Đề thi thử THPT QG 2019 môn Ngữ văn lần 1 Trường THPT Chuyên Sơn La

Phương thức biểu đạt chính: Tự sự

• Lúc đầu, những thương bệnh binh đã xì xào phản đối, thậm chí giận dữ và lớn tiếng chê bai thóa mạ ông.
• Sau khi chứng kiến cảnh Michael "tháo rời" từng phần tay chân của mình, họ lắng dịu dần, chăm chú quan sát và im lặng. Họ đã được tiếp thêm nguồn sức sống mới.

• “Sức sống mới” mà Michael đã truyền cho những người thương binh năṇg được làm nên bởi chính bản thân ông. Michael đã cho những thương binh ấy thấy, ông cũng như họ, cũng có rất nhiều thiệt thòi, thiếu khuyết về thể chất. Nhưng bằng muc̣ đích sống, bằng sự nỗ lưc̣, cố gắng, bằng khát vọng cống hiến cho đời, ông đã thành công. Michael có thể làm đươc̣ thì họcũng có thể làm được. Từ tấm gương của Michael, những người thương binh ấy có thể tìm thấy nguồn động lực để vượt lên chính mình.

•  Chìm đắm trong đau khổ thì sẽ bị nỗi đau khổ ấy hủy hoại tâm hồn, vắt kiệt sức lực và che khuất lối đến tương lai. Chỉ có đứng lên, hăng hái trở lại và tiếp tục cống hiến mới khiến con người trở nên mạnh mẽ để tìm thấy ý nghĩa cuộc sống, niềm vui và động lực sống.
• Để đứng lên cần có khát vọng sống, tình yêu cuộc sống và nghị lực mạnh mẽ. Cũng cần cả hiểu biết về chính mình , về yêu cầu của xã hội để tìm hướng đi, cách khẳng định mình.
• Đây là lời khuyên hữu ích với những người đang phải đối măṭ với thất bại, thiệt thòi, đau khổ. Song để tiếp thu được lời khuyên này cũng cần có sự tỉnh táo sáng suốt của lí trí.

• Yêu cầu chung:
  • Viết đúng đoạn văn khoảng 200 từ.
  • Trình bày mạch lạc, rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, diễn đạt.
  • Hiểu đúng yêu cầu của đề; có kĩ năng viết văn nghị luận xã hội; có quan điểm, chính kiến về vấn đề; có lí lẽ và dẫn chứng thuyết phục; thái độ chân thành, nghiêm túc…
• Yêu cầu cụ thể:
  • Giới thiệu vấn đề nghị luận:
    • Giải thích
      • Thành công: đạt được mục tiêu, đạt được điều mong muốn, đạt được kết quả như dự định.
      • Mục tiêu phấn đấu: cái đích đặt ra để hướng tới.
      • Sự nhẫn nại: thái độ kiên trì theo đuổi đến cùng một mục tiêu nào đó và vì mục tiêu ấy có thể chấp nhận, chịu đựng những cản trở.
      • ⇒ Để thành công, người ta phải đặt ra một cái đích để hướng tới và phải có sự kiên trì theo đuổi đến cùng mục tiêu đó.
    • Phân tích, lí giải
      • Khi có một mục tiêu, một cái đích để hướng tới thì cái đích ấy sẽ chính là định hướng cho mọi hành động để tập trung sức lực, khả năng của bản thân. Mục tiêu đặt ra cũng là sự thôi thúc về tinh thần để mỗi người phát huy cả khả năng sẵn có và năng lực còn tiềm ẩn. Có mục tiêu, cuộc sống cũng trở nên ý nghĩa hơn.
      • Với những người rơi vào hoàn cảnh đặc biệt, việc xác định mục tiêu mới là cách giúp con người thay đổi thực tại, thay đổi bản thân để vượt thoát khỏi bế tắc…(Liên hệ trường hợp của những thương binh…)
      • Trong thực tế không có con đường trải hoa hồng nào dẫn ta đến vinh quang. Mọi con đường dẫn tới thành công ít nhiều đều phải trải qua khó khăn thử thách. Nếu không có sự nhẫn nại sẽ không thể vượt qua để tiếp tuc̣ theo đuổi mục tiêu của mình. Sự nhẫn nại giúp con người bình tĩnh, tỉnh táo hơn để đối mặt với mọi vấn đề nảy sinh trong quá trình thực hiện mục tiêu, từ đó mới có thể giải quyết một cách sáng suốt, đúng đắn từng vấn đề để đạt mục đích.
    • Bàn luận
      • Hiểu hoàn cảnh hiện tại, hiểu bản thân, hiểu sở trường và sở đoản của chính mình, hiểu mình muốn gì để từ đó đặt ra mục tiêu phù hợp.
      • Có sự chuẩn bị về nội lực, nguồn hỗ trợ, giúp đỡ khi cần thiết để giảm thiểu những khó khăn thử thách mà ta gặp phải.
      • Hành động một cách tích cực và kiên trì.

• Yêu cầu chung:
  • Biết kết hợp kiến thức và kĩ năng để tạo lập văn bản.
  • Bố cục đầy đủ, rõ ràng; diễn đạt trôi chảy, cảm xúc, đảm bảo tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp.
• Yêu cầu cụ thể:
• Giới thiêụ:
  • Hình ảnh người phụ nữ trong văn chương và những khám phá, sáng tạo riêng của mỗi nhà văn.
  • Mỗi thời kì, do điểm nhìn, do thưc̣ tế đời sống xã hội khác nhau mà mối quan tâm đối với thân phâṇ của những người phụ nữ lao động cũng sẽ có những đổi thay mang tính tất yếu. Kim Lân qua truyện ngắn “Vợ nhặt” và Nam Cao qua truyện ngắn “Chí Phèo” đã thể hiện phần nào những đổi thay mang tính tất yếu đó.
• Phân tích hình tượng người vợ nhăṭ:
  • Cảnh ngộ
    • Là nạn nhân của khung cảnh đói: nạn đói khủng khiếp.
    • Bơ vơ, đơn độc (dễ dàng theo không một người đàn ông xấu xí, xa lạ không chỉ vì đói khát cùng cực mà còn vì sau lưng có lẽ không còn người thân nào).
  • Đặc điểm:
    • Ngoại hình: tiều tụy vì bị cái đói, cái chết vắt kiệt sự sống.
    • Nội tâm: có sự đổi thay theo sự đổi thay của hoàn cảnh sống.
      • Trước khi làm vợ Tràng:
        • Đanh đá, chanh chua, chao chát, chỏng lỏn (qua cách nói năng, đối đáp với Tràng).
        • Trơ trẽn (qua cách đòi ăn và cách ăn uống). Tuy nhiên, có thể hiểu, những biểu hiện này có một căn nguyên sâu xa là tình trạng đơn độc, đói khát. Sự đơn độc khiến người phụ nữ sử dụng lời lẽ ghê gớm như môṭ thứ vũ khí tự vệ, sự đói khát cùng cực khiến chị ta tạm thời gạt bỏ lòng tự trọng để đảm bảo nhu cầu sinh tồn ... Bởi thế, những biểu hiện của chị ta không đáng ghét mà đáng cảm thông.
      • Sau khi làm vợ Tràng:
        • E dè, ý tứ:
          • Trên đường về , dù có bực bội trước sự tò mò của dân xóm ngụ cư và những lời trêu đùa của đám trẻ con thì cũng chỉ dám càu nhàu rất khẽ đến mức Tràng đi ngay bên cạnh cũng không nghe thấy gì.
          • Thất vọng khi đối diêṇ với gia cảnh tồi tàn của Tràng song vẫn cố nén tiếng thở dài trong lồng ngực.
          • Vào trong nhà chỉ dám ngồi mớm ở mép giường, tay khư khư bưng cái thúng con.
          • Bà cụ Tứ về, chị chủ động cất tiếng chào u.
        • Hiền hậu đúng mực (qua cảm nhận của Tràng)
        • Chăm chỉ, chịu khó (dậy sớm quét dọn nhà cửa, cùng bà cụ Tứ chuẩn bị cho bữa cơm ngày đói.
        • Tế nhị, có ý thực chịu đựng và chia sẻ: ánh mắt tối lại khi đón bát cám từ tay người mẹ nhưng vẫn điềm nhiên ăn, góp chuyện trong bữa ăn ngày đói...
  • Thân phận:
    • Trước naṇ đói:
      • Bèo bọt, vô nghĩa
      • Không có tên.
      • Bị nạn đói dồn đến bờ vực cuộc sống, phải chấp nhận thành “vợ nhặt” chỉ với bốn bát bánh đúc và mấy câu đùa vu vơ.
    • Trong các mối quan hệ con người: Được trân trọng, yêu thương, có một gia đình đầm ấm với người mẹ hiền từ, giàu lòng thương con, người chồng có tình nghĩa, có trách nhiệm.
    • Trong mối quan hệ với những vận động của xã hội (Việt Minh phá kho thóc Nhật chia cho dân nghèo): có hi vọng về một tương lai.
• Liên hệ với nhân vật thị Nở:
  • Hoàn cảnh: Éo le - sống ở làng Vũ Đại đầy định kiến, nhà nghèo, có mả hủi...
  • Đặc điểm:
    • Ngoại hình: xấu ma chê quỷ hờn.
    • Nội tâm: Có tình thương, tình nghĩa (nấu cháo giúp Chí giải cảm). Có tự trọng và khát khao hạnh phúc (xin phép bà cô để được chung sống một cách chính thức với Chí Phèo).
  • Thân phận:
    • Bị hắt hủi, kì thị, xa lánh chỉ vì xấu xí, dở hơi, nhà có mả hủi.
    • Bị từ chối quyền được hạnh phúc (không thể lấy chồng, không đươc̣ nuôi con).
• Đánh giá:
  • Khi miêu tả thân phâṇ người phụ nữ, Nam Cao nhấn mạnh vào tình cảnh bi thảm, bộc lộ cái nhìn cảm thông, thương xót và cách nhìn bi quan. Để lý giải thực trạng này, Nam Cao không chỉ chú ý vào bản chất của xã hôị mà còn chú ý đến sức mạnh của định kiến trong xã hội ấy.
  • Khi miêu tả thân phận người phụ nữ, Kim Lân không chỉ thấy thảm cảnh mà còn hướng nhân vật tới một tương lai bằng những tín hiệu tốt lành, bộc lộ cái nhìn khách quan, tin tưởng bên cạnh sự cảm thông, yêu thương vốn có trong những tâm hồn nghệ sĩ. Để lí giải những thay đổi có thể có trong cuộc sống, số phận con người, Kim Lân đã chú ý tới những tín hiệu dù còn chưa thật rõ rệt của những vận động, đổi thay trong xã hội. Đó là kết quả của những trải nghiệm quý giá của nhà văn khi hòa mình vào đời sống cách mạng, kháng chiến.