Vỏ địa lí của Trái Đất là gì? Quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của vỏ địa lí có biểu hiện như thế nào? Cùng DapAnHay tìm hiểu những kiến thức này qua nội dung bài giảng của Bài 14: Vỏ địa lí. Quy luật thống nhất và hoàn chỉnh trong chương trình Địa lí 10 Cánh diều dưới đây.
- Khái niệm: Vỏ địa lí là vỏ của Trái Đất, ở đó có sự xâm nhập và tác động lẫn nhau của các vỏ bộ phận (thạch quyển, khí quyển, thuỷ quyển và sinh quyển).
- Giới hạn:
+ Giới hạn trên: tiếp giáp lớp ô-zôn.
+ Giới hạn dưới: kéo đến đáy vực thẳm của đại dương và đến hết lớp vỏ phong hoá ở lục địa, độ dày của vỏ địa lí khoảng 30 - 35 km.
Hình 14.1. Vỏ địa lí của Trái Đất
- Đặc điểm:
+ Vỏ địa lí hình thành và phát triển theo những quy luật địa lí chung.
+ Một số quy luật chính là: quy luật thống nhất và hoàn chỉnh, quy luật địa đới, quy luật phi địa đới.
a. Khái niệm
- Là quy luật về mối quan hệ quy định lẫn nhau giữa các thành phần của toàn bộ cũng như của mỗi bộ phận lãnh thổ trong vỏ địa lí.
- Mỗi thành phần và lãnh thổ địa lí đều chịu tác động đồng thời trực tiếp hoặc gián tiếp của nguồn năng lượng bức xạ mặt trời và các nguồn năng lượng bên trong Trái Đất. Tuy chúng có quá trình phát sinh và phát triển riêng nhưng luôn luôn chịu ảnh hưởng và tác động lẫn nhau, phụ thuộc vào nhau tạo nên một thể thống nhất và hoàn chỉnh.
Sơ đồ mối quan hệ giữa các thành phần tự nhiên trong vỏ địa lí
b. Biểu hiện của quy luật
- Biểu hiện:
+ Chỉ một thành phần hoặc yếu tố thay đổi sẽ dẫn tới sự thay đổi của các thành phần và yếu tố còn lại.
+ Thiên nhiên sẽ hình thành nên một trạng thái thống nhất mới, khác với ban đầu.
Ví dụ 1: Sự biến đổi khí hậu toàn cầu bắt đầu từ sự thay đổi của một yếu tố khí quyển. Do lượng khí cac-bo-nic tăng lên quá mức nên làm cho nhiệt độ không khí trên Trái Đất tăng lên. Từ đỏ, băng ở hai cực sẽ tan, nước biển dâng cao, nhiều vùng đất thấp ven biển bị ngập; các hiện tượng thời tiết khí hậu cực đoan như: bão, mưa lớn, lu lụt, hạn hán, rét đậm, ... xảy ra nhiều hơn với tần suất dày hơn.
Ví dụ 2: Phá rừng bừa bãi ở nhiều Ịiơi trẽn Trái Đất đã làm thay đổi nhiều thành phân tự nhiên
Hình 14.3. Sơ đồ các hậu quả của việc phá rừng bừa bãi
- Khi tác động vào tự nhiên, con người có thể dự báo được các thay đổi của thành phần tự nhiên và cảnh quan theo chiều hướng tích cực hay tiêu cực đối với mình.
- Có biện pháp hợp lí để sử dụng và bảo vệ tự nhiên.
Bài tập 1: Sự phối hợp của các thành phần đã tạo nên quy luật mang tính thống nhất và hoàn chỉnh. Vậy quy luật đó được hiểu như thế nào? Nguyên nhân và biểu hiện của quy luật đó là gì? Con người đã vận dụng quy luật đó như thế nào trong hoạt động sản xuất và đời sống?
Hướng dẫn giải:
- Khái niệm: Quy luật thống nhất và hoàn chỉnh là quy luật về mối quan hệ quy định lẫn nhau giữa các thành phần của toàn bộ cũng như của mỗi bộ phận lãnh thổ trong vỏ địa lí.
- Nguyên nhân: Mỗi thành phần và lãnh thổ địa lí đều chịu tác động đồng thời trực tiếp hoặc gián tiếp của nguồn năng lượng bức xạ mặt trời và các nguồn năng lượng bên trong Trái Đất.
- Biểu hiện: Trong tự nhiên, chỉ một thành phần hoặc yếu tố thay đổi sẽ dẫn tới sự thay đổi của các thành phần và yếu tố còn lại.
Bài tập 2: Việc xây dựng các hồ thủy điện sẽ gây ra tác động không mong muốn nào?
Hướng dẫn giải:
Việc xây dựng các hồ thủy điện sẽ gây ra tác động đến dòng chảy, thảm thực vật xung quanh khu vực công trình. Việc xây hồ thủy điện sẽ sử dụng một diện tích đất nhất định để chứa nước -> Làm giảm diện tích đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp.
Bài tập 3: Trước khi sử dụng bất cứ lãnh thổ nào vào mục đích kinh tế, cần phải nghiên cứu kĩ yếu tố nào?
Hướng dẫn giải:
Trước khi sử dụng bất cứ lãnh thổ nào vào mục đích kinh tế, cần phải nghiên cứu kĩ toàn bộ điều kiện địa lí (địa chất, địa hình, khí hậu, sông ngòi, thổ nhưỡng,…). Vì khi một trong các điều kiện địa lí thay đổi sẽ kéo theo sự thay đổi của các thành phần địa lí khác dẫn đến nhiều hệ lụy, thiệt hại không mong muốn.
Học xong bài này các em cần biết:
- Trình bày khái niệm vỏ địa lí; phân biệt được vỏ địa lí và vỏ Trái Đất.
- Trình bày được khái niệm, biểu hiện và ý nghĩa thực tiễn của quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của vỏ địa lí; liên hệ được thực tế ở địa phương.
- Giải thích được một số hiện tượng phổ biến trong môi trường tự nhiên bằng quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của vỏ địa lí.
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Địa lí 10 Cánh diều Chương 6 Bài 14 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Nhận định nào sau đây không đúng về đặc điểm của lớp vỏ địa lí?
Biểu hiện nào sau đây không thể hiện quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí?
Khí hậu chuyển từ khô hạn sang ẩm ướt dẫn đến sự biến đổi của dòng chảy, thảm thực vật, thổ nhưỡng là biểu hiện của sự biến đổi theo quy luật nào sau đây?
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Địa lí 10 Cánh diều Chương 6 Bài 14để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 51 SGK Địa lí 10 Cánh diều - CD
Câu hỏi trang 52 SGK Địa lí 10 Cánh diều - CD
Câu hỏi trang 53 SGK Địa lí 10 Cánh diều - CD
Luyện tập trang 53 SGK Địa lí 10 Cánh diều - CD
Vận dụng trang 53 SGK Địa lí 10 Cánh diều - CD
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Địa lí DapAnHay sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Địa Lý 10 DapAnHay
Nhận định nào sau đây không đúng về đặc điểm của lớp vỏ địa lí?
Biểu hiện nào sau đây không thể hiện quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí?
Khí hậu chuyển từ khô hạn sang ẩm ướt dẫn đến sự biến đổi của dòng chảy, thảm thực vật, thổ nhưỡng là biểu hiện của sự biến đổi theo quy luật nào sau đây?
Nhận định nào dưới đây là tác động tích cực của con người tới các thành phần tự nhiên?
Nhận định nào dưới đây là tác động tiêu cực của con người tới các thành phần tự nhiên?
Các thành phần của lớp vỏ địa lí luôn xâm nhập vào nhau, trao đổi vật chất và năng lượng với nhau là nguyên nhân hình thành quy luật nào dưới đây?
Trước khi sử dụng bất cứ lãnh thổ nào vào mục đích kinh tế, cần phải nghiên cứu kĩ yếu tố nào?
Mối quan hệ quy định lẫn nhau giữa các thành phần và của mỗi bộ phận lãnh thổ trong lớp vỏ địa lí là quy luật gì?
Việc xây dựng các hồ thủy điện sẽ gây ra tác động không mong muốn nào sau đây?
Nhận định nào sau đây không đúng về vỏ địa lí?
Sự phối hợp của các thành phần đã tạo nên quy luật mang tính thống nhất và hoàn chỉnh. Vậy quy luật đó được hiểu như thế nào? Nguyên nhân và biểu hiện của quy luật đó là gì? Con người đã vận dụng quy luật đó như thế nào trong hoạt động sản xuất và đời sống?
Đọc thông tin và quan sát hình 14.1, hãy phân biệt vỏ địa lí với vỏ Trái Đất.
Hình 14.1. Vỏ địa lí của Trái Đất
Đọc thông tin và quan sát hình 14.2, hình 14.3, hãy trình bày khái niệm, biểu hiện và ý nghĩa của quy luật thống nhất và hoàn chỉnh.
Hình 14.2. Sơ đồ mối quan hệ giữa các thành phần tự nhiên trong vỏ địa lí
Hình 14.3. Sơ đồ các hậu quả của việc phá rừng bừa bãi
Hãy cho biết khi khí hậu thay đổi thì các đối tượng tự nhiên khác sẽ thay đổi như thế nào.
Lấy một số ví dụ thực tế ở địa phương em (hoặc nơi khác em biết) biểu hiện tác động của con người (ví dụ: xây thủy điện nhỏ, đào kênh, phá núi lấy vật liệu xây dựng, bón phân hóa học và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật ở ruộng lúa nước,…) đến sự thay đổi của tự nhiên.
Họ và tên
Tiêu đề câu hỏi
Nội dung câu hỏi
0 Bình luận
Để lại bình luận
Địa chỉ email của hạn sẽ không được công bố. Các trường bắt buộc được đánh dấu *