DapAnHay xin giới thiệu đến quý thầy cô giáo và các em học sinh nội dung bài Chất tinh khiết - Hỗn hợp môn Khoa học tự nhiên bên dưới đây. Tài liệu cung cấp cho học sinh một cái nhìn tổng quan về chất, phân tích các loại chất cơ bản nhất, giúp các em rèn luyện kĩ năng thu thập dữ liệu, phân tích, thảo luận, so sánh để rút ra được kết luận. Mời các em cùng tham khảo!
Quan sát một số chất trong cuộc sống
Hình 15.1. Một số sản phẩm tinh khiết
Mỗi chất tinh khiết đều có thành phần hoá học và tính chất nhất định. Những tính chất này có thể dùng để nhận biết chất tinh khiết.
Ví dụ, nước tinh khiết trong thành phần có chứa 11,2% hydrogen và 88,8% oxygen về khối lượng, có nhiệt độ sôi 100 °C, nhiệt độ đông đặc ở 0 °C tại áp suất thường, khối lượng riêng D=1 g/ml
Chất tinh khiết có thể là chất rắn (đường, muối); chất lỏng (nước cất, cồn ethanol, sulfuric acid) hoặc chất khí (oxygen, hydrogen, nitrogen).
Nói đến chất, theo quy ước ta hiểu là chất tinh khiết. Tuy nhiên, trong thực tế không có chất tinh khiết 100%, Hoá chất sử dụng trong phòng thí nghiệm thường là các chất tinh khiết. Độ tinh khiết của hoá chất ảnh hưởng rất lớn đến kết quả thí nghiệm cũng như kết quả nghiên cứu. Vì vậy, trước khi làm thí nghiệm, người ta thường kiểm tra độ tinh khiết của hoá chất và có biện pháp làm sạch hoá chất nếu cần thiết.
⇒ Chất tinh khiết (chất nguyên chất) được tạo ra từ một chất duy nhất.
Quan sát một số sản phẩm chứa hỗn hợp các chất
Hình 15.2. Bột canh
Hình 15.3. Nước khoáng thiên nhiên
→ Hỗn hợp được tạo ra khi hai hay nhiều chất trộn lẫn với nhau.
Mỗi chất trong hỗn hợp được gọi là một thành phần hỗn hợp. Tính chất của hỗn hợp phụ thuộc vào thành phần hỗn hợp và hàm lượng của chúng. Các nguyên vật liệu trong tự nhiên thường ở dạng hỗn hợp.
Phân biệt hỗn hợp đồng nhất và hỗn hợp không đồng nhất
Thí nghiệm 1: Tạo hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất
- Bước 1: Lấy 2 ống nghiệm, thêm nước cất đến 1/3 ống.
- Bước 2: Lần lượt cho một thìa ethanol vào ống nghiệm thứ nhất và một thìa dầu ăn vào ống nghiệm thứ hai.
- Bước 3: Lắc đều hai ống nghiệm, để yên và quan sát hiện tượng.
Đặc điểm hỗn hợp đồng nhất và hỗn hợp không đồng nhất
Hình 15.4. Hỗn hợp
→ Hỗn hợp đồng nhất là hỗn hợp có thành phần giống nhau tại mọi vị trí trong toàn bộ hỗn hợp.
→ Hỗn hợp không đồng nhất là hỗn hợp có thành phần không giống nhau trong toàn bộ hỗn hợp.
Thử khả năng hoà tan các chất rắn trong nước
Thí nghiệm 2: Hoà tan các chất rắn trong nước
- Các chất rắn dạng bột: muối ăn, đường, bột mì, cát, thuốc tím, iodine.
- Các bước thí nghiệm:
Hình 15.5. Hoà tan chất rắn trong nước
Một số chất rắn tan được trong nước và một số chất rắn không tan được trong nước. Khả năng tan trong nước của các chất rắn là khác nhau.
Tiến hành thí nghiệm về các yếu tố ảnh hưởng đến lượng chất rắn hoà tan trong nước
Thí nghiệm 3: Hoà tan đường phèn
Hình 15.6. Hoà tan đường phèn trong nước ở các điều kiện khác nhau
- Bước 1: Lấy 5 cốc thuỷ tinh 250 ml đánh số từ 1-5, cho vào mỗi cốc 100 ml nước ở nhiệt độ khác nhau. Cốc 1 đựng nước lạnh, cốc 2 đựng nước ở nhiệt độ thường, các cốc 3, 4, 5 đựng nước nóng, Chuẩn bị 15 viên đường phèn có kích thước tương đương nhau. Nghiền nhỏ 3 viên, để riêng.
- Bước 2: Cho vào các cốc 1 – 4, mỗi cốc 3 viên đường phèn. Cho 3 viên đường phèn đã nghiền nhỏ vào cốc 5. Dùng đũa thuỷ tinh khuấy đều cốc 4 và 5. Dùng đồng hồ bấm giấy ghi lại thời gian từ khi bắt đầu cho đường vào mỗi cốc cho đến khi đường tan hết trong nước tạo ra hỗn hợp đồng nhất.
- Muốn chất rắn tan nhanh trong nước, có thể thực hiện một, hại hoặc cả ba biện pháp sau:
+ Khuấy dung dịch.
+ Đun nóng dung dịch.
+ Nghiền nhỏ chất rắn.
Quan sát khi rót nước ngọt đóng chai
Hình 15.7. Nước ngọt đóng chai
Hoà tan một số khí vào nước: Khí hydrogen chloride, ammonia tan tốt trong nước; khí carbon dioxide, oxygen tan ít trong nước; khí hydrogen, nitrogen gần như không tan trong nước.
⇒ Một số chất khí có thể tan trong nước. Khả năng tan trong nước của các chất khí là khác nhau.
Phân biệt dung dịch - dung môi – chất tan
Khi hoà tan đường vào nước: Đường (chất rắn) tan trong nước (chất lỏng) để tạo thành nước đường (hỗn hợp lỏng đồng nhất).
Chúng ta nói, đường là chất tan, nước là dung môi và nước đường là dung dịch.
Hình 15.8. Quá trình tạo dung dịch đường
- Dung dịch là hỗn hợp đồng nhất của chất tan và dung môi.
- Chất tan là chất được hoà tan trong dung môi. Chất tan có thể là chất rắn, chất lỏng hoặc chất khí.
- Dung môi là chất dùng để hoà tan chất tan. Dung môi thường là chất lỏng.
- Dung mối quan trọng và phổ biến nhất là nước. Nếu dung môi là những chất hữu cơ như xăng, Cổn, dầu ăn, ... gọi là dung môi hữu cơ. Có những chất tan trong dung môi này nhưng không tan trong dung môi khác.
Quan sát hiện tượng bồi đắp phù sa
Hình 15.9. Hiện tượng nước sông ngầu đục phù sa
→ Huyền phù là một hỗn hợp không đồng nhất gồm các hạt chất rắn phân tán lơ lửng trong môi trường chất lỏng.
Quan sát cách tạo xốt mayonnaise
Hình 15.10. Xốt mayonnaise
Nhũ tương là một hỗn hợp không đồng nhất gồm một hay nhiều chất lỏng phân tán trong môi trường chất lỏng nhưng không tan trong nhau.
Một số nhũ tương thường gặp: dầu giấm, xốt mayonnaise, mĩ phẩm dạng lỏng, viên nang dầu cá, ...
Quan sát một số hỗn hợp
Hình 15.11. Dung dịch
Hình 15.12. Huyền phù
Hình 15.13. Nhũ tương
Ngược lại với dung dịch, khi để yên một huyền phù thì hạt chất rắn sẽ lắng xuống đáy tạo một lớp cặn. Nếu để yên nhũ tương thì các chất lỏng vẫn phân bố trong nhau nhưng không đồng nhất.
→ Hỗn hợp các chất phân tán vào nhau ngoài huyền phù và nhũ tương, trong thực tế còn gặp các dạng:
+ Bọt là hỗn hợp không đồng nhất gồm chất khí phân tán trong môi trường chất lỏng. Ví dụ, khi rót bia hoặc nước giải khát có gas tạo ra bọt.
+ Sương là hỗn hợp không đồng nhất gồm các giọt nhỏ chất lỏng phân tán trong môi trường chất khí. Ví dụ: sương mù.
+ Bụi là hỗn hợp không đồng nhất gồm các hạt nhỏ chất rắn phân tán trong môi trường chất khí. Ví dụ: bụi phấn, bụi công trường xây dựng.
Bài 1: Khi sử dụng ấm để đun sôi nước suối hoặc nước máy thì sau một thời gian sử dụng sẽ xuất hiện nhiều cặn trắng bám vào bên trong ấm. Cho biết:
a) Nước suối, nước máy có phải là nước tinh khiết không?
b) Tại sao khi đun tước lấy từ máy lọc nước thì trong ấm bị đóng cặn hơn?
c) Làm thế nào để có thể làm sạch cặn trong ấm.
Hướng dẫn giải
a) Nước suối, nước máy không phải là nước tinh khiết vi ngoài nước còn có thêm các chất khác (chất đóng cặn).
b) Đun sôi nước lấy từ máy lọc sẽ xuất hiện ít cặn trong ấm hơn vì máy lọc đã loại bỏ bớt các chất có trong nước tự nhiên.
c) Nếu có cặn trong ấm, chúng ta có thể dùng giấm ăn hoặc nước chanh để ngâm ấm một thời gian, các chất cặn sẽ tan ra hết.
Bài 2: Để biết bột calcium carbonate có tan trong nước hay không chúng ta làm thế nào?
Hướng dẫn giải
Ta lấy bột calcium carbonate hoà vào nước, sau đó đổ hỗn hợp này qua phểu chứa giấy lọc được đặt sẵn trên cốc thuỷ tỉnh, Khi lọc xong, đem cô cạn dịch
Bài 3: Xác định chất tan, dung môi trong các dung dịch sau:
a) Dung dịch sodium hydroxide.
b) Dung dịch sulfuric acid.
Hướng dẫn giải
a) Dung môi là nước, chất tan là sodium hydroxide.
b) Dung môi là nước, chất tan là sulfuric acid
Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 6 Chân trời sáng tạo Chủ đề 5 Bài 15 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Khi cho bột mì vào nước và khuấy đều, ta thu được:
Khi hoà tan bột đá vôi vào nước, chỉ một lượng chất này tan trong nước; phần còn lại làm cho nước bị đục. Hỗn hợp này được coi là:
Hai chất lỏng không hoà tan vào nhau nhưng khi chịu tác động, chúng lại phân tán vào nhau thì gọi là:
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 6 Chân trời sáng tạo Chủ đề 5 Bài 15để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Trả lời Mở đầu trang 71 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 1 trang 71 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo
Trả lời Câu hỏi thảo luận 2 trang 71 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 3 trang 72 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 4 trang 72 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 5 trang 72 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 6 trang 73 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 7 trang 73 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Luyện tập trang 73 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 8 trang 74 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 10 trang 75 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 11 trang 75 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 12 trang 76 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 13 trang 76 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 14 trang 76 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 15 trang 76 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Luyện tập trang 77 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 16 trang 77 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 17 trang 78 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 18 trang 79 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 19 trang 79 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Luyện tập trang 79 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Vận dụng trang 79 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 1 trang 80 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 2 trang 80 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 3 trang 80 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 4 trang 80 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 5 trang 80 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 6 trang 80 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.1 trang 46 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.2 trang 46 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.3 trang 46 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.4 trang 46 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.5 trang 48 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.6 trang 49 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.7 trang 49 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.8 trang 49 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.9 trang 49 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.10 trang 49 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.11 trang 50 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.12 trang 50 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.13 trang 50 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.14 trang 50 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.15 trang 50 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.16 trang 50 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.17 trang 50 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.18 trang 51 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.19 trang 51 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 15.20 trang 51 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Khoa học tự nhiên DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Khi cho bột mì vào nước và khuấy đều, ta thu được:
Khi hoà tan bột đá vôi vào nước, chỉ một lượng chất này tan trong nước; phần còn lại làm cho nước bị đục. Hỗn hợp này được coi là:
Hai chất lỏng không hoà tan vào nhau nhưng khi chịu tác động, chúng lại phân tán vào nhau thì gọi là:
Để phân biệt chất tinh khiết và hỗn hợp ta dựa vào:
Sữa magie (magnesium hydroxide lơ lửng trong nước) được dùng làm thuốc trong y học để chữa bệnh khó tiêu, ợ chua. Sữa magie thuộc loại:
Hỗn hợp nào sau đây là nhũ tương?
Hỗn hợp nào sau đây là huyền phù?
Cho các vật thể: áo sơ mi, bút chì, đôi giày, viên kim cương. Vật thể chỉ chứa một chất duy nhất là:
Dựa vào tính chất nào dưới đây mà ta khẳng định được một chất lỏng là chất tinh khiết?
Điểm khác nhau giữa nước cất và nước tự nhiên là:
Ở bài 14 em đã được học các loại lương thực - thực phẩm. Chúng ở dạng tinh khiết hay hỗn hợp?
Em có nhận xét gì về số lượng các chất có trong nước cất, bình khí oxygen y tế, sản phẩm đường tinh luyện và muối tinh? Các chất đó ở thể nào?
Đường có vị ngọt, muối ăn có vị mặn, nước sôi ở 100 độ C, và khí oxygen hóa lỏng ở -183 độ C. Theo em, nếu lẫn những tạp chất khác thì những tính chất trên có thay đổi không?
Bột canh có phải là chất tinh khiết không? Em hãy liệt kê các thành phần tạo nên bột canh được dùng làm gia vị trong bữa ăn của gia đình em.
Nếu có đủ nguyên liệu, em làm thế nào để có bột canh? Nếu bớt một trong các thành phần của bột canh thì vị có thay đổi không? Giải thích
Em hãy cho biết nước khoáng thiên nhiên có phải là nước nguyên chất không ? Giải thích?
Từ thí nghiệm 1, hãy cho biết các chất lỏng có hòa tan trong nhau không?
Thí nghiệm 1: Tạo hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất
Bước 1: Lấy 2 ống nghiệm, thêm nước cất đến ⅓ ống
Bước 2: Lần lượt cho 1 thìa ethanol vào ống nghiệm thứ 1 và một thìa dầu ăn vào ống nghiệm thứ 2
Bước 3: Lắc đều hai ống nghiệm, để yên và quan sát hiện tượng
Quan sát hình 15.4, em hãy nhận xét về sự phân bố thành phần các chất có trong hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất?
Em hãy lấy ví dụ về hỗn hợp đồng nhất và hỗn hợp không đồng nhất
Em hãy kể tên một số chất rắn tan được trong nước, một số chất rắn không tan được trong nước mà em biết
Tiến hành thí nghiệm 3 và hoàn thành kết quả theo mẫu bảng 15.2
Đường ở cốc nào sẽ tan nhanh nhất, chậm nhất? Giải thích?
Khi em mở nắp chai nước ngọt để rót vào cốc thì thấy bọt khí tạo ra và nghe tiếng xì xèo ở miệng cốc. Em hãy giải thích hiện tượng này
Từ thí nghiệm 1, em hãy cho biết dầu ăn và ethanol, chất nào tan hoàn toàn trong nước? Hỗn hợp thu được và đồng nhất hay không đồng nhất?
