Sau đây, DapAnHay mời các em học sinh lớp 10 cùng tham khảo Bài 12: Hệ thống pháp luật và văn bản pháp luật Việt Nam thuộc bộ sách Kết Nối Tri Thức. Bài giảng với nội dung gồm các câu trả lời chi tiết và bài tập minh họa sẽ giúp các em tìm hiểu về hệ thống và các văn bản pháp luật Việt Nam. Chúc các em có nhiều kiến thức bổ ích!
Để điều chỉnh các quan hệ xã hội đa dạng và phức tạp, Nhà nước cần ban hành một hệ thống pháp luật đầy đủ và thống nhất. Hệ thống pháp luật Việt Nam được thể hiện qua các văn bản quy phạm pháp luật trong đó chứa đựng các quy tắc xử sự, định hướng, tạo khuôn mẫu cho hoạt động của các tổ chức, cá nhân. |
---|
Câu hỏi: Em hãy cùng các bạn tham gia trò chơi “ Đối mặt”: Kể tên các luật, bộ luật của Việt Nam. Hãy chia sẻ hiểu biết của em về một luật hoặc bộ luật mà em biết.
Trả lời:
Kể tên các luật, bộ luật của Việt Nam:
+ Bộ luật tố tụng hình sự 2015
+ Bộ luật hình sự 2015
+ Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự 2015
+ Luật thi hành tạm giữ, tạm giam 2015
+ Bộ luật tố tụng dân sự 2015
+ Luật phí và lệ phí 2015
+ Luật trưng cầu ý dân 2015
+ Bộ luật hàng hải Việt Nam 2015
+ Luật tố tụng hành chính 2015
+ Bộ luật dân sự 2015
+ Luật thống kê 2015
+ Luật khí tượng thủy văn 2015
+ Luật kế toán 2015
Câu hỏi: Em hãy quan sát sơ đồ Hệ thống pháp luật Việt Nam để trả lời câu hỏi:
1. Cấu trúc bên trong của hệ thống pháp luật Việt Nam gồm những bộ phận nào?
2. Hình thức thể hiện bên ngoài của hệ thống pháp luật Việt Nam được biểu hiện như thế nào?
3. Em hãy nêu ví dụ minh hoạ cho cấu trúc của hệ thống pháp luật.
Trả lời:
1. Cấu trúc bên trong của hệ thống pháp luật Việt Nam gồm những bộ phận: Ngành luật, chế định luật, quy phạm pháp luật.
2. Hình thức thể hiện bên ngoài của hệ thống pháp luật Việt Nam được chia thành văn bản luật và văn bản dưới luật. Trong đó:
+ Văn bản luật bao gồm Hiến pháp, luật, bộ luật, Nghị quyết của Quốc hội.
+ Văn bản dưới luật bao gồm Pháp lệnh, Nghị quyết, quyết định, thông tư của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
3. Ví dụ minh họa cho cấu trúc của hệ thống pháp luật:
- Ví dụ về ngành luật (cấu trúc bên trong), gồm: Luật dân sự, Luật hành chính, Luật hình sự, Luật kinh tế, Luật hôn nhân và gia đình; Luật bảo vệ môi trường; Luật tố tụng hình sự…
- Ví dụ về hình thức thể hiện bên ngoài:
+ Văn bản luật, gồm: Luật giáo dục; Bộ luật Hôn nhân và Gia đình; Bộ luật hình sự…
+ Văn bản dưới luật, gồm: Nghị định số 84/2020/NĐ-CP ngày 14-6-2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Giáo dục; Thông tư số 01/2021/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn đăng kí doanh nghiệp…
- Hệ thống pháp luật Việt Nam là tổng thể các quy phạm pháp luật, các nguyên tắc, định hướng pháp luật có mối liên hệ mật thiết và thống nhất với nhau, được sắp xếp thành các ngành luật, các chế định pháp luật và được thể hiện trong các văn bản do Cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành theo những hình thức, thủ tục nhất định để điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trên lãnh thổ Việt Nam. - Về cấu trúc: hệ thống pháp luật bao gồm: các ngành luật, các chế định pháp luật và các quy phạm pháp luật. + Quy phạm pháp luật là quy tắc xử sự chung do Nhà nước đặt ra hoặc thua nhận và bảo đảm thực hiện để điều chỉnh quan hệ xã hội theo định hướng và nhằm đạt được những mục đích nhất định. + Chế định pháp luật là tập hợp các quy phạm pháp luật có cùng tính chất điều chỉnh nhóm quan hệ xã hội tương ứng trong một hoặc nhiều ngành luật. + Ngành luật là tập hợp các quy phạm pháp luật có đặc tính chung để điều chỉnh các quan hệ xã hội trong một lĩnh vực nhất định của đời sống xã hội. - Về hình thức: hệ thống pháp luật được thể hiện qua các văn bản quy phạm pháp luật. |
---|
a) Văn bản quy phạm pháp luật
Câu hỏi: Dựa vào sơ đồ Hệ thống pháp luật Việt Nam, kết hợp đọc thông tin trang 78, SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 Kết Nối Tri Thức để trả lời câu hỏi:
1. Kể tên các văn bản quy phạm pháp luật và Cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản đó.
2. Nêu các đặc điểm của văn bản quy phạm pháp luật về thẩm quyền ban hành, nội dung, hình thức của văn bản.
Trả lời:
1. Tên các văn bản quy phạm pháp luật và cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản đó:
+ Hiến pháp, bộ luật, luật, nghị quyết: do Quốc hội ban hành.
+ Pháp lệnh, nghị quyết, nghị quyết liên tịch, lệnh quyết định, nghị định, thông tư, thông tư liên tịch: do Quốc hội ban hành.
2. Đặc điểm của văn bản quy phạm pháp luật về thẩm quyền ban hành, nội dung, hình thức của văn bản:
+ Có chứa quy phạm pháp luật
+ Do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành
+ Hình thức, trình tự, thủ tục ban hành do luật quy định
- Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản có chứa quy phạm pháp luật, được ban hành theo đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội theo một trật tự nhất định mà Nhà nước muốn xác lập). Văn bản quy phạm pháp luật gồm các đặc điểm: + Có chứa quy phạm pháp luật. + Do cơ quan nhà nước, người có thầm quyền ban hành. + Hình thức, trình tự, thủ tục ban hành do luật quy định. - Văn bản quy phạm pháp luật gồm văn bản luật và văn bản dưới luật. + Văn bản luật là văn bản do Quốc hội ban hành gồm: Hiến pháp, bộ luật, luật, nghị quyết. + Văn bản dưới luật gồm: pháp lệnh, nghị quyết, nghị quyết liên tịch, lệnh, quyết định, nghị định, thông tư, thông tư liên tịch. |
---|
b) Văn bản áp dụng pháp luật
Câu hỏi: Em hãy đọc các văn bản sau để trả lời câu hỏi:
1. Nêu những điểm giống và khác nhau của các văn bản trên về thẩm quyền ban hành, mục đích ban hành, đối tượng thực hiện và phạm vi áp dụng văn bản.
2. Hãy cho biết mối liên hệ giữa hai văn bản trên.
Trả lời:
1. Điểm giống nhau là cả 2 đều là văn bản quy phạm pháp luật và đều có các đặc điểm:
+ Có chứa quy phạm pháp luật.
+ Do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.
+ Hình thức, trình tự, thủ tục ban hành do luật quy định.
Điểm khác nhau là:
+ Văn bản thứ nhất là văn bản dưới luật : Quyết định, mục đích ban hành là xử phạt vi phạm hành chính công ty kinh doanh thực phẩm TH.
+ Văn bản thứ hai là văn bản luật: Hiến pháp, mục đích ban hành luật áp dụng cho tất cả các cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân trên lãnh thổ Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bao gồm đất liền hải đảo, vùng biển, lòng đất và vùng trời.
2. Mối liên hệ giữa hai văn bản:
- Luật bảo vệ môi trường là văn bản pháp luật.
- Quyết định xử phạt hành chính… là văn bản áp dụng pháp luật.
- Văn bản áp dụng pháp luật là văn bản chứa đựng các quy tắc xử sự cá biệt, mang tính quyền lực nhà nước do cơ quan, công chức nhà nước có thẩm quyền hoặc cá nhân, tổ chức xã hội được Nhà nước trao quyền ban hành theo trình tự, thủ tục luật định trên cơ sở áp dụng các quy phạm pháp luật đối với những quan hệ cụ thể, cá biệt nhằm xác lập quyền và nghĩa vụ cụ thể của cá nhân, tổ chức nhất định hoặc xác định trách nhiệm pháp lí đối với chủ thể vi phạm pháp luật. - Văn bản áp dụng pháp luật là văn bản có nội dung cụ thể đối với cá nhân, tổ chức xác định, được thực hiện một lần trong thực tiễn. |
---|
Bài tập: Em hãy sắp xếp các văn bản pháp luật dưới đây ở mỗi lĩnh vực theo thứ tự từ cao xuống thấp:
a) Luật Bảo vệ môi trường; Hiến pháp; Nghị định của Chính phủ về xử lí vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường.
b) Hiến pháp; Nghị định của Chính phủ về Xử lí vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ; Luật Giao thông đường bộ.
c) Thông tư của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy chế thi trung học phổ thông quốc gia và xét công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông; Hiến pháp; Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Giáo dục.
Hướng dẫn giải:
- Dựa vào nội dung Hệ thống pháp luật Việt Nam để sắp xếp theo thứ tự:
+ Văn bản luật
+ Văn bản dưới luật
- Có thể tham khảo trên các cổng thông tin pháp luật nhà nước chính thống để kiểm tra
Lời giải chi tiết:
Sắp xếp các văn bản pháp luật ở mỗi lĩnh vực theo thứ tự từ cao xuống thấp:
a) 1. Hiến pháp.
2. Luật Bảo vệ môi trường.
3. Nghị định của Chính phủ về xử lí vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường.
b) 1. Hiến pháp.
2. Luật Giao thông đường bộ.
3. Nghị định của Chính phủ về Xử lí vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ.
c) 1. Hiến pháp.
2. Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Giáo dục.
3. Thông tư của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy chế thi trung học phổ thông quốc gia và xét công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông.
Qua bài học Bài 12: Hệ thống pháp luật và văn bản pháp luật Việt Nam, các em cần:
- Nắm được sơ đồ Hệ thống pháp luật Việt Nam
- Nắm được các văn bản pháp luật Việt Nam
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 Bài 12cực hay với 10 câu hỏi có đáp án và lời giải chi tiết.
Cấu trúc hệ thống pháp luật bao gồm những gì?
Văn bản quy phạm pháp luật có đặc điểm gì?
Văn bản quy phạm pháp luật gồm mấy loại chính?
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 Bài 12để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Luyện tập 1 trang 80 SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 Kết Nối Tri Thức
Luyện tập 2 trang 81 SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 Kết Nối Tri Thức
Luyện tập 3 trang 81 SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 Kết Nối Tri Thức
Luyện tập 4 trang 81 SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 Kết Nối Tri Thức
Vận dụng 1 trang 82 SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 Kết Nối Tri Thức
Vận dụng 2 trang 82 SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 Kết Nối Tri Thức
Trong quá trình học bài và thực hành bài tập, có điểm nào còn thắc mắc các em có thể đặt câu hỏi trong mục Hỏi đáp để được sự hỗ trợ từ cộng đồng DapAnHay.
Cấu trúc hệ thống pháp luật bao gồm những gì?
Văn bản quy phạm pháp luật có đặc điểm gì?
Văn bản quy phạm pháp luật gồm mấy loại chính?
Văn bản nào sau đây không phải là văn bản quy phạm pháp luật?
Văn bản áp dụng pháp luật có đặc điểm gì?
Văn bản nào dưới đay không phải văn bản dưới luật?
Về hình thức, hệ thống pháp luật được thể hiện qua
Tập hợp các quy phạm pháp luật có cùng tính chất điều chỉnh nhóm quan hệ xã hội tương ứng được gọi là gì?
Ai là người ban hành văn bản quy phạm pháp luật?
Cơ sở để quy định tên gọi, trình tự ban hành của văn bản pháp luật là gì?
Theo em, các nhận định về văn bản quy phạm pháp luật sau đúng hay sai? Vì sao?
a. Báo cáo của Chính phủ về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em là văn bản quy phạm pháp luật.
b. Bản án, quyết định xét xử của Toà án là văn bản quy phạm pháp luật.
c. Hương ước, Lệ làng là văn bản quy phạm pháp luật.
d. Pháp lệnh do Quốc hội ban hành là văn bản quy phạm pháp luật.
e. Nghị quyết do Chính phủ ban hành không phải văn bản quy phạm pháp luật
Em hãy cho biết văn bản nào sau đây thuộc hệ thống pháp luật Việt Nam.
a. Nghị quyết só 03/2020/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự trong xét xử tội phạm tham nhũng và các tội phạm khác về chức vụ.
b. Nghị định số 84/2020/NĐ-CP ngày 14 - 6 - 2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Giáo dục.
c. Kế hoạch liên tịch số 9337/KHLT/BGDĐT-BCA-BGTVT-TWĐTN-ĐTHVN ngày 04 - 9 - 2007 của Bộ Giáo dục và Đào tạo - Bộ Công an - Bộ Giao thông vận tải - Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh - Đài Truyền hình Việt Nam về tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, xử lí các vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông trong học sinh, sinh viên.
d. Thông tư số 01/2021/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn đăng kí doanh nghiệp.
e. Luật Giáo dục năm 2019.
g. Pháp lệnh số 02/2020/UBTVQH14 của Uỷ ban thường vụ Quốc hội ưu đãi người có công với cách mạng.
Em hãy xác định và sắp xếp các văn bản sau đây theo bảng mẫu gợi ý và giải thích lí do.
Văn bản quy phạm pháp luật | Văn bản áp dụng pháp luật | Giải thích lí do |
a. Quyết định gọi công dân nhập ngũ
b. Luật Xử lí vi phạm hành chính
c. Quyết định giải quyết khiếu nại Chủ tịch Uỷ ban nhân dân huyện
d. Nghị định của Chính phủ
e. Bản án, quyết định xét xử của Toà án
g. Thông tư của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Em hãy sắp xếp các văn bản dưới đây theo hiệu lực pháp lí từ cao xuống thấp:
a. Hiến pháp năm 2013.
b. Thông tư số 01/2021/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn đăng kí doanh nghiệp.
c. Nghị định số 84/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định chỉ tiết một số điều của Luật Giáo dục.
d. Pháp lệnh só 02/2020/UBTVQH14 của Uỷ ban thường vụ Quốc hội ưu đãi người có công với cách mạng.
e. Nghị quyết số 03/2020/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự trong xét xử tội phạm tham nhũng và các tội phạm khác về chức vụ.
g. Luật Giáo dục năm 2019.
h. Quyết định số 27/2019/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với người lao động tại huyện nghèo đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đến năm 2020.
Em hãy sưu tầm hai văn bản quy phạm pháp luật và cho biết cơ quan ban hành, mục đích ban hành, đối tượng và phạm vi áp dụng của văn bản.
Em hãy sưu tầm một văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Giáo dục và chia sẻ những điều em biết về văn bản đó.
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *