Đề kiểm tra HK2 môn Ngữ văn lớp 10 năm 2018-2019, Trường THPT Nguyễn Trãi

Đoạn trích được viết theo phương thức biểu đạt thuyết minh

Nội dung chính của văn bản: Đoạn trích viết về thân thế và quê quán nhà thơ Nguyễn Du.

• Câu sai về ngữ pháp (Hoặc: Lỗi trong câu là lỗi ngữ pháp)
• Có thể chọn một trong các phương án sau:
  • Bỏ cụm từ: “đã làm cho” →  Có được quyển sách hay, Nam càng say mê đọc sách hơn.
  • Hoặc bỏ cụm từ “Có được” →  Quyển sách hay đã làm cho Nam càng say mê đọc sách hơn.

• Biện pháp tu từ chính được sử dụng là so sánh: “Khắc giờ” như niên / “Mối sầu”...tựa “miền biển xa”
• Hiệu quả nghệ thuật: Hình tượng thời gian và không gian dài rộng, kì vĩ (như niên/ tựa ...biển xa) đã cụ thể hóa nỗi nhớ nhung, sầu muộn của người chinh phụ: một khắc giờ trôi qua trong thương nhớ dài như cả năm chầy, nỗi sầu thì mênh mông như biển cả. 

• Học sinh nêu khái niệm phép điệp: Là phép tu từ điệp lại một yếu tố âm, vần, từ, cụm từ, câu nhằm nhấn mạnh ý, tăng sức gơị hình gợi cảm cho diễn đạt.
• Học sinh chỉ ra phép điệp trong đoạn thơ điệp từ “buồn trông”.
• Tác dụng nhấn mạnh tâm trạng buồn, cô đơn của Thúy Kiều khi ở lầu xanh.

• Yêu cầu về kĩ năng:
  • Biết cách làm bài văn nghị luận văn học.
  • Kết cấu rõ ràng, chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, văn cảm xúc, gợi hình. Không mắc lỗi: chính tả, dùng từ, viết câu…
• Yêu cầu về kiến thức:
• HS có thể trình bày theo nhiều cách nhưng cần đạt được một số ý sau:
  • Mở bài: Giới thiệu vấn đề cần nghị luận
  • Thân bài:
    • Phân tích đoạn thơ:
      • Hai câu thơ mở đầu: “Cậy em, em có chịu lời / Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa”
        • Cách sử dụng từ : Cậy, chịu
        • Hành động : Lạy, thưa
        • ⇒ Hoàn cảnh đặc biệt khác thường
      • Lí lẽ trao duyên của Kiều
        • Mối duyên Kim - Kiều dở dang do hoàn cảnh
        • Kiều vừa có ý mong muốn, vừa ép buộc em thay mình nối duyên cùng Kim Trọng
      • Lí lẽ thuyết phục Vân của Kiều:
        • Vân còn trẻ
        • Vì tình chị em ruột thịt
        • Được vậy thì Kiều có chết cùng mãn nguyện
        • ⇒ Phẩm chất của Kiều: khôn ngoan, sắc sảo, thông minh, thủy chung, luôn nghĩ đến người khác hơn cả bản thân mình
      • Nghệ thuật : Cách sử dụng từ ngữ, cách miêu tả nội tâm nhân vật
      • Liên hệ với chữ hiếu của thời nay
  • Kết bài: Khái quát vấn đề đã nghị luận, liên hệ bản thân
• Đây chỉ là những gợi ý cho đề theo hướng mở, HS có thể đề xuất những ý kiến khác miễn sao lập luận thuyết phục.
• Lưu ý: 
  • Chỉ cho điểm tối đa khi thí sinh đạt được cả yêu cầu về kĩ năng và kiến thức.
  • Nếu thí sinh có những cảm nhận riêng mà thuyết phục thì vẫn chấp nhận.