Ở thí nghiệm 2, những chất rắn tan trong nước tạo thành hỗn hợp đồng nhất hay không đồng nhất?
Dựa vào hình 15.8 em hãy mô tả quá trình tạo ra dung dịch?
Em hãy lấy ví dụ chất tan trong dung môi này mà không tan trong dung môi khác.
Hằng năm khi mùa lũ về, trên các sông lại có sự bồi đắp thêm chất dinh dưỡng cho đất vùng đồng bằng nơi chúng chảy qua? Em có biết tại sao lại có hiện tượng này?
Món xốt mayonnaise em yêu thích sử dụng trong các món salad có thể tự chế biến ở nhà với các nguyên liệu đơn giản trong hình 15.10 bằng cách đánh trứng và dầu ăn thành một hỗn hợp đồng nhất nhưng không tan trong nhau. Theo em hỗn hợp xốt mayonnaise là một dung dịch, huyền phù hay một dạng khác?
Em hãy lấy một số ví dụ về huyền phù, nhũ tương mà em biết trong thực tế
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
A. Chỉ 1 chất.
B. Nhiều chất.
C. Một nguyên tố.
D. Một nguyên tử.
Câu trả lời của bạn
Chọn A
Chất tinh khiết là chất không có lẫn chất khác (tạp chất).
A. nhũ tương. B. huyền phù.
C. dung dịch. D. dung môi.
Câu trả lời của bạn
Đáp án A
Dầu ăn và nước không hòa tan vào nhau nhưng khi chịu tác động, chúng lại phân tán vào nhau thì được gọi là nhũ tương.
A. nhũ tương. B. huyền phù.
C. dung dịch. D. dung môi.
Câu trả lời của bạn
Đáp án B
Khi cho bột gạo vào nước và khuấy đều, ta thu được huyền phù. Do được trạng thái chất rắn (bột gạo) ở trong lòng chất lỏng (là nước).
A. dung dịch.
B. chất tan.
C. nhũ tương.
D. huyền phù.
Câu trả lời của bạn
Đáp án D
Hỗn hợp này được gọi là huyền phù (chất rắn ở trong lòng chất lỏng).
A. Hỗn hợp nước muối.
B. Hỗn hợp nước đường.
C. Hỗn hợp nước và rượu.
D. Hỗn hợp cát và nước.
Câu trả lời của bạn
Đáp án D
Cát không tan trong nước do đó không xem như là dung dịch.
A. chất tinh khiết.
B. tập hợp các vật thể.
C. hỗn hợp.
D. tập hợp các vật chất.
Câu trả lời của bạn
Đáp án C
Không khí là một hỗn hợp có thành phần xác định với tỉ lệ gần đúng về thể tích: 21% oxygen; 78% nitrogen; còn lại là carbon dioxide; hơi nước và một số chất khí khác.
A. vật lý và hoá học nhất định.
B. vật lý nhất định, hoá học thay đổi.
C. thay đổi.
D. hoá học nhất định, vật lý thay đổi.
Câu trả lời của bạn
Đáp án A
Chất tinh khiết có những tính chất vật lý và hóa học nhất định.
A. nhiều nguyên tử.
B. một chất.
C. nhiều chất trộn lẫn vào nhau.
D. nhiều chất để riêng biệt.
Câu trả lời của bạn
Đáp án C
Hỗn hợp gồm hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau.
A. một chất duy nhất.
B. một nguyên tố duy nhất.
C. một nguyên tử.
D. hai chất khác nhau.
Câu trả lời của bạn
Đáp án A
Chất tinh khiết được tạo ra từ một chất duy nhất.
A. Không tan trong nước.
B. Có vị ngọt, mặn, chua.
C. Không màu, không mùi, không vị.
D. Khi đun chất sôi ở nhiệt độ nhất định và chất hoá rắn ở nhiệt độ không đổi.
Câu trả lời của bạn
Đáp án D
Do chất tinh khiết có những tính chất vật lý và hóa học nhất định.
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *