 176 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Vận dụng mục 5 trang 176 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 1 trang 176 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 2 trang 176 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 3 trang 176 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 4 trang 176 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 40.1 trang 119 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 40.2 trang 119 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 40.3 trang 119 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 40.4 trang 119 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 40.5 trang 119 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 40.6 trang 119 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 40.7 trang 120 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 40.8 trang 120 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 40.9 trang 120 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 40.10 trang 120 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Khoa học tự nhiên DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Phát biểu nào sau đây nói về lực ma sát là đúng?
Lực ma sát nghỉ xuất hiện khi
Một vật đặt trên mặt bàn nằm ngang. Dùng tay búng vào vật để nó chuyển động. Vật sau đó chuyến động chậm dần vì có
Lực ma sát trượt xuất hiện trong trường hợp nào sau đây?
Đặt vật trên một mặt bàn năm ngang, móc lực kế vào vật và kéo sao cho lực kế luôn song song với mặt bàn và vật trượt nhanh dần. Số chỉ của lực kế khi đó
Phát biểu nào sau đây là đúng?
Lò xo không bị biến dạng khi
Khi một quả bóng bị đập vào tường thì lực mà tường tác dụng lên quả bóng sẽ gây ra những kết quả gì?
Bạn A nâng hòn đá nặng 3kg theo phương thẳng đứng. Tính lực tác dụng ít nhất của bạn A để nâng được hòn đá?
Khi đánh tennis, vận động viên đập mặt vợt vào trái banh. Khi đó mặt vợt có tác dụng lực:
Để di chuyển tủ gỗ trên sàn, bạn A đã đẩy tủ gỗ về phía trước. Tuy nhiên, việc đẩy tủ chuyển động như thế rất khó. Tại sao lại như vậy?
Lực cản trở khi tủ gỗ chuyển động trên mặt bàn là lực tiếp xúc hay lực không tiếp xúc?
Khi kéo khối gỗ trượt đều trong hai trường hợp hình 40.1 và 40.2, tại sao giá trị đo được của lực kế lại khác nhau?
Dựa vào kết quả thí nghiệm và hình 40.1, 40.2, em hãy giải thích về nguyên nhân xuất hiện của lực ma sát.
Lấy ví dụ về lực ma sát trong cuộc sống quanh ta?
Sau khi rời tay khỏi khối gỗ (hình 40.3), khối gỗ chuyển động như thế nào? Tại sao?
Lấy một ví dụ về lực ma sát trượt trong cuộc sống.
Trong thí nghiệm 2, vì sao khi kéo khối gỗ một lực mà nó vẫn nằm yên trên mặt bàn?
Lấy một ví dụ về ma sát nghỉ trong đời sống.
Lực ma sát có tác dụng như thế nào khi vật chuyển động?
Khi người đi bộ trên mặt đường trơn, điều gì sẽ xảy ra?
Khi người lái xe bóp phanh, điều gì xảy ra nếu má phanh bị mòn?
Lấy ví dụ về tác dụng cản trở và thúc đẩy chuyển động của lực ma sát.
Tại sao sau một thời gian sử dụng dép, lốp xe thì chúng đều bị mòn đi?
Hãy nêu hai ví dụ về ảnh hưởng có lợi và có hại của ma sát trong giao thông.
Quan sát hình 40.9 và cho biết vì sao các vận động viên đua xe thường cúi khom thân người gần như song song với mặt đường?
Thực hiện thí nghiệm 3 và cho biết tờ giấy nào rơi chạm đất trước? Tại sao?
- Tại sao mặt lốp xe không làm nhẵn? Tại sao mặt dưới của đế giày lại gồ ghề?
- Tại sao cần quy định người lái xe cơ giới ( ô tô, xe máy,…) phải kiểm tra lốp xe thường xuyên và thay lốp khi đã mòn?
Lực xuất hiện trong trường hợp nào sau đây không phải là lực ma sát?
A. Lực xuất hiện khi bánh xe trượt trên mặt đường
B. Lực xuất hiện giữa má phanh và vành xe khi phanh xe
C. Lực của dây cung tác dụng lên mũi tên khi bắn
D. Lực xuất hiện khi các chi tiết máy cọ xát với nhau
Trường hợp nào sau đây xuất hiện lực ma sát trượt?
A. Một vật nằm yên trên mặt phẳng nghiêng
B. Khi viết phấn trên bảng
C. Quyển sách nằm yên trên mặt bàn nằm ngang
D. Trục ổ bi ở quạt trần đang quay
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của bạn
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.
Câu trả lời của bạn
Vật đang nằm yên, dùng tay búng vào vật để vật chuyển động, vật chuyển động chậm dần vì trên mặt bàn xuất hiện lực ma sát cản trở chuyển động của vật.
Câu trả lời của bạn
Lực ma sát luôn cản trở chuyển động và luôn ngược chiều với hướng chuyển động của vật
Câu trả lời của bạn
Một ô tô đang chuyển động trên mặt đường, lực tương tác giữa bánh xe với mặt đường là lực ma sát lăn.
Câu trả lời của bạn
Người thợ may sau khi đơm cúc áo thường quấn thêm vài vòng chỉ quanh cúc để tăng ma sát nghỉ.
Câu trả lời của bạn
- Các cách để làm tăng ma sát:
+ Tăng áp lực
+ Tăng độ nhám của mặt tiếp xúc
Câu trả lời của bạn
- Các cách để giảm ma sát:
+ Tăng độ nhẵn của mặt tiếp xúc
+ Bôi trơn bằng dầu mỡ
Câu trả lời của bạn
Việc sử dụng vòng bi có ý nghĩa để giảm ma sát hay cách khác là thay ma sát trượt bằng ma sát lăn.
Câu trả lời của bạn
Khi trượt tuyết người ta tăng diện tích tấm ván để tăng ma sát trượt.
Câu trả lời của bạn
Trường hợp ma sát của bố thắng khi phanh xe là trường hợp ma sát có ích.
1. Bảng trơn và nhẵn quá.
2. Khi quẹt diêm.
3. Khi phanh gấp muốn cho xe dừng lại.
4. Các trường hợp trên đều cần tăng cường ma sát.
Câu trả lời của bạn
1, 2, 3 - là các trường hợp ma sát có lợi => cần tăng
Câu trả lời của bạn
Trên lốp ô tô, xe máy và xe đạp nguời ta phải xẻ rãnh để làm tăng ma sát giúp xe không bị trơn trượt.
1. Tăng diện tích mặt tiếp xúc.
2. Tăng độ nhẵn mặt tiếp xúc.
3. Tra dầu mỡ bôi trơn.
4. Tăng độ nhám mặt tiếp xúc.
Câu trả lời của bạn
Cách để làm tăng ma sát là tăng độ nhám giữa các bề mặt tiếp xúc.
Câu trả lời của bạn
Lực ma sát xuất hiện ở bánh xe HT
Học sinh đi xe đạp đến trường, lực ma sát xuất hiện ở bánh xe, tay lái, ổ trục và yên xe.
Câu trả lời của bạn
Do ma sát làm mòn xích nên phải tra dầu thường xuyên để làm giảm ma sát.
Câu trả lời của bạn
Vì ma sát do lực của dòng chảy của nước tác dụng vào đá lớn mà đá lại được hình thành do sự kết tinh nên dễ bị mòn.
Câu trả lời của bạn
Khi ta đi trên sàn đá hoa mới lau dễ bị ngã vì khi đó lực ma sát giữa chân ta và sàn nhà bị giảm do có nước dính trên sàn nhà. Trường hợp này ma sát có lợi vì nó giúp ta đi lại và tránh bị ngã.
Câu trả lời của bạn
Ô tô trên bùn dễ bị sa lầy vì lực ma sát giữa bánh xe và mặt đường dính bùn nhỏ, làm cho bánh xe không bám vào mặt đường được. Trường hợp này lực ma sát có lợi vì nhờ có nó mà xe mới di chuyển được và không bị sa lầy.
Câu trả lời của bạn
Do lực ma sát xuất hiện khi vật trượt trên bề mặt vật khác, lăn trên bề mặt vật khác hoặc đứng yên trên bề mặt vật khác
Lực ma sát có thể có lợi và có hại
Câu trả lời của bạn
Vật trượt nhanh dần nên lực kế lớn hơn lực ma sát trượt tác dụng lên vật.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *