Đề kiểm tra HK2 môn Ngữ văn lớp 11 năm 2018-2019, Trường THPT Đa Phúc

Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận.

• Nội dung chính của đoạn văn:
  • Tác giả bày tỏ tấm lòng thành kính, biết ơn... trước sự hi sinh của các chiến sỹ trong chiến dịch Điện Biên Phủ.
• Lưu ý:
  • Điểm 0,5: Trả lời đúng đầy đủ nội dung trên hoặc diễn đạt theo cách khác nhưng phải hợp lí.
  • Điểm 0,25: Trả lời chưa thật rõ ý.
  • Điểm 0: trả lời sai hoặc không trả lời.

• Học sinh trả lời một trong các biện pháp tu từ  và nêu tác dụng :
• Biện pháp tu từ:
  • Liệt kê: Nghĩa trang liệt sĩ Độc Lập, Nghĩa trang liệt sĩ Him Lam, Nghĩa trang liệt sĩ Điện Biên Phủ
  • Ẩn dụ: tuổi thanh xuân
  • Hoán dụ: xương máu
  • Nói giảm nói tránh: hy sinh, quên mình, an nghỉ, liệt sĩ
• Tác dụng:
  • Với trường hợp chỉ ra BPTT Ẩn dụ hoặc Nói giảm nói tránh
    • Làm giảm đi nỗi đau thương, mất mát
    • Thể hiện sự trân trọng biết ơn với những hy sinh lớn lao của các anh hùng liệt sỹ.
  • Với trường hợp chỉ ra BPTT Hoán dụ hoặc Liệt kê
    • Nhấn mạnh những đau thương, mất mát, những cống hiến lớn lao của các liệt sĩ
    • Thể hiện sự trân trọng biết ơn với những hy sinh lớn lao của các anh hùng liệt sỹ.
• Điểm 1,0: Trả lời đúng hai biện pháp tu từ và nêu tác dụng.
• Điểm 0,5: Trả lời đúng và nêu được tác dụng biểu đạt một biện pháp tu tư hoặc chỉ ra được hai biện pháp tu từ nhưng không nêu được hiệu quả biểu đạt.
• Điểm 0,25: Đúng biện pháp tu từ nhưng không chỉ ra ngữ liệu và không chỉ ra tác dụng.
• Điểm 0: Trả lời sai hoặc không trả lời.
• Lưu ý:
  • Học sinh có thể trả lời riêng tác dụng của từng biện pháp hoặc trả lời gộp tác dụng của hai biện pháp đều cho điểm.
  • Nếu học sinh nêu đúng tên biện pháp tu từ nhưng chỉ ra sai thì không cho điểm.

• HS nêu cách hiểu của bản thân về ý nghĩa của câu văn (Có thể viết thành câu hoặc gạch đầu dòng)
• Gợi ý:
  • Sự mất mát lớn lao của dân tộc
  • Sự tàn khốc của chiến tranh
  • Tình yêu đất nước ...
  • Những cống hiến, hi sinh thầm lặng nhưng cao cả
  • Sự nối tiếp truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm của cha ông ta từ xa xưa
• Lưu ý: Học sinh có thể trả lời theo nhiều cách khác nhau, chỉ cần trình bày được 2 ý hướng vào ý nghĩa của câu văn đều cho điểm tối đa.

• Có thể diễn đạt theo nhiều cách khác nhau nhưng phải hợp lí, có sức thuyết phục. Học sinh hướng vào những nội dung sau:
  • Đánh giá vai trò về sự hi sinh của người chiến sĩ: anh dũng, cao cả...
  • Bày tỏ thái độ quan điểm của sự hi sinh ấy...
  • Bài học
• Điểm 1,0: Nắm được đầy đủ nội dung cũng như kĩ năng viết đoạn văn nghị luận, diễn đạt tốt, có sức thuyết phục.
• Điểm 0,75: Đáp ứng được các yêu cầu trên song một số ý còn chưa đầy đủ hoặc cách trình bày, diễn đạt chưa thật rõ ràng, thuyết phục.
• Điểm 0,5: Trình bày 1/3 ý và diễn đạt chưa thuyết phục.
• Điểm 0,25: Chưa đáp ứng được dung lượng của bài viết, nội dung chưa rõ ràng.
• Điểm 0: Không đáp ứng được bất kì yêu cầu nào trong các yêu cầu trên.

• Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận:
  • Trình bày đầy đủ các phần, đoạn: Mở bài, Thân bài, Kết luận. Phần Mở bài, biết dẫn dắt hợp lí và nêu được vấn đề; phần Thân bài, biết tổ chức thành nhiều đoạn văn liên kết chặt chẽ với nhau cùng làm sáng tỏ vấn đề; phần Kết bài khái quát được vấn đề và thể hiện được ấn tượng, cảm xúc sâu đậm của cá nhân.
• Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Vẻ đẹp của hai đoạn thơ trong bài.
• Triển khai vấn đề
  • Chia vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm phù hợp; các luận điểm được triển khai theo trình tự hợp lí, có sự liên kết chặt chẽ; sử dụng tốt các thao tác lập luận để triển khai các luận điểm (trong đó phải có thao tác phân tích, so sánh); biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.
  • Giới thiệu về tác giả, tác phẩm, đoạn thơ cần phân tích
  • Phân tích vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật của hai đoạn thơ.
  • Đoạn thơ trong bài Vội Vàng
    • Thí sinh có thể có những cách trình bày khác nhau, nhưng cần làm nổi bật được
      • Về nội dung:
        • Vội vàng là tuyên ngôn sống của một thi nhân đắm say với cuộc đời, tiêu biểu cho giai đoạn sáng tác trước cách mạng tháng Tám của Xuân Diệu. (bài thơ viết năm 1938).
        • Đoạn thơ thuộc khổ đầu, thể hiện ước muốn của nhà thơ. Từ đó thấy được vẻ đẹp của lòng yêu đời, cái tôi khao khát, giao cảm, tận hưởng cuộc sống...
      • Về nghệ thuật: Điệp ngữ, động từ mạnh, thể thơ ngũ ngôn, nhịp ngắn...
  • Đoạn thơ trong đoạn trích Từ ấy
    • Thí sinh có thể có những cách trình bày khác nhau, nhưng cần làm nổi bật được:
      • Về nội dung:
        • Từ ấy là tuyên ngôn sống của một người chiến sĩ cộng sản được sáng tác khi nhà thơ gặp được lý tưởng cách mạng (1939).
        • Đoạn thơ thuộc khổ 2 của bài thơ thể hiện sự thay đổi về tư tưởng, tình cảm khi gặp được lí tưởng cách mạng... Từ đó ta thấy được thái độ sẵn sàng, tự nguyện, gắn kết, khát vọng cống hiến đầy nhiệt huyết của tác giả.
      • Về nghệ thuật: Sử dụng động từ, điệp từ, ẩn dụ, Hình ảnh “hồn tôi”, “hồn khổ”...
  • Chỉ ra điểm tương đồng và khác biệt để thấy được vẻ đẹp riêng của mỗi đoạn
    • Thí sinh có thể diễn đạt theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần làm nổi bật được:
      • Sự tương đồng:
        • Ra đời cùng thời (1938).
        • Nhân vật trữ tình: Cái tôi tác giả đắm say khao khát sống hướng tới cuộc đời và con người bằng tình yêu chân thành mãnh liệt.
        • Giọng thơ say mê, cảm hứng lãng mạn. Dùng động từ mạnh.
      • Sự khác biệt:
        • Đoạn thơ trong bài Vội vàng
          • Khát vọng của thi sĩ thơ mới: lãng mạn đắm say, cuống quýt vội vàng....
          • Đối tượng hướng tới là: Tất cả sự cống hiến ở trần gian.
          • Mục đích: Chiếm lĩnh và hưởng thụ →  đó là cái tôi tận hưởng
        • Đọan thơ trong Từ ấy
          • Khát vọng của một thi sĩ, một chiến sĩ cộng sản được hiến dâng cho lý tưởng cách mạng cho nhân loại cần lao.
          • Đối tượng: tầng lớp quần chúng nhân dân lao khổ.
          • Mục đích: chia sẻ, đồng cảm: tạo khối đời  vững chắc  → đó là cái tôi tận hiến.
      • Lí giải sự khác biệt (Thời đại, xuất thân của tác giả, đặc điểm sáng tác...)
      • Khẳng định lại vấn đề (KB)
• Sáng tạo
  • Có nhiều cách diễn đạt độc đáo và sáng tạo (viết câu, sử dụng từ ngữ, hình ảnh và các yếu tố biểu cảm,...); văn viết giàu cảm xúc; thể hiện khả năng cảm thụ văn học tốt; có quan điểm và thái độ riêng sâu sắc nhưng không trái với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.
• Chính tả, dùng từ, đặt câu
  • Đảm bảo đúng quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